wandelbrieven De rijke veenbodem van Oranjewoud Landschap en kunst Onder de statige lanen van Oranjewoud gaat een oud veen gebied schuil. In het zorgvuldig vormgegeven parklandschap schemert het verleden door. Flip van Doorn Een ongewoon huwelijk was het, als tussen een veenarbeider en een adellijke dame. Even ten oosten van Heerenveen sloten de kaarsrechte wijken van de veenontginningen wonderwel aan bij de strakke lijnen van de Franse tuin aanleg, die in de zeventiende eeuw in de mode was. Een moerasbos werd landgoed, een turfvaart promoveerde tot Grand Canal. Ruim drie eeuwen later staat de wandelaar in Oranjewoud nog altijd met een voet in de blubber en met de andere op een aangeharkte allee. In figuurlijke zin, althans. De paden liggen er prima bij, aan knooppunten geen gebrek, dit is een van de mooiste wandelgebieden van Friesland. Maar onder de luister van buitenplaatsen en sierlijke landschapstuinen, schemert nog altijd de ruige oorsprong van het parkgebied. Afwisseling is er troef, met bomen singels langs smalle wei landen, dicht loofbos of een sierlijk aangelegde overtuin. De oude begraafplaats met de klokkenstoel voedt de weemoed, op gezette tijden doet de oranjerie van landgoed Oranjestein dienst als theehuis en een uitkijktoren – de Belvédère – biedt desgewenst overzicht. Maar het liefst wandel ik er door het museumpark. Sloten met diepzwart water bakenen daar rechthoekige percelen af die dicht begroeid zijn met oorspronkelijke vegetatie. Met een zwierige kromme doorsnijdt een vlonderpad de rechtlijnigheid, aan weerszijden ervan komt de geur van het veen uit de bodem omhoog. Wanneer aan het einde van het pad het groen wijkt, doemt museum Belvédère op. Als een vergeten turf die achterbleef nadat veenarbeiders en landadel waren vertrokken, ligt het langgerekte gebouw over het water. De lijnen van de oude turfvaart gaan er vloeiend in over. Aan de wanden van de expositie ruimtes gaat de illusie verder: de werken van de vaste collectie weerspiegelen het Zijn wandelingen in de voetsporen van pionier Jacobus Craandijk beschreef Flip van Doorn in ‘De eerste wandelaar.’ In februari verschijnt zijn nieuwe boek: ‘De Friezen.’ Op zoek naar verhalen doorkruist hij Friesland, als het even kan te voet. Een jaar lang doet hij verslag van zijn verkenningen, dit is aflevering 4. 31 omliggende landschap. Binnen is buiten en andersom. Landschap, kunst en landschapskunst vallen samen, tot zelfs de wandelaar niet meer weet wat waar is. wandelkno Vanaf de parkeerplaats bij Hotel Tjaarda beginnen enkele paaltjeswandelingen van Staats bosbeheer. Starten kan ook bij museum Belvédère, daar is een boekje met twee erkrijgbaar: © Peter Arno Broer
32 Online Touch Home