0

jaargang 14 • nummer 6 • december 2018 Ginton Naval Architects: ‘Het gaat om de details’ Nauta Maritiem bouwt zelf casco’s in Thailand Yacht Support Vessel van Damen wordt expeditiejacht

VERHOOG UW BEWUSTZIJN MET CHIRP RADAR EN DOPPLER OBJECTIDENTIFICATIE De combinatie van Axiom® en onze nieuwe Quantum 2 Doppler radar maakt navigeren veiliger, door het in de kleur rood weergeven van inkomende objecten en in groen van afgaande objecten. In gebieden met veel verkeer zijn bewegende objecten zo in één oogopslag herkenbaar Dankzij de volledig automatische MARPA en TrueTrails objecthistorie brengt de combinatie van Axiom display en Quantum 2 radar uw veiligheid naar een ongekend niveau. Ontdek het zelf op raymarine.nl/quantum2 Afb eeldingen dienen enkel ter illustratie. Foto: iStockphoto

INHOUDSOPGAVE 4 jaargang 14 • nummer 6 • december 2018 GINTON NAVAL ARCHITECTS heeft een breed oeuvre. Jaron Ginton houdt van details. “We beginnen met de grote lijnen, maar verdiepen ons meer en meer in de details. Die werken wij zorgvuldig uit. We streven naar een hoog niveau in onze engineering. Zodra je alle details goed in kaart hebt gebracht, weet je dat een ontwerp uitvoerbaar is.” Ginton Naval Architects: ‘Het gaat om de details’ Nauta Maritiem bouwt zelf casco’s in Thailand Yacht Support Vessel van Damen wordt expeditiejacht 16 ALUBOOT is al sinds de oprichting in 1975 gespecialiseerd in aluminiumbouw. Directeur Klaas Borneman heeft geen tekort aan nieuwbouworders, maar aan vakkundige lassers. “We zouden zelfs meer kunnen bouwen, maar we hebben de capaciteit op dit moment niet.” Hij vindt dat technische opleidingen meer aanzien moeten krijgen, zodat meer jongeren voor een technisch vak kiezen. 14 pagina’s bedrijfspresentatie 12 Raymarine 13 International Paint 14 Dictator 15 Clion Marine 20 nC Marine 21 Asa Boot Electro 22 De IJssel Coatings 23 Webasto 36 Awlgrip 37 Dometic 38 Van Emstede & Slager 39 Exalto 44 MOL Logistics 45 Klusmarine De Graaf kunststof teakdekken De helikopter die boven het door Damen Shipyard gebouwde expeditiejacht Game Changer hangt, hoort bij de standaarduitrusting. De koper liet het ruim 69 meter lange Yacht Support Vessel net na aanschaf ingrijpend verbouwen voor onderzoek van de oceanen en luxe duiktrips. Zo paste U-boot Works een C-researcher onderzeebootje aan zodat het 1.100 meter diep kan. Lees verder op pagina 46 9 Terugblik op METSTRADE, Boat Builder Awards, Pitch The Press, DAME Awards 25 Pieter Timmers, Forward Management: Startups, meer verliezers dan winnaars 27 Nauta Maritiem: Cascobouw in Thailand uitgebreid 30 Kort Nieuws 33 NJI Verenigingsnieuws: Het regelcorset te lijf! Klaar voor de Inspectie SZW Gerwin Klok, branchemanager Nederlandse Jachtbouw Industrie: Één kwaliteitsregister voor de watersport 40 Van Klink Jachtservice wil echt handwerk leveren 42 Colofon en Bedrijvenindex 46 Nieuws van Nederlandse jachtwerven: Damen Shipyard, Oceanco, Bootcentrum Geertsma, Contest Yachts, KM Yachtbuilders, Lynx Yachts, Linssen Yachts, Amels 49 Jetten Jachtbouw neemt plaats Jetten Yachting in 50 ‘Volop primeurs op Boot Holland 2019’ 3 Jachtbouw Nederland 6 december 2018

Door Laurens van Zijp Jaron Ginton van Ginton Naval Architects: ‘Het gaat om de details’ 4 Van dit 50 meter lange ontwerp staat bouwnummer 2 op stapel. Jachtbouw Nederland 6 december 2018

Ginton NA heeft veel ruimte gecreëerd in deze 32 meter lange ‘Serenitas’. In een langlopende serie haalt Jachtbouw Nederland ontwerpers en ontwerpbureaus voor het voetlicht. Onmisbare schakels in de maakindustrie die de jachtbouw is. In deze aflevering aandacht voor Ginton Naval Architects, dat zowel in de jacht- als scheepsbouw successen boekt. Jaron Ginton leerde de zee goed kennen. Hij diende bij de Israëlische marine en bracht het tot commandant van een patrouilleschip. Naderhand werkte hij als schipper op charterjachten en ook maakte hij een lange zeilreis op een 9 meter zeiljacht. Hij kwam aldus in de harde praktijk veel te weten over het gedrag van schepen in zeegang en over de inrichting en indeling van schepen in het algemeen. Die ervaring komt hem nog altijd van pas. De liefde bracht hem naar Nederland, waar hij besloot Scheepsbouwkunde in Haarlem te gaan studeren. Een studie die hij binnen drieënhalf jaar wist af te ronden. Stage liep hij bij Diana Yacht Design en zo maakte hij nader kennis met jachtontwerpen. Samen met Ferry Weber begon hij in 1991 een eigen bureau, Ginton & Weber, en sinds 2002 werkt hij zelfstandig als Ginton Naval Architects BV. Het bureau is gevestigd aan een Haarlemse gracht en er werken tegenwoordig vijf mensen. Prijswinnend ontwerp Vorig najaar kwam Ginton Naval Architects in het nieuws toen het vaartuig Seagull 301 tijdens het Maritime Awards Gala tot ‘KNVTS Schip van het Jaar 2017’ werd verkozen. De Seagull-301 is ontworpen door Ginton Naval Architects en gebouwd door De Haas Maassluis. Het gaat om een zeer innovatief schip: een multifunctioneel platform, dat breed inzetbaar is voor militaire en 5 De 43 meter lange ‘Sunrise’ combineert strakke moderne lijnen en donker glas met een klassieke waaiersteven. Jachtbouw Nederland 6 december 2018

