Wandelnet Startpunt voor wandelend Nederland Wandelnet weer een stap vooruit Jaarverslag 2014 Foto: Ad Snelderwaard
Wandelnet weer een stap vooruit In 2014 gaf Wandelnet impuls aan de initiatiefnota ‘Een Stap Vooruit’ en voerden we succesvol actie tegen het sluiten van spoorwegovergangen. Hierbij werkten we samen met overheden, maatschappelijke organisaties en het bedrijfsleven. 2 Foto: Luuk Gijselhart
LAW-routes LAW-route in ontwikkeling Nationale Streekpaden Internationale LAW-routes LAW-routes LAW-route in ontwikkeling Nationale Streekpaden Internationale LAW-routes Lauwersoog Pieterburen Groningen Harlingen Leeuwarden Sneek Assen In 2014 werkte Wandelnet verder aan het netwerk van LangeAfstand-Wandelpaden (LAW’s® Den Helder Callantsoog ) in Nederland en verschenen de gidsen van het nieuwe Grenslandpad, Nederlands Kustpad, Hanzestedenpad en Utrechtpad. We gingen voortvarend door met het ontwikkelen van het Groot-Frieslandpad dwars door Noord-Nederland, er kwam groen licht voor Apeldoorn te Voet, een stedelijk wandelnetwerk en we namen het initiatief tot nieuwe routes als Limes en Liberation Route. Wandelnet zocht ook verbreding op het gebied van wandelen; we startten met de verkenning voor een intensieve samenwerking met de wandelorganisaties KNBLO-NL en NWB, in december 2014 gefuseerd tot KWBN. Politieke ruggensteun voor Wandelnet In 2014 kreeg de belangenbehartiging vleugels. Met grote inzet van de Tweede Kamerfracties SP, PvdA en CDA is de initiatiefnota ‘Een Stap Vooruit’ gepresenteerd waarin plannen staan om wandelen (en fietsen) in Nederland te verbeteren. Maar er werd in de landelijke politiek vaker gesproken over wandelen: de rol van de Rijksoverheid, behoud van spoorwegovergangen, de nieuwe Omgevingswet en het tegengaan van barrières door wegen. Naast aandacht en urgentiebesef heeft het ons ook financiering gebracht. Door een amendement tijdens de begrotingsbehandelingen van het ministerie van Infrastructuur en Milieu kan Wandelnet in 2015 rekenen op extra budget. Bergen aan Zee Alkmaar Stavoren Steenwijk Enkhuizen Haarlem Amsterdam Leiden Den Haag Hoek van Holland Arnhem Rotterdam Dordrecht Tiel Nijmegen Kleef 's-Hertogenbosch Breda Middelburg Bergen op Zoom uis Roermond Thorn Sittard Tilburg Eindhoven Venlo Utrecht Amersfoort Apeldoorn Deventer Vorden Winterswijk Almere Lelystad Kampen Zwolle Ommen Oldenzaal Bentheim Enschede Emmen Nieuweschans Leer Maastricht Visé Landelijk routenetwerk Wandelnet beheert en ontwikkelt 10.000 km Lange-AfstandWandelpaden (LAW’s® ) en Streekpaden. Dit landelijk netwerk van LAW’s is te herkennen aan de wit-rode en geel-rode markeringen en sluit waar mogelijk aan op Europese Lange-Afstand-Wandelpaden, de ‘E-wegen’. De Europese merken LAW en Streekpad zijn van grote waarde voor een hoogwaardige doorlopende wandelinfrastructuur en geven meerwaarde aan de aangesloten wandelnetwerken, het wandeltoerisme en de vrijetijdsbesteding. Het werk van Wandelnet steunt op 4 pijlers: routes & paden, kennis & expertise, belangenbehartiging en verbinding. Wandelnet wil als wandelexpert en belangenbehartiger een zo groot mogelijke groep wandelaars aan zich binden. Daarnaast voeren we in opdracht van overheden en organisaties projecten uit. Zo ontwikkelt Wandelnet in samenwerking met NS al 25 jaar de populaire NS-wandelingen. 3
