wandelbrieven Door het slijk De kwelders van het Noarderleech Het buitendijkse gebied in het noorden van Friesland is ‘s winters zee en ‘s zomers land. Wandelaars moeten er rekening houden met de seizoenen. En met het tij. Flip van Doorn Niet alleen mensen wandelen. Dorpen als Marrum en Ferwerd liggen aan de kwelderwal die in de middeleeuwen de Friese kustlijn markeerde. Vanaf die lijn is Friesland sindsdien stap voor stap de Waddenzee in gewandeld, onderweg steeds nieuwe stukken kweldergebied bij het provinciale grondgebied voegend. De huidige zeedijk ligt hemelsbreed op een kilometer van de kerk op de oude terp van Marrum. Maar ook aan de andere kant van de dijk ligt nog land. Het Noarderleech. Het leech in de naam betekent laag: land zo laag gelegen dat het soms weer even zeebodem is. Het summier gemarkeerde wandelpad dat aan de dijk begint, is formeel het hele jaar toegankelijk. In de praktijk zullen in de winter zelfs laarzen niet toereikend zijn. Aanvankelijk over een dijk, later dwars door de kwelders voert het pad in een rechte lijn de zee in. Ik wandel zo ver ik kan, tot waar geen kweldergras, zelfs geen zeekraal of lamsoor meer groeit en mijn voeten alleen nog grijs slijk betreden. Dit buitendijkse land is aangeslibt, zij het niet helemaal vanzelf. Dammen van rijshout, gevlochten tussen palen, brachten de zee tot bedaren zodat het slib kon bezinken. Struinen mag, buiten het broedseizoen. Dan is ook de route geopend die westwaarts leidt, langs de Oosterdobbe naar de kleinere Ozingadobbe. Een dobbe is een door een wal omgeven ronde poel vol zoet water. Vee dat in de zomer op de zilte kwelders graast, komt er drinken. Op de wal rond de Ozingadobbe zochten in de herfst van 2006 meer dan tweehonderd paarden hun toevlucht. De eerste herfststorm kwam vroeger dan verwacht en stuwde het water op. Nederland hield de adem in bij de reddingsactie, de iconische foto’s van de paarden gingen Zijn wandelingen in de voetsporen van pionier Jacobus Craandijk beschreef Flip van Doorn in ‘De eerste wandelaar.’ Op dit moment werkt hij aan een nieuw boek, over de Friezen. Op zoek naar verhalen doorkruist hij Friesland, als het even kan te voet. Een jaar lang doet hij verslag van zijn verkenningen, dit is aflevering 2. 51 de wereld rond. Een kunstwerk in de dobbe roept die beelden terug in herinnering. Wandelroute Het beschreven wandelogte el Ids Willem van het pad gesloten. Buiten het broedseizoen is struinen door de kwelders toegestaan. Wandelfolder: www.itfryskegea.nl > natuurgebieden > NoardFryslân Bûtendyks NoardF © Peter Arno Broer © Flip van Doorn
52 Online Touch Home