0

3e Jaargang • nr. 9 • november 2022 Bouwen in Nieuwbouw Pluryn Jeugdzorg Maarsbergen volgens de laatste inzichten Gelderland 09 VVS Bouw realiseert acht bedrijfsverzamelgebouwen voor Invest Projects in Blaricum Drie woningcomplexen op plaats van autobedrijf in Voorthuizen Laatste fase deeltraject De Laakse Tuinen Amersfoort Vathorst in volle gang Nieuwbouw Kompaan College Zutphen gestart Pagina 06 Nieuw innovatiecentrum Jan Zandbergen Group in Veenendaal krijgt gestalte

In dit magazine Inhoudsopgave 06 33 40 22 42 Nieuwbouw Kompaan College Zutphen 05 Voorwoord: “Rampspoed?” Nieuwbouw innovatiecentrum Jan Zandbergen Group Veenendaal 06 Nieuw innovatiecentrum Jan Zandbergen Group krijgt gestalte 14 Opdrachtgever heeft gekozen voor crème de la crème 17 Klimaatplafonds blikvangers innovatiecentrum Jan Zandbergen Group 18 Jan Zandbergen Group krijgt flexibel en toekomstgericht innovatiecentrum 21 Column KienhuisHoving: “Back-to-back contracteren in de bouw: hoe zat het ook alweer?” Nieuwbouw Jeugdzorg Pluryn Maarsbergen 22 Nieuwbouw Jeugdzorg volgens de laatste inzichten 24 Optimale transparantie als basis voor succesvolle bouw 28 Veiligheid en thuis voelen centraal in vertaling ontwerpvraag Valkenheide 29 Optimalisering leidt tot snellere installatietijd Nieuwbouw laatste velden De Laakse Tuinen in Amersfoort Vathorst 33 Laatste fase deeltraject De Laakse Tuinen in volle gang 37 Maatwerk in seriematig woningbouwproject in Amersfoort Vathorst 40 Kompaan College Zutphen gestart Nieuwbouw bedrijfsverzamelgebouw Blaricum 42 VVS Bouw realiseert acht bedrijfsverzamelgebouwen voor Invest Projects 48 Kunststof kozijnen met de uitstraling van aluminium Nieuwbouw drie woningcomplexen in Voorthuizen 52 Drie gebouwen met een commerciële plint en twee woonlagen 56 Ronde vormen kenmerken de entree van Voorthuizen 61 Woningcorporaties Woonzorg Nederland en Omnia Wonen ‘ruilen’ vastgoed 62 Column Danny van Hal: “De Raad van State heeft geoordeeld: alles staat (weer eens) op de kop” 64 Eerste volledig elektrische grondboorinstallatie ter wereld komt tegemoet aan strengere eisen bouwwereld 68 Steigertraining voor leerlingen Nuborgh College 69 VolkerWessels Logistics Development verkoopt distributiecentrum in Huissen aan Deka Immobilien 70 AKOR, Woonstaete en Finish profiles nemen meerderheidsbelang in M-Frame Bouwen in Gelderland 03 52 09

Algemeen 4 Bouwen in Gelderland

Voorwoord Voorwoord Rampspoed? Zomaar een grijze vrijdagochtend medio november. Bouwend Nederland slaat alarm vanwege de staat van de huidige schoolgebouwen. De helft zou toe zijn aan een renovatie of nieuwbouw. Dan hebben we het over 4600 basis- en middelbare scholen. Bouwend Nederland wordt daarin ondersteund door de PO-Raad die meldt dat er weliswaar veel geld gaat naar het onderwijs, maar dat de gebouwen worden vergeten. Nog geen jaar geleden beklom de FNV de barricades met een verhaal dat 180 graden de andere kant op wees. Het geld zou teveel in gebouwen gestoken zijn en het personeel zou vergeten zijn. Het gevraagde investeringsbedrag, 730 miljoen euro, wordt vooralsnog niet door minister Wiersma beschikbaar gesteld, meldt het bericht op teletekst. “Maar binnenkort overlegt de Tweede Kamer.” In Europa in het algemeen en in dit land in het bijzonder wordt onder druk immers alles vloeibaar, met of zonder Johan Remkes als schaduwpremier. Volgende item: Brussel wil de begrotingsregels versoepelen om vooral de “knoflookdemocratiën” in het zuiden van ons continent te steunen. Dat zou toch geweldig zijn? Wiersma pakt zo eenvoudig zijn 730 miljoen en iedereen kan weer aan de slag. Dat komt dan mooi uit want, allemaal op de vroege vrijdagochtend, voorspelt de ABN in haar ramingen zwaar weer, ook in de vastgoed- en bouwwereld. Winstmarges komen onder druk, vooral als gevolg van de hogere rente. Een en een is twee, dus de sector zou, waar mogelijk, het accent meer op de utiliteit kunnen leggen, zodat de te verwachten neerwaartse conjunctuur in de (luxere) woningbouw kan worden opgevangen. Dat stuit echter weer Hugo de Jonge tegen de borst die “zijn” 100.000 woningen per jaar wil realiseren. Kunt u er nog een touw aan vastknopen? En dan heb ik het nog niet eens gehad over het dreigende zinken van de stoomboot die volgens mijn kleinkinderen met pakjes en al dreigt te vergaan tijdens het Sinterklaasjournaal. Het zijn barre tijden. Door: Gerard van Leeuwen ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Op de cover Hoofd bedrijfsbureau Mark van der Horst (l) en projectleider Jan Lozeman van DIJKHAM bouw voor het nieuwe innovatiecentrum van de Jan Zandbergen Group in Veenendaal Colofon Bouwen in Gelderland Uitgever: Bouwen in de Regio v.o.f. Postadres: Postbus 204, 8600 AE Sneek Bezoekadres: Graaf Adolfstraat 35i, Sneek Tel.: (0515) 429 429 Web: www.bouweningelderland.nl E-mail: redactie@bouweningelderland.nl Redactie: Gerard van Leeuwen en Jolanda Groothuis Eindredactie: Joeri van Leeuwen Fotografie: Wim van ‘t Hoff (Eyemagic), Gerard Burgers Fotografie Accountmanagement: Digna Schoonen (06 - 442 099 10), Erik Kuipers (06 - 196 859 76) en Rob van Luit (06 - 184 483 55) Vormgeving & opmaak: Hannique de Jong Druk: Scholma Druk, Bedum Verspreiding: Post.nl Bouwen in Gelderland 05

Tekst nog te doen De plannen om een nieuw innovatiecentrum te realiseren dateren volgens Mark van der Horst van een paar jaar geleden. “In 2018 was de eerste planvorming, waarna het project even in een vertraging kwam. Dat had onder andere te maken met het feit dat de Jan Zandbergen Group even de macro-economische ontwikkelingen rond de Brexit en de impact daarvan wilde afwachten. Van Bokhorst Architecten had toen reeds schetsen en ontwerpen gemaakt. In het finetunen, ook in financiële zin, zijn ook wij ingeschakeld. De relatie tussen de Jan Zandbergen Group kent namelijk al een langere geschiedenis. De opdrachtgever weet wat ze aan ons hebben. Op basis van die vertrouwensband kregen we ook inspraak in de definitieve plannen. Dat betekende dat er ook een beroep is gedaan op onze kennis en expertise bij de realisatie van de parkeerkelder en hebben we voorgesteld de kolommenstructuur en vakwerkspanten aan te passen.” Jan Lozeman: “Eind 2021, bij de parkeerkelder hadden we van doen met de grondwaterhoogte en het feit dat we hier grenzen aan een Natura 2000-gebied en je dus hier niet zomaar grondwater kunt onttrekken. We hebben toen onder andere proefbemalingen uitgevoerd. Vooraf wilden we weten hoeveel m3 grondwater wij per etmaal zouden onttrekken om niet boven de door het waterschap gestelde limiet uit zouden gaan komen. Dit resulteerde erin dat wij voor de kerst de kelder gerealiseerd wilden hebben. De parkeerkelder Bouwen in Gelderland 07

Nieuwbouw innovatiecentrum Jan Zandbergen Group / Veenendaal contact Westkadijk 10D Postbus 118, 3860AC Nijkerk Constructies - Trappen - Hekwerken Bel 033 246 1180 Mail info@vbai.nl 08 Bouwen in Gelderland

Nieuwbouw innovatiecentrum Jan Zandbergen Group / Veenendaal “Spelen” met het daglicht En dat is geslaagd. Alle keuzes die je bij de voorbereiding in gezamenlijkheid maakt hebben gevolgen voor de realisatie. Dat is uiteraard bewerkelijk voor alle betrokken partijen, maar het maakt ook dat een project je kindje wordt. Dat gevoel leeft bij ons sterk.” “Door in bouwteam te werken konden veel mogelijke hobbels van tevoren worden geëlimineerd. Je komt steeds een stapje verder en de finetuning wordt steeds gedetailleerder.” Mark van der Horst Transparantie Door in bouwteam te werken konden veel mogelijke hobbels van tevoren worden geëlimineerd. Mark van der Horst: “Je komt steeds een stapje verder en de finetuning wordt steeds gedetailleerder. Het fijne van deze opdrachtgever is dat alles in volledige transparantie geschiedt. Zo hebben we in dit innovatiecentrum regelmatig gesproken over tussentijdse aanpassingen als gevolg van voortschrijdend inzicht. Aanpassingen zoals indeling, materiaalkeuze of inrichting. Keuzes die in 2018 gemaakt waren, zijn in de jaren daarna soms achterhaald door nieuwe inzichten. Door alles direct met elkaar te bespreken en de gevolgen van die keuzes zorgvuldig voor te leggen kom je er altijd uit. Soms hadden wijzigingen financiële gevolgen, een andere keer planningstechnische implicaties. Transparantie zorgt ervoor dat je nooit verrassingen achteraf hebt. Daar zit echt niemand op te wachten.” Jan Lozeman: “Het werken in bouwteamverband heeft er mede voor gezorgd dat we dit project ook succesvol af kunnen ronden. Ik werk nu 23 jaar bij DIJKHAM bouw maar ik heb nog nooit zo’n combinatie van diverse technieken en afwerkingsniveau meegemaakt. Dit is Bouwen in Gelderland 09

Nieuwbouw innovatiecentrum Jan Zandbergen Group / Veenendaal Ondersteuning voor elk gevelontwerp Als specialist in prefabbeton en ondersteunend staalwerk, zien wij het bij Vebo als een uitdaging om voor elk gevelontwerp een passende ondersteuning te maken. Onze engineers beschikken over jarenlange ervaring en uitgebreide kennis die wordt ingezet voor innovatieve oplossingen, uiteraard met constante aandacht voor kwaliteit. Bent u geïnteresseerd in een specifi eke constructieve oplossing voor uw bouwwerk? Neem contact met ons op, onze medewerkers voorzien u graag uitgebreid van advies. www.vebo.nl MARKCLIMATE .COM Specialist in klimaatbeheersing sinds 1945 MARK AIRSTREAM PLUG & PLAY WTW UNIT Een complete offerte met specifi caties in slechts stappen? Ga naar www.mark.nl/selectietool 10 Bouwen in Gelderland

Nieuwbouw innovatiecentrum Jan Zandbergen Group / Veenendaal Kwalitatief zeer hoogwaardig afwerkingsniveau kwalitatief zeer hoogwaardig en dan ook nog op alle gebieden. Een kleine opsomming? De troffelvloeren, de klimaatplafonds, het metselwerk dat qua ontwerp van binnen naar buiten loopt, de overkragingen, de imposante grote centrale trap, de beeldbepalende gevel, de toepassing van veel glas, het “spelen” met het daglicht door onder meer een lichtstraat, sommige binnendeuren die beplakt worden met natuursteen …. Het is teveel om op te noemen. En dan heb ik het nog niet eens gehad over de speciale voorzieningen voor de medewerkers die hier komen werken, zoals de fitnessruimte, en de spoelkeuken, koel- en vriescel en het proeflokaal. Dit gebouw is straks echt helemaal af.” Gevraagd naar Bouwen in Gelderland 11

Nieuwbouw innovatiecentrum Jan Zandbergen Group / Veenendaal DUTCH DESIGNED HIGH-END LUXURY WALL CONCEPTS Plan Effect | +31 (0)345 58 7000 | 12 Bouwen in Gelderland info@planeffect.nl | www.planeffect.nl Duin Interior - Ewoud Rooks Photography

Nieuwbouw innovatiecentrum Jan Zandbergen Group / Veenendaal wat nu beklijft als het project over een paar maanden is afgerond, zijn Jan Lozeman en Mark van der Horst eensgezind: “Het wordt een geweldig eindresultaat, dat tot stand is gekomen door een enthousiaste opdrachtgever, een zakelijke, professionele en gezellige samenwerking in het bouwteam met de onderaannemers en leveranciers.” De bouw van het innovatiecentrum aan de Electronenstraat is een weerspiegeling en voortvloeisel van de visie van de Jan Zandbergen Group op de huidige ontwikkelingen binnen de foodsector. Onder de noemer “innovation that matters” wil het bedrijf vragen beantwoorden zoals “Hoe zorg je dat je altijd en overal de juiste producten kunt leveren? ”, “Hoe speel je vandaag in op wat je klant morgen nodig heeft?” en “De vraag naar vlees en vleesalternatieven is volop in beweging: hoe blijf je relevant?” Volgens Facilitair Manager Dick de Vries verandert de wereldwijde voedselvoorziening continu. “Vroeger hadden we de slogan “The world is our farm en Europe is our market”, maar dat gaat allang niet meer op. We richten ons steeds meer op nieuwe concepten en productontwikkeling. Er was dus duidelijk behoefte aan een nieuw innovatiecentrum waar onze afdelingen Research and Development, Quality, Marketing en Product Development als het ware letterlijk en figuurlijk de ruimte krijgen. Ik verwacht dat er ongeveer tachtig medewerkers zullen werken op een bruto vloeroppervlakte van 3200 vierkante meter. Wij investeren ook in Partner Programs, zodat we samen met klanten nieuwe concepten, producten en diensten kunnen ontwikkelen. Het nieuwe innovatiecentrum moet een voedingsbron worden voor noviteiten en daarvoor is een optimaal werkklimaat voor onze medewerkers een voorwaarde. Zo komen er een stilteruimte en een fitnessruimte en verzorgen we ook de catering van maaltijden. Dat doen we overigens nu ook al. We vragen veel van onze mensen en daar mag veel tegenover staan. Die vertaling is in dit nieuwe pand vertaald en daar heeft DIJKHAM bouw in niet geringe mate aan bijgedragen. Dat wist ik al voor aanvang, want we hebben best wel veel samengewerkt in de afgelopen tien, vijftien jaar. Het klinkt misschien gek, maar de mooiste periode in die samenwerking was het gezamenlijk optrekken bij het herstellen van een bedrijfspand na een brand dat aangestoken was en nooit opgehelderd is. Jan Lozeman en ik hebben vrijwel constant gewerkt om de productie zo snel mogelijk weer op gang te brengen, dat schept een band.” Dick de Vries (in het midden) tezamen met Mark van der Horst (links) en Jan Lozeman Bouwen in Gelderland 13

