uitgelezen Te voet met boswachter Ellen Boswachter Ellen Luijks hoorde bij toeval over ‘Bondswandelingen’: 20 bewegwijzerde routes die de ANWB tussen 1914 en 1940 uitzette om het wandelen te promoten. Vorig jaar verscheen haar eerste gids over de bondswandeling Amsterdam-Arnhem. Deze zomer kwam de gids Nijmegen-Plasmolen uit, die dwars door het gebied gaat waar ze boswachter van Natuurmonumenten is. En dan ook nog... Waarom wilde je gidsen maken over oude wandelingen van de ‘Bond’? ‘Ik vind het leuk om mensen te laten zien dat de routes van 100 jaar geleden nog steeds te lopen zijn, met hier en daar een aanpassing. Door er wandelgidsen van te maken, wil ik mensen bewust laten stilstaan bij het feit dat Nederland nog steeds heel mooi is en dat je niet naar Verweggistan hoeft voor een mooie natuurbeleving.’ Maar in een eeuw tijd zal er veel veranderd zijn, of niet? ‘Ja, natuurlijk is er veel veranderd in ons land: nieuwe woonwijken, industrieën, zieken huizen en andere zaken waardoor landschap is opgeslokt. En toch viel het mij mee. De route AmsterdamArnhem is nog voor 70% intact, Nijmegen - Plasmolen zelfs 85%. Vaak kunnen oude paden nog wel, maar is de idyllische zandweg waar vroeger een paardenkar overheen reed nu een N-weg geworden. Dat wandelt niet lekker, dus dan wijk ik van de oorspronkelijke route af. Maar als we het positief bekijken, dan is er veel behouden. De natuur blijft nog steeds prachtig.’ Wat waren de voornaamste veranderingen? ‘Bij Nijmegen - Plasmolen was de route oorspronkelijk opgezet als wandeling met uitkijkpunten, maar ondertussen zijn de bomen gegroeid en is er op veel plekken van uitzicht geen sprake meer. Ik heb daarom een alternatieve lus toegevoegd, via de Mookerheide, zodat er toch wat uitzicht is. De veranderingen bij Amsterdam - Arnhem waren groter, vooral in de buurt van steden. Amsterdam hield vroeger na Artis al op, nu heb je nog kilometers aan woonwijken. En het Amsterdam-Rijnkanaal is gegraven, Hilversum is gegroeid… Ja, daar moest ik zoeken naar alternatieven.’ Hoe vind je die oude routes terug? ‘Allereerst is er de kunst om het oude boekje te vinden, bij kringloopwinkels en op internet. Ik heb er nu 15. Met zo’n boekje pluis ik uit waar de route liep en dat teken ik in op een moderne kaart, dwars door gebouwen of water. Daarna leg ik de route op de kaart goed, dus zonder obstakels en pas dan volgt het wandelen. In het veld zie je vaak weer dingen die op een kaart niet staan, zoals hekken of bordjes met verboden toegang.’ Wat betekent wandelen voor jou? ‘Tot rust komen. Klinkt misschien raar, maar een kilometer of 15 tot 20 wandelen is pure ontspanning. Het landschap glijdt langzaam aan je voorbij, je kunt alles wat je ziet goed in jezelf opnemen. Je ziet een bloem, een hommel, iets cultuurhistorisch. Je komt op plekken waar je met een vervoermiddel niet kunt komen. En vaak kom je ook weinig mensen tegen, dus heerlijk rustig. En terwijl ik dit zo vertel, krijg ik meteen zin om mijn wandelschoenen aan te trekken!’ ik w t D De gidsen zijn verkrijgbaar bij de betere wandelboekhandel en bij Ellen zelf: bi ha wa andelboswachterellen.nl/ Pad van de vrijheid - routes, lezen, wandelen Het is dit jaar 75 jaar geleden dat in Wageningen de vrede werd getekend. De directe omgeving was tijdens de Tweede Wereldoorlog oorlog strijdtoneel, met name de slag om de Grebbeberg en de operatie Market Garden zijn welbekend. Met de gids Pad van de Vrijheid wandel je langs deze plekken. Een prachtig vormgegeven boek, veel méér dan een routeboekje van 13 etappes. Met gedichten, citaten en geschiedenisverhalen laten de auteurs je stilstaan bij onze vrijheid en het vrijheids gevoel van wandelen. Het hele boek ademt een ode aan de vrijheid. Lysbeth Beels e.a., Uitgeverij Blauwdruk, 224 pagina’s, € 18,50 De oerkracht van bomen - lezen Elke wandelaar die regelmatig door een bos wandelt, weet dat een bos voortdurend verandert. Bossen hebben een veerkracht die ze dankzij miljoenen jaren van evolutie hebben opgebouwd. Is deze weerbaarheid voldoende om de extreem snelle veranderingen door de aanwezigheid van de mens aan te kunnen? De oerkracht van bomen van Italiaanse bosbouwonderzoeker Vacchiano verhaalt over de kracht van bossen, en ook over hoe we beter met de natuur kunnen samenleven. Giorgio Vacchiano, Uitgeverij JEA, 252 pagina’s, € 20,Stille plekken in Nederland - lezen, wandelen Misschien is het niet slim om dit boek hier te promoten, straks zijn de stille plekken niet meer stil... Maar als lezer kun je ook genieten van het boek zelf, zonder de plekken te bezoeken. Fotograaf en auteur Henk Ganzeboom neemt je in woorden en prachtige beelden mee door heel het land, van de Carel Coenraadpolder tot aan de Van Brienenoordbrug. Ja, zelfs in ons hectische kikkerlandje heb je nog eenzame en afgelegen plekken. Henk Ganzeboom, Uitgeverij Gvmedia, 148 pagina’s, €16,95 Door: Elvira Werkman 34 Uitgeverij Natuurportret, € 17,50 / €19,50
35 Online Touch Home