Voor de 27,9 meter lange Van der Valk ‘Enemeli’ ontwierp Ginton een aangepast onderwaterschip met een soort loefbijter als variant op een bulb. 6 commerciële doeleinden. Als patrouillevaartuig, maar vooral als mijnenjager/-veger. Bijzonderheid: behalve bemand kan het schip ook onbemand, op afstand bestuurd en zelfs autonoom opereren. De topsnelheid ligt rond de 30 knopen. Het schip werd gebouwd voor het Israëlische bedrijf Elbit Systems. “Om transport te vergemakkelijken kunnen er delen gedemonteerd worden, zoals de zijkanten, de boegsectie en de opbouw”, licht Ginton toe, “op die manier past de Seagull 301 in drie standaard 40 voets containers en is de boot ongezien snel te verplaatsen.” ‘We houden ons ook bezig met de commerciële vaart, Het prijswinnende ontwerp laat meteen de veelzijdigheid van het bureau zien, dat zich zowel op naval architecture als design richt. Jaron Ginton: “We doen inderdaad ook design, de klant kan bij ons terecht voor een totaalpakket, hoewel we voor het interieurontwerp externe specialisten inschakelen.” 50 meter zeiljacht Motorjachten vormen de meerderheid in het portfolio, al bevat dat ook zeiljachten. Afgelopen zomer liep in Turkije de 50 meter lange, sloepgetuigde ‘All about U’ van stapel. Ginton: “Wij hebben het exterieur ontworpen met ADA Yachtwork in Bodrun. De klant wilde een sportief schip met een moderne uitstraling, zonder referentie aan traditionele ontwerpen als de gulet. De ‘All about U’ is geen echte performance boot, maar door de lange waterlijnlengte al loopt hij 16,25 knopen. Het is een riant uitgerust jacht waar veel mensen op kunnen verblijven.” Gekozen is voor een sloeptuigage en geen bezaan. “Met één mast oogt het schip sneller en de praktijk wijst uit dat een bezaan zelden wordt benut tijdens charters”, licht Ginton de keuze toe. ”Voor anker liggend kan de achterkant openklappen, waardoor een groot zwemplatform ontstaat. Uit de garage kan de tender worden gehaald. Het schip is met 499 gross ton bewust onder de 500 grens gehouden.” Bekroond ontwerp voor de beroepsvaart. De Koninklijke Nederlandse Vereniging van Technici op Scheepvaartgebied riep de Seagull-301 uit tot ‘KNVTS Schip van het Jaar 2017’. Foto: De Haas Maassluis Het ontwerp blijkt aan te slaan, want op de afgelopen beurs in Monaco werd het schip verkocht. Bouwnummer 2 is inmiddels al in aanbouw. Belangrijkste maten: 50 x 10,44 x 3,50 m. De romp is van staal; de opbouw van aluminium. De motorisering bestaat uit twee Jachtbouw Nederland 6 december 2018

voordelen”, zegt Ginton, “hij geeft een langere waterlijn, wat gunstiger is voor de snelheid. En het zorgt voor meer ruimte aan boord, want die is gerelateerd aan de waterlijn en niet aan de lengte over alles.” Nadelen zijn er trouwens ook: meer buiswater aan dek en een groter risico dat de ankerketting de boeg raakt, als de boot voor anker liggend gaat zwaaien. Het schip meet 32 x 7,70 x 2,20 m en heeft als motoren twee Cat C12 diesels. Ginton heeft in het ontwerp extra ruimte Jaron Ginton: ‘We ontwerpen tot diep in details’. Foto Laurens van Zijp Caterpillar C18 diesels. Hybride schip Een bijzonder schip is ook het 31 meter motorjacht dat bij Cerri Cantieri Navali (CCN) in Italië op stapel staat. Guido de Groot heeft het exterieur en interieur ontworpen, Ginton Naval Architects deed de naval architecture. “Het is een hybride schip”, zegt Ginton, “met twee machinekamers. Achterin staan de hoofdmotoren, elektromotoren en transmissie; de V-vormige boegsectie is benut voor twee generatoren en andere techniek zoals de watermaker. Door deze opstelling is er meer ruimte beschikbaar voor de accommodatie. Uiteraard hebben we goed naar de trim gekeken en uitvoerige gewichtsberekeningen gedaan. De verdeling van het gewicht is een ander aspect dat we hebben berekend. Ik verwacht dat het gewicht voorin weinig extra stampbewegingen geeft; de boeg heeft een traditionele waaiervorm en is bovendien voorzien van een bulb.” Het schip krijgt twee Schottel STP 150 FP propelleraandrijvingen. Voor extra comfort worden er naast vinstabilisatoren ook gyroscopische stabilisatoren geïnstalleerd. Totaalontwerp Van de in Turkije gebouwde ‘Serenitas’ deed Ginton het totaalontwerp. Het 32 meter lange jacht werd gebouwd in opdracht van een Duitse klant. Na een seizoen varen in de Med werd het schip verkocht, maar de eigenaar bestelde een nieuwe versie, bij dezelfde Mengi Yay werf, met kleine aanpassingen. Guido de Groot werd gekozen om het interieurontwerp te doen. De ‘Serenitas’ heeft een modern uiterlijk met rechte boeg. “Zo’n boeg heeft weten te creëren onder het stuurhuis. “Aanvankelijk waren we uitgegaan van een raised pilot house. Maar daaronder heb je dan geen ruimte met stahoogte. Door te variëren met de vloerhoogte in de stuurhut en op de flybridge hebben we op het onderliggende dek overal stahoogte gerealiseerd. De salon heeft een hoger plafond, wat een ruimtelijk effect geeft. Onder het dek van de flybridge hebben we veel techniek, zoals de airco, kunnen wegwerken. Al deze aanpassingen zorgen voor veel meer schip dan je op 32 meter verwacht.” Hij vervolgt: “Het gaat om de details. We beginnen met de grote lijnen, maar verdiepen ons meer en meer in de details. Die werken wij zorgvuldig uit. We streven naar een hoog niveau in onze engineering. Zodra je alle details goed in kaart hebt gebracht, weet je dat een ontwerp uitvoerbaar is.” Ook van de 43 meter lange ‘Sunrise’ verzorgde Ginton zowel het design als de naval architecture. Het interieurontwerp is toegekend aan studio Hotlab uit Milaan. Het schip wordt voor een Turkse klant gebouwd bij Yildiz Gemi in Tusla. Het ontwerp is een mix van strakke moderne lijnen en donker glas, met een klassieke waaierboeg, waarvan de lijn terugkomt in de achtersteven en opbouw. De maten zijn 43,06 x 9,10 x 2,60 m. De romp is van staal, de opbouw is van aluminium. Voor de voortstuwing zorgen twee MTU 8V 2000M72 diesels van 966 pk elk. Goed voor ruim 15 knopen topsnelheid en 13,5 knopen kruissnelheid. Met een bunkercapaciteit van 40 ton valt de actieradius in de categorie ‘trans Pacific’. Nederlandse werven Behalve voor buitenlandse opdrachtgevers werkt Ginton Naval Architects ook voor Nederlandse werven. Bijvoorbeeld De Haas Maassluis in Maassluis, Mulder Shipyard in Zoeterwoude en Wim van der Valk Shipyard in Waalwijk. Voor de 27,9 meter lange Van der Valk ‘Enemeli’ ontwierp Ginton een aangepast onderwaterschip door deze te verschalen en te verlengen en te voorzien van een soort loefbijter als variant op een bulb. De klant wilde per se geen rechte boeg, maar wel snelheid, dus dit was de ideale oplossing. Ginton past veelvuldig de onderwateruitlaat toe, die de dekken uitlaatgasvrij houdt. Opnieuw een toepassing die om uitgekiende engineering vraagt. Het voorgaande is slechts een greep uit het rijke oeuvre van Ginton Naval Architects. Gevraagd naar zijn toekomstverwachting, zegt Ginton: “Daar heb ik alle vertrouwen in. We hebben tot dusver alle jaren van ons bestaan volop werk gehad, en ik vermoed dat het onder andere komt doordat we tot diep in details ontwerpen. We houden ons niet alleen bezig met motor- en zeiljachten, maar ook met de commerciële vaart. Dat maakt ons sterker.” www.ginton.com De onderwateruitlaat die Ginton veel toepast. 7 Jachtbouw Nederland 6 december 2018

Ontdek en ervaar • Motorjachten • Staalbouw • Openboten, sloepen, tenders • Accessoires • Recreatie/funpaviljoen • Klassieke schepen 8 t/m 13 februari 2019 WTC Expo Leeuwarden www.boot-holland.nl Heliconweg 52 - Leeuwarden (Ingang West - Slauerhoffweg) - Tel. 058 2941 500 - info@wtcexpo.nl

