Redactioneel Nederlanders wandelen meer dan ooit sinds de eerste lockdown. Ontspanning, fit en gezond worden of blijven en ‘er even tussenuit’ worden genoemd als belangrijkste wandelredenen. Van de Nederlanders die meer zijn gaan wandelen, wil 83 procent dat na de pandemie blijven doen. Dat was de uitkomst van de Nationale Wandelmonitor 2021 die Stichting Wandelnet presenteerde. Wat daarbij opviel, is dat vooral jongeren meer zijn gaan wandelen. Dat is winst: een nieuwe generatie wandelaars, tieners, twintigers die het zat zijn thuis te hangen met een beeldscherm, zo bleek uit interviewtjes die het NOS-Journaal met de kersverse wandelaars hield. Een welkome ontwikkeling voor de wandelsector die zich hiermee kan verzekeren van een toekomst. Die zelfde wandelsector heeft vooralsnog niets aan de welkome aanwas, nu het ene na het andere evenement wordt geannuleerd of is uitgesteld tot Lichtvoetig 30 Wekeromse Zand Met onze kleinzoon lopen Marijke en ik over het Wekeromse Zand. Als sportieve vijftienjarige houdt hij een flink tempo aan. Ons voordeel is dat wij de route de dag ervoor verkenden, zodat wij de weg weten, anders loopt hij ons eruit. Bij een observatiehut zetten we onze stem in fluisterstand om het wild niet te verstoren. Terwijl we het middelpunt van Nederland naderen, horen we in de verte een raaf krokken. De dag ervoor kwamen we toevallig midden in een groepswandeling terecht. Aan de vlaggetjes, maar ook aan de gesprekjes die werden gevoerd, merkten we dat we verzeild waren geraakt in de Climate Walk - een wandeling in estafettevorm van Groningen naar de klimaatconferentie in Glasgow. Daar praten alle landen met elkaar over de problemen van het wereldklimaat. 97 procent van de klimaatwetenschappers stelt dat het klimaat opwarmt door menselijk toedoen. Snel. Veel te snel. Anderhalve graad opwarming in een eeuw kunnen we net hebben. Maar in dit opwarmingstempo koersen we af op 2,7 graden en dat is rampzalig. We kunnen zeggen: de politiek moet het doen. We kunnen wijzen naar de multinationals. Zíj moeten in actie komen. Politici kunnen zich verschuilen achter het bedrijfsleven, andersom is ook mogelijk. We kunnen achterover zitten om de rechters in drie instanties uitgebreid aan het woord te laten en hun uitspraken rustig te bestuderen. Waarom iets dóén als er zoveel redenen zijn om nog te wachten? Wekerom ligt in Gelderland dat een provincie is in Nederland dat als Europees land onderdeel is van het wereldklimaat. Waarom zouden wij eigenlijk mógen wachten? De kleinzoon van Biden en opa Poetin hebben evenveel rechten en plichten als bijvoorbeeld mijn kleinzoon en ik. We kunnen sparen voor een zonnepaneel. We kunnen letten op wat we kopen en eten. Op hoe we reizen en afval dumpen. Samen uitpuzzelen waar die windmolen te plaatsen met een minimale overlast. Erop letten dat mensen die werken in grijze industrie ander werk krijgen in groene banen. Dat boeren die moeten omschakelen naar kringlooplandbouw daartoe in staat gesteld worden. Dat mensen met een smalle beurs mee kunnen in de transitie. We hebben hersens, we hebben handen en een hart, we hebben een stem. En voeten. We lopen ons eigen klimaatmarsje door het zand. Met ons drieën gaan we ervoor. Niks geen drie graden eind deze eeuw. Onze kleinzoon is dan een vitale oudere, woonachtig in Gelderland, of misschien zelfs aan de kust. En hij laat dan aan zíjn kleinzoon, wandelend door een gemiddeld anderhalve graad warmer klimaat een natuurlijk hoogtepunt zien, of een raaf. George Knottnerus Loon op Zand Miljarden korrels zand 42 Oplossen in het niets Het plezier van pelgrimeren 44 Heerlen Stappen over steenkolen mijnen nader orde. De Vakantiebeurs, Fjoertoer Egmond, de 30 van Zandvoort en nog vele andere evenementen zagen zich genoodzaakt de stekker eruit te trekken. Maandenlange organisatie – van route tot foodtruck, van logistiek tot feestelijk randprogramma – voor niets. Wandelen ontspant. Al vraag ik me af hoeveel kilometers je moet wandelen om de deceptie van uit je handen glijdend werk op te kunnen vangen. Voor alle wandelaars: blijf wandelen. En zodra de pandemie ons niet meer zo gigantisch in de greep heeft: geef je eens op voor een wandelevenement. inhoud 8 Tim Knol Naakter kan niet 13 Wandelen in Wallonië Kastelen en burchten 20 Romeinse sporen Limespad Utrecht 26 Tialda Hoogeveen Sauerland Levendige stilte Verder in dit nummer: Nieuws Producten Uitgelezen Lidewey van Noord Loopbaan Voetstuk John Jansen van Galen 4/5 6 19 28 28 32 32 ‘te voet’ is een uitgave van WANDELWERELD bv, Tuindorpweg 23, 3951 BD Maarn, T. 06 45 969 850 • e-mail abonnee administratie: abo@wandelkrant.nl • e-mail redactie: redactie@wandelkrant.nl • website: www.tevoetonline.nl • Vanuit België: T. 0031 343 449 499. redactie@wandelkrant.nl • Advertenties: Tarieven op aanvraag bij bovenstaand adres • Uitgever: Eef van den Brink • Hoofdredactie: Tialda Hoogeveen • Vormgeving: Punt Grafisch Ontwerp Utrecht, www.puntgo.nl • Foto voorpagina: Shutterstock • Aan dit nummer werkten mee: Rob Dijksman, John Jansen van Galen, Theo Haerkens, George Knottnerus, Max de Krijger, Lidewey van Noord, Jan Fokke Oosterhof, Els Spanjer, Peter Velthuis, Elvira Werkman • ‘te voet’ nummer 4, zevenentwintigste jaargang. Het volgende nummer van ‘te voet’ – achtentwintigste jaargang, nummer 1, zomer 2022 – verschijnt eind juni 2022.
4 Online Touch Home