“Men heeft zich coulant en begripvol opgesteld gedurende het gehele traject, ook op het gebied van de explosief gestegen prijsniveaus.” minimaal gelijkwaardig product, maar dat was in Veenendaal niet aan de orde. We zijn op dit moment nog druk doende met de montage en de afwerking. We hebben in totaal zo’n driehonderd vierkante meter afgewerkte systeemwanden geplaatst als alles achter de rug is. De realisatie verloopt geheel volgens de planning en dat is in deze roerige tijden in de sector niet altijd het geval. De opdrachtgever heeft echt gekozen voor de crème de la crème. Dat geldt voor onze bijdrage, maar eigenlijk geldt het voor het complete kantoor. De opdrachtgever denkt echt anders dan we normaal gewend zijn. Men heeft zich coulant en begripvol opgesteld gedurende het gehele traject, ook op het gebied van de explosief gestegen prijsniveaus. Het resultaat is indrukwekkend. Het ontwerp voorziet in hoge, grote, glazen wanden. Met het brede profiel krijg je een mooi, ruimtelijk effect. Het komt allemaal goed tot zijn recht in dit kantoor van de toekomst.” Normalisatie Volgens Frank van der Bol komt de markt in een iets stabielere fase, al zullen de oude tijden en de oude prijsniveaus in zijn visie niet meer terugkeren. “En misschien is dat ook wel goed. Voor corona had je een behoorlijk aantal prijsvechters die ervoor zorgden dat er ook wel eens projecten tegen kostprijs werden uitgevoerd. Na een prijspiek vlak na de bouwvak lijkt de markt zich nu te stabiliseren en wij verwachten dat deze trend zich de komende tijd zal voortzetten. Je moet wel anticiperen op de nieuwe situatie en voor ons betekent dat onder andere dat we eerder moeten bestellen. Waar vroeger een levertijd gold van acht weken, kan dat nu twaalf weken zijn. Wat onveranderd is, is het feit dat we gemiddeld zo’n vier maanden vooruit kunnen blikken qua werkvoorraad en voor de omvangrijkere langlopende projecten iets langer. Momenteel zijn we onder andere betrokken bij de nieuwbouw van Uber in Amsterdam. Maar ook deze opdracht voor de Jan Zandbergen Group zal hoog op onze referentielijst prijken. We zijn er erg trots op.” Bouwen in Gelderland 15

Nieuwbouw innovatiecentrum Jan Zandbergen Group / Veenendaal SPECIALIST IN HEI-BOORTOEZICHT, AKOESTISCH DOORMETEN EN HET MONITOREN VAN TRILLINGSMETINGEN Trots op onze bijdrage aan het nieuwe innovatiecentrum van de Jan Zandbergen Beechavenue 54 kantoor 1.06 1191 PW Schiphol-Rijk Telefoon: 06 - 483 97 696 www.heitoezichtnederland.nl Group info@brickthins.nl Kijk op onze website voor alle mogelijkheden De Kruif Bestrating • Kallenbroekerweg 126 B 3771 TB Barneveld • M 06 53 79 83 94 E info@brickthins.nl • W www.brickthins.nl 16 Bouwen in Gelderland

Nieuwbouw innovatiecentrum Jan Zandbergen Group / Veenendaal Tekst: Gerard van Leeuwen / Foto’s: Gerard Burgers Fotografie ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Klimaatplafonds blikvangers innovatiecentrum Jan Zandbergen Group VanPanhuis Hoogeveen, deel uitmakend van Top Installatiegroep, is verantwoordelijk voor de werktuigbouwkundige installaties van het nieuwe innovatiecentrum van de Jan Zandbergen Group. Volgens projectleider Jan Jager van het Drentse bedrijf, dat landelijk opereert, zijn de klimaatplafonds de absolute eyecatcher van het nieuwe kantoor. Jan Zandbergen. We kennen elkaar dus al geruime tijd.” De opdrachtgever in Veenendaal is geen onbekende van Top Installatiegroep. Jan Jager: “Het is een soort samenspel geweest tussen de opdrachtgever en onze officiële opdrachtgever DIJKHAM bouw. Voor de Jan Zandbergen Group hebben we in een recent verleden ook het nieuwbouwproject van het dochterbedrijf Diviande uitgevoerd dat naast dit nieuwe innovatiecentrum gesitueerd is. En midden in de Covidperiode hebben we een nieuw ventilatiesysteem aangelegd voor het kantoorgedeelte van de oudbouw van Top Installatiegroep is verantwoordelijk voor alle W-installaties, wat voor dit project in Veenendaal inhoudt dat we de inpandige riolering, de watervoorzieningen, mechanische ventilatie, koeling en verwarming en de vloerverwarming hebben uitgevoerd. “Ook de bijbehorende regeltechniek valt binnen ons takenpakket.” Het veruit meest opvallende aspect is volgens Jan Jager zonder meer de toepassing van klimaatplafonds. “Een systeem waarbij via de plafonds de koeling en verwarming plaatsvindt met bijzonder weinig luchtverplaatsing. Dat werkt erg rustgevend en wordt door werknemers als zeer prettig ervaren. Aan “de voorkant” vergt het de nodige extra inspanning tijdens de engineering, want de afstemming van deze klimaatplafonds luistert nauw. Een bijkomende uitdaging voor ons was dat er relatief weinig ruimte was gecreëerd boven het plafond. In een zeer beperkte ruimte moesten wij onze kabelgoten en het leidingwerk monteren. Wat verder opvalt is het duurzame karakter van het nieuwe kantoorpand. Een waterpomp zorgt voor de energieopwekking en er vindt warmteterugwinning plaats. Uiteraard is het pand gasloos.” Bouwen in Gelderland 17 De afstemming van de klimaatplafonds luistert nauw

Nieuwbouw innovatiecentrum Jan Zandbergen Group / Veenendaal Tekst: Gerard van Leeuwen / Artist impressions: i-concepts ontwerpstudio /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Jan Zandbergen Group krijgt flexibel en toekomstgericht innovatiecentrum 18 Bouwen in Gelderland

Nieuwbouw innovatiecentrum Jan Zandbergen Group / Veenendaal “Een heel mooi gebouw, waarmee de Jan Zandbergen Group precies dat jasje krijgt waarmee men echt vooruit kan.” Aan het woord is interieurarchitect Gerwin Bosch van ontwerpstudio I-Concepts uit Ermelo die letterlijk en figuurlijk tekende voor het interieurontwerp van de Veenendaalse voedingsproducent. Gerwin Bosch heeft in de afgelopen twintig jaar veel kennis en ervaring opgedaan in de binnenhuisarchitectuur. Bosch: “Ik ben in 2019 als zelfstandige gestart, maar heb daarvoor ruim twintig jaar gewerkt bij een architectenbureau waar ik me zowel bezighield met exterieur als interieur. Om een gebouw kloppend te maken is het belangrijk het exterieur van het gebouw samen te laten smelten in het interieur. Het doortrekken, het doorborduren op het exterieur, of dat nu een particulier is of een zakelijke partner betreft, reken ik tot mijn onderscheidende kwaliteiten. Ook in het project van de Jan Zandbergen Group is dit manifest. Het buitengevoel naar binnen halen. Een voorbeeld daarvan is het “naar binnen trekken” van de houten luifels rondom het gebouw en de entree, 1 van de pijlers in dit interieurontwerp. Ook zie je dit terug in het metselwerk waarbij het exterieur communiceert met het interieur. De bijzondere trappartij in het gebouw is een eyecatcher door het materiaal gebruik maar is ook een belangrijk verbindend element in het gebouw. De materialisering in hout en staal, een groot bordes waarvan je op de proefkeuken kunt kijken en de verbindende loopbrug betrekken alle ruimtes en zijn sfeerbepalend. Ook het volledig geïntegreerde verlichtingsplan in de complexe plafondverdeling draagt bij aan deze bijzondere sfeer. “We hebben alles ook uitvoerig gevisualiseerd en dat schept veel duidelijkheid.” Bouwen in Gelderland 19

Nieuwbouw innovatiecentrum Jan Zandbergen Group / Veenendaal “Om een gebouw kloppend te maken is het belangrijk het exterieur van het gebouw samen te laten smelten in het interieur.” Toen ik werd benaderd voor dit project en mij in de plannen verdiepte, werd mij gelijk duidelijk dat het een open, transparant en ruimtelijk gebouw is. De samenwerking met Van Bokhorst architecten en de heldere input vanuit de Jan Zandbergen Group ervaar ik als prettig en duidelijk hiermee kom je samen tot het meest optimale resultaat. De voorbereiding verliep erg vlot. De lijnen waren kort en Dick de Vries hanteert geen lange beslissingstrajecten en is resoluut als het moet. Het is een fijne club om mee te werken. Ze staan voor hun product in al haar facetten. En laten dat straks ook zien op grote schermen in het gebouw. We hebben alles ook uitvoerig gevisualiseerd en dat schept veel duidelijkheid. Het is een project dat bewust afwijkt van het “standaard gebeuren” en dat maakt het ook extra interessant; ook voor mij. Door af te mogen wijken van de standaard kon ik mijn creativiteit goed toepassen en werd hierin gewaardeerd. Bijvoorbeeld heb ik de werkplekinrichting ontworpen in kruisvorm, dit zie je vrijwel nooit. Al met al voor ons een uitdagend interieurproject van concept naar realisatie zowel qua planning als projectbegeleiding. VAN CONCEPT NAAR REALISATIE H o g e w a l 1 8 • 3 8 5 2 X H E r m e l o • M 0 6 - 1 7 4 5 5 5 2 8 • E i n f o @ i - c n c p t s . n l 20 Bouwen in Gelderland

KienhuisHoving informeert Back-to-back contracteren in de bouw: hoe zat het ook alweer? In de bouw komt het geregeld voor dat een hoofdaannemer de rechten en verplichtingen uit de hoofdaannemingsovereenkomst met de opdrachtgever geheel of gedeeltelijk wenst door te leggen aan een in te schakelen onderaannemer. Het is dan de bedoeling om de rechten en verplichtingen één-op-één (‘back-to-back’) door te leggen aan de onderaannemer. Het is van belang dat het back-to-back contracteren op een juiste wijze plaatsvindt, om te voorkomen dat de hoofdaannemer niet de onderaannemer kan aanspreken op het moment dat de hoofdaannemer door de opdrachtgever wordt aangesproken. Echter, in de praktijk gaat dit geregeld mis. Zo ook in een recente uitspraak van de Raad van Arbitrage in bouwgeschillen (nr. 37.243). Feiten Hoofdaannemer heeft opdracht gekregen tot de realisatie van een bedrijfshal inclusief omliggend terrein. Vervolgens heeft hoofdaannemer een gedeelte van het werk met betrekking tot het terrein in onderaanneming opgedragen aan onderaannemer. Daarbij heeft hoofdaannemer volstaan met een verwijzing naar de voorwaarden van het bestek/ technische omschrijving en de daarbij behorende stukken. Daarnaast heeft hoofdaannemer zijn eigen algemene voorwaarden van toepassing verklaard. Na oplevering doen zich gebreken voor aan het door onderaannemer uitgevoerde straatwerk en ontstaat hier een geschil over tussen hoofdaannemer en onderaannemer. Beoordeling Arbiters oordelen dat bij het backto-back doorleggen van rechten en erplichtingen in een onderaannemingsovereenkomst waarbij uitsluitend delen van het technisch werk aan onderaannemer zijn opgedragen, in beginsel niet kan worden volstaan met een enkele verwijzing naar de voorwaarden van het bestek/technische omschrijving en de daarbij behorende stukken. Indien hoofdaannemer zijn verplichtingen één-op-één had willen doorleggen aan onderaannemer, dan had hij uitdrukkelijk en specifiek moeten aangeven welke bepalingen en voorwaarden hij wenste door te leggen aan onderaannemer. Een in de algemene voorwaarden “weggemoffelde” bepaling waarin staat dat alle voorwaarden die gelden tussen opdrachtgever en hoofdaannemer ook gelden tussen hoofdaannemer en onderaannemer is daartoe niet toereikend, aldus arbiters. Conclusie & tips voor de praktijk Bij het back-to-back contracteren kan niet volstaan worden met een enkele verwijzing naar de voorwaarden van het bestek en de daarbij behorende stukken. In de Deze column is geschreven door: Laurens Vermeulen, advocaat bouwrecht en aanbestedingsrecht Zijn e-mailadres is laurens.vermeulen@kienhuishoving.nl, zijn telefoonnummer is 088 - 480 40 61. Bouwen in Gelderland Bouwen in het Oosten 21 21 onderaannemingsovereenkomst moet uitdrukkelijk en specifiek aangegeven worden welke bepalingen/ verplichtingen één-op-één doorgelegd worden aan de onderaannemer. Zorg er daarbij voor dat de bepalingen die doorgelegd worden niet tegenstrijdig zijn met de overige bepalingen uit de onderaannemingsovereenkomst. Daarnaast dient rekening te worden gehouden met de positie van de onderaannemer. Indien de onderaannemer in een wezenlijke andere positie verkeert dan de hoofdaannemer (denk bijvoorbeeld aan ontwerpverplichtingen), ligt het één-op-één doorleggen van alle verplichtingen uit de hoofdaannemingsovereenkomst niet voor de hand. Een andere tip is om de hoofdaannemingsovereenkomst en andere relevante documenten aan de onderaannemer te verstrekken. Zorg er tot slot voor dat de gekozen contractvorm voor de onderaannemingsovereenkomst aansluit bij de op te dragen werkzaamheden.