Publicaties In 2014 verschenen de vernieuwde wandelgidsen van het Hanzestedenpad en het Utrechtpad. Hanzestedenpad In juni verscheen de 3e druk van het Hanzestedenpad (Streekpad 11) - wandelen langs de IJssel. Door diverse herinrichtingwerkzaamheden vanwege het project ‘Ruimte voor de Rivier’ heeft de werkgroep van het Hanzestedenpad veel werk verzet om de route, markering en routebeschrijvingen weer op elkaar af te stemmen. Ook zijn de achtergrondteksten in de gids aangepast en de dagwandelingen opnieuw gemarkeerd met de reguliere geel-rode markering. Gedeputeerde Theo Rietkerk van de provincie Overijssel nam het eerste exemplaar van de vernieuwde gids in ontvangst. De totstandkoming van de route is mede mogelijk gemaakt door financiële bijdragen van provincie Overijssel, IJsseldelta Marketing en Hanzesteden Marketing. Utrechtpad Op 20 juni 2014 ontving Burgemeester Poppens van Wijk bij Duurstede uit handen van de padwerkgroep van het Nivon het eerste exemplaar van de vernieuwde gids van het Utrechtpad. De knelpunten, zoals gesloten overwegen en onveilige oversteken in de route zijn aangepakt en de route door Wijk bij Duurstede is sterk verbeterd. 4 Foto: Wandelnet/Harold Zijderveld
Vrijwilligers Wandelnet werkt samen met tien aangesloten organisaties. Uit deze organisaties is ook een groot deel van onze 700 vrijwilligers afkomstig. Naast de ontwikkeling en het beheer van de routes en belangenbehartiging houden vrijwilligers zich bezig met administratieve ondersteuning op kantoor en is er een webredactie voor onderhoud van de website. In 2014 zijn alle vrijwilligersvacatures voor provinciaal belangenbehartigers ingevuld. In iedere provincie is nu een belangenbehartiger actief die als eerste aanspreekpunt functioneert. In aanloop naar de Provinciale Statenverkiezingen heeft dit twaalftal belangrijk werk verzet. De jaarlijkse medewerkersdag vond dit jaar plaats in Den Haag waar we een bezoek brachten aan de Tweede Kamer. 5
Promotie, voorlichting & kennis Dit jaar is hard gewerkt aan de doorontwikkeling en vooral ook de bekendheid van onze site wandelnet.nl. Het aantal bezoeken zit in de lift. Mede met behulp van de inzet van een extern bureau op het gebied van online marketing is het aantal bezoeken dit jaar met ruim 93% gestegen naar 919.444. Ook het aantal mensen dat gebruik maakt van wandelnet.nl is gestegen, met 88% naar 537.305. Van deze groep hebben ca. 25.000 mensen zich geregistreerd op de site, een toename van 150% t.o.v. 2013. De weg naar sterke groei is ingezet. 2.150 VOLGERS 2.000 FANS Digitale kanalen De nieuwsbrief Lopende Zaken is in 2014 vier keer verstuurd naar gemiddeld 14.000 wandelliefhebbers. In deze nieuwsbrief is veel aandacht voor nieuwe routes, wandeltips en leuke acties. Twitter en Facebook zijn voor Wandelnet belangrijke digitale kanalen. Niet alleen om wandelaars op de hoogte te houden, maar ook om in contact te treden met onze doelgroep. Eind 2014 telden we 2150 volgers op Twitter en bijna 2000 fans op Facebook. 6 Fiets en Wandelbeurs Jaarlijks neemt Wandelnet deel aan de Fiets en Wandelbeurs in de RAI in Amsterdam. Het thema in 2014: ‘Wandelen langs de grenzen van Nederland’. We presenteerden tijdens deze editie twee nieuwe gidsen: het Nederlands Kustpad deel 1 en het Grenslandpad. Op de stand van Wandelnet maakten bezoekers kans op een van deze twee gidsen door vragen over de paden goed te beantwoorden. Verder was Wandelnet voor de 4e keer in de race voor ‘Wandelroute van het Jaar’. Dit keer met het Nederlands Kustpad deel 3. Aantal beursbezoekers: 20.000 Interview Martine Werensteijn bij het NOS-journaal 20.000 BEURSBEZOEKERS Media In het najaar was het programma ‘Vroege Vogels’ op tv met daarin een nieuwe rubriek: ‘Het Vroege Vogelspad’. In 10 afleveringen liepen de makers het pad dat de NAP-lijn volgt. Het Vroege Vogelspad maakt gebruik van gedeeltes van acht verschillende Lange-Afstand-Wandelpaden en Streekpaden. Vanwege de Nijmeegse Vierdaagse werd collega Martine Werensteijn door het NOSjournaal geïnterviewd over het belang van wandelen.
