Redactioneel Waarom ik toch altijd zo veel ging lezen over mijn vakantie- of reisbestemming, vroeg een vriendin me in de vorige eeuw enigszins verontrust. Want, sprak ze haar zorgen uit, dan is er geen enkele verrassing meer als je er eenmaal bent. Mijn antwoord was even kort als duidelijk: voorpret. Want de gemiddelde vakantie of reis begint met een flinke portie voorpret. Reisgidsen, de etalage van het reisbureau, vakantiebeurzen en struin tochten op internet brengen je in een paar uur tijd van een luxe zwembad aan de kust naar een huttentocht in de bergen. Van een kolossaal museum in een metropool naar een autorit dwars door de woestijn. En zolang je niet klikt op de knop ‘reserveer’, kun je blijven genieten van alle mogelijkheden die voor je open liggen. Daarom is deze ‘te voet’ ook een grote bron van voorpret. We nemen je mee naar bijzondere wandelevenementen. De grote drukbezochte, maar ook de parel in het noorden: het Pronkjewailpad. We verrassen je met wandelgebieden over de grens bij onze Lichtvoetig Marker Wadden Op de laatste dag van het seizoen schepen we in op de Zuiderzee. Het Urker schip ligt aangemeerd aan de kade van Haven Lelystad. Het is een beauty: ambachtelijk smeedwerk, koperen leuningen. Tafels en vensterbanken van gepolijst mahonie, lederen banken voor de ramen waarachter het IJsselmeer zijn grijze golven behoorlijk deinen laat. Niet te lang naar kijken want dan kruipt de zeeziekte in de maag. Aan boord is het gezellig druk. Een biologiestudentikoos gezelschap, een oudere natuurclub en diverse kleine groepen, stellen en families. Wij zijn in te delen in de laatste categorie. Ik laat me meevoeren door onze kleinzoons twee trappen op. Onze wapperende haren op het bovendek vangen de volle wind. Turend over de golven ontwaren we richting noordwest een paar glinsterende eilandjes in het meer. Het zijn de eerste Marker Wadden – land made by man, of wel de Hollander. Het idee is vijf jaar geleden ontstaan. De bedenkers wilden een paradijs scheppen voor watervogels. Slib van de bodem van het IJsselmeer wordt opgebaggerd, gezuiverd en vervolgens geduldig op hopen gespoten. Het casco mag van de Hollander zijn, de bekleding is aan Moeder Natuur, en Vadertje Tijd doet de rest. De Zuiderzee meert af aan een lange steiger richting het Marker Wad. Smal ook, en niet geschikt voor dronkemansbenen. Onze kleinzoons zijn zo nuchter als pasgeboren lammetjes, maar net zo springerig, dus houden we ze dicht bij ons. Op het eiland valt gelijk het strandgevoel op. Aan de zuidkant ligt een heuse duinreep met zandstrand en al, zodat je je waant aan de Noordzeekust. De lucht- en wolkenpartijen zijn overweldigend uitgestrekt alsof je wandelt in een schilderij van Van Ruisdael. Met dit verschil dat op de Marker Wadden hekken, paarden noch koeien staan. De natuur hier is woest en ledig maar voor Eden lijkt het nog te vroeg. Schijn bedriegt want er zijn meerdere vogel kijkhutten aangelegd. De grootste kondigt zich door zijn bizarre vorm als van een dinosauriër al van verre aan, maar het kost nog vele kilometers wandelen door de gure kou voordat we hem bereiken. In de bermen van de wandelpaden bloeien duizendblad en valse kamille en overal zien we struweel van wilgen en moerassen vol riet. Vanuit de kijkhutten zien we de kleurige bergeenden dobberen op het grijze water. En door de luiken van een schutting spiedend zien we drie futen, elegant in elke beweging, beurtelings kopje onder gaan. George Knottnerus ‘te voet’ is een uitgave van Hobri Pers Uitgeverij BV, Tuindorpweg 23, 3951 BD Maarn, tel. 0343-449499 • e-mail abonnee administratie: abo@wandelkrant.nl • e-mail redactie: redactie@wandelkrant.nl • website: www.tevoetonline.nl • Vanuit België: tel. 00-3130-6910138. redactie@wandelkrant.nl • Advertenties: Tarieven op aanvraag bij bovenstaand adres • Uitgever: Eef van den Brink • Hoofdredactie: Tialda Hoogeveen • Vormgeving: Punt Grafi sch Ontwerp Utrecht, www.puntgo.nl • Foto voorpagina: Shutterstock • Aan dit nummer werkten mee: Simone Arts, Wim ten Brinke, Koos Dijksterhuis, Tialda Hoogeveen, John Jansen van Galen, Maartje van der Klis, Tessa Klooster, George Knottnerus, Nienke van der Veer, Elvira Werkman, Koen van Wijk, Henk van Wijngaarden, Gerrit Jan Zwier • ‘te voet’ nummer 4, vijfentwintigste jaargang. Het volgende nummer van ‘te voet’ – nummer 1, zesentwintigste jaargang – verschijnt april 2020. oosterburen tot onontdekte stukken Griekenland en Zwitserland. Het smaakzintuig spreken we aan met onze smulreis naar De Gaume, dit gebied op de grens met Frankrijk is al 2000 jaar een wijngebied. Maar ook de altijd goede evergreens Zuid-Limburg en de Achterhoek vind je in ons magazine. Logisch dus dat deze veelzijdige ‘te voet’ mee gaat naar beurzen en wandelevenementen. Op de vakantiebeurs ga ik me eens lekker laven aan alle reisopties. Waar ik naartoe ga in 2020? Geen idee. Zo lang ik de keuze uitstel, kan ik blijven genieten van de voorpret. En hoeveel ik er ook over lees, verrassend blijft een bestemming toch. Want hoe het vakantieadres klinkt, voelt of ruikt? Dat vertelt geen reisgids je. Tialda Hoogeveen 34 Sankt Wendeler Land Over Duitse hoogtes 49 Bevrijdingstocht Groningen Wandelen met een fakkel 57 John Jansen van Galen Recht van overpad 59 Speciale bijlage Sfeervol overnachten Verder in dit nummer: Nieuws Wandelproducten Het gepelde land Wandelapps Loopbaan Vierdaagse Apeldoorn Uitgelezen inhoud 10 Onverwoestbare klassieker De Groote Peel 18 Onbeschreven Griekenland 20 Ontdek het Pindos-gebergte Koffie met melk Heidezicht in Bussum 31 Tocht om de Noord Zintuigen vieren feest 5/6 8 47 48 50 51 54
4 Online Touch Home