Nieuwbouw woonvormen specialistische jeugdzorg / Maarsbergen Nieuwbouw woonvormen specialistische jeugdzorg / Maarsbergen Tekst: Gerard van Leeuwen / Artist impressions: AG Nova Architecten, Amersfoort ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Nieuwbouw Jeugdzorg volgens de laatste inzichten Op basis van actieplan “De best passende zorg voor kwestbare jongeren” Pluryn is een landelijk werkende zorginstelling die mensen met een complexe zorgvraag ondersteunt bij het vergroten van kansen op een zo volwaardig en zelfstandig mogelijke plek in de samenleving. Jongeren en volwassenen krijgen bij Pluryn zorg en behandeling in eigen voorzieningen voor gehandicaptenzorg, jeugdzorg en GGZ en in hun eigen omgeving. Op het terrein Valkenheide in Maarsbergen bouwt Pluryn een nieuwe behandelvoorziening voor hoogspecialistische intensieve jeugdzorg. De nieuwbouw vervangt de JeugdzorgPlus-locatie De Lindenhorst in Zeist. In het nieuwbouwcomplex is ook ruimte gereserveerd voor de kleinschalige meisjesgroep Athena, die nu nog in een noodgebouw op het terrein gevestigd is. Bovendien is er om de nieuwbouw plaats gecreëerd voor de groep De Blauwe Reiger (GGZ8). De oplevering staat gepland voor juni 2023 met uitzondering van de Blauwe Reiger. Deze volgt later (juli 2023). Projectmanager Marcel van Schaik licht toe. 22 Bouwen in Gelderland

“Belangrijkste kenmerk is dat de hulp aan jongeren in een huiselijke, maar beschermde en veilige omgeving plaatsvindt.” Volgens de laatste inzichten “De plannen voor de nieuwbouw zijn gebaseerd op het actieplan 'De best passende zorg voor kwetsbare jongeren’”, vertelt Marcel van Schaik. “Dit actieplan uit 2019 beschrijft de gezamenlijke ambities van organisaties voor gespecialiseerde jeugdzorg, gemeenten en het ministerie van VWS om de JeugdzorgPlus te verbeteren. Belangrijkste kenmerk is dat de hulp aan jongeren in een huiselijke, maar beschermde en veilige omgeving plaatsvindt. Daarnaast zal er worden gewerkt in kleinschalige groepen (vijf jeugdigen), met minder kinderen. Begeleiders en behandelaren kunnen jongeren meer nabijheid en relationele veiligheid bieden. Zij zien eerder wat er aan de hand is en kunnen op tijd interveniëren.” ABCnova begeleidt het ontwikkel- en bouwproces De keuze voor de architect en bouwkundig hoofdaannemer kwam volgens Van Schaik tot stand na de weging van diverse factoren. “Vooruitlopend op het ontwikkel/bouwproces heeft er in nauwe samenwerking met Pluryn (als opdrachtgever) een zorgvuldige selectie plaatsgevonden qua keuze voor de architect en bouwonderneming waarbij zowel kwaliteit, ervaring met (jeugd)zorg als prijs een rol speelden. Als architect is AGnova gekozen en BINX Smartility als aannemer. In een bouwteam (PlurynABCnova-BINX) wordt het bouw/ontwikkelingsproces constructief en voortvarend doorlopen. Op dit moment bereiden Pluryn-ABCnova en BINX zich voor op meerdere aanpassingen binnen de naastgelegen school op het terrein van Valkenheide. Ook dit traject zal voor juni 2023 afgerond moeten zijn.” Bouwen in Gelderland 23

“Alles gaat in optimale transparantie. Als keuzes leiden tot andere oplossingen wordt dat gerespecteerd. Het vertrouwen in elkaar is groot.” Tom Hagemann vertelt dat de eerste contacten met de opdrachtgever dateren van vlak voor de bouwvak van 2021. “Pluryn nam het initiatief door ons vanuit de markt te benaderen met hun vraagstelling om een verzameling gebouwen te realiseren op basis van hun actieplan “De best passende zorg voor kwetsbare jongeren”. Dit actieplan is gebaseerd op een visie met als belangrijkste kenmerk dat de hulp aan jongeren in een huiselijke, maar beschermde en veilige omgeving plaatsvindt. Architectenbureau AG Nova had de visie vertaald in een ontwerp. Wij zijn ingestapt na het Voorlopig Ontwerp (V.O) om te ondersteunen met onze kennis en expertise. Na het definitieve ontwerp (D.O.) heeft BINX het ontwerp opgepakt en nader uitgewerkt wat heeft geresulteerd in een technisch ontwerp (T.O.) en uitvoeringsgereed ontwerp (U.O.). Het budget en de realisatieperiode zijn ook in deze voorbereidingsfase vastgelegd. Eind vorig jaar werden de contracten getekend.” In april werden de bouwactiviteiten opgestart. Op de locatie in Maarsbergen staan al bestaande gebouwen van Pluryn. Sjoerd Janssen: “De bouwtijd is van tevoren bepaald en op deze basis hebben we afspraken gemaakt met onderaannemers en leveranciers. We hebben echter te maken met een redelijk instabiele situatie in de markt. Enerzijds gaat het om de beschikbare mankracht bij onze partners en anderzijds is ook de leveringsbetrouwbaarheid een issue dat je dagelijks bezighoudt. Een warmtepomp bijvoorbeeld zou normaliter in januari geleverd kunnen worden, maar door het uitblijven van een bevestiging voor de leverdatum, kan het zomaar enkele weken tot maanden later worden. De dakpannen die oorspronkelijk uit Frankrijk zouden komen, zijn ingeruild voor Spaanse dakpannen omdat Frankrijk de export heeft beperkt ter “bescherming” van de eigen bouwwereld.” Bouwen in Gelderland 25

Nieuwbouw woonvormen specialistische jeugdzorg / Maarsbergen Flinke tegenvaller was de bouwstop die opgelegd werd door de gemeente Utrechtse Heuvelrug. Tom Hagemann: “Hierdoor hebben we de werkzaamheden elf weken later weer kunnen hervatten. Het betrof nieuwe maatregelen op het gebied van watermanagement en was gerelateerd aan het beperken van wateroverlast door hevige regenval. Deze aanvullende eis van de gemeente was niet voorzien. We hebben er veel tijd en energie in gestopt om dit naar tevredenheid van de gemeente op te lossen, maar die elf weken haal je niet meer terug. Het heeft direct gevolgen voor de ruwbouwfase, waar we nu middenin zitten.” Vijf gebouwen Momenteel (eind oktober, red.) zijn we in gebouw A bezig met de vloer van de zolder en in gebouw B met de kalkzandsteen op de verdiepingsvloer. De aangepaste planning voorziet in het plaatsen van de daken van gebouw A en B vlak voor de kerst. Met hier en daar wat tijdelijke voorzieningen kan de afbouw vervolgens in januari starten. Dat is een vereiste omdat we anders in het voorjaar in de knel kunnen raken. We hebben voor het overgrote deel bekende partners van ons betrokken bij dit project. We weten wat ze kunnen en wanneer ze snel moeten opschalen dan lukt dat meestal. Veel zal Sfeer proeven afhangen van de leveringsbetrouwbaarheid van materialen en installaties. We hebben beide het vertrouwen dat we tijdig opleveren. De in totaal vijf gebouwen hebben allemaal een eigen invulling, maar hebben gemeen dat alles vriendelijkheid en huiselijkheid uitstraalt. Het betreft absoluut geen betonnen vierkante units. Je ziet dat onder andere terug in de gekozen bouwstijl. Je hebt het gevoel van een reguliere gezinswoning. Een rijtjeswoning. De schuine kap benadrukt dat nog eens extra.” Sjoerd Janssen: “In vergelijkbare projecten worden veelal installaties decentraal uitgevoerd, bijvoorbeeld per 26 Bouwen in Gelderland

studio een eigen technische kast of techniek boven het plafond. In dit project is gekozen dit te centraliseren en is de techniek bijna geheel centraal op de zolder gepositioneerd. De bouw- en materiaalkeuze is voor jeugdzorg vooruitstrevend. Bouwkundig heeft het wel de nodige implicaties want je moet rekening gehouden met trillingen en isolatie op een plaats die je in deze setting nooit tegenkomt.” De nieuwe locatie bestaat, zoals gememoreerd, uit vijf separate gebouwen. Tom Hagemann: “Gebouw A en B zullen huisvesting bieden aan in totaal veertig jongens in de leeftijdscategorie twaalf tot achttien jaar. Ze wonen in studio’s en hebben bijvoorbeeld allemaal een eigen badkamer. In het derde gebouw is er plaats voor zes meiden in dezelfde leeftijdscategorie en er worden op de verdieping kantoren en andere facilitaire zaken gesitueerd. Het vierde gebouw krijgt een verscheidenheid aan functies, waaronder een soos, muziekruime, behandelkamers en een mini sporthal, het vijfde gebouw wordt gebruikt door de GGZ voor de crisisopvang van negen acht- tot twaalfjarigen. Deze krijgen allen één op één begeleiding, 24 uur per dag.” Goede samenwerking Janssen en Hagemann roemen de samenwerking met opdrachtgever Pluryn, AG Nova en andere betrokken partijen. Tom Hagemann : “Alles gaat in optimale transparantie. Als keuzes leiden tot andere oplossingen wordt dat gerespecteerd. Het vertrouwen in elkaar is groot. De architect toont zich erg geïnteresseerd. Natuurlijk staat hij voor zijn ontwerp. Baksteenkeuzes, het gevelstucwerk, dergelijke bepalende zaken zullen niet veranderen. Maar bijvoorbeeld bij het wisselen van materialen zoals de dakpannen is er volop begrip. Iedereen weet dat we niet in een ideale wereld leven, helaas.” Sjoerd Janssen: “Naast een goede samenwerking is het mooi om projecten te maken waar je waarde kan toevoegen, zoals in een project als dit. De voorbereiding vroeg de nodige expertise en flexibiliteit van het engineeringteam. Dit zal ook zeker nog in de realisatiefase het geval zijn. Maar dat is wel hetgeen waar BINX Smartility zich weet te onderscheiden. Volgend jaar juli zullen we met tevredenheid terugblikken, daarvan ben ik overtuigd.” Bouwen in Gelderland 27

Nieuwbouw woonvormen specialistische jeugdzorg / Maarsbergen Tekst & Artist impression: AG Nova Architecten, Amersfoort ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Veiligheid en thuis voelen centraal in vertaling ontwerpvraag Valkenheide Wat was de ontwerpvraag voor de nieuwbouw voor Jeugdzorg in Valkenheide? Deze kun je als volgt samenvatten: “Ontwerp een plek voor hoogspecialistische jeugdzorg waar bewoners met uiteenlopende problematieken wonen in een kleinschalige setting en waarbij bewoners en personeel zich veilig en thuis voelen. De organisatie en uitstraling is die van een “normale” woning. Deze uitgangspunten hebben geresulteerd in een viertal gebouwen, twee woongebouwen en twee gebouwen met kantoor- en behandelruimten en daarbij nog een woongedeelte voor een bijzondere doelgroep. De vier gebouwen omsluiten samen een besloten binnengebied waar de buitenruimten voor de groepen liggen. De gebouwen zijn twee lagen hoog en hebben een kap en zijn qua uitstraling niet anders dan een reguliere grote woningen. De plattegrond is wel wat anders. Elke woongebouw heeft twee groepen per verdieping. Het centrum van de groep wordt gevormd door de woonkamer. Hieromheen liggen de studio’s die via een gang bereikbaar zijn. Vanuit de woonkamer is er zicht op alle entreedeuren van de studio’s. Ook heeft elke groep een eigen buitenruimte en een gemeenschappelijke besloten tuin. Op deze wijze wordt een veilige omgeving gerealiseerd waar zowel personeel als bewoners meer bewegingsvrijheid krijgen. Afhankelijk van de groep kan deze vrije bewegingsruimte worden gereguleerd.” Een veilige omgeving realiseren waar zowel personeel als bewoners meer bewegingsvrijheid krijgen. 28 Bouwen in Gelderland AG NOVA Architecten aan het woord

Nieuwbouw woonvormen specialistische jeugdzorg / Maarsbergen Tekst: Gerard van Leeuwen ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Optimalisering leidt tot snellere installatietijd In Maarsbergen wordt druk gebouwd aan de nieuwe JeugdzorgPlus-voorziening waar straks in totaal veertig jongeren worden gehuisvest. Rexel gaat alle elektrotechnische materialen voor dit project leveren. Samen met Binx Smartility zijn twee belangrijke speerpunten met betrekking tot de realisatie van dit project gedefinieerd, te weten: het minimaliseren van de CO2 voetafdruk en het verkorten van de installatietijd. Om het eerste speerpunt te realiseren is gekeken naar de optimalisatie van de levering van materialen waarbij de behoeften van de werkvoorbereiding en montagemedewerkers in kaart zijn gebracht en het aantal levermomenten is geminimaliseerd. Voor de montage in de dekvloer is er gekozen om voorbedrade buis toe te passen. Hierdoor hoeven de monteurs van BINX geen losse draden meer te trekken, wat zorgt voor een veel snellere installatietijd. Gedurende het project houden BINX en Rexel intensief contact en zullen wij samen de bouwlocatie regelmatig bezoeken om het proces bij te sturen en het project zo efficiënt en effectief mogelijk te realiseren. Samen met BINX gaat Rexel voor een optimale samenwerking om zo het beste eindresultaat te kunnen garanderen voor de opdrachtgever van dit prachtige project! Samen met BINX gaat Rexel voor een optimale samenwerking om zo het beste eindresultaat te kunnen garanderen. Bouwen in Gelderland 29

Nieuwbouw deeltraject De Laakse Tuinen Vathorst / Amersfoort Tekst nog te doen Gevelspecialist in aluminium Als specialist op het gebied van gevels loopt Alkondor voorop! Met een team van meer dan 100 enthousiaste, betrokken, gedreven én gezellige vakmensen creëren we totaalconcepten. We werken dagelijks aan de projectmatige engineering, productie en montage van gevelconstructies. We zijn innovatief, duurzaam, hebben lef en streven ernaar om in de gevelbranche de meest innovatieve en creatieve partner te zijn. G e e f t u w c r e a t i v i t e i t v l e u g e l s Alkondor Hengelo BV I Wegtersweg 7-19 I Postbus 29 7550 AA Hengelo Tel. 074-245 53 55 I www.alkondor.nl 30 Bouwen in Gelderland

