AUTEURS: NINA STEGEMAN, GEKE VAN DIJK (STBY) AARDGAS V R JI WONEN VAN HET GAS AF: VAN IDEALISTISCH NAAR REALISTISCH Steeds meer mensen lijken interesse te hebben in duurzaamheid. De maatschappelijke discussie over klimaatverandering en de energietransitie spoort hen hiertoe mede aan. Veel mensen willen hun woning best verduurzamen, maar kunnen dit niet altijd gemakkelijk doen. Waar ligt dat aan, en wat kunnen we er aan doen om dit te verbeteren? LEREN VAN PIONIERS: WAAROM IS HET HEN WEL OF NIET GELUKT? In ons onderzoek hebben we het begrip ‘empowerment’ gebruikt als referentiekader. Hierbij wordt rekening gehouden met de spanning tussen willen, kunnen en doen. Empowerment biedt een raamwerk om te kijken naar zowel vermogens die mensen hebben (willen en kunnen), en middelen die zij tot hun beschikking hebben (kunnen en doen). In het onderzoek hebben we mensen niet gevraagd: “Wat heb je nodig om je te empoweren?” Dat zou waarschijnlijk algemene uitspraken over intenties en allerlei meningen opleveren. We vonden het belangrijk om ons te richten op het leren van mensen die daadwerkelijk ervaring hebben met het al dan niet verduurzamen van hun woning. Zowel degenen die het inderdaad gedaan hebben (willen, kunnen en doen) als de mensen die het niet tot het einde doorgezet hebben (willen, kunnen, maar niet doen, of willen, maar niet kunnen). Dit onderzoek onder pioniers leverde nuttige inzichten op over zowel geslaagde als niet geslaagde verduurzamingsprocessen. Hieruit kunnen we aflezen welke aanmoedigingen of ruggesteuntjes hen geholpen hebben, en ook welke barrières zij zijn tegengekomen. Door hiervan te leren, en de omstandigheden voor anderen die na hen volgen te verbeteren, kan een grotere groep mensen in de samenleving die ook hun woning willen verduurzamen beter geholpen worden om het ook daadwerkelijk te kunnen en te doen. 14 | AARDGASVRIJ WONEN - WAT HELPT BEWONERS EN WAT HOUDT HEN TEGEN? VERDUURZAMINGSPROCES STAP VOOR STAP IN KAART GEBRACHT We hebben voor het onderzoek mensen thuis uitgebreid geïnterviewd over hoe bij hen het proces van het verduurzamen van hun huis verlopen is. Al direct aan het begin van de meeste interviews bleek dat mensen het aardgasvrij maken van de woning als een integraal onderdeel van het verduurzamen van hun woning zien. Het is voor hen dus geen opzichzelfstaand doel. REFLECTIE OP DE ONDERZOEKSMETHODE We gebruikten in dit onderzoek twee nuttige onderzoeksinstrumenten: een customer journey en een stakeholder map. Door met deze instrumenten de onderzoeksdata systematisch te documenteren konden we in de analyse vaststellen welke leerpunten in verschillende interviews naar voren kwamen. De customer journey waarin we het verduurzamingsproces van de woning stap voor stap gedocumenteerd hebben, is tijdens dit onderzoek een middel geweest om overwegingen voor het wel of niet aardgasvrij maken van de woning te vinden. Deze onderzoeksmethode hielp ons daarnaast inzicht te krijgen in hoe de woonsituatie van mensen en de mate van autonomie die zij ervaren samenhangen. Het gebruik van de stakeholder map gaf ons inzicht in met welke personen en partijen de bewoners afstemmen en uitvoeren tijdens het aardgasvrij maken van hun woning. Het liet ons zien dat bewoners niet alleen staan, maar doorgaans een groep van mensen en organisaties om zich heen verzamelen waarmee ze de verschillende stappen in het verduurzamingsproces doorlopen. Zelf een stakeholder map maken? Hier vind je tips voor het gebruik ervan: https://diytoolkit.org/search/ stakeholder.
15 Online Touch Home