Redactie en foto’s Rens Groenendijk Hal 11 was een van de drie hallen die waren bezet door toeleveranciers aan superjachten. De internationale vakbeurs METSTRADE in de Amsterdamse RAI heeft dit jaar opnieuw alle records gebroken. Van 19-21 november werden 26.052 bezoekers geteld, een groei van 5 procent vergeleken met vorig jaar. Het aantal unieke bezoekers was 16.716, waarvan een deel dus meerdere dagen METSTRADE bezocht. METSTRADE breekt opnieuw records Van de bijna 1600 exposanten (uit 50 landen) besloten er meer dan 1100 nog tijdens de beurs een stand te boeken voor 2019. In dertig jaar tijd is METSTRADE uitgegroeid tot een unieke ontmoetingsplaats van jachtbouwers, ontwerpers, booteigenaars en toeleveranciers aan de pleziervaart. De bezoekers vinden het belangrijk om hun relaties eens in de ogen te kunnen kijken en in een zeer korte tijd kennis te maken met de nieuwste ontwikkelingen in hun vakgebied. Door de modulaire opbouw van de beurs, een concept dat mede de basis vormt voor het succes, wordt uniform plaats geboden aan grote, maar ook kleine bedrijven. Steeds meer ruimte is nodig voor de toeleveranciers aan superjachten, die een hal extra ter beschikking kregen, waardoor er plaats werd geboden aan 325 op deze doelgroep gerichte exposanten. Keynote speaker METSTRADE 2018 werd geopend met een ontbijtsessie, met als keynote-speaker Hervé Gastinel, CEO van Groupe Beneteau. Hij benadrukte in zijn toespraak het kritische belang van productontwikkeling, klantenservice en de transformatie van de bouw. Gastinel legde uit dat hij een innovatief ‘Transform to Perform’-programma heeft Triskel Marine Integrel overall winnaar Hoog niveau inzendingen DAME Award De belangstelling voor deelname aan de DAME award voor het beste innovatieve design was ook dit jaar weer groot, met 127 inzendingen uit 25 landen, waarvan er uiteindelijk 63 werden genomineerd. Triskel Marine Integrel werd overall winnaar. Juryvoorzitter Birgit Schnaase reikte de prestigieuze prijs uit op de openingsdag van METSTRADE. Vijf andere producten werden uitgeroepen tot categoriewinnaar. Er waren maar liefst 22 eervolle vermeldingen. Door de vele sterke inzendingen was het voor de jury niet makkelijk om de winnaar te kiezen. Uiteindelijk waren het de duidelijke ontwerpinspanningen en het veelbelovende effect van het volledig geïntegreerde Integrel energiesysteem van Triskel Marine die de doorslag gaven. Lof van de jury De jury was vooral te spreken over het feit dat het systeem de milieubelasting door de pleziervaart kan reduceren. Ook werd de eenvoud van de werking geprezen. Een boot met dit systeem kan gedurende lange periodes stil varen en het kan ook worden benut voor andere toepassingen. Juryvoorzitter Birgit Schnaase zei over de uitkomst: “De inzendingen getuigden wederom van grote voortgang op zowel het bedrijfs- als het sectorniveau. De voornaamste aanleiding voor de DAME Award is het stimuleren van goede ontwerppraktijken in elk aspect.” Categorie winnaars Machinery, propulsion, mechanical and electrical systems and fittings: Triskel Marine Ltd. Marine electronics and marine related software: Spinlock Sail Sense Interior equipment, furnishings, materials and electrical fittings used in cabins: Vimar Electronic Switch 8in 7out 3M Marina equipment, boatyard equipment, and boat construction tools and materials: Geen winnaar. Deck equipment, sails and rigging: Harken CLR verzinkbare kaapstander. Clothing and crew accessories: Rooster Exofleece Lifesaving and safety equipment: Shakespeare Marine GALAXY-INFL8 geïntroduceerd voor de tien botenbouwers in Groupe Beneteau. De groep heeft de afgelopen tien jaar jaarlijks € 60 tot € 80 miljoen uitgegeven aan productontwikkeling. In de totale Beneteau-vloot van 200 modellen zijn er 88 de laatste drie jaar ontwikkeld. In 2019 wordt METSTRADE van 19 tot en met 21 november gehouden. De organisatie is wederom in handen van RAI Amsterdam in samenwerking met ICOMIA (International Council of Marine Industry Associations). www.metstrade.com Alle winnaars van de DAME Awards bij elkaar. Foto METSTRADE/RAI 9 Jachtbouw Nederland 6 december 2018

Mobile living made easy. GLOBAL SPECIALIST OF HVAC SYSTEMS READY FOR THE FUTURE WITH DOMETIC HVAC SYSTEMS You can relax when you leave your entire on-board air conditioning – in the broadest sense of the term – in the hands of the specialists at Dometic. We not only provide ventilation solutions, but also ensure a comfortable interior climate (heating and cooling) and the right conditions for precision equipment. The Dometic service also includes expertise and experience for specifi c tailor-made solutions. No technical challenge is too great for our specialists. They can create the optimum solution for any situation, using existing products, newly developed equipment or a combination of the two. • IP protection according applicable standards • Maintenance free • Longer lifecycle • Over 50 years marine experience • Service all over the world • Less energy use • Products according climate agreement • Optional electrical heating Visit dometic.com for more info.