Nieuwbouw deeltraject De Laakse Tuinen Vathorst / Amersfoort Tekst: Gerard van Leeuwen / Artist impressions: Architectenbureau Mulleners + Mulleners /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Laatste fase deeltraject De Laakse Tuinen in volle gang Dura Vermeer Bouw Hengelo levert eerste woningen rond de kerst Bouwen in Gelderland 31 © Theo van Leur - Amersfoort

Nieuwbouw deeltraject De Laakse Tuinen Vathorst / Amersfoort Altijd het zonnetje in huis Vakkundige installatie door gediplomeerde monteurs Gespecialiseerd in elk type zonne-systeem Leverancier van uitsluitend A-merken DN Solar B.V. Het Lenfert 46 I 7547SR Enschede 053-4314246 I info@dnsolar.nl www.dnsolar.nl DN Solar uw specialist op het gebied van kwalitatieve zonne-energie • Advies en begeleiding op het gebied van subsidies en btw-compensaties. • Levering met garantie. • Gecertifi ceerd en registered SOLAR topfi tter 32 Bouwen in Gelderland

Nieuwbouw deeltraject De Laakse Tuinen Vathorst / Amersfoort Dura Vermeer Bouw Hengelo is al sinds 1999 actief in de Amersfoortse gebiedsontwikkeling Vathorst. De laatste jaren in samenwerking met de Ontwikkelaars AM en BPD vormt Dura Vermeer Bouw Hengelo de combinatie Amerstaete, waarbij de rolverdeling is dat Dura Vermeer de uitvoerende partij is. Momenteel wordt er druk gebouwd aan de laatste fase van het deeltraject De Laakse Tuinen. Projectleider Harold Heshusius, zelf afkomstig uit het naburige Nijkerk, is trots op de vorderingen en de onderlinge samenwerking in deze uitdagende tijden. De laatste fase omvat in totaal 126 woningen. Harold Heshusius: “Het betreft de Tuinen 21, 22 en 23. Het zijn twee-onder- eenkappers, be-bo woningen en rijtjeswoningen in de prijscategorieën variërend van een kleine drie ton tot bijna acht ton. De laatste woningen hiervan zijn begin dit jaar verkocht. Gemiddeld waren er dertig tot vijfendertig inschrijvingen per woning. Dat was inderdaad nog voor de oorlog in Oekraïne begon. Die tijden liggen nu achter ons. In de fase hier voorafgaand moesten de mensen nog wennen aan het begrip gasloos en was men ook huiverig voor bijvoorbeeld warmtepompen en de daarmee gepaard gaande investeringen. Daarin zijn er duidelijk stappen gezet, want de discussie speelt nu lang zo’n belangrijke rol niet meer. Alhoewel we met ons projectteam deze laatste fase apart hebben aangevlogen, hebben we wel voortgeborduurd op de voorafgaande deeltrajecten. We zijn, uitgezonderd een enkele partij in een niche onderdeel, met nagenoeg dezelfde partners opgetrokken “Als Dura Vermeer Bouw gaan we altijd voor langere partnerschappen.” Bouwen in Gelderland 33

Nieuwbouw deeltraject De Laakse Tuinen Vathorst / Amersfoort 34 Bouwen in Gelderland

Nieuwbouw deeltraject De Laakse Tuinen Vathorst / Amersfoort en daar ben ik erg blij mee. Als Dura Vermeer Bouw gaan we altijd voor langere partnerschappen. Je kent elkaar in goede en slechte tijden en weet wat je aan elkaar hebt en kent elkaars bedrijfscultuur. Als je de huidige ontwikkelingen in de sector in ogenschouw neemt, met daarin forse uitdagingen op het gebied van leveringsbetrouwbaarheid, stijgende inkoopprijzen en periodiek capaciteitsproblemen, dan is het goed dat er een dergelijke vertrouwensband is.” verloopt zijn we eind 2023 klaar. Voor mij betekent dat, dat ik hier, met enkele tussenpozen in andere projecten, een kleine vijftien jaar heb rondgelopen. Begonnen als stagiair en nu dus als projectleider.” Het project vergt de nodige energie en flexibiliteit van alle betrokken partijen, volgens Heshusius. “Je moet veel verder vooruitdenken dan voorheen het geval was. Dat geldt bijvoorbeeld voor de inkoop van materialen, maar ook voor Geelen Beton, red.). Qua engineering had dit de nodige voeten in de aarde in relatie tot de architectuur. De uitstraling is echter fantastisch. Rijk en klassiek. We hebben in de voorbereiding de case omgedraaid. Met beton als uitgangspunt en daarbinnen het optimale na te streven. Dat is goed gelukt. Voor ons was dit ook een leertraject waar we de komende tijd veel voordelen kunnen putten.” Voorspoedig De planning voorziet in een oplevering van de eerste woningen na de kerst. Harold Heshusius: “Ik heb geen aanleiding om dat in twijfel te trekken. Tot nu toe ontwikkelt de realisatie zich voorspoedig. Als alles volgens de plannen het inplannen van mensen. Daarnaast moet je veel meer improviseren en afstemmen met je partners. De onvoorspelbaarheid is daarbij de grootste vijand. Bouwtechnisch gezien is de grootste uitdaging zonder meer het prefab betoncasco (een product van “Als alles volgens de plannen verloopt zijn we eind 2023 klaar.” Bouwen in Gelderland 35

Nieuwbouw deeltraject De Laakse Tuinen Vathorst / Amersfoort ONZE PRODUCTEN Breedplaatvloeren > SAMEN BOUWEN MAKKELIJKER MAKEN. Met circa 300 medewerkers werken we dagelijks aan betonnen vloeren, wanden en overige bouwelementen voor de mooiste bouwprojecten van Nederland. Meer lezen over ons familiebedrijf? www.geelen-beton.nl info@geelen-beton.nl Casco´s > Ribbenvloeren > Bouwelementen > Techniek in beweging Nieuwbouw Nijhof Projecten Projectmatige woningbouw nijhof-broekland.nl 36 Bouwen in Gelderland Nieuwbouw Nijhof Uniek Individuele woningbouw Service Salland Installatie Service Service en garantie

Nieuwbouw deeltraject De Laakse Tuinen Vathorst / Amersfoort Tekst: Gerard van Leeuwen / Foto’s: Nijhof Installatietechniek /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Planning grootste uitdaging Maatwerk in seriematig woningbouwproject in Amersfoort Vathorst “Het veelzijdige karakter van het woningbouwproject De Tuinen in de Amersfoortse gebiedsontwikkeling Vathorst is een van de mooiste aspecten van dit project.” Aan het woord is projectleider Dennis van den Enk van Nijhof Installatietechniek uit Broekland. Het bedrijf heeft een partnership met de Hengelose vestiging van Dura Vermeer en het was dan ook geen grote verrassing dat het meerjarige project in Amersfoort op de radar kwam. Het bedrijf realiseert alle werktuigbouwkundige installaties waaronder de warmtepompen, ventilatie en riolering. een benedenwoningen met daarboven twee stapelwoningen. De woningen variëren qua prijsklasse tussen grofweg de vier en zeven ton. Je hebt het dus over het luxere segment. Alles is verkocht en naar ik heb begrepen verliep dat zeer spoedig.” De laatste fase is gestart “We zijn nu bezig met de laatste fase van dit deeltraject”, vertelt Dennis van der Enk. “De fases A,B,C en D en De Laakse Kroon (appartementen en woningen) zijn inmiddels afgerond. We hebben in dit kader al 130 woningen gerealiseerd. Nu zijn we actief op drie fronten op de velden 21, 22 en 23. Het gaat in totaliteit om 126 woningen. De woningen hebben een divers karakter. Het omvat, tweeonder-een-kappers, rijtjeswoningen en be-bo-woningen. Die laatste categorie kennen Vroegtijdig betrokken Partnership bij Dura Vermeer impliceert ook dat de betrokken bedrijven in een vroeg stadium in de voorbereiding aanschuiven. Dennis van den Enk: “Dat vergemakkelijkt de engineering en ook kunnen we dan bouwkundig meedenken. In dit geval gold dat ook voor Boxum Installatiegroep die in dit project de elektrotechnische installaties verzorgt. Technisch is dit project goed te doen al heeft het een behoorlijk divers karakter. Warmtepompen Bouwen in Gelderland 37

38 Bouwen in Gelderland

Nieuwbouw deeltraject De Laakse Tuinen Vathorst / Amersfoort “Tot nu verloopt het project soepel, maar dat geeft geen garanties voor de komende periode. De markt is momenteel erg grillig.” hebben bijvoorbeeld ruimte nodig en omdat kopers een aantal opties hebben varieert het van woning tot woning. We hanteren in Vathorst een all-inone systeem inclusief boiler of een bi-block opstelling met de keuze uit een 200 of 300 liter boiler. Bij die laatste variant wordt deze veelal op zolder geplaatst. Ik schat in dat zo’n dertig procent van de nieuwe bewoners hiervoor heeft gekozen, met name in de twee-onder-een-kappers en de grotere rijen woningen. We plaatsen de pompen en boilers op zolder voor de kap erop komt. Dat bereist dus een nauwkeurige planning. En zo zijn er nog enkele aandachtspunten. Het project wijkt niet af van andere opdrachten en dat houdt ook in dat we wekelijks blijven sparren ook tijdens de realisatie. In een tijd waar het accent, door leveringsuitdagingen, ligt op een gedetailleerde planning is dat ook pure noodzaak. Tot nu verloopt het project soepel, maar dat geeft geen garanties voor de komende periode. De markt is momenteel erg grillig. Bijvoorbeeld kampen de leveranciers van warmtepompen met enorme levertijden en onzekerheden. Daarop zullen we moeten anticiperen. Een van de interessantste aspecten van deze opdracht is de installatie van het relatief hoge aantal specialistisch sanitair. Iets wat hoort bij de bouw van koopwoningen in het hogere segment. De kopers zijn via Dura Vermeer doorverwezen naar de showroom van sanitair “Als alles volgens planning wordt uitgevoerd zitten we zo goed als vol volgend jaar. Wij zijn vrijwel volledig gericht op woningbouw en hebben daarnaast een aparte afdeling service en onderhoud. Wij genereren gemiddeld zeventig procent van onze omzet in de specialist Plieger. Voor onze monteurs is die afwisseling erg prettig omdat je een beroep doet op hun specifieke vakmanschap. Je levert maatwerk in een seriematige projectbouwomgeving. We gaan zoals altijd voor het optimale eindresultaat.” Vooruit kijken Volgens Dennis van den Enk is de werkvoorraad voor het komende jaar hoopgevend. seriematige projecten en dertig procent in de luxe woningbouw. De markt is nog steeds positief gestemd, maar ook wij hebben geen glazen bol. Wat gebeurt er met de wereldeconomie, welke kant gaat de discussie rond PFAS en stikstofdiscussie op, wat is de ontwikkeling van de inkoopprijzen, stabiliseert de hypotheekrente? Vragen die niemand kan beantwoorden. Maar we zijn optimistisch gestemd.” Bouwen in Gelderland 39

Nieuwbouw Kompaan College / Zutphen Tekst: Gerard van Leeuwen ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Nieuwbouw Kompaan College Zutphen gestart Jansman Bouw uit Luttenberg is druk bezig met de realisatie van een nieuwe locatie van het Kompaan College in Zutphen. De ruwbouwfase is inmiddels in volle gang en de planning voorziet in een oplevering net voor de zomervakantie van volgend jaar. Het begin... Projectleider Joost Versluis: “Begin 2022 ontvingen wij het mooie bericht dat het werk aan het Kompaan College was gegund. De locatie Zutphen gaat met een oppervlakte van 7.500m2 plaats bieden aan 800 leerlingen en komt te liggen op de grens van het bestaande bedrijventerrein en een nieuwe woonwijk. Bij het Kompaan College komt 40 de nadruk te liggen op ‘praktijkrealistisch’ leren; de leerlingen leren meer dan gebruikelijk bij bedrijven en instellingen in de omgeving van de school. Onderwijs vindt niet meer alleen plaats in traditionele lokalen, maar wordt georganiseerd rond een dynamische projectomgeving waar leerlingen en docenten samen in werken. Dat resulteert in een open, ruimtelijk ontwerp, wat gerealiseerd is door DAT architecten uit Tilburg. Na het definitief worden van de opdracht zijn we direct gestart met de voorbereiding waarbij eerst nog de nodige hobbels genomen moesten worden aangezien er nog vervuiling in de grond werd aangetroffen. Hierdoor moest er sanering plaatsvinden. Om de planning niet te vertragen is de sanering Bouwen in Gelderland

Een prachtige voorbeeld van een mooi veelzijdig project “De bouwmethode voor de nieuwbouw bestaat uit mortelschroefpalen, systeemvloeren, prefab stabiliteitswanden, liftkern wanden, staalconstructie met gevelvulling van houtskeletbouw elementen, levering via onze timmerfabriek.” onder coördinatie van Jansman uitgevoerd. Daarnaast was een nieuwe bijkomende uitdaging de forse prijsstijgingen het hoofd te bieden. De hieraan gepaarde budgettekorten moesten glad gestreken worden, waarbij we gelukkig goede afspraken hebben kunnen maken met de opdrachtgever. De bouwmethode voor de nieuwbouw bestaat uit mortelschroefpalen, systeemvloeren, prefab stabiliteitswanden, liftkern wanden, staalconstructie met gevelvulling van houtskeletbouw elementen, levering via onze timmerfabriek. Het metselwerk, bestaat uit verschillende uitkragingen. De maatvoering en uitvoering van alle onderdelen wordt in eigen beheer uitgevoerd. De planning is dat rond de kerst het gebouw wind en waterdicht is, zodat we begin 2023 op kunnen starten met de afbouw. Het mooie van het Kompaan College is dat alle facetten van een inrichting van mbo lokalen zoals binask (biologie, natuurkunde, scheikunde, red.), kunst, muziekstudio / drama en techniek, aan bod komen, wat het werk erg veelzijdig maakt. De oplevering staat gepland voor net voor de zomervakantie 2023. Kortom: voor ons is het weer een prachtige voorbeeld van een mooi veelzijdig project!” Bouwen in Gelderland 41

