58

Zijn goederen worden geconfisqueerd. Breda wordt een Spaanse vestingstad. De opstand onder leiding van Oranje wordt steeds heftiger. Toch lijdt hij in het begin vooral nederlagen. Bekend is de slag bij Dalheim, nadat hij eerst vergeefs Roermond had proberen in te nemen. Overigens lukte hem dat wel in 1572. Heel Europa reageerde toen met afschuw op de wreedheid van zijn troepen die niet alleen tot plundering overgingen maar ook vele katholieke priesters, waaronder 12 kartuizer monniken, gruwelijk vermoorden. (Martelaren van Roermond). Dit illustreert hoe barbaars deze oorlog vaak gevoerd werd. Bij de pacificatie van Gent in 1576 krijgt Willem zijn goederen terug. Breda heeft echter nog te maken met lastige Duitse huursoldaten onder kolonel von Frondsberg. De bevolking heeft hier zeer onder te lijden en pas als van Hohenlohe deze verdrijft kan de gemalin van Oranje, Charlotte de Bourbon, op 15 oktober 1577 de stad bezoeken. Na de Unie van Atrecht en de Unie van Utrecht, waarbij definitief een scheiding tot stand komt tussen katholieke zuiden en calvinistisch noorden in 1579, wordt de strijd in alle hevigheid hervat. Breda heeft zich dan aangesloten bij Utrecht. Op 28 augustus 1581 beleeft Breda een van zijn donkerste dagen. De furie van Haultepenne. Door een slechte bezetting van het kasteel en het listig handelen van een gevangen aanhanger van de Spaanse koning lukte het Claudius van Berlaymont, heer van Haultepenne, de stad met kasteel te veroveren. Zijn troepen gingen daarop over tot moord en plundering. 584 burgers werden gedood. Pastoor Gobbincx werd aan de staart van een paard door de stad gesleept. 52 Breda dus weer Spaans. Tal van burgers vluchten naar o.a. Antwerpen dat tot 1584 een bolwerk is van de Staatsen. In 1585 valt echter ook Antwerpen door de verovering door de hertog van Parma. De burgemeester, Marnix van St. Aldegonde, had tevoren een akkoord bereikt over de vrije aftocht van de burgers. Talloze rijke kooplieden en bekwame handwerkslui maken hier gebruik van en vestigen zich in de Noordelijke Nederlanden. Het is het begin van de Gouden Eeuw. Oranje is ondertussen in 1584, tijdens het beleg van Antwerpen, in Delft vermoord. Zijn zoon Maurits wordt de nieuwe bevelhebber van de Staatse troepen. Het blijft in Breda en wijde omgeving zeer onrustig met tal van vijandelijkheden. Op 3 maart 1590 slaagt Maurits erin om Breda in te nemen door de list met het turfschip. Breda weer Staats. En toen kwam weer de pest. Dit keer, 1603, zeer heftig. In totaal telde Breda toen 1823 slachtoffers. Velen van degenen die het zich konden veroorloven vluchtten uit de stad. Door geldgebrek en oorlogsmoeheid sluit men van 1609 tot 1621 het zogenoemde 12 jarig bestand. Na 1621 laaien de gevechten weer op en al in 1624 slaat Spinola het beleg voor Breda. Nadat diverse pogingen zijn mislukt om de omsingeling te doorbreken capituleert Breda, door honger gedreven, op 2 juni 1625 na een beleg van 11 maanden. Helaas hebben de veroveraars ook de pest de stad ingebracht. Beleg en de pest samen zorgden voor 1/3 vermindering van de bevolking. Breda weer Spaans. Bekend is dat er in 1631 zevenhonderd huizen leegstaan en er nog nauwelijks 2700 inwoners zijn.

59 Online Touch Home


You need flash player to view this online publication