Geen Hollands glorie bij Boat Builder Awards In een schitterende ambiance werden op de eerste dag van METSTRADE in Het Scheepvaartmuseum te Amsterdam de Boat Builder Awards uitgereikt aan de finefleur van de internationale jachtbouw. En hoewel Nederlandse werven toonaangevend zijn in deze wereld, werd er niet één prijs of vermelding in de wacht gesleept. Irene Dros, director Maritime van de RAI Amsterdam, legt uit hoe dat komt. “Er zijn simpelweg geen bedrijven of personen voorgedragen, op één uitzondering na. Kennelijk bestaat er een soort Nederlandse bescheidenheid. We gaan komend jaar de verkiezing in Nederland extra onder de aandacht brengen.” Galadiner De overdekte binnenplaats van het vroegere ’s Lands Zeemagazijn, daterend van de 17de eeuw, vormde voor het vierde jaar het decor voor de Boat Builder Awards, waar 350 internationale gasten deelnamen aan een galadiner. Hoofdsponsor van het evenement was Raymarine; elke categorie-award had een subsponsor. Er waren 15 award-winnaars en 12 eervolle vermeldingen. Annette Roux van Groupe Beneteau kreeg de Lifetime Achievement Award gekregen. Roux (76) is al vijf decennia actief bij Groupe Beneteau, van 1976 tot 2005 als CEO en is nog steeds actief betrokken bij de succesvolle multinationale groep bootbouwers. In haar dankwoord lichtte Roux toe dat Amsterdam een bijzondere plaats in haar hart heeft. “De eerste dealer van het Beneteau-netwerk was destijds het watersportbedrijf Arie de Boom, waardoor ik regelmatig in Amsterdam was.” Positieve ontwikkeling IBI-redacteur en juryvoorzitter van de Boat Builder Awards Ed Slack zei: “De Boat Builder Awards bieden een uitstekende gelegenheid om de successen en prestaties binnen dit essentiële onderdeel van de maritieme sector en haar toeleveringsketen te vieren. Het jureren was dit jaar uitermate lastig omdat er zoveel indrukwekkende initiatieven waren om te beoordelen. Velen hiervan lieten zien dat er nu positieve ontwikkelingen plaatsvinden, die inspelen op de veranderingen in de markt van morgen.” Pitch The Press Een jury van zes internationale vakjournalisten, waarin ook Jachtbouw Nederland was vertegenwoordigd, bezocht alle uithoeken van de beurs en selecteerde negen kleine exposanten met een bijzonder product. Die mochten een pitch voor publiek, exposanten en vakjournalisten houden op een podium in Hal 12. Pitch The Press geeft met deze verkiezing airplay aan bedrijven die niet beschikken over een groot budget voor publiciteit of deelname aan de DAME awards, maar toch interessante nieuwe producten voor de jachtbouw presenteren. On stage De volgende bedrijven pitchten hun product: 450 pk elektrische buitenboordmotor - Greenstar Marine PROtect tapes, biobased stickers - PROtect Tapes, Ecoblast Sport by Samui Corp Alle winnaars van een Boat Builder Award bij elkaar op het podium. De winnaars, eervolle vermeldingen en genomineerden van de Boat Builder Awards: Retail Marketing Initiative Sponsor RAI Amsterdam Princess Yachts - winnaar Brunswick Marine EMEA - Honourable Mention Groupe Beneteau - Honourable Mention International Distributor or Dealer Development Sponsor Wells Fargo Brig - winnaar Sea Ray - Honourable Mention Collaborative Solution between a production boat builder and its supply chain partner Sponsor Ultraflex Hanse Group, werkend met Lewmar - deel-winnaar Prestige Yachts, werkend met Lewmar - deel-winnaar Sunseeker International, werkend met Lewmar - deelwinnaar Axopar Boats, werkend met Brabus - Honourable Mention Solaris Yachts, werkend met Sailectron - Honourable Mention Collaborative Solution between a superyacht builder and its supply chain partner Sponsor Lumishore Ferretti, werkend met Francesco Paszkowski Design Studio en Mecaer Aviation Group - winnaar Benetti, werkend met Naiad Dynamics - Honourable Mention Innovative Onboard Design Solution Sponsor Fusion Galeon - winnaar Mastercraft Boat Co - Honourable Mention Innovation in a Production Process Sponsor Dometic Absolute Yachts – winnaar Environmental Initiative Sponsor UCINA Amer Yachts - winnaar Discovery Yachts - Honourable Mention Best Apprenticeship or Training Scheme Sponsor Marine Resources NZ Marine and Composites Industry Training Organisation - winnaar Princess Yachts - Honourable Mention Rising Star Sponsor Gurit Dan Bloice-Smith, Williams Jet Tenders. All-in one stabilizer - Dynamic Marine Systems Marina Antenna - Glomex, Long Reach Telescopic Rescue System - Reach and Rescue Esa m7, Mast Unit Graphic Display - ASTRA Yacht, Balsasud - CoreLite Koppelbare inboard elektromotoren - Combi Outboards BV Zeilkleding - Montura -Tasci - S.R.L Powerdolphin, onderwaterdrone - PowerVision Oy. Het podium van Pitch The Press in Hal 12. Foto Rens Groenendijk 11 Jachtbouw Nederland 6 december 2018

Vertrouwen is de basis Raymarine heeft een prima jaar achter de rug. De jachtbouw is weer op de goede weg, al kunnen we het niveau van voor 2008 nog niet evenaren. Maar misschien is het beter om die vergelijking maar eens los te laten. We zien de toekomst met veel vertrouwen tegemoet. De trend is dat boten luxer en groter worden. Raymarine speelt daar onder meer op in door de introductie van twee nog grotere Axiom XL multifunctionele displays (mfd’s), van 22 en 24 inch, die op METSTRADE werden geïntroduceerd. Daarmee komen voor Raymarine ook de werven in beeld die in het marktsegment van 30-40 meter bouwen. Er waren nog meer indrukwekkende noviteiten op METSTRADE, zoals Raymarine ClearCruise™ AR voor Axiom mfd’s. Met behulp van een vooruitkijkende camera worden navigatieobjecten en hun AIS-gegevens, positie en snelheid in beeld gebracht (augmented reality), naast de kaartplotter. Targets kunnen geselecteerd worden om te blijven volgen. De prachtige innovatie, die bijdraagt aan meer veiligheid op het water, kreeg een Special Mention van de jury van de DAME Awards. 12 Linssen Yachts Trots zijn we op de verlenging met vijf jaar van ons preferred supplier contract met Linssen Yachts in Maasbracht. Dit prachtige familiebedrijf, dat in 2019 zeventig jaar bestaat, is marktleider in West-Europa met stalen motorjachten van 9 tot 15 meter lengte. Het contract betekent dat er vertrouwen in ons product wordt gesteld, maar dat niet alleen, ook de service van onze medewerkers speelt een belangrijke rol. Ze denken (en buigen) mee en zoeken oplossingen als er onverhoopt problemen zijn. We leveren overigens al sinds 1998 aan Linssen. Vervangingsmarkt De vervangingsmarkt is heel belangrijk voor Raymarine. Eigenaars van schepen van een jaar of 15 oud, met name zeiljachten, laten hun boot refitten en kiezen daarbij voor de nieuwste apparatuur van Raymarine. De installatiedealers hebben het mede daardoor dit jaar heel goed gedaan. De komende jaren wordt NMEA 2000-connectiviteit de rode draad. Alle technologie aan boord kan hiermee worden gekoppeld. Fishfinder met knoppen Onder de ruim twee miljoen sportvissers in Nederland is een groeiend aantal enthousiaste gebruikers van de Raymarine Dragonfly fishfinder. Raymarine luisterde goed naar de gebruikservaringen en komt daarom volgende maand met een derde generatie fishfinders die niet is uitgerust met een touchscreen, maar met bedieningsknoppen. Een nieuwe transducer zorgt voor een betere down- en sidescan. Op de komende watersportbeurs Boot Düsseldorf (19-27 januari) komt Raymarine met een spectaculaire primeur, waarover helaas nog niets mag worden bekendgemaakt. Maar het zal het bewijs zijn dat Raymarine voordurend voorop blijft lopen met de ontwikkeling van nieuwe technologie. Namens het hele Raymarine-team wens ik u een in alle opzichten voorspoedig 2019! Harrold van Asselt, Directeur Raymarine Benelux Raymarine Nederland BV Florijnweg 21G, 6883 JN VELP www.raymarine.nl Verkoop: T 026 361 42 42 E verkoop.nl@raymarine.com Product Support: T 026 361 49 05 E support.nl@raymarine.com Met augmented reality kan een schipper veel duidelijker zien wat er voor hem vaart en ligt. Raymarine ClearCruise™ AR voor Axiom mfd’s biedt meer gebruiksgemak en een veiliger vaart. Tijdens METSTRADE werd op de stand van Raymarine een drukbezochte persconferentie gehouden, waarbij marketingdirecteur Jim Hands een toelichting op de noviteiten gaf voor internationale vakjournalisten.