Nieuwbouw bedrijfsverzamelgebouw / Blaricum Tekst: Jolanda Groothuis / Foto’s: VVS Bouw ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// VVS Bouw realiseert acht bedrijfsverzamelgebouwen voor Invest Projects Een impressie 42 Bouwen in Gelderland

Nieuwbouw bedrijfsverzamelgebouw / Blaricum VVS Bouw uit Epe realiseert momenteel in het Gooise Blaricum een bedrijfsverzamelgebouw in opdracht van Invest Projects uit Harderwijk. Dit is de laatste van de 25 gebouwen die tot stand kwamen op de Blaricummermeent. VVS Bouw heeft er maar liefst acht mogen bouwen. Dit heeft volgens medeeigenaar van VVS Bouw, Martijn van Schoonhoven, onder andere te maken met de duurzame relatie die hij door de jaren heen opbouwde met de projectontwikkelaar Frank van Doorn. “Hierdoor hebben we een hoge gunfactor gecreëerd. Maar uiteraard speelt de prijs-kwaliteit verhouding eveneens een grote rol. Beide aspecten maakten dat VVS Bouw een belangrijke factor was bij de realisatie van de serie bedrijfsverzamelgebouwen.” John van de Vosse en Martijn van Schoonhoven besloten in 2019 om samen hun krachten en jarenlange ervaring in de bouwwereld te bundelen, waardoor de oprichting van VVS Bouw BV tot stand kwam. De naam VVS is een afgeleide van beider achternamen V(osse) V(an) S(choonhoven). Deze twee enthousiaste ondernemers richten zich op nieuwbouw, utiliteitsbouw en projectontwikkeling. Achter de organisatie staat een professioneel team van elf vakbekwame werknemers die in drie jaar tijd tal van indrukwekkende projecten afrondden. Het succes van VVS Bouw zit ‘m volgens Martijn van Schoonhoven in hun gedachtegoed: “Die is betrouwbaar en kostenbesparend. Deze twee elementen in combinatie met onze no-nonsense werkwijze maken dat VVS Bouw een begrip in de regio is geworden, maar zeker ook daarbuiten.” “VVS Bouw is in staat zich op de nieuwbouw van meerdere bedrijfsverzamelgebouwen tegelijk te richten.” Martijn van Schoonhoven Omzet genereren Invest Projects behoort inmiddels tot één van de vaste opdrachtgevers van VVS Bouw. Zij werkt momenteel met twee vaste aannemersbedrijven, waar VVS Bouw er één van is. De acht bedrijfsverzamelgebouwen die VVS Bouw voor de projectontwikkelaar realiseerde zijn volgens Martijn van Schoonhoven tot stand gekomen op basis van een vaste aanneemsom. “Dit is mogelijk doordat alle gebouwen in Bouwen in Gelderland 43

Nieuwbouw bedrijfsverzamelgebouw / Blaricum STERK IN ELK PROJECTROJEN ELK PPR NIEUWBOUW UTILITEITSBOUW PROJECTONTWIKKELING Hammerstraat 10B I 8161 PH Epe 0578 - 76 90 56 I info@vvsbouw.nl www.vvsbouw.nl 44 Bouwen in Gelderland VVS Bouw is actief in de utiliteitsbouw, woningbouw en projectontwikkeling. In de regio Apeldoorn, Zwolle, Deventer, Heerde, Epe, Vaassen, Nunspeet en Hattem zijn wij een begrip. Maar ook daarbuiten heeft VVS Bouw diverse projecten succesvol afgerond. Wij hanteren een betrouwbare, kostenbesparende bedrijfsvoering en onze aanpak is no-nonsense.

Nieuwbouw bedrijfsverzamelgebouw / Blaricum “Onze klantenkring breidt zich gestaag uit. Dat hebben we met hard werken en een dosis gezond verstand weten te bereiken.” John van de Vosse startte VVS Bouw met het eerste bedrijfsverzamelgebouw voor Project Invest in Blaricum. Overall planning De kick-off van het achtste bedrijfsverzamelgebouw vond afgelopen mei plaats, de oplevering ervan staan in december gepland. Martijn van Schoonhoven legt uit dat er van start tot afronding gemiddeld twee timmerlieden (ZZP-ers) aanwezig zijn die tevens als aanspreekpunt namens VVS Bouw optreden. Gaandeweg de werkzaamheden sluiten zich hier diverse onderaannemers bij aan die hun werkzaamheden uitvoeren volgens de gestelde overall planning. grote lijnen qua opbouw op hetzelfde neerkomen. Hierin hebben we veel ervaring. Bovendien werken we met een vaste groep onderaannemers zodat we ons op de nieuwbouw van meerdere bedrijfsverzamelgebouwen tegelijk kunnen richten. Er was ons best veel aan gelegen om deze opdrachten voor Invest Projects te mogen uitvoeren. De utiliteitsbouw is formulebouw. Dit betekent dat er omzet gegenereerd wordt door samen te werken met, -in ons geval-, vaste onderaannemers. Voor dit soort projecten hoeven wij geen eigen personeel in te zetten. Het heeft als bijkomend voordeel dat onze eigen vaklieden ingezet kunnen worden voor de kleinbouw.” Zelf intrek ingenomen Het bedrijfsverzamelgebouw dat momenteel gerealiseerd wordt bestaat uit elf bedrijfsunits waarin zich hoofdzakelijk ZZP-ers en de kleinere ondernemer gaan vestigen. Tevens blijken de ruimten interessant voor beleggers. De grootte van de units varieert van vijftig tot honderd vierkante meter. De groottes van de diverse bedrijfsverzamelgebouwen liggen tussen de vijfhonderd en duizend vierkante meter. In april 2019 Vaste partners Martijn van Schoonhoven: “Voor een bouwwerk worden dikwijls meerdere planningen en schema's opgesteld. Als eerste wordt de primaire planning gemaakt. De overige planningen worden hiervan afgeleid. De primaire planning, in deze, wordt ook wel de overall planning genoemd. Daar werken wij naar en in het gros van de gevallen wordt de oplevertijd ook nagekomen. De onderaannemers zijn allen vaste partners van VVS Bouw. Het is ook onze intentie om hier niet van af te wijken. We willen absoluut niet twijfelen aan een succesvolle samenwerking. Dat is bij deze partijen geenszins het geval en dat willen we graag zo houden.” Bouwen in Gelderland 45

Nieuwbouw bedrijfsverzamelgebouw / Blaricum Steigerbouw is maatwerk; geen project is tenslotte gelijk! Bouwen in Gelderland voor alle professionals in de bouw Is Gelderland zakelijk interessant voor uw bedrijf? Neem vrijblijvend contact met ons op Of stuur een mail naar info@bouweningelderland.nl www.bouweningelderland.nl redactie@bouweningelderland.nl M: 0652392098 (Paul van Luttikhuizen) Hullerweg 126-6 8071 RP Nunspeet W: www. dekkersteigers.nl E: info@dekkersteigers.nl Bouwen in Gelderland is in 2020 als nieuwe titel geïntroduceerd. De verwachting is, dat het magazine een vergelijkbare toonaangevende positie in de Gelderse bouw- en installatiewereld gaat veroveren als Bouwen in het Oosten in deze regio. Het blad richt zich op de professionals in de bouw, zowel opdrachtgevers als uitvoerende, adviserende en controlerende bedrijven. Wilt u Bouwen in Gelderland kosteloos ontvangen? Meldt u zich dan aan via onze website www.bouweningelderland.nl >> contact 46 Bouwen in Gelderland

Nieuwbouw bedrijfsverzamelgebouw / Blaricum Even John van de Vosse voorstellen John (44) deed tien jaar, -als bouwkundig tekenaar en assistent projectleider-, ervaring op bij diverse architectenbureaus. Na deze periode besloot hij om zijn carrière verder uit te breiden. Hij ging in eerste instantie als werkvoorbereider en vervolgens als projectleider bij een aannemersbedrijf aan de slag. Op deze manier deed hij ervaring op in het, -ook aan de andere kant van het bouwtraject-, te kunnen organiseren. Deze facetten en expertise bij elkaar opgeteld maken dat hij de kneepjes van het vak perfect binnen VVS Bouw weet in te zetten. ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Martijn van Schoonhoven Martijn (44) heeft ruim 25 jaar ervaring in de bouwwereld op zijn naam staan. De eerste tien jaar van zijn loopbaan was hij als allround timmerman en voorman werkzaam. Nadien betrad hij de sporten van de carrièreladder als uitvoerder, projectleider en uiteindelijk als bedrijfsleider binnen een bouwbedrijf. Mede door deze brede functies doorliep Martijn alle onderdelen van het bouwproces. De kennis en ervaring die hij door de jaren heen opdeed komen nu geweldig van pas binnen VVS Bouw. ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Dosis gezond verstand Over de samenwerking die Martijn en John in 2019 aangingen door de stap te zetten om geheel zelfstandig te gaan opereren, zijn beide heren louter enthousiast: “Dat was toen een juiste keuze. Als we terugblikken op waar we destijds mee begonnen zijn en waar we nu staan, is gepaste trots wel op zijn plaats. Samen met onze gemotiveerde vaste medewerkers en de flexibele schil van ZZP-ers, hebben we een mooi team weten te creëren. Onze klantenkring breidt zich gestaag uit. Dat hebben we met hard werken en een dosis gezond verstand weten te bereiken. En dat mag volgens ons best gezegd worden.” ////////////////////////////////////////////////////// Invest Projects ontzorgt bij bedrijfshuisvesting, renovatie en woningbouw Invest Projects richt zich reeds vijftien jaar op de ontwikkeling en realisatie van bedrijfshuisvesting, woningen en renovatieprojecten. De wensen en dromen van haar opdrachtgevers zijn bij Invest Projects het vertrekpunt. Wanneer deze duidelijk in kaart zijn gebracht worden partijen samengebracht om de plannen vorm te geven. Invest Projects neemt alles uit handen; van het verwerven van de grond, tot de vergunningen, het aansturen van de architect en de bouwer. “De utiliteitsbouw is formulebouw.” Bouwen in Gelderland 47

Nieuwbouw bedrijfsverzamelgebouw / Blaricum Tekst: Jolanda Groothuis / Foto’s: Intercombi Kozijnmanagement ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Kunststof kozijnen met de uitstraling van aluminium Intercombi Kozijnmanagement uit Terborg en Invest Projects onderhouden sinds 2011 een duurzame relatie die vooral gebaseerd is op een juiste prijs-kwaliteit verhouding en het nakomen van gemaakte afspraken. Dit geldt eveneens voor de verstandhouding die ontstond nadat Martijn van Schoonhoven en John van de Vosse besloten om in 2019 VVS Bouw op te richten. Door de jaren heen mocht Intercombi Kozijnmanagement rekenen op de nodige opdrachten voor de levering en montage van kozijnen in een indrukwekkend aantal bedrijfsverzamelgebouwen. Robert Middendorp Directeur en mede-eigenaar van Intercombi Kozijnmanagement, Robert Middendorp legt uit dat hij in 2011, op eigen initiatief, Frank van Doorn van Invest Projects benaderde voor een persoonlijk onderhoud over wederzijdse mogelijkheden: “Na een constructief gesprek kregen we al snel de eerste opdracht voor de levering en montage van de kozijnen voor een bedrijfsverzamelgebouw in Zeewolde. Hier bleef het echter niet bij, want al gauw volgde er een serie gebouwen in Blaricum, Almere en Nijkerk. Destijds kwam ook Martijn van Schoonhoven in beeld waarmee we een prima team vormden. Toen Martijn gaandeweg de rit besloot om, samen met John van de Vosse, VVS Bouw op te richten hebben we nagenoeg voor alle bedrijfsverzamelgebouwen de kozijnen geleverd en gemonteerd. Niet alleen in Blaricum, ook voor twee gebouwen in Almere en één in Soesterberg. De eerlijkheid gebiedt me te zeggen dat enkele gebouwen door een andere aannemer zijn gerealiseerd die uiteindelijk de kozijnen elders heeft ingekocht, maar we mogen stellen dat we zeker een grote rol hebben gespeeld bij de totstandkoming van een groot aantal bedrijfsverzamelgebouwen. Dit heeft naast de prijskwaliteit verhouding mede te maken met onze service na levering en het feit dat we zorgdragen voor zo min mogelijk kritische opleverpunten. Daar zit de aannemer niet op te wachten en dat willen ook wij niet voor het woord hebben.” Gunstige prijs In eerste instantie zouden in de Blaricumse bedrijfsverzamelgebouwen, waarvan de laatste nu wordt gerealiseerd door VVS Bouw, kunststof kozijnen worden “Voor ons zijn kritische opleverpunten not done.” Robert Middendorp 48 Bouwen in Gelderland

toegepast. Robert Middendorp: “Dit had mede te maken met de gunstige prijs. De gemeente Blaricum hield er echter een ander standpunt op na. Zij accepteerde geen kunststof kozijnen. Naar aanleiding daarvan heb ik Frank van Doorn voorgesteld om, -in plaats van een hoorzitting-, in te zetten op kunststof kozijnen met een aluminium buitenzijde. Dit zou neerkomen op de prijs van kunststof kozijnen met de uitstraling van aluminium. Voor de deuren adviseerden we het aluminium van Profel. Dat werd goed ontvangen; begrijpelijk, want het gebruik ervan bevalt uitstekend.” Enorm gegroeid Op de vraag wat Intercombi Kozijnmanagement eraan gelegen was om toch het aanzienlijke aantal opdrachten te mogen realiseren is Robert Middendorp duidelijk: “Alles! Wij zijn ons bedrijf gestart in 2000 en hebben, mede dankzij Invest Projects, een groei doorgemaakt die wij niet voor ogen konden houden. Inmiddels leveren we zo’n vijfduizend kozijnen op jaarbasis /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Intercombi Kozijnmanagement Intercombi Kozijnmanagement is adviseur en leverancier van vele soorten kunststof en aluminium kozijnen. Volgens Robert Middendorp houdt kozijnmanagement veel meer in dan slechts het leveren van kozijnen: “Kozijnmanagement is een totaalconcept dat primair ten doel heeft om de opdrachtgever het beste kozijn te leveren binnen het afgesproken bestek. Tevens mogen onze klanten, van offerte tot en met de oplevering, rekenen op dezelfde manager binnen onze organisatie. De lijnen zijn kort omdat we het belangrijk vinden dat tevredenheid wordt bepaald door de vele factoren die wij graag samen vooraf in kaart brengen. Noem het betrokkenheid in de gang naar de beste kwaliteit. Kozijnen zijn immers een onderdeel die op alle fronten probleemloos moeten passen. Daar maken wij ons sterk voor, elke dag. Onze producenten komen uit heel Europa en zijn uniek en innovatief binnen ieders segment. Door onze merkonafhankelijkheid is de prijs-kwaliteit verhouding optimaal en exact toegesneden, passend binnen de diverse bouwplannen.” en dat hebben we onder andere aan deze projectontwikkelaar te danken.” In verhouding Volgens Middendorp verdienen alle bouwwerken dezelfde aandacht. “Bij ons valt niet veel onder een standaard noemer omdat er altijd kopers zijn die afwijkende kozijnen wensen. Het is wel zo dat een bedrijfsverzamelgebouw minder werk met zich mee brengt dan bijvoorbeeld de vrijstaande villa’s waarvoor wij ook de kozijnen leveren en monteren. Er is echter geen project dat niet mag rekenen op onze volledige aandacht. Het is de kunst om een werk dusdanig af te ronden dat het je niet achtervolgt. Uiteraard mogen onze opdrachtgevers rekenen op volledige nazorg en service, maar het moet wel in verhouding blijven. Daar staan wij voor.” Geen faalkosten De meerwaarde van de Mato kozijnen (kunststof-aluminium combinatie) die Intercombi in Bouwen in Gelderland 49