Samenwerking Wandelnet heeft in 2014 met verschillende partijen samengewerkt. Bij zorgverzekeraar De Friesland namen we deel aan het Groen & Fit Collectief. Om donateurs te werven werkten we samen met Wandelkrant te voet en Uitgever Buijten & Schipperheijn. Ook de presentatie van het Hanzestedenpad werd gezamenlijk georganiseerd, met Hanzesteden Marketing. Horecaondernemers die aangesloten zijn bij ‘Wandelaars Welkom’ hadden regelmatig leuke aanbiedingen voor ‘onze’ wandelaars, zoals een gratis kopje koffie tijdens de wandeling. De acties met Spoor (tijdschrift NS) en Nivon kregen een vervolg. Onderzoek In hoeverre maken wandelaars gebruik van apps? De resultaten van dit onderzoek presenteerden we op de netwerkbijeenkomst voor routepartners in het voorjaar. Voor Wandelnet zelf was het ook belangrijk om de behoeften van wandelaars en specifiek donateurs eens onder de loep te nemen. Om producten en diensten goed af te stemmen op de doelgroep hebben we een afstudeeronderzoek laten uitvoeren naar de behoeftes van wandelaars. Om naast de langeafstandswandelaars ook een beter beeld te krijgen van de korteafstandswandelaars is er in het najaar een nieuw afstudeeronderzoek uitgezet naar de wandelaar die maximaal 15 kilometer loopt. De uitkomsten hiervan zijn medio 2015 bekend. Een andere belangrijke stap is het uitzetten van onderzoek voor de Nationale Wandelmonitor. We maken hierbij gebruik van het ContinuVrijeTijdsOnderzoek (CVTO). De gegevens kunnen hierdoor beter vergeleken worden met andere vormen van recreatie zoals fietsen. De extra wandelvragen voor de weekmetingen van het CVTO-onderzoek zijn afgestemd en uitgezet zodat deze in 2015 meelopen. De uitkomsten presenteren we in een nieuwe Wandelmonitor. Fiets en Wandelbeurs 2014 7 Foto: Ad Snelderwaard
Belangenbehartiging Wandelen staat letterlijk en figuurlijk steeds beter op de kaart. In 2014 is de lobby richting de Tweede Kamer in gang gezet. De initiatiefnota ‘Een Stap Vooruit’ van CDA (Sander de Rouwe), PvdA (Duco Hoogland) en SP (Eric Smaling) heeft wandelen de nodige politieke aandacht gegeven. Ook voor andere Kamerleden organiseerde Wandelnet dit jaar verschillende werkbezoeken op locatie. En of het nu gaat over onderwerpen als de landelijke routes, Boerenlandpaden, barrièrewerking door wegen en spoorlijnen of de Natuurschoonwet, ze hebben allemaal tot belangrijke moties geleid. Het was ook een spannend jaar waar het de financiering van Wandelnet betrof. Een amendement tijdens de begrotingsbehandeling in het najaar leidde er toe dat er vanuit het ministerie van Infrastructuur en Milieu (IenM) € 250.000 vrij werd gemaakt. Een mooi resultaat. Actueel thema is de dreiging dat onbewaakte spoorwegovergangen verdwijnen. Wandelnet sloot een coalitie met Fietsplatform, Fietsersbond, ANWB en NOC*NSF voor een gerichte politieke lobby. Dat leidde tot kritische vragen in de Tweede Kamer en de toezegging van staatssecretaris Mansveld om een plan van aanpak op te stellen. Op lokaal niveau won Wandelnet een rechtszaak over een recreatief belangrijke overweg in Heemstede. Op