Essentiële bescherming en inspiratie Bij AkzoNobel maken we onmisbare producten voor het dagelijks leven die beschermen en inspireren. Je vindt ze overal om je heen, maar dat weet niet iedereen. We brengen kleur op de muur. We beschermen de gebouwen waar je bent. We zitten in je mobieltje, in je auto, in het vliegtuig en in de weg waar je op rijdt. Ook op het water varen we met je mee. International® is sinds jaar en dag het vertrouwde merk voor essentiële bescherming en essentiële kleuren in de markt voor onderhoud en nieuwbouw van zeil- en motorboten. Het merk International® heeft een rijke geschiedenis en staat synoniem voor innovatieve producten en bewezen oplossingen, die boten beschermen, identiteit geven en het leven van de gebruiker makkelijker maken. AkzoNobel heeft het International topcoat assortiment uitgebreid met Perfection Pro. Perfection Pro is specifiek ontwikkeld voor de professionele applicateur die uitzonderlijke prestaties, langere duurzaamheid en een prachtig, hoogglanzend eindresultaat verwacht. Perfection Pro is eenvoudig aan te brengen met de spuit, of door kwast- en rolapplicatie. Het biedt een uitstekende UV-bescherming en is bestand tegen brandstof, olie en huishoud chemicaliën. Perfection Pro wordt geleverd in een zeer uitgebreide kleurenrange en biedt de keuze uit twee verschillende bindmiddelen om het product optimaal af te stemmen op de applicatiebehoeften van de klant. AkzoNobel’s vertrouwde International assortiment is wereldwijd verkrijgbaar en wordt ondersteund door toonaangevende groothandelaren, retailers, jachtwerven en schildersbedrijven. In het YPAC (Yachtpaint Application Center) bieden wij jachtschilders, groothandelaren en wederverkopers de mogelijkheid om verschillende trainingen te volgen. Indien u interesse heeft om uw kennis en vaardigheden te vergroten kunt u contact opnemen met ons kantoor. International Paint (Nederland) bv Algemeen telefoonnummer jachtafdeling: 071-3085300 Gebouw 24 – Kamer 217 Rijksstraatweg 31 2171 AJ Sassenheim Op onze website, www.international-yachtpaint.com, vindt u alle informatie over onze producten, de verkooppunten, Gelshield Centers en Straal- en Coating Centers. Voor specifieke vragen en assistentie kunt u contact opnemen met onze technische adviseur op het gratis adviesnummer 0800-022 6 555 (vanuit NL) 13

Partner in sluitende oplossingen! DICTATOR fabrikant en leverancier van innovatieve oplossingen voor het geruisloos openen, opvangen en sluiten van deuren en poorten. In de markt staan wij bekend om de uitstekende kwaliteit van onze producten en als probleemoplossers. Wij denken graag mee, wanneer een standaard product geen oplossing biedt, dan maken we er een. Dat schept verplichtingen voor de toekomst, een uitdaging die we overigens graag aangaan, aldus commercieel directeur Harry Werkman’. Het bedrijf, opgericht in 1932, is gevestigd in Emmeloord en onderdeel van de internationale DICTATOR groep waar in totaal meer dan 200 werknemers werkzaam zijn. Het hoofdkantoor is gevestigd in Neusäß zuid duitsland (bij München). De groep beschikt over een aantal Europese productievestigingen. De vestiging in Emmeloord is vooral gespecialiseerd in de productie van deuropvangers, deursluiters, deurvastzetters en veerscharnieren. DICTATOR heeft een wereldwijd netwerk van vertegenwoordigingen en agenten. Afzet op de binnenlandse markt vindt vooral plaats via de IJzerwarenvakhandel. 14 Assortiment DICTATOR heeft een uitgebreid leveringsprogramma: deurtechniek, gasveren, dempers, aandrijvingen voor (brand) schuif- en draaideuren, toegangstechniek en brandveiligheid (elektromagneten, rookmelders etc.). Met deze productgroepen richt het bedrijf zich o.a. op de toepassing in projecten in de utiliteitsbouw, scholen, ziekenhuizen, kantoorpanden, verzorgingsinstellingen en de jachtbouw. Jachtbouw Ook in en op de (luxe-) jachten worden de producten van DICTATOR toegepast. We stellen er een aantal aan u voor: • Deurbegrenzer Een hydraulische demper die geschikt is voor het afremmen en begrenzen van openslaande deuren. Eén van de grote voordelen is de geïntegreerde vaststelling op de eindpositie (optioneel), hierdoor is een aparte deurstop op de vloer of wand niet langer nodig. • Deursluiters Leverbaar als inbouwdeursluiter (Adjunct) of opbouw (Piccolo). Weinig weerstand, waardoor de deur goed toegankelijk blijft. De Piccolo is ook leverbaar in RVS 316. Beide deursluiters zijn in combinatie met een DICTATOR deuropvanger een goed alternatief voor een deurdranger. • Kwalitatief hoogwaardige gasveren Met behulp van een speciaal computerprogramma wordt het juiste type gasveer, de optimale montagepunten en de juiste drukkracht bepaald. Zowel grote series, als klantspecifieke aanvragen afgestemd op de wensen en toepassing van de klant. Voor levering worden de gasveren gemeten en getest, dit waarborgt de hoge kwaliteitsstandaard van de gasveren. Het volledige programma kan ook geleverd worden in RVS 304 en 316. Informatie Op de uitgebreide website DICTATOR.NL, vindt u naast alle technische informatie ook toepassingsfoto’s en productvideo’s. Dictator Productie B.V. T 0527 613 456 F 0527 698 420 E info@dictator.nl www.dictator.nl

Hoogwaardige aircosystemen voor boten en jachten Duurzame aircosystemen, maximaal comfort Stiller, Energiezuiniger én comfortabeler. Dat zijn de uitgangspunten voor de complete lijn aircosystemen van Clion-Marine. Tijden veranderen, dus ook de eisen aan scheepsairconditioning. Waar veel conventionele marine aircosystemen weinig aandacht besteden aan energie-efficiency, bewijst Clion-Marine dat het ook anders kan. Onze aircosystemen kenmerken zich door een extreem laag stroomverbruik, modulerende capaciteit, eenvoudige installatie en een maximaal comfort. Met Clion-Marine komt u gegarandeerd tegemoet aan de wensen van uw klant. Eigen productontwikkeling Clion-Marine scheepsairconditioning is exclusief ontwikkeld door Eberca, specialist in (mobiele) klimaatsystemen, en wordt geproduceerd binnen de EU. In de Clion-Marine aircosystemen komt het beste van twee werelden samen. We combineren de reeds bestaande inverter compressortechniek, met onze jarenlange kennis en ervaring op het gebied van (marine) klimaatsystemen. De inverter compressortechniek heeft als voordeel een volledig modulerende, stille en energiezuinige werking zonder hoge opstartstromen en vormt de basis van onze compacte, gebruiksvriendelijke marine aircosystemen. Onze systemen zijn bovendien de zuinigste en stilste in hun soort. Maatwerk marine aircosystemen Binnen Clion-Marine onderscheiden we diverse klimaatoplossingen, geschikt voor uiteenlopende toepassingen. Naast levering van losse componenten en complete aircosystemen bieden wij ook ontwerp, engineering en begeleiding. Van capaciteitscalculaties en complete leidingplannen tot volledige inbedrijfstelling van het aircosysteem. Ongeacht de situatie, wij zorgen voor een optimaal klimaat aan boord. het assortiment van Clion-Marine airconditioning bestaat uit de volgende producten. • Clion-Marine Chillers • Clion-Marine Standaard Airhandlers • Clion-Marine Self Contained • Clion-Marine Slim line • Clion-Marine 12V/24V DC Self Contained units • Clion-Marine Fresh Air unit(s) • Clion-Marine motor en hydraulische aangedreven kits voor werkschepen, tenders etc. Clion-Marine is continu bezig met nieuwe productontwikkelingen en verbeteringen, onlangs is de volgende nieuwe productlijn aan het pakket toegevoegd: • Clion-Marine monitoring Meer informatie over onze unieke Clion-Marine scheepsairconditioning systemen? Neem contact met ons op. 15 Clion Marine scheepsairconditioning is exclusief ontwikkeld door Eberca, specialist in (mobiele) klimaatsystemen, en wordt geproduceerd binnen de EU. Eberca B.V. Marconistraat 2, 3281 NB Numansdorp T 0186 62 19 55 | E info@clion-marine.com www.clion-marine.com