Nieuwbouw bedrijfsverzamelgebouw / Blaricum EEN IMPRESSIE SPECIALIST IN NIEUWBOUW EN RENOVATIE Muko Montage is gespecialiseerd in nieuwbouw en renovatie binnen de agrarische bouw en utiliteitsbouw. Wij staan garant voor een goed resultaat. Dak- & gevelsystemen Staalbouw Renovatie D. Kolkman bouw 06 40 16 21 85 info@DKolkmanbouw.nl DKolkman bouw Oldebroek Meulunterseweg 89 Tel: 0318 - 70 17 19 6741 HM Lunteren info@muko-montage.nl www.muko-montage.nl 50 Bouwen in Gelderland

Nieuwbouw bedrijfsverzamelgebouw / Blaricum Tekst nog te doen “Vijfduizend kozijnen op jaarbasis.” Blaricum levert en monteert zit ‘m volgens Robert Middendorp in de middendichting (drie dichtingen), waardoor een kozijn ook echt dicht is: “De kracht van Intercombi zit hem in het ontzorgen van de ontwikkelaar en aannemer en er uiteindelijk zorg voor dragen dat er een passend kozijn op de juiste plek komt. Bovendien streven we ernaar om met onze inspanningen de faalkosten tot een minimum te reduceren.” “Het is de kunst om een werk dusdanig af te ronden dat het je niet achtervolgt.” Optimaal teamwork Terugblikkend op de jarenlange samenwerking met zowel Invest Projects, als VVS Bouw en Team2 Studio voor de Bouwkunst toont Robert Middendorp zich diep respectvol: “Het onderlinge contact verloopt fantastisch met oog voor elkaars kwaliteiten. Bovendien vullen we elkaar op een juiste manier aan. Elk uniek en fraai gebouw dat we samen realiseren is te danken aan optimaal teamwork.” Het juiste kozijn voor ieder project Bouwen in Gelderland 51

Nieuwbouw bedrijfspand Winterwarm / Winterswijk Nieuwbouw drie appartementengebouwen / Voorthuizen Tekst: Jolanda Groothuis / Artist impressions: 3N30 Architecten ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Drie gebouwen met een commerciële plint en twee woonlagen 3N30 Architecten uit Scherpenzeel werd door de initiatiefnemer benaderd met de vraag om de mogelijkheden in kaart te brengen ten aanzien van het terrein aan de Baron van Nagellstraat in Voorthuizen. De samenwerkingsverbanden uit het verleden met deze opdrachtgever plus het feit dat 3N30 Architecten veel ervaring heeft met kleinschalige woningbouwplannen maakten dat zij de opdracht kreeg voor het ontwerp van de drie complexen op de locatie waar voorheen een autobedrijf was gevestigd. 52 Bouwen in Gelderland

Daniël den Ouden “Zegers Bouw zag het als een uitdaging om ons ontwerp zoveel mogelijk in z’n waarde te laten.” De locatie die aan de route vanuit Barneveld en de A1 naar Voorthuizen ligt omvat volgens architect Daniël den Ouden twee belangrijke aspecten: “De zichtlocatie is prachtig en de bereikbaarheid uitstekend. De driehoekige vorm van dit perceel, dat tevens aan een tweesprong ligt maakt het bovendien bijzonder. De gemeente Barneveld hield met haar visie ten aanzien van dit uiterste hoekje een woonwerklandschap voor ogen.” Alzijdig plan De bestaande bebouwing op deze locatie was bepaald geen visitekaartje voor de entree van Voorthuizen. Daniël den Ouden: “In samenspraak met de opdrachtgever en de gemeente Barneveld hebben we diverse opzetjes gemaakt, waarbij onze gedachten in eerste instantie uitgingen naar één bouwblok. Er is geregeld over gebrainstormd, dat vergde veel tijd en was behoorlijk intensief. Uiteindelijk kwamen wij met het idee om in plaats van één, drie kleine blokken te realiseren; één in elke hoek van het perceel. Hieruit vloeide een alzijdig plan dat zich op alle belangrijke zijden richt en waar het (groene) parkeerterrein zich binnenin bevindt.” Woon-werklandschap Als extra uitgangspunt kreeg 3N30 Architecten van de gemeente mee dat de twee grote bomen, -een kastanje en een esdoorn-, behouden moesten blijven. Dit bleek mogelijk door het nieuw opgezette ontwerp. Daniël den Ouden: “Omdat de punten van een driehoek scherp zijn, hebben we de hoeken afgerond en daarmee verzacht. Zo ontstond een speels en vriendelijk karakter. Ons plan om drie kleine bouwblokken te realiseren werd uiteindelijk goed ontvangen door de gemeente. Zowel de stedenbouwkundige afdeling als de welstandscommissie waren erg te spreken over deze bijzondere opzet. Vanaf dat moment (eind 2017) werd het plan voortvarend aangepakt, met dien verstande dat wel eerst de bestemmingsplanprocedure moest worden doorlopen. Vanwege de visie voor een woon-werklandschap krijgen de drie gebouwen een commerciële plint met daarboven twee bouwlagen bestemd voor appartementen.” Toegevoegde waarde Tijdens de vergunningsaanvraag kwam Zegers Bouw uit Ede in beeld. Daniël den Ouden: “Met deze aannemer hadden we nog niet eerder samengewerkt, maar ik laat me er graag positief over uit. Het contact met Zegers was open en gelijkwaardig. Bouwen in Gelderland 53

Nieuwbouw drie appartementengebouwen / Voorthuizen Zo eenvoudig. Een bouwkundige constructie is complex. U wilt efficiënt bouwen én het ontwerp van de architect respecteren. U wilt kunnen rekenen op een solide bouwwerk, maar wel met minimaal materiaalgebruik. Dat begrijpen wij. ‘Gaan we doen’, zeggen we dan. Simpelweg omdat we alle kennis en ervaring in huis hebben. Welke uitdaging heeft u voor ons? Van Roekel maakt complex eenvoudig. WIJ STAAN VOOR CREATIEVE, PRAKTISCHE EN HAALBARE IDEEËN RHENEN 0317 681 100 ROEKEL.NL Holevoetplein 301, Scherpenzeel | WWW.3N30.NL 54 Bouwen in Gelderland

Nieuwbouw drie appartementengebouwen / Voorthuizen “Vanwege de visie voor een woon-werklandschap krijgen de drie gebouwen een commerciële plint met daarboven twee bouwlagen bestemd voor appartementen.” Soms zie je weleens dat het vooral draait om bezuinigen en vereenvoudigen. Zegers Bouw echter zag het als een uitdaging om ons ontwerp zoveel mogelijk in z’n waarde te laten. Ook mochten we rekenen op een groot meedenkend vermogen om het geheel toch op een juiste en praktische manier te realiseren. Een compliment is daarom zeker op zijn plaats. Ondanks dat er bedenkingen waren over de ronde hoeken, begreep Zegers Bouw de toegevoegde waarde. Zij hebben zich hier ook zeker hard voor gemaakt. Het plan werd uiteindelijk door ons, samen met Zegers Bouw, verder uitgewerkt. Samenvattend mag ik concluderen dat alle partijen uiteindelijk enthousiast zijn over gehele ontwerp; over de compacte, maar toch open opzet. En, niet onbelangrijk; dat het ondanks de grote uitdaging om de twee bomen te behouden, toch is gelukt.” 3N30 Architecten mag zich met recht ervaringsdeskundige noemen wanneer het gaat om inbreidingsplannen en combinaties van kantoorruimten en appartementen. Eerder kwam er een vergelijkbare nieuwbouw van hun hand bestemd voor het Theaterplein in Barneveld. Momenteel wordt er een blok van 55 appartementen en de transformatie van een kerk in Aalsmeer opgeleverd. Bouwen in Gelderland 55

Nieuwbouw drie appartementengebouwen / Voorthuizen Tekst: Jolanda Groothuis / Foto’s: Zegers Bouw / Artist impressions: 3N30 Architecten ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Zegers Bouw gaat afwijkend ontwerp niet uit de weg Ronde vormen kenmerken de entree van Voorthuizen Momenteel wordt door Zegers Bouw uit Ede gewerkt aan een bouwproject in Voorthuizen waar passanten, -na de realisatie ervan-, niet omheen kunnen. De drie gebouwen met een commerciële plint en twee woonlagen zullen volgend voorjaar, door haar ronde vormen, een absoluut herkenningspunt gaan vormen voor de omgeving. Initiatiefnemer Jaco Brandsen zag heil in het driehoekige vrijkomende perceel en legde het bijzondere ontwerp voor aan Zegers Bouw. Deze aannemer, ervaringsdeskundige op het gebied van veel uiteenlopende bouwwerken, beet zich erin vast. Projectleider binnen Zegers Bouw, Frans van der Velden, is met zijn veertig jaar bouwervaring door de wol geverfd en bepaald niet voor één gat te vangen. Het was onder andere zijn vindingrijkheid die de plannen van opdrachtgever Brandsen positief bekritiseerde, ondanks het bijzondere ontwerp. Frans van der Velden onderbouwt: “De drie appartementengebouwen die ontworpen zijn door 3N30 Architecten krijgen op de begane grond een bedrijfsruimte. Daarboven worden twee verdiepingen gerealiseerd met elk twee appartementen. Op zich is dit niet per definitie spannend, echter de gebouwen, -die unaniem gelijk zijn-, onderscheiden zich door de vele rondingen in de gevels. Dat is bepaald niet standaard en vereiste behoorlijk veel voorwerk en meedenkend vermogen; van de architect, maar ook van ons.” De gebouwen onderscheiden zich door de vele rondingen in de gevels Frans van der Velden “We hebben wel enigszins getornd aan de constructietekeningen omdat het qua maatvoering door de specifieke rondingen een lastig concept was.” 56 Bouwen in Gelderland

Lastig concept Begin 2021 werd Zegers Bouw benaderd door Jaco Brandsen die, naast zijn vastgoedtak, tevens eigenaar van Brandsen Installatietechniek in Barneveld is en daarmee al jarenlang een vaste partner van Zegers Bouw. Frans van der Velden: “Toen Jaco ons benaderde was het voorlopige ontwerp gereed. Als regionale aannemer was ons de locatie bekend en waren we zeker enthousiast over de invulling ervan. Op basis van de constructietekeningen maakten wij een begroting. Hier hebben we nog wel enigszins aan getornd omdat het qua maatvoering door de specifieke rondingen een lastig concept was. Niettemin zagen we de bouw ervan beslist zitten. In de eerste plaats vanwege de bijzondere detailleringen, maar ook om de zichtlocatie, plus het feit dat Zegers Bouw in de regio gevestigd is. Wij wilden graag onze naam koppelen aan dit toch best prestigieuze project. Bouwen in Gelderland 57

Nieuwbouw drie appartementengebouwen / Voorthuizen ÉÉN AANSPREEKPUNT VOOR DIVERSE DISCIPLINES Multicom B.V. is leverancier, werkvoorbereider en projectbegeleider voor de prefab betononderdelen van kleine en grootschalige bouwprojecten. Prefab betonelementen Trappen en bordessen, galerijplaten, kolommen, wanden en balken Dorpels, spekbanden, kantplanken en afdekbanden. Holle wanden Holle wandsysteem voor woningbouw en utiliteitsbouw. Funderingen Vloersystemen Prefab funderingsbalken voor de woningbouw. Geisoleerde vloersystemen voor woningbouw en utiliteitsbouw. Ongeisoleerde vloersystemen voor woningbouw en utiliteitsbouw. Multicom B.V. Kraanvogelweg 6A • 8263 AA Kampen 0031 38 423 46 04 • info@multicombv.nl www.multicombv.nl Informatie over het belichten van een project..? Neem contact op met Digna Schoonen: Telefoon: 06-442 099 10 Mail: digna@bouweningelderland.nl Bouwen in 58 Bouwen in Gelderland Gelderland

