Belgische wet is nochtans duidelijk in zijn definitie: euthanasie wordt uitgevoerd door een arts, uitsluitend op vraag van de wilsbekwame patiënt. Duitstaligen blijven dan toch weer geremd door de herinneringen aan de nazitijd. In 2022 kregen we het arrest van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) in de zaak Tom Mortier enerzijds en dit van het Grondwettelijk Hof in de nasleep van de zaak Nys anderzijds. België wordt terechtgewezen wegens de langdurigheid van de gerechtelijke afhandeling. De euthanasie zelf dateert van 2009 (Mortier) en 2010 (Nys). Tom Mortier wordt door het EHRM afgewezen in zijn kritiek op de grond van de zaak. Artsen kunnen niet verplicht worden de naasten op de hoogte te stellen van de toepassing van de euthanasiewet tegen de wil van de patiënt in. Het Europees Hof aanvaardt de voorrang van de wil van de patiënt. Er is wel een aanpassing gevraagd van de controle door de Federale Commissie voor Controle en Evaluatie na euthanasie. Die aanpassing conform dit arrest zou eerder technisch zijn en niet fundamenteel. In de zaak Tine Nys zijn alle procedures nog niet uitgeput. De jury samen met het Hof van Assisen te Gent sprak psychiater Lieve Thienpont en de andere beklaagden vrij. Lieve Thienpont schreef hierover het indringende persoonlijke verhaal ‘Beschuldigd van gifmoord. Euthanasie voor Assisen’ (2020). Na Assisen volgde het Hof van Cassatie de burgerlijke partijen en verbreekt het arrest ten aanzien van uitvoerend arts Joris Van Hove, met verwijzing naar de burgerlijke rechtbank die op haar beurt het Grondwettelijk Hof aanspreekt. Deze laatste stelt dat de euthanasiewet in strijd is met de grondwet omdat er geen onderscheid wordt gemaakt tussen de grondvoorwaarden waaraan euthanasie moet voldoen en de rand- of procedurevoorwaarden. Een wijziging van de wet dringt zich derhalve op. De burgerlijke rechter zal zich nog dienen uit te spreken over wat dit betekent voor de schadeclaims van de familie Nys. Er is nog geen datum van vonnis vastgelegd en nadien volgen nog de mogelijkheden tot hoger beroep, cassatieberoep en beroep bij het Europees Hof. Einde verhaal dus nog niet in zicht. Ergerlijk en intellectueel oneerlijk is het verslag van René Stockman, het (inmiddels voormalige) hoofd van de Broeders van Liefde, in het Katholiek Weekblad van 13 oktober 2022 omwille van de miskenning van de rechtsmacht. Even zo onbegrijpelijk, tenzij voor gelijkgezinden, is de interpretatie van professor Marc De Hert (KU Leuven) die in een wetenschappelijk (sic!) artikel schrijft dat de vrijspraak van de artsen in casu Tine Nys ten onrechte gebeurde. Hij komt tot dit besluit op grond van de studie van persartikelen en zijn eigen bevindingen tijdens het assisenproces. Deze analyse is een ontkenning van het gezag van gewijsde van een rechterlijke uitspraak. Hierbij een verwijzing naar Wikipedia: ‘Met de uitdrukking ‘gezag van gewijsde’ wordt de bindende kracht van een vonnis of arrest aangeduid. Deze houdt in dat de beslissing voor partijen bindend is en dat met name in latere processen tussen dezelfde partijen onbetwistbaar vastligt wat de rechter omtrent de rechtsbetrekking tussen deze partijen in de uitspraak heeft beslist <...> Het gaat om de juridische waarheid: wat de rechter beslist over de feiten en de daaraan te verbinden rechtsgevolgen, is niet "de" waarheid, maar wordt beschouwd als de waarheid zoals die wordt gezien vanuit een juridisch perspectief.’ Het is nodig om dit gezag aan een rechterlijke uitspraak te geven, omdat geschillen in een maatschappij op een bepaald moment beëindigd moeten worden. Ook in het Nederlands recht is het gezag van gewijsde overigens een belangrijk beginsel. Nog een casus die voor ophef zorgde: de ‘euthanasie’ van Simona De Moor (85 jaar). Marc Van Hoey, huisarts en bekend als voorzitter van RWS werd als eerste en tot nu toe enige verwezen door de FCCE op basis van Australische documentairefragmenten (sic!) maar door de raadkamer van Mechelen gelukkig buiten vervolging gesteld. Hij had namelijk volgens het Openbaar Ministerie geen inbreuk gepleegd op de euthanasiewet omdat er geen sprake was van euthanasie aangezien de patiënte het dodelijke middel zelf leegdronk. Een stap naar minder juridisering? In Nederland is een andere evolutie aan de gang die ook onze aandacht verdient, namelijk de tegenstelling tussen hulp bij zelfdoding enerzijds en euthanasie en zelfbeschikkingsrecht anderzijds. Het Nederlandse publiek – waarvan 83% zich in een enquête uitsprak om het sterven in eigen regie te houden –, reageerde fel tegen de repressieve houding vanwege het Openbaar Ministerie. De hoogste magistraat procureurgeneraal gaf het bevel om radicaal elke vorm van hulp bij zelfdoding te vervolgen. De regeringspartij ChristenUnie verhinderde elke bespreking tot uitbreiding van de euthanasiewet. De patiënten in Nederland blijven dus afhankelijk van het advies van de scen-artsen (huisartsen en medisch specialisten die speciaal zijn opgeleid om deskundige en onafhankelijke steun en consultatie te geven aan collega-artsen) die in de vijf zorggebieden – soms zelfs tegenstrijdige - adviezen verschaffen. 2022 23
24 Online Touch Home