Tekst en foto’s Laurens van Zijp 16 Het casco van de LRC58 krijgt vorm. Aluboot al 43 jaar specialist Een begrip in aluminiumbouw De naam ‘Aluboot’ laat er geen misverstand over bestaan: de werf legt zich toe op de bouw van schepen in aluminium. In dat segment heeft de Hindelooper bouwer gedurende 43 jaar een naam opgebouwd die klinkt als een klok. Op dit moment staan er weer twee interessante ontwerpen op stapel. Aluboot in Hindeloopen is een begrip. Al sinds de oprichting in 1975 door Henk Borneman is de werf gespecialiseerd in aluminiumbouw. Er zijn in de loop der jaren gerenommeerde schepen gebouwd. Waaronder de roemruchte Whitbread-racer Philips Innovator van Dirk Nauta en de Bylgia II, de Koopmans motorkotter waarmee Eilco Kasemier de wereld rondvoer. En ruim 30 jaar bouwde Aluboot schepen voor de reddingmaatschappij; zoals waddenvletten en reddingboten in de diverse klassen. “Die schepen werden onder ABSkeur gebouwd”, vertelt huidig directeur (zoon van de oprichter) Klaas Borneman, “dus het werk werd voortdurend gecontroleerd. Het vraagt om gecertificeerde lassers en apparatuur, en de lassen worden met röntgenapparatuur gecontroleerd.” Het zegt in elk geval iets over het niveau dat Aluboot levert. Eigen snijmachines Aluboot doet meer dan nieuwbouw alleen, het is een full service bedrijf met een eigen timmerafdeling en spuiterij voor interieurdelen. Men kan er ook terecht voor reparaties, onderhoud en verbouwingen. Belangrijke tak is ook de snij-afdeling. Aluboot beschikt over volledig automatische, computergestuurde snijmachines die platen kunnen snijden tot 150 mm in aluminium. Het snijden gebeurt met een waterstraal onder extreem hoge druk. De voordelen hiervan zijn: geen inbreng van warmte, dus geen vervorming, een grote nauwkeurigheid en vormvastheid, geen dampen of rondvliegende spanen en: een glad snijvlak. Nadat een CAD-bestand is aangeleverd, zorgt Aluboot voor het maken van de uitslagen, het nesten van de delen, het aanmaken van de snijfile en uiteindelijk het snijden. “We leveren complete snijpakketten”, zegt Borneman, “maar doen ook speciale producties.” Aan de snijmachine is trouwens nog met regelmaat Borneman senior te vinden, die ondanks zijn 80-jarige leeftijd gewoon doorwerkt. “Zijn we blij mee”, zegt junior met een glimlach, “niemand van ons heeft zoveel ervaring als hij …” Jachtbouw Nederland 6 december 2018

Aluboot bouwt een 23,5 meter lang zeiljacht, een Hoek-ontwerp, volledig af. Een van de twee computergestuurde snijmachines die platen kunnen snijden tot 150 mm in aluminium. 17 Een blik in de kuip geeft een goede indruk van de grootte van het jacht. Vakmensen Het snijwerk heeft Aluboot door de crisis geholpen, volgens Borneman, toen de nieuwbouworders tijdelijk wegvielen. “We hebben geprobeerd zo lang mogelijk door te gaan met ons personeel, maar uiteindelijk moesten er toch mensen weg. En het wrange is dat we nu juist weer grote behoefte hebben aan vakkundige lassers, want we hebben weer nieuwbouworders. Sterker, we zouden zelfs meer kunnen bouwen, maar we hebben de capaciteit op dit moment niet.” Voorlopig vult hij het personeelsbestand aan met uitzendkrachten en ZZP-ers. “Het is de kunst die zo lang mogelijk vast te houden, zodat je een project kunt afronden. Met buitenlandse krachten werken is moeilijk; die kiezen voor de hoogste prijs en er moet dikwijls huisvesting voor gezocht worden. Dat werkt kostenverhogend.” Nieuwe Hoek Momenteel werkt Aluboot aan de afbouw van een 23,5 meter lang zeiljacht, een Hoek-ontwerp, in aluminium. Het casco is gebouwd bij Alucraft, nadat Aluboot het snijpakket had aangeleverd. “We werken vaker samen met Freddy Bloemsma”, stelt Borneman. Afgelopen zomer werd het casco verscheept van Makkum naar Hindeloopen. Hoek Design heeft het ontwikkeld voor een Europese klant die een vlot en comfortabel langeafstandsjacht wil. De aluminium romp werd gekozen vanwege de gunstige sterkte/gewichtsverhouding en omdat hij bestand is tegen impactbelastingen bij een eventuele aanvaring met drijvende objecten. Een kits tuig werd gekozen vanwege de veelzijdigheid en gemakkelijke bediening van het zeil, maar ook om de goede zeileigenschappen op koersen met extra Gesneden aluminium kozijnen. zeilen, zoals Code Zero en asymmetrische spinnakers. Het dekhuis bevat ook een kombuis en is direct verbonden met de grote achterkuip. Aluboot verzorgt alle technische installaties, schilderwerk, betimmering en dergelijke. Het tuigen zal A+ Rigging uit Medemblik voor zijn rekening nemen. Voor de voortstuwing en hydrauliek zal een Steyr diesel worden geïnstalleerd. Bijzonderheid: die heeft een ingebouwde generator. In de timmerwerkplaats beschikt Aluboot over een Hofman vacuümbank waarop interieurdelen over mallen in alle mogelijk vormen kunnen worden gebracht. Dat gebeurt met een veel gelijkmatiger druk dan op de klassieke manier met lijmtangen. Long Range Cruiser In de andere bouwhal van Aluboot wordt het casco van een motorjacht gelast. Het Jachtbouw Nederland 6 december 2018

Klaas Borneman: ‘Er zijn nog genoeg kapitaalkrachtige klanten.’ Aluboot verzorgde de betimmering van deze Truly Classic 73 Dixbay. (Foto Aluboot) gaat om de Long Range Cruiser (LRC) 58, een ontwerp van de Nieuw-Zeelander Dennis Harjamaa. De LRC58 wordt omschreven als een ‘brandstof-efficiënte passagemaker’. Geschikt voor kustreizen, oceaanoversteken en binnenwateren én voor bewoning. Het is een slank ontwerp: 4 meter breed op een waterlijnlengte van 17,60 meter. Met een relatief lichte dieselmotor van 75 tot 90 pk haalt het ontwerp een kruissnelheid van tussen de 7 en 9 knopen en een top van 11 knopen. Een zuinige boot. 18 Een vaste klant van Aluboot, Rob Westermann, besloot dit ontwerp in Hindeloopen te laten bouwen. Zijn schip is begin juli 2017 opgeleverd. Onder de naam Artnautica Europe vertegenwoordigt Westermann de LRC58 nu in Europa. Inmiddels heeft ook een Russische klant een LRC58 besteld, die nu dus in aanbouw is bij Aluboot. Met een aangepaste configuratie, want dit schip krijgt twee Beta diesels; een bewuste keuze voor no-nonsense motoren. Er is serieuze belangstelling voor het ontwerp, dus Borneman verwacht dat Aluboot er nog wel meer van kan bouwen. Dan moet wel het personeelstekort zijn opgelost. Het is de kip-of-het-ei situatie die elke werfeigenaar kent: om flinke orders aan te nemen moet er voldoende personeel zijn en om vast personeel aan te nemen, moeten er voldoende orders zijn. Onderhoud Naast nieuwbouw doet Aluboot zoals gemeld ook onderhouds- en reparatieklussen. Tot en met maart is de planning daarmee vol. Een van de eerste schepen die onder handen wordt genomen is het zeiljacht Lacon. Een sloepgetuigde rondspant met hefkiel. Een eigen ontwerp van Henk Borneman, waarvan Van de Stadt de naval architecture heeft gedaan. “Het jacht zou net onder de 15 meter blijven in verband met de vaarbewijs-eisen”, vertelt Klaas Borneman, “maar wij vonden de Onderhoud aan een 15 meter hefkieler, naar eigen ontwerp. Jachtbouw Nederland 6 december 2018

