centraal staat in het onderwijsconcept. Meer verantwoordelijkheid en samenwerking Ook zien we op de onderzochte scholen dat docenten meer verantwoordelijkheden krijgen. Niet alleen voor hun eigen lessen en voor hun eigen professionele ontwikkeling, maar ook voor de (door)ontwikkeling van de organisatie en het onderwijs. Samenwerking tussen docenten blijkt van groot belang, wat ook naar voren komt bij eerder onderzoek naar scholen die anders organiseren17. Het relatieve professionele isolement van leraren wordt doorbroken, doordat leraren vaker samen lesgeven en samen lesmaterialen maken in een context van wederzijdse afhankelijkheid18. Docenten ervaren door het anders organiseren een grotere saamhorigheid en gedeelde verantwoordelijkheid. Andere kennis en vaardigheden noodzakelijk Bovenstaande veranderingen in het werk van docenten vragen om andere kennis en vaardigheden. Het gaat hierbij pedagogisch-didactische kennis en vaardigheden die nodig zijn voor coachende begeleiding van leerlingen, differentiatie, activerende werkvormen. Bovendien gaat het om kennis en vaardigheden gericht op visieontwikkeling en het ontwerpen van onderwijs dat daarbij past: van het uitzetten van leerlijnen, tot het ontwikkelen van modules en lesmaterialen. Van docenten vraagt dat een lerende houding, en het kunnen samenwerken in een lerende organisatie. In lerarenopleidingen is voor deze competenties nog weinig aandacht, mede omdat het om een veelheid aan nieuwe ontwikkelingen gaat19. Daarom is er in veel scholen sprake van professionele leergemeenschappen, en wordt zowel intern als extern in verschillende vormen van scholing voorzien20. Loopbaanperspectief, werkdruk en tevredenheid Docenten die veel ervaring hebben opgedaan met anders organiseren zijn aantrekkelijk voor andere scholen. De opgedane competenties dragen bij aan goede loopbaanperspectieven, zo blijkt ook uit eerder onderzoek naar loopbanen van leraren in het voortgezet onderwijs21. Uit de interviews komt het beeld naar voren dat een andere vormgeving van het onderwijs positief uitwerkt op de aantrekkelijkheid van het beroep. Op scholen met innovatieve concepten ontstaat vaak meer gedrevenheid bij docenten en ook meer betrokkenheid bij hun leerlingen22. Het werken met bijvoorbeeld expertrollen verhoogt gevoelens van autonomie en eigenaarschap van docenten en biedt extra loopbaanmogelijkheden23. Scholen die anders organiseren weten docenten aan zich te binden doordat zij uitdagingen en mogelijkheden bieden voor verdere professionele ontwikkeling of specialisatie. De betrokken docenten zijn dan ook (erg) tevreden met hun werk. De balans tussen tevredenheid en werkdruk blijkt echter kwetsbaar. Werken volgens een vernieuwend concept kost voor sommige leraren relatief veel tijd en energie en levert veel verschillende taken en de nodige afstemmingsmomenten tussen 17 Van den Berg & Scheeren, 2018; Kemper & van den Berg, 2013; Volman, Raban, Heemskerk, Ledoux & Kuiper, 2017 18 Snoek, Sligte, van Eck, Schriemer & Emmelot, 2014 19 Van den Berg, Scheeren & Arslan, 2017 20 Van Eck, Heemskerk & Pater, 2015 21 Boogaard, Glaudé, Schenke, Weijers & Snoek, 2018; Van Eck & Glaudé, 2007 22 Van den Berg & Scheeren, 2018; Volman, Raban, Heemskerk, Ledoux & Kuiper, 2017 23 Boogaard, Glaudé, Schenke, Weijers & Snoek, 2018 ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. Anders organiseren? Teamwork! | 38
39 Online Touch Home