Redactioneel Afgelopen zomer schreef ik een roman voor tieners, over rouw. De hoofdpersoon, een meisje van 15, verliest haar broer aan een auto-ongeluk. Een verhaal over gewoon een meisje met een ongewone wending in haar leven. Een verhaal over liefde en loslaten, onmacht en onvermogen, kwaadheid en aanvaarding. Schrijven doe je niet slechts al zittend achter de laptop. Het proces gaat in volle vaart door, zodra je opstaat en de stoep veegt of de was opvouwt. Mijn huisgenoten hebben aangekeken tegen een vrouw met haar hoofd in de mist. Fysiek tastbaar, mentaal ver weg. Elk woord dat ik schreef is gevoeld. Hoe fijn en licht en luchtig is het dan nu om weer een ‘te voet’ te mogen maken! Een krant vol inspirerende verhalen over wandelen in binnen- en buitenland, zintuiglijk opgetekend door onze redacteuren. Zo nam Max ons mee naar Groningen waar hij sporen van slavernij blootlegt. Wim wandelde voor ons over de contouren van 75 jaar bevrijding. En Flip toont ons de heuvels Lichtvoetig Bedelen Voor een opname van een podcast moet ik in Leiden zijn. Wat een fraai stadje is dat. Singels, grachten, bruggen en pleinen – een mix van sfeer, historie en bouwkunst. In de steegjes van de oude binnenstad proef je een zweem van het vervlogen ambachtelijk verleden. Hoewel, in die smalle straatjes is scooterherrie die tussen de muren echoot knap irritant. Iets kan nooit lang paradijselijk zijn. De crew van de podcast en ik wandelen van de Middelste gracht naar de Bouwelouwensteeg. Een vrouw van middelbare leeftijd komt moeizaam sjokkend op ons af. Of we een paar eurootjes hebben, dan kan ze wat te eten kopen. We lopen snel door. Het voelt niet goed om bedelaars af te wimpelen, het voelt nooit prettig om dringende verzoeken te weigeren. Tussen de bedrijven van de opnames door denk ik na over deze ervaring. In de jaren ’90 reisde ik met mijn gezin naar Engeland. In London op Trafalgar Square vergaapten we ons aan de city. Uit de mensenmassa schuifelden twee smoezelige kindjes op ons af. Of we ‘little money please for bread’ hadden. Ik trok mijn beurs en schonk ze wat pennies, het goede voorbeeld gevend aan onze dochtertjes. Later verdwaalden we in een achterafstraatje in de buurt en zagen we dezelfde kindjes zakken met geld overhandigen aan een louche man die tegen een dure auto leunde. Geven is goed, niet geven terwijl je wel hebt is slecht. Zo zijn velen met mij gevormd. 42 Vlakbij het treinstation te Leeuwarden werd ik ooit aangesproken door een oude heer met verward haar. Zijn portemonnee was gerold en hoe moest hij nu bij zijn kleinzoon komen op wie hij moest passen? Of ik wat geld overhad voor zijn treinreis... Na een weekendje stad zag ik hem weer, rond dezelfde plek. Hij sprak anderen aan met dezelfde vraag. Ik beende er verontwaardigd heen. De man met de verwarde haren rende weg. Als ik klaar ben met de Leidse opnames voor de podcast loop ik terug naar het Centraal Station. Opnieuw de klaagstem van de bedelaarster van zonet. Hard zijn, denk ik, na vele schandes wijs geworden. Niks geven. Ze begint te kermen. Wijst op haar voeten en zegt dat ze schoenen moet kopen. ‘Ik heb geen contanten bij me’, antwoord ik. Dan loopt ze wel effe mee naar de geldautomaat. ‘Daar begin ik niet aan’, zeg ik. Haar laatste troef: ‘Rij me effe naar huis, wil je?’ Resoluut zeg ik: ‘Je doet er beter aan hulp bij de gemeente te vragen. Heel veel sterkte.’ Als ik me omdraai en doorloop zegt ze kalm: ‘Dank je.’ George Knottnerus Sporen van slavernij Het andere gezicht van Groningen 44 Noorderrondtochten te voet Wat te schaats niet kan van Friesland. Nederland is verrassend veelzijdig, en steeds meer mensen weten dat. Want als er iets – zonder voorbij te gaan aan persoonlijk leed – positief is aan de huidige coronacrisis, dan is het wel de herontdekking van eigen land. Mensen die normaalgesproken tussen maart en nu een of meerdere vakanties in het buitenland spendeerden, boekten nu binnen de grenzen en keken vanuit hun tuinstoel naar een streeploze lucht. Vanuit diezelfde gedachte trokken veel Nederlanders naar België en Duitsland, ook die bestemmingen vind je in deze wandelkrant. Vlakbij en toch anders, en als er iets is ben je zo weer thuis. Thuis waar het toch ook best goed toeven is. inhoud 8 Wageningen Pad van de Vrijheid, 75 jaar bevrijding 10 Buiten struinen langs kunstwerken Weg in Wallonië 17 17 pagina’s stedentrips Struinen door stad en land 39 Flip van Doorn zijn Wandelbrieven Tialda Hoogeveen 40 Zo mooi is Slovenië Natuurlijke ontdekking Op zoek naar Friese wortels Verder in dit nummer: Nieuws Wandelproducten Koffie met melk Uitgelezen Column John Jansen van Galen Voetstuk Loopbaan 4/5 6 16 34 36 36 44 ‘te voet’ is een uitgave van Hobri Pers Uitgeverij BV, Tuindorpweg 23, 3951 BD Maarn, T. 0343-449499 • e-mail abonnee administratie: abo@wandelkrant.nl • e-mail redactie: redactie@wandelkrant.nl • website: www.tevoetonline.nl • Vanuit België: tel. 00-3130-6910138. redactie@wandelkrant.nl • Advertenties: Tarieven op aanvraag bij bovenstaand adres • Uitgever: Eef van den Brink • Hoofdredactie: Tialda Hoogeveen • Vormgeving: Punt Grafisch Ontwerp Utrecht, www.puntgo.nl • Foto voorpagina: Shutterstock • Aan dit nummer werkten mee: Simone Arts, Flip van Doorn, John Jansen van Galen, Wim Huijser, Max de Krijger, George Knottnerus, Jan Fokke Oosterhof, Willy van de Riet, Alexander Schwarz, Nynke van der Veer, Elvira Werkman, Gerrit Jan Zwier • ‘te voet’ nummer 3, zesentwintigste jaargang. Het volgende nummer van ‘te voet’ – zesentwintigste jaargang, nummer 4, winter 2020 – verschijnt eind december 2020.
4 Online Touch Home