De LCR58 is kansrijk ontwerp, volgens Klaas Borneman. (Foto Artnautica) spiegel niet mooi genoeg, dus is de boel opnieuw uitgestrookt en uiteindelijk is de lengte 15,80 meter geworden.” Inderdaad heeft het schip met de lange overhangen een oogstrelende lijn, een varend visitekaartje dat laat zien waartoe de werf in staat is. Oogstrelend staaltje jachtbouw: de Dixbay. (Foto Aluboot) 19 Dat laatste geldt nog in hogere mate voor de Dixbay. Een door Hoek Design ontworpen Truly Classic 73 die in 2004 bij Aluboot ‘van stapel’ liep. De overhangen en een iets lager vrijboord geven dit schip een sierlijk profiel. Zonder omhaal een juweel, dat ook nog rijkelijk is afgetimmerd door Aluboot. Het portfolio bevat tevens motorjachten; behalve de genoemde Bylgia II en LRC58, bouwde Aluboot eerder de klassieke motorkotter Hindrik van 17 meter, naar een ontwerp van De Vries Lentsch. Voorzien van een kersenhouten interieur en - best bijzonder - een zescilinder Gardner diesel van 150 pk. Het is slechts een greep uit het rijke oeuvre van Aluboot. Leerbedrijf Aluboot is een officieel leerbedrijf, waar stagiaires van school een paar maanden in de praktijk kunnen meedraaien. “Een prettige manier om aan personeel te komen, want je leert elkaar beter kennen.” Volgens Borneman moeten technische opleidingen meer aanzien krijgen, zodat meer leerlingen voor een technisch vak zouden kiezen. Het verdwijnen van die goede oude LTS is volgens hem geen goede ontwikkeling gebleken. LichtDe Aluboot-werf in Hindeloopen. puntje is een net gestarte opleiding in Zwolle waar lassers tot niveau III worden opgeleid. Over de toekomst van de internationale watersportmarkt is Borneman optimistisch gestemd. “Een ontwerp als de LRC is kansrijk, best mogelijk dat er ook vraag ontstaat naar langere modellen. Zeker in het buitenland, Rusland bijvoorbeeld, zijn nog genoeg kapitaalkrachtige klanten. Wij kunnen hier tot 28 meter bouwen, en mocht er een vraag komen naar 30 meter, dan lukt dat ook nog wel…” www.aluboot.nl Jachtbouw Nederland 6 december 2018

Asa Boot Electro B.V. is al sinds 1952 een gespecialiseerde technische groothandel in producten, materialen en systemen voor jachtbouwers, installateurs, service centra en watersportwinkeliers. Met 10 enthousiaste specialisten adviseren, verkopen en ondersteunen wij producten voor elektrische- en hydraulische installaties in motoren zeilboten, superjachten en kleine beroepsschepen. Wij bieden een volledig programma materialen, producten en complete systemen van gerenommeerde fabrikanten. • Stroomvoorziening aan boord Accu’s, acculaders, omvormers, dynamo regelaars, dieselgeneratoren, sleepgeneratoren, zonnepanelen en windgeneratoren. • Distributie en schakeling Distributie- en schakelpanelen, ‘ digital switching’, zekeringsystemen, bekabeling, walstroomaansluitingen, stekkers en connectoren. • Verlichting en LED armaturen Lampen, vervangende LED lampen, navigatieverlichting, interieurverlichting, luxe armaturen, onderwaterverlichting, dimmers en technische verlichting. • Instrumenten en communicatie Marifoons, antennes, loudhailers, C-Map digitale cartografie, multifunctionele plotters, motorinstrumenten, navigatieinstrumenten, tankbemetering, ‘vessel monitoring systemen’ en NMEA netwerking. • Pompen 20 Bilgepompen, waterpompen, olie- en brandstofdistributie systemen. • Watersystemen Waterdrukpompen, hydrofoors, boilers, watermakers en leidingsystemen. • Scheepssystemen Ruitenwissers, scheepshoorns, compressoren, hydraulische systemen en luikliften. • Besturing en stabilisatie Elektrische- en hydraulische boeg/hekschroeven, afstandbedieningen, stuursystemen, hydraulische stabilisatoren en trimsystemen. • Electrische aandrijving E-propulsion binnenboordmotoren, hybride generatoren voor diesel elektrisch varen. Naast deze kwaliteitsproducten kunnen wij tevens maatwerkoplossingen leveren zoals bijvoorbeeld hydraulische boeg/ hekschroef systeemconfiguraties met tanks, monitoring & stabilizers. Onze technische adviseurs kunnen tevens een compleet systeem advies voor uw schip verzorgen, waarbij wij deze compleet met CAD tekeningen, specificaties voor u uitwerken. Asa Boot Electro b.v. De Dollard 1, 1454 AT Watergang T 020 436 91 00 | F 020 436 91 09 | E info@asabootelectro.nl www.asabootelectro.nl Medewerkers 10 Activiteiten Gespecialiseerde adviserende groothandel in producten, materialen voor elektrische- en hydraulische systemen in pleziervaartuigen, superjachten en kleine beroepsschepen. Distributeur/importeur Alfatronix, Aqua Signal, Aqualuma, Attwood, Berker, Blue Sea Systems, Cabin, C-Map, Cormar, Cobra Marine, Dockmate Energy Research, Fischer Panda, Gianneschi, Hubbell, Katadyn, Lenco Marine, Marco, Mast Products, Oceanic, Philippi, Pro-Car, Rutland, Shakespeare, Side-Power / Sleipner Motor, Spectra Watermakers, Sterling Power, Sunware Solar, VDO, Victron Energy, Vimar, Watt & Sea.