uitnodiging van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) tekende Wandelnet samen met KNBLO-NL en NWB een zogenaamde ‘pledge’. Een plechtige belofte over de manier waarop Wandelnet met haar activiteiten bijdraagt aan een gezonder Nederland. In de CROW-publicatie ‘Lopen loont’ is de besparing op gezondheidskosten één van de 13 redenen waarom lopen loont. Wandelnet werkte mee aan de totstandkoming van deze publicatie en leverde onder meer cijfers en expertise. Hoewel de nieuwe Omgevingswet naar verwachting in 2018 in werking treedt, is de lobby in volle gang. Met als doel de recreatieve routenetwerken te borgen. Bij wijze van pilot door het ministerie van IenM is in de regio Zwolle het eerste convenant getekend waarin wordt geregeld hoe overheden omgaan met de recreatieve routestructuren bij bijvoorbeeld de aanleg van wegen of het uitbreiden van een woonwijk. In 2014 leverde Wandelnet haar zienswijzen op de provinciale omgevingsvisies van onder andere Zuid-Holland, Gelderland, Limburg en Groningen. 8 Foto: Luuk Gijselhart
9
Projecten NS-wandelingen Wandelnet ontwikkelt en beheert 46 NS-wandelingen, in samenwerking met de Nederlandse Spoorwegen. In 2014 verschenen de tochten: De Weelen-Enkhuizen, Leeuwarden, Pietersberg Maastricht en Wezepsche Heide-Zwolle. Alle routes staan online. In 2014 is een begin gemaakt met het op de site plaatsen van oude NS-wandelingen onder de naam OV Stappers. De routes blijven onverminderd populair, in 2014 zijn de 46 NS-wandelingen ruim 300.000 keer gedownload, waarbij elke download staat voor 2 à 3 wandelaars. Teuge De Grift Wenumse watermolen Berg en Bosroute Orderbosroute Twello Het Leesten Beekbergen Klarenbeek NS Apeldoorn te Voet In navolging van Utrecht te Voet gaat Wandelnet voor gemeente Apeldoorn nu ook Apeldoorn te Voet realiseren: 10 gemarkeerde routes vanuit de binnenstad naar de stadsrand en het buitengebied. De routes zullen aansluiten op bestaande paden (LAW’s en klompenpaden) en te vinden zijn op apeldoorntevoet.nl. Medio 2016 wordt het project opgeleverd. 10 Groot-Frieslandpad De conceptroute van het Groot-Frieslandpad, van Bergen naar Sneek (deel 1) is in 2014 definitief vastgesteld. Daarna kon worden begonnen met het beschrijven en het controleren van de 129 km lange route. De nieuwe padwerkgroep ging aan de slag met het markeren. Parallel hieraan is gestart met de ontwikkeling van de route na Sneek (deel 2). Foto: Ad Snelderwaard
Elfstedenpad In 2014 ontvingen wandelbond KNBLO-NL en Wandelnet van de provincie Friesland de opdracht een vernieuwd, kwalitatief hoogstaand Lange-Afstand-Wandelpad langs de Friese elf steden te realiseren: het Elfstedenpad. Streven is om het tracé in 2016 op te leveren. Routemaker Johan Vellinga is eind 2014 gestart met de eerste verkenningen van de route. Revitalisering Waterliniepad De opening van het Waterliniepad vond 11 jaar geleden plaats. De huidige route en wandelgids van het Waterliniepad waren dan ook sterk gedateerd. In opdracht van Stichting Liniebreed Ondernemen heeft Wandelnet samen met bureau Routewerk een