Nieuwbouw drie appartementengebouwen / Voorthuizen Wanneer men Voorthuizen binnen komt rijden, valt het oog direct op de drie bijzondere bouwwerken. Naast Zegers Bouw was er nog een partij die meerekende, daar waren we van op de hoogte. We hebben onze uiterste best gedaan goed beslagen ten ijs te komen, maar niet tegen wil en dank. De deadline die de opdrachtgever voor ogen had (eind dit jaar) zat er wat ons betreft niet in. Het meest haalbare zou het voorjaar van 2023 zijn. Daarover én over de prijs werden we het begin dit jaar eens.” Continue scherpheid Vanaf dat moment werd volgens Van der Velden full pull de werkvoorbereiding opgestart, zodat ook in maart daadwerkelijk de kick-off van de bouw kon plaatsvinden. Dagelijks zijn er nu ruim twaalf vaklieden werkzaam op de bouwlocatie, inclusief bouwpartners. Deze bouwpartners werden door Zegers Bouw gecontracteerd op basis van prijsvorming, vast partnership en de wetenschap dat zij een dergelijke bouw ook aankunnen. Frans van der Velden: “Dit is een project dat best veel vergt, het is bepaald geen werk dat bestaat uit enkel ‘meters maken’. Onze vaklieden zijn mensen die jarenlang ervaring op hun naam hebben staan en daardoor niet terugdeinzen voor een afwijkend ontwerp. Het is mooi om te zien hoe zij meedenken en de “Het is geen project dat bestaat uit enkel ‘meters maken’.” Bouwen in Gelderland 59

Nieuwbouw drie appartementengebouwen / Voorthuizen intentie hebben om ook een uitdaging als deze succesvol te laten verlopen. Tot op heden hebben we niets te klagen over de voortgang van de bouw, maar het vereist wel continue scherpheid, ook aan de voorkant van het gehele proces. Om de huidige prijsstijgingen te ondermijnen hebben we zo vroeg als mogelijk de materialen ingekocht, hoewel dan nog geen zekerheid wordt geboden ten aanzien van de levertijd. Dat is niet alleen bij deze bouw cruciaal. Het is een feit en daar hebben we mee te dealen.” Duurzame hoogbouwelementen De drie appartementengebouwen krijgen veel ronde gevels. Voor het casco ervan worden door Zegers Bouw, Calduran hoogbouwelementen gebruikt. Frans van der Velden: “In samenspraak met deze leverancier bedachten we een slimme oplossing om grote openingen tussen de blokken aan de spouwzijde en de ronding op te vangen; door ter plaatse van de rondingen, kimblokken met een druksterkte van CS36 toe te passen en deze kimblokken bovendien rechtopstaand te verlijmen, kan de vereiste kromming worden bereikt. De dikte van de kimblokken is 100 millimeter, waardoor ze rechtopstaand dus een ‘breedte’ hebben van 100 millimeter. De rechte wanden met hoogbouwelementen sluiten hier keurig op aan. Dit is een mooi voorbeeld van de /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Zegers Bouw realiseerde recent de volgende projecten: • • • • • 60 Fase II Kloosterweide Babberich - 17 grondgebonden woningen De Veensche Tuin Veenendaal - 2 woontorens met 41 appartementen Kantoorobject Den Bosch - transformatie naar 36 appartementen Kantoorobject Soest - transformatie naar 19 appartementen De Viermaster Ederveen - 2 basisscholen met gymzaal flexibiliteit van kalkzandsteen. Daarnaast is de keuze voor kalkzandsteen ook nog eens een duurzame.” Ambitieuze organisatie Feitelijk omvat de nieuwbouw van deze drie complexen alle elementen waar Zegers Bouw voor staat. Frans van der Velden: “Zegers Bouw heeft de intentie om van betekenis te zijn en een toegevoegde waarde te bieden bij het ontwikkelen, bouwen, onderhouden en transformeren van vastgoed waarin mensen wonen, werken, studeren en recreëren. Wij streven naar onderscheidende, innovatieve en duurzame oplossingen met de hoogst mogelijke kwaliteit. Daar is dit project een mooi voorbeeld van. Zegers Bouw ontwikkelt zelf eveneens met regelmaat projecten. Dat geeft de nodige zekerheid met het oog op de toekomst en daarmee wordt een stuk rust gecreëerd. Het werkgebied strekt zich uit over het midden en oosten van het land, waarbij de ambitie aanwezig is om dit gebied verder uit te breiden waardoor opdrachtgevers nog efficiënter en sneller worden bediend.” Bouwen in Gelderland onderscheidende, innovatieve en duurzame oplossingen met de hoogst mogelijke kwaliteit

Algemeen Woningcorporaties Woonzorg Nederland en Omnia Wonen ‘ruilen’ vastgoed Woningcorporaties Woonzorg Nederland en Omnia Wonen optimaliseren hun vastgoedbezit door wooncomplexen van elkaar over te nemen. De officiële taakoverdracht van drie complexen in de gemeenten Elburg, Harderwijk en Steenwijk vond plaats op 31 oktober 2022. Bewoners van de complexen De Meenthehof, de Mast en De Helmbloem zijn hierover geïnformeerd. Voor huurders verandert er niets, zij kunnen in hun woning blijven wonen en hun huurcontract blijft ongewijzigd. Complex De Helmbloem, Harderwijk Woonbehoefte Het aantal senioren in Nederland neemt jaarlijks toe. In 2034 is één op de vier Nederlanders boven de 65. Een groot deel daarvan is aangewezen op een sociale huurwoning. Daarom breidt Woonzorg Nederland als specialist in seniorenhuisvesting haar vastgoedbezit onder andere met bestaand vastgoed uit. Ook ontwikkelt Woonzorg Nederland Complex De Mast, Elburg woonvormen voor senioren en aan specifiek zorgvastgoed. De woningen van wooncomplex De Meenthede komende jaren samen met gemeenten, ontwikkelaars en beleggers nieuwe woonconcepten voor senioren om aan de veranderende vraag naar woningen te voldoen. De overdracht van de benoemde complexen past in de ambitie van Woonzorg Nederland om zowel landelijk als lokaal in te spelen op de toekomstige woonbehoeften van senioren. Bestuursvoorzitter Woonzorg Nederland Cees van Boven: “Door de vergrijzing stijgt de behoefte aan aantrekkelijke hof die wij van Omnia Wonen overnemen, sluiten aan bij deze behoefte.” Woonzorg Nederland verkoopt twee complexen aan Omnia Wonen. Deze woningen zijn grotendeels minder geschikt voor senioren. Peter Toonen, directeur bestuurder Omnia Wonen: “Wij vinden Woonzorg Nederland, vanwege haar focus op de doelgroep ouderen, een zeer geschikte partij voor de overname van De Meenthehof.’ Het complex De Meenthehof ligt in Steenwijk en valt buiten het kerngebied van Omnia Wonen. In de woningwet is sinds 2015 opgenomen dat elke corporatie een werkgebied heeft waar zij actief mag zijn. Het kerngebied van Omnia Wonen ligt in de woningmarktregio’s Amersfoort en NoordVeluwe. Buiten het kerngebied mogen corporaties geen nieuwbouw realiseren of vastgoed aankopen. Toonen stelt: “Dat betekent dat we op lange termijn niet kunnen investeren in Steenwijk. De complexen die wij van Woonzorg Nederland hebben overgenomen, de Mast in Elburg en De Helmbloem in Harderwijk, liggen wel in ons kerngebied. We kijken er naar uit om kennis te maken met onze nieuwe huurders.” Bouwen in Gelderland 61

De Raad van State heeft geoordeeld: Na lange tijd van onzekerheid is de kogel door de kerk. De Raad van State heeft op woensdag 2 november een cruciale pijler onder het CO2-beleid van de overheid onderuitgehaald. Het college oordeelde dat de stikstof die bij de bouw van projecten vrijkomt niet buiten beschouwing kan worden gelaten. Daarmee gaat er een streep door de zogeheten bouwvrijstelling. Serieuze gevolgen Het gevolg? Per project moet men vooraf bekijken hoeveel stikstof er bij de bouw vrijkomt. Ik garandeer u dat dit tot grote vertragingen gaat leiden. Dit soort berekeningen vergt maanden. En we weten allemaal dat er een tekort is aan professionals die dit soort rapportages kunnen maken. Al met al kunnen we hierdoor jaarlijks slechts 46.000 tot 48.000 woningen bouwen in plaats van de 133.000 die de overheid ons voorspiegelde, een serieus verschil. Ook voor Haldu Groep heeft dit gevolgen, vooral voor de grotere, seriematige woningbouwprojecten waar wij bij betrokken zijn. Wel breng ik graag een nuance aan; er staan voor de komende tijd nog veel woningbouwprojecten gepland die wel door mogen gaan. Het besluit van de Raad van State gaat vooral over de nieuwere projecten die nog niet vergund zijn. Het effect van de beslissing verwacht ik te zien in de tweede helft van 2023. 62 Bouwen in Gelderland Effect van stijgende hypotheekrentes Eveneens zie ik een ander effect in de woningmarkt. Door de snel gestegen hypotheekrentes kunnen mensen lastiger dure woningen kopen dan nog maar drie maanden geleden. Ik begin in de markt de tendens te zien dat duurdere woningbouwprojecten herontwikkeld gaan worden naar voordeligere woningen. Helaas vergt die herontwikkeling een nieuwe vergunning, dus ben je zomaar weer een halfjaar verder voordat er alsnog gebouwd kan worden. Terwijl die projecten in hun eerste vorm nú al zouden starten. Kostenverhogingen op heel veel fronten De optelsom van dit soort ontwikkelingen maakt het lastig om te voorspellen wat er in 2023 gaat gebeuren, ook in relatie tot onze bedrijfsmatige ontwikkelingen. Vooralsnog focussen we op consolidatie en een zeer lichte groei. Iedereen zal onderkennen dat de huidige ontwikkelingen de marges in de bouw beïnvloeden, ook voor uitzendbureaus. Tel daarbij ook nog eens op dat álles schrikbarend duurder wordt voor onze sector: reizen, huisvesting en salarissen. En onze opdrachtgevers zelf hebben te maken met stijgende materiaalkosten. Financiële gevolgen nauwgezet doorgerekend Met ingang van 2023 is er ook vanuit de wetgeving een verhogend effect op salarissen én gaat een aantal cao’s in onze sector omhoog. Al die financiële gevolgen hebben we inmiddels nauwgezet en tot ver achter de komma doorgerekend. Eveneens gaan we intern onze medewerkers op kantoor per 1 januari 2023 compenseren voor hun hogere levenskosten vooral door de nog steeds torenhoge inflatie. Opgeteld zou dit moeten leiden tot een prijsverhoging vanuit Haldu Groep tussen 10 en

Column alles staat (weer eens) op z’n kop! 12%. Iedereen begrijpt: daar kun je niet mee aankomen bij je opdrachtgevers. De marges in de uitzendsector komen hiermee behoorlijk onder druk. Tegelijkertijd zijn we voorzichtig om de genoemde prijsstijgingen één-op-één aan onze opdrachtgever door te berekenen. Nodig: financiële reset in complete bedrijfskolom Mijn oproep? Mijn visie? Als kosten op alle fronten stijgen zoals nu, kun je die niet bij één partij neerleggen. In feite heeft onze complete bouwkolom in álle geledingen een prijs- en marge-technische reset nodig. Daarmee halen we de financiële druk weg uit de hele keten en moeten we alle prijsverhoging durven te accepteren als het nieuwe normaal binnen de gehele keten. Ik realiseer mij dat dit een gewaagde aanbeveling is, en ik heb ook niet de macht en kracht om dit door te voeren. Maar goed, dat is ook de functie van mijn column in Bouwen in Gelderland: af en toe een balletje opgooien om elkaar aan het denken te zetten! Laten we samen alle onzekerheden van de komende tijd observeren, bespreken en elkaar, als het even kan, de financiële ruimte gunnen. Die oproep zou ik aan alle geledingen in de bouwkolom willen doen. Danny van Hal Bouwen in Gelderland 63

Algemeen Eerste volledig elektrische grondboorinstallatie ter wereld komt tegemoet aan strengere eisen bouwwereld Duratherm uit Elburg, het Lichtenvoordense WE Engineering en Conrad Stanen uit Emmeloord hebben de eerste volledig elektrisch aangedreven grondboorinstallatie ter wereld ontwikkeld en getest. De drie partijen hebben 30 maanden aan de 300-E, een volledig emissievrije installatie, gewerkt. Recente praktijktests laten goede resultaten zien. 64 Bouwen in Gelderland

Minister Hugo de Jonge van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening maakte in oktober provinciale bouwafspraken voor de bouw van 90.000 nieuwe woningen tot 2030. Nederland staat voor de uitdaging om dit zo emissievrij mogelijk te doen. Grondboorinstallaties die op fossiele brandstoffen werken voldoen niet meer aan de huidige milieunormen. In steden als Amsterdam zijn door fossiele brandstoffen aangedreven grondboorinstallaties voor de aanleg van bodemenergiesystemen per 2025 verboden. “Zowel de intrinsieke motivatie om steeds duurzamer en efficiënter te werken, als de steeds grotere invloed van nieuwe regelgeving zorgt voor urgentie,” aldus initiatiefnemer Bert Draaijer, eigenaar van bronspecialist Duratherm. “Elektrisch boren wordt simpelweg de standaard.” Bert Draaijer, eigenaar Duratherm “Elektrisch boren wordt simpelweg de standaard.” De 300-E, de eerste volledig elektrisch aangedreven grondboorinstallatie, is sinds 2019 in ontwikkeling. Bert Draaijer rekende toen met interim projectleider John Habers van Duratherm uit hoe ze de transitie naar elektrische boorinstallaties konden realiseren. Het verduurzamen van het machinepark - Duratherm beschikt over zo’n tien grondboorinstallaties - zou veel tijd en geld in beslag nemen. Duratherm zocht opnieuw de samenwerking op met de ingenieurs van WE Engineers, en met Conrad, de enige producent van maatwerk grondboormachines in Nederland. De combinatie van kennis en kunde heeft geresulteerd in het relatief snel ontwikkelen van een elektrische grondboorinstallatie die voldoet aan de huidige eisen in de markt. De nieuwe Combi 300-E doet qua gebruiksgemak en bediening niet onder voor de bestaande Combi 300 die inzetbaar is voor boorprincipes als spoelboringen, zuigboringen en luchtliftboringen. De trekkracht van de 300-E bedraagt 15.000 daNm met een boorkoppel van 1.200daNm; precies dezelfde waarden als die van de dieselmotor aangedreven Combi 300. Testen met de Combi 300-E laten zien dat de all-electric versie een aantal bijkomende voordelen heeft zoals minder geluidsoverlast, minder onderhoud en geen uitstoot van schadelijke stoffen. “Door een oude grondboorinstallatie met zware dieselmotor te ‘elektrificeren’ maakten we een grondige analyse van de benodigde energie voor iedere component. Samen zochten we continu naar de balans tussen opbrengst, gewicht, maatvoering, kosten Bouwen in Gelderland 65

Algemeen en gebruiksvriendelijkheid,” zegt Habers. “De boormeesters van Duratherm zijn vanaf de start nauw betrokken geweest. Vanuit hun 66 Bouwen in Gelderland expertise en uitgebreide praktijkervaring hebben ze belangrijke input geleverd om tot de optimale prestaties te komen.” Accu’s laden De 300-E is uitgerust met zes lithiumaccu’s van 192kW/hr per stuk met een spanning van 650 volt om de 4 compacte en krachtige watergekoelde permanentmagneetmotoren aan te drijven. De twee in de machine geïnstalleerde accu’s kunnen tijdens gebruik worden gewisseld. Twee andere accu’s worden door zonne-energie opgeladen en twee volle accu’s dienen om lege accu’s te vervangen. De 300-E kan tijdens het boren met een grip-aansluiting worden gevoed door bouwstroom. Tijdens het boren kan daar tot 50kW van worden gebruikt en ’s nachts mee worden geladen.