nC Marine. Beter. Groener. Kosteneffectiever. nC Surface Technology BV Rosbayerweg 206-210 NL-1521 PT Wormerveer De nC groep van bedrijven formuleert, ontwikkelt, fabriceert, verkoopt en distribueert oppervlakte- en nanotechnieken. Vanuit eigen expertise en voor eigen rekening, maar ook voor en met gerenommeerde fabrikanten en laboratoria. Uitgangspunt: Groener Varen. Als resultaat zult u bij nC Marine innovatieve en bewezen technieken treffen in de vorm van coatings. Of als toevoegingen voor fluids, olie of brandstof of verf. Smeervet. Matrix-vormende vloeistof. Sealants. Allemaal oplossingen die materialen en hun gedrag versterken, verbeteren of veranderen. Oplossingen die materialen optimaliseren in gebruik, levensduur en prestaties. Tegen lagere kosten. Voor mens, schip en omgeving. nC® ProTherm Thermisch lsolerende Coatings Thermisch isoleren Akoestisch isoleren Stralingswarmte reflecteren Warmte versneld afdrijven Vuurvast maken Safe-Touch maken Ruimte besparen 21 nC® Nano Corrosie Passivator Metaal en Corrosie Passiverende Coatings Corrosie stoppen of voorkomen Galvanische corrosie voorkomen In zoet, zout of chemische omgeving Met of zonder stralen of voorbehandelen Floaten, verven, rollen of baden Touch-up, primer, koudzink of fluid Standtijden 5 tot >20 jaar nC® ProTect Sealants Beschermende en Kleurherstellende Verzegelingen Electra beschermen tegen water en corrosive Textiel beschermen tegen water en vuil Hout en dek beschermen tegen water en vuil Hull beschermen tegen aangroei, krassen en UV Glas anti-vuil en zelfkleurend maken Metaal beschermen tegen krassen en corrosive Edelmetaal glanzend en krasvrij houden Foodgrade, chemisch resistent en vuilafstotend nC® TitanProtect Zelfreinigende en luchtfilterende coatings Zelfreinigende oppervlakken door zon en licht Organische vervuiling (wijn, roet, poep) verdwijnt Luchtfilterende oppervlakken door zon en licht Pollen, schimmelsporen en virussen verdwijnen Coating geeft nieuwe zuurstof vrij bij zon en licht Voor textiel, hout, metaal, kunststof en lak T +31 (0)6 34 91 75 81 www.nc-marine.com

Double Coat Cabin Varnish, nieuwe technologie voor een prachtig interieur Al vele jaren is de IJssel Coatings één van de meest innoverende Nederlandse verfproducenten actief binnen de jachtconservering. In het oog springende vernieuwingen van de laatste jaren zijn onder andere de 2-componenten epoxy plamuur in een eenvoudige kitkoker, het Double Coat Color Systeem en natuurlijk onze Variopox plamuurmachine 22 De IJssel Coatings, Systeemleverancier óók voor uw blanke zijdeglans interieur afwerking Wat ooit begon met de 2-componenten lak Double Coat is de afgelopen 30 jaar uitgegroeid tot een volledig verfsysteem voor het conserveren van jachten. Waarom bij nieuwbouw en renovatie van uw schip/van een jacht alleen aandacht besteden aan de buitenzijde en vervolgens de binnenzijde aan haar lot overlaten? Nu kunt u met IJmopox FR coating alle ruimtes snel en duurzaam roestwerend afwerken. IJmopox FR coating gecombineerd met Double Coat maakt dit systeem zeer geschikt voor het afwerken van machinekamers of verblijfsruimtes. Dit systeem is tevens gecertificeerd voor lage vlamverspreiding (“Surface spread of flame”). Nieuw in ons assortiment is een blanke 2 componenten watergedragen zijdeglans lak. Op eenvoudige wijze kan nu met een roller een prachtige zijdeglans afwerking gerealiseerd worden. • IJmopox FR coating Een hoogwaardige roestwerende coating zeer geschikt voor het afwerken van oppervlaktes aan de binnenzijde van jachten, inclusief de bilges. Dit product laat zich eenvoudig verspuiten, maar is tevens zeer geschikt om met de rol of kwast te verwerken. Zoals alle IJmopox producten is ook IJmopox FR coating al vanaf 5 ºC te verwerken. IJmopox FR coating is tot drie weken na applicatie overschilderbaar met Double Coat zonder te schuren. • Double Coat Onze zeer hoogwaardige twee componenten polyester DD lak voor onder andere een superieure afwerking van de binnenzijde. Double Coat is eenvoudig met een rol of kwast te verwerken. Vooral tijdens onderhoud en reparaties van moeilijk te bereiken plaatsen is dit handig. Double Coat is leverbaar in hoogglans en zijdeglans in meer dan 1,000 kleuren. Door het toevoegen van Double Coat Antislip poeder kan men loopvlakken afwerken in dezelfde kleur. Omdat Double Coat bestand is tegen een reeks van chemicaliën is reinigen van het oppervlak, ook na lekkages, eenvoudig. • Double Coat Cabin Varnish Is een watergedragen twee componenten transparante zijdeglans vernis. De vernis is gebaseerd op de laatste generatie polyurethaan techniek en geeft een prachtig zijdeglans resultaat. Double Coat Cabin Varnish is speciaal ontwikkeld voor een hoogwaardige afwerking van houten interieurdelen en kan men met een roller of kwast aanbrengen. Door het hout voor te behandelen met Variopox injectiehars en af te werken met minimaal 3 lagen Double Coat Cabin Varnish bereikt men een zijdeglans resultaat zonder strepen en nerven. Leverbaar in een 750 ml set, vanaf 10°C te verwerken met een kwast en de Double Coat schuimroller. De IJssel Coatings is gespecialiseerd in 2-componenten materialen: producten op basis van epoxy, polyurethaan en onverzadigde polyesterharsen. Al sinds 1930 ontwikkelen, produceren en distribueren wij kwaliteitsproducten voor professionals en particulieren. Onze producten vinden hun toepassing in onder andere de jacht- en carrosserie bouw en de vezelversterkte kunststof industrie De IJssel Coatings BV Centrumbaan 960, 2841 MH Moordrecht T 0182 372177 | F 0182 374191 E Sales@de-ijssel-coatings.nl www.doublecoat.nl

Webasto: compleet comfort aan boord! Het productassortiment van Webasto Marine is de afgelopen jaren sterk gegroeid. Op het gebied van verwarmen, koelen en comfort bent u bij Webasto aan het juiste adres. Dankzij de intensieve samenwerking met jachtbouwers wereldwijd, vaak al in de ontwerpfase, dragen we gezamenlijk zorg voor een perfecte integratie van onze producten in het ontwerp van de boot. Dankzij hoogstaande kwaliteit en perfecte after-sales, staan onze producten garant voor jarenlang zorgeloos bootcomfort. Klimaatsystemen – verwarmen en koelen De luchtverwarmers van Webasto zijn al vele jaren een vertrouwde keuze. Ze zijn compact, stil, zuinig met brandstof en eenvoudig te installeren. Met waterverwarmers kunnen comfortabele oplossingen voor centrale verwarming en tapwater gerealiseerd worden. De Thermo Pro 120 en 150 zijn de nieuwste systemen in deze range, met een vermogen van respectieveijk 12 en 15kW. Op het gebied van airconditioning heeft Webasto een uitgebreide keuze. Het omvangrijke product portfolio reikt van compacte airco systemen tot grote chiller systemen met koelcapaciteiten tot wel 1.000.000 BTU/h. Het MyTouch bedieningselement combineert een intuïtieve bediening met een stijlvol design en is mede dankzij de uitgebreide range inbouwframes perfect te integreren in het bootinterieur. Zonweringoplossingen Met meer dan 10 jaar ervaring op het gebied van maritieme daksystemen presenteert Webasto haar gloednieuwe Marine Shading Solutions Range. Met het Folding Shade & Rolling Shade systeem wordt een perfecte schuilplaats gecreëerd voor zonnige dagen op het water. De systemen zijn ontworpen voor gebruik boven de cockpit, het achterdek of the flybridge en kunnen met één druk op de knop worden bediend. Dankzij de vele aanpassingsmogelijkheden, waaronder lengte, breedte, kromming, kleur en