uitgelezen Livingstone op de voet gevolgd Tandarts Ben de Ponti (1951) liep ruim 1300 kilometer door het hart van Malawi, in de voetsporen van ontdekkingsreiziger David Livingstone. U hebt eind jaren ’70 drie jaar als tandarts in Malawi gewerkt en gewoond. Hoe kwam u daar zo terecht? ‘Als kind riep ik al dat ik later naar Afrika zou gaan. Dat had te maken met Afrikaanse beeldjes van een heeroom van mij, die bij mijn oma op het dressoir stonden. Die fascineerden me. Na mijn tandheelkundestudie dook dat idee weer op. Ik was 23 en zag me niet in een praktijk zitten. In Malawi bleek plek te zijn en zo werd ik de tweede tandarts tot dan toe die naar Afrika werd uitgezonden. We werkten in een gebied zo groot als Nederland, met 800.000 inwoners. Terug in Nederland deed ik er drie jaar over om te wennen. We zijn als gezin nog drie keer teruggegaan. Afrika is voor mij elke keer thuiskomen.’ Waarom wilde u in de voetsporen van Livingstone treden? ‘Mijn fascinatie voor Livingstone begon toen ik het boek las van Livingstone’s laatste reis. Aan het einde van die reis stierf hij in Zambia. Wat mij trof, was het feit dat de Afrikaanse mensen die bij hem waren, besloten dat hij begraven moest worden in zijn thuisland. Hij was een witte man, op pad met Afrikanen, en een van de weinige ontdekkingsreizigers die mét de Afrikanen was. Voor hem waren het gewoon medemensen, geen slaven. Hij streed tegen de slavenhandel. Negen maanden hebben ze met zijn lijk gezeuld, voordat het bij de kust was. Toen ik dat las, dacht ik: daar wil ik iets mee doen.’ Hoe ging u te werk? ‘Livingstone liet gelukkig veel dagboeken en kaartmateriaal na, dus ik heb eerst veel research gedaan, waarna ik in 2007 de voettocht begon. Ik moet er eerlijk bij zeggen dat er een auto meereisde die mijn spullen vervoerde, zoals kaarten, boeken, eten en kampeerspullen. Die hoopte ik elke avond weer te zien, er waren geen wegen. Ik ging deels te voet, deels per boot, in totaal 1301 kilometer (die één is omdat ik het niet precies weet), waarvan een dikke 200 over water. Ik ben slechts een passant, ik probeer waar te nemen, niet te veel in te kleuren. Destijds was Livingstone natuurlijk ook een passant.’ Welke veranderingen sinds de tijd van Livingstone ontdekte u? ‘Kijk, wat hetzelfde is gebleven, dat zijn de heuvels, de rivieren en het meer. Ook de manier van landbouw bedrijven is niet veranderd, alles gaat nog met de hand. Wat er wel is veranderd: in de tijd van Livingstone leefden er een aantal honderdduizenden mensen, toen wij er woonden eind jaren zeventig 5 miljoen en nu leven er 19 miljoen mensen. Die mensen moeten eten. Dus wat je ziet, is dat heel veel bush is verdwenen. Kleinschalige landbouw kwam ervoor in de plaats. Akker aan akker. Die kaalkap, met als gevolg erosie, is erg. Maar: mensen kunnen niet anders. Ze móeten wel, om te overleven.’ U draagt uw voettocht en uw boek op aan de kinderen in Malawi. Waarom? ‘Net als in de tijd van Livingstone zijn er nog steeds veel weeskinderen. Destijds als gevolg van slavenhandel, tegenwoordig als gevolg van hiv en aids. Die weeskinderen worden in de dorpen opgevangen, maar in tijden van slechte oogst en gebrek aan voedsel gaan de eigen kinderen voor. Begrijpelijk. De gezinnen in de dorpen zijn nog steeds erg groot. De oplossing voor overbevolking ligt in economische groei, onderwijs en banen. Als mensen een stuk willen nalopen, een lezing erw stu willen regelen, kunnen ze contact met me opnemen, dan help ik ze op weg. Het verrijkt je leven.’ w Hij is voorzitter van de Stichting Vrienden van St. John’s: www.vriendenvanstjohns.nl En dan ook nog... De mooiste wijnwandelingen in Nederland - routes, proeven 10 wandelingen langs en door wijngaarden Na drieënhalf jaar plannen en voorbereiden ligt deze Nederlandse wijnwandelgids nu eindelijk in de boekhandel. De passie voor Nederlandse wijn van Mariëlla en de wandelpassie van Wanda komen in dit boekje samen. Tien routes van 10 tot 15 kilometer langs Nederlandse wijngaarden in Zeeland, Limburg, Gelderland en Overijssel. Mariëlla Beukers en Wanda Catsman, Gegarandeerd Onregelmatig, 120 pagina’s, € 16,95 Komen een Belg en een Hollander in het Meetjesland… - lezen, routes Twee journalisten trokken er voor dit boek samen op uit in het Oost-Vlaamse Meetjesland, tussen Brugge en Gent. Zij schreven vier verhalen en geven veertig tips, van culinaire toplocaties tot bijzondere logeeradresjes. Elf fiets- en wandelroutes langs prachtige natuur, musea en typische Meetjeslandse figuren met een verhaal. Gratis te bestellen bij Toerisme Meetjesland: www.toerismemeetjesland.be/meetjeslandboek Bas van Oort en Sebastiaan Bedaux, Toerisme Meetjesland Lopen langs de Linge – lezen, historie Wandelboek én tegelijkertijd een biografie van de rivier de Linge. De auteur wandelt honderd kilometer langs de rivier, van Doornenburg tot aan Gorinchem. Hij beschrijft wat hij ziet onderweg en verhaalt over de historie van plekken die hij doorkruist. Van oude landgoederen en een nieuw landschapspark, langs verdedigingslinies, door natuurgebieden, boerenland, vestingstadjes en dijkdorpjes. Harry Stegeman, KNNV Uitgeverij, 216 pagina’s, € 22,95 Door: Elvira Werkman Ben de Ponti, Elmar Uitgeverij, € 24,99 november 2019
55 Online Touch Home