Het aantal draaiuren van de machine is afhankelijk van het type boring en de geologische samenstelling van de grond. “Tijdens proefboringen zagen we dat het accuverbruik relatief laag is”, aldus Bernt Barink van WE Engineers. “De machines gebruikten slechts 15 van de verwachte 25kWh. Nieuwe testen moeten aantonen hoe de Combi 300-E zich presteert onder verschillende omstandigheden en in andere grondsamenstellingen.” Geen vermogensverlies Om het rendement te maximaliseren is het systeem uitgerust met vier accu’s zodat alle grote energieverbruikers tijdens het boren direct elektrisch zijn aangedreven, zonder vermogensverlies van de hydraulische componenten. “Met de bestaande oplossingen levert dat al snel zo’n 20 tot 25 procent rendementsvoordeel op, wat uiteraard een positief effect heeft op het batterijgebruik,” aldus Bram Muurlink, eigenaar en Head of Innovation van Conrad: “In het ontwerp van deze machine zit veel kennis vanuit het veld. Het is een technisch hoogstandje en heeft alles in zich om tegemoet te komen aan de toekomstige eisen op het gebied van uitstoot, geluidsoverlast en duurzaamheid.” Guido van Tongeren, lid van het dagelijks bestuur van Bouwend Nederland, en //////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Over Duratherm Duratherm uit Elburg is specialist in het ontwerpen en aanleggen van bronnen voor bodemenergie- en aardwarmtesystemen, (drink)water, beregeningsbronnen en brandbestrijding. Deze organisatie uit Elburg werkt vanuit de filosofie dat olie, kolen en aardgas hun beste tijd hebben gehad en de realisatie van aardwarmtesystemen een duurzame energieoplossing is. De wortels van het familiebedrijf gaan meer dan honderd jaar terug, tot de tijd waar het allemaal begon met het boren van bronnen. Over Conrad Conrad is een internationaal opererende organisatie uit Emmeloord met meer dan honderd jaar ervaring in het ontwerpen en produceren van klantspecifieke, verticale grondboorinstallaties en onderdelen. De organisatie ontwikkelt innovatieve oplossingen voor onder andere bronbemaling, bodemenergie en geothermie en bronboringen. Conrad maakte voorheen deel uit van het bekende Stork-concern en stond ook toen al bekend als zeer vooruitstrevend. Sinds 1990 werkt het zelfstandig, met een team van 70 medewerkers voor opdrachtgevers wereldwijd. Over WE Engineering WE Engineering BV uit Lichtenvoorde is een werktuigbouwkundig ingenieursbureau dat tussen de vraag van vernieuwende productie, concepten en de implementatie van een oplossing, de verbindende schakel is. WE Engineering is de intermediair die ideeën complementeert en uitwerkt in modellen en tekeningen, en ze onderbouwt met berekeningen. De organisatie is actief van outplacement en productoptimalisering tot en met cost engineering en werkvoorbereiding. directeur Water & Techniek Henk van Tongeren Water & Techniek vinden de elektrificatie die Conrad doorvoert in haar productlijn een prachtig voorbeeld van innovatie: “Ook op Europees niveau juichen we dit soort positieve ontwikkelingen enorm toe. Dit wordt de nieuwe standaard.” De drie partners in dit project maakten bij de ontwikkeling gebruik van een subsidieprogramma van Operationeel Programma Oost (OP Oost) voor bedrijven en kennisinstellingen in de provincies Overijssel en Gelderland. De 300-E is per direct beschikbaar. John Habers van Duratherm “Samen zochten we continu naar de balans tussen opbrengst, gewicht, maatvoering, kosten en gebruiksvriendelijkheid.” Bouwen in Gelderland 67

Algemeen Steigertraining voor leerlingen Nuborgh College Leerlingen van klas 3 en 4 van Nuborgh College Oostenlicht in Elburg kunnen sinds kort in de praktijk oefenen met het veilig opbouwen én afbouwen van een aluminum rolsteiger. Een enthousiaste vader, werkzaam bij Yelloo in Hattemerbroek, zag het belang om de leerlingen met het BWI-profiel (Bouw Wonen Interieur) kennis te laten maken met steigers. De firma Yelloo verhuurt steigers en steigermateriaal, personen-goederenliften en hangbruginstallaties, welke ingezet worden door vakmensen voor het verrichten van werkzaamheden op hoogte. Schenking Voor deze informatieve en praktijkgerichte kennismaking, schenken Yelloo en Altrex, producent van klimmaterieel, een aluminium rolsteiger aan de school. Auke Oosten (Coördinator Technische Beroepsprofielen), van het Nuborgh College stond verbaasd te kijken toen “opeens” een steiger op het schoolterrein stond. Onder bezielende begeleiding van experts van Yelloo en Altrex, hebben de leerlingen Flip Blaauw, Simon Bakker en Niels Broekhuis de cursus succesvol afgerond. Met de handleiding in de hand én de laatste regelgeving in gedachten, is de steiger volledig én veilig opgebouwd. Wat volgt is een jaarlijkse keuring van de geleverde materialen, waarbij in geval van gebruikerssporen, deze worden hersteld of vervangen. Kennisoverdracht De leerlingen leren op deze manier in de praktijk hoe je veilig een steiger op- en afbouwt. Veiligheid staat namelijk altijd voorop, zeker bij werken op hoogte. De circa 60 leerlingen krijgen jaarlijks een meeloopdag bij zowel Altrex als Yelloo om kennis te maken met het bedrijfsleven. Leren hoe je veilig een steiger op- en afbouwt. 68 Bouwen in Gelderland

Algemeen VolkerWessels Logistics Development verkoopt distributiecentrum in Huissen aan Deka Immobilien VolkerWessels Logistics Development (VWLD) heeft een overeenkomst gesloten met Deka Immobilien voor de verkoop van een nieuw distributiecentrum in Huissen. Het distributiecentrum, dat in november 2022 wordt opgeleverd en waarvoor een langjarige huurovereenkomst is gesloten met Hoevers Logistiek, zal door Deka Immobilien worden opgenomen in haar Westinvest TargetSelect Logistics fonds dat is gericht op institutionele beleggers. streven voor dit gebouw naar een BREEAM Excellent certificering. Het distributiecentrum heeft een totale oppervlakte van ca. 25.000 m² inclusief kantoorruimte en beschikt over een volledige elektrisch verwarmingssysteem in combinatie met (nog te plaatsen) zonnepanelen op het dak. De betrokken partijen De locatie VWLD heeft het perceel van bijna vier hectare op bedrijventerrein Agropark II te Huissen (gemeente Lingewaard) begin 2021 aangekocht. De locatie is strategisch gelegen tussen Arnhem en Nijmegen en op korte afstand van de A15 en daarmee een perfecte locatie voor logistiek vastgoed. De architect van het project is Leferink architecten, de bouwwerkzaamheden zijn in handen van VolkerWessels onderneming Systabo. Hoevers Logistiek De huurder Hoevers Logistiek, opgericht in 1924, is een third party logistics dienstverlener. Met de verhuizing naar Huissen consolideert Hoevers haar verschillende warehouses in de regio Arnhem en zal vanaf deze nieuwe locatie verschillende klanten gaan faciliteren. VWLD werd bij de verkoop geadviseerd door Cushman & Wakefield (commercieel) en Habraken Rutten (juridisch). Deka werd geadviseerd door NewGround Law (juridisch) en Cushman & Wakefield (technisch). //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Over VolkerWessels Logistics Development VolkerWessels Logistics Development, een onderneming van VolkerWessels, ontwikkelt logistiek en bedrijfsmatig vastgoed vanuit de behoefte van de gebruiker. Door samen te werken met strategische partners en gebruikers van logistiek vastgoed realiseren wij innovatieve projecten voor onze klanten. Ons uitgangspunt is een gedegen voorbereiding met een efficiënt en duurzaam ontwerp waarbij altijd de gebruiker en zijn operatie centraal staat. Over Deka DekaBank is de effectendienstverlener van de Duitse Sparkassen-Finanzgruppe. Samen met haar dochterondernemingen vormt zij de Deka Group. Met een totaal klantenvermogen van meer dan EUR 367 miljard (per 30/06/2022) en meer dan 5,2 miljoen effectenrekeningen is DekaBank een van de grootste aanbieders van effectendiensten en vastgoedvermogensbeheerders in Duitsland. DekaBank is een volle dochter van de Duitse Sparkasse-spaarbanken en maakt integraal deel uit van de Sparkassen-Finanzgruppe. De wereldwijde vastgoedexpertise van de Deka Group is gebundeld in haar Real Estate Division. De beheermaatschappijen, Deka Immobilien Investment GmbH en WestInvest Gesellschaft für Investmentfonds mbH bieden beheer en ondersteuning voor ongeveer EUR 47 miljard aan vastgoedactiva (per 31/12/2021). Bouwen in Gelderland 69

Algemeen Het alternatief voor traditioneel bouwen AKOR, Woonstaete en Finish profiles nemen meerderheidsbelang in M-Frame Bouwbedrijf AKOR, ontwikkelaar Woonstaete en staalleverancier Finish profiles nemen gezamenlijk een meerderheidsbelang in M-Frame Staalframebouw uit Zwartemeer. M-Frame is een producent van staalframebouw elementen, welke een alternatief zijn voor bijvoorbeeld houtskeletbouw. Op vrijdag 14 oktober vond de aandelenoverdacht plaats. Staalframebouw heeft de potentie om een nieuwe standaard te worden in de bouwsector. Werkzaamheden in de M-Frame fabriek aan de staalframeconstructie voor een Woonstaete Woonvilla. Martin van Gent, directeur AKOR: “M-Frame biedt ons de mogelijkheid om kortere doorlooptijden te realiseren door prefabricage, strakker te plannen en nauwkeuriger te werken als het gaat om maatvoering, zonder de flexibiliteit te verliezen. 70 Bouwen in Gelderland Staalframe geeft ruimte, waar de rek, als het gaat om het optimaliseren van het bouwproces, er soms uit is.” Pieter Sybrandy, directeur Woonstaete, werkt al jaren met staalframebouw. “Wij zijn erg enthousiast over deze bouwmethodiek, het heeft zich bewezen. Woonstaete kan met staalframe in slechts 20 weken betaalbare en duurzame woonvilla’s realiseren. Een prachtige oplossing voor de woningnood; snel én duurzaam.” Foto’s: Mariëlle Spruit

De Woonstaete Woonvilla is het eerste woonconcept dat is gerealiseerd in staalframebouw voor de gestapelde bouw. Chris van der Vossen, directeur Finish profiles, beaamt dit. “Staalframebouw heeft veel potentie als je kijkt naar de uitdagingen waar de bouwsector mee te maken heeft. Voor Finish profiles betekent de participatie een ketenuitbreiding waarbij we als producent van profielen kunnen profiteren van de kennis van de productie van bouwkundige elementen. Iets waar ook in onze markt steeds meer vraag naar is.” Over M-Frame M-frame is producent van staalframebouwconstructies en vanaf dag één de vaste samenwerkingspartner als het gaat om de staalframeconstructie voor de Woonstaete Woonvilla’s. M-Frame was oorspronkelijk een onderdeel van familiebedrijf DNN Groep, al ruim 40 jaar actief in de dak- en bouwbranche. Na de verhuizing in 2018 van de staalframebouwafdeling naar een ruimere productielocatie in Zwartemeer, besloten eigenaren Gerrit en Herman Kerkdijk de verschillende bedrijfsactiviteiten onder te brengen in twee zelfstandige bedrijven. Over staalframebouw Het principe van staalframeWoonstaete Woonvilla in Meppel, die afgelopen jaar is opgeleverd. bouw is een slim concept, waarbij het complete bouwwerk van tevoren in de fabriek in Zwartemeer wordt gefabriceerd. Een 100% gecontroleerd proces, waarbij wind, regen, hitte of vorst geen rol spelen. Werkzaamheden kunnen daardoor veel nauwkeuriger gepland worden en kosten zijn beter te bepalen. Staal is een licht en flexibel bouwmateriaal en is daarnaast uiterst nauwkeurig als het gaat om maatvoering. En niet onbelangrijk: staal is sterk. Het is niet voor niets dat juist in de aardbevingsgebieden veel gewerkt wordt met staal. Per 1 oktober 2022 is het dagelijks bestuur van M-Frame overgedragen aan Peter van Gent. Gerrit Kerkdijk blijft tot 1 april 2023 aan als directeur. Van Gent: “We hebben met de nieuwe aandeelhouders een sterke organisatie en een solide fundament om op door te bouwen. Onze ambitie is om van staalframebouw een bewezen alternatief te maken in de vaak toch traditionele bouwsector. Dat doen we met een jong team, een frisse blik op de toekomst en productieproces waarin we zowel maatwerk als standaard componenten kunnen leveren.” “Staalframebouw is een 100% gecontroleerd proces, waarbij wind, regen, hitte of vorst geen rol spelen.” Bouwen in Gelderland 71

1 Online Touch

Index

Home