vernieuwd routetracé uitgewerkt met nieuwe wandelmogelijkheden. Deze vernieuwde route met alle bezienswaardigheden is opgenomen in de routezoeker en -planner op wandelnet.nl. Over de grens Nederland beschikt over maar liefst 2.000 km Europese wandelroutes. Op de conferentie van de Europese Wandelorganisatie ERA in het Duitse Schöneck hebben we stappen gezet naar verdere ontsluiting van dat Europese wandelnetwerk. We doen ook mee aan een Europees project Wandelfit en denken na over kwaliteitswegen. Wandelnet werkt samen met onze Zuiderburen, Grote Routepaden, door het uitwisselen van routes, kennis en promotie. In Europa wordt het steeds leuker wandelen! Bestuur ERA 11 Foto: Wandelnet / Joep Naber
Financiën De staat van baten en lasten over 2014 sluit met een voordelig saldo van € 41.091. Dit resultaat is ten gunste van de algemene reserve gebracht. Lasten 2014 2013 Personeelskosten Huisvestingskosten Bureaukosten (incl. digitaliseringskosten) Kosten vaste activa Dir. kosten projecten Overige lasten/doorbel. onderhanden proj. Dotatie voorz. onderhoud paden Dotatie voorz. dub. debiteuren 517.433 18.725 134.440 11.884 187.068 0 0 5.000 734.277 20.472 85.851 17.648 325.166 2.492 171.560 10.000 Baten ILG-bijdrage Voorz. onderhoud paden Bijdrage provincies Bijdragen gemeenten/overig Bijdrage organisaties 2014 2013 47.580 30.850 365.326 15.000 11.790 Verkoop gidsen/digitale produkten 125.542 Opbrengst NS-project (incl. GPS) Donaties/sponsoring 86.805 Overige eigen inkomsten Voordelig/Nadelig saldo Totaal 41.091 915.641 1.367.466 Voordelig/Nadelig saldo Totaal 915.641 149.624 83.124 570.981 0 232.953 46.749 11.798 83.752 72.350 144.175 40.461 164.247 1.367.466 Donateurs Wandelnet streeft naar een sterke en duurzame band met haar donateurs. Om die reden hebben we een loyaliteitsprogramma ontwikkeld met daarin aanbiedingen exclusief voor donateurs. In 2014 ontving Wandelnet € 144.919 van haar ruim 6.250 betalende donateurs. 12 Foto: Ad Snelderwaard
Bureau Wandelnet Bestuur De samenstelling van het bestuur is ongewijzigd. Kantoor Medio 2014 heeft directeur Anja van Kooten Niekerk afscheid genomen van Wandelnet. Joep Naber werd als waarnemend directeur aangesteld. Medewerkers Bureau Harold Zijderveld Joep Naber Marga Klein Roelien Appelo Ankie van Dijk Martine Werensteijn Jon Rietman Henk van Geerenstein Femke van Hamond Adviseurs Hubert Yseboodt Bestuur Arie de Jong Rob Franssen Chris Bransz Harry Benschop Carry Abbenhues Sonja Pol voorzitter secretaris penningmeester Grote Routepaden bureaumanager coördinator LAW-zaken medewerker administratie coördinator NS-wandeltochten coördinator belangenbehartiging medewerker beleid & kennismanagement GIS-medewerker medewerker uitgeverij en marketing medewerker communicatie en PR 13 Foto: Ad Snelderwaard
Wandelnet Startpunt voor wandelend Nederland ISSN 1567-3804 Jaarverslag 2014 is een uitgave van Stichting Wandelnet Ontwerp en vormgeving: Concreet geeft vorm Eindredactie: Femke van Hamond Postbus 846 3800 AV Amersfoort t. 033 465 36 60 info@wandelnet.nl www.wandelnet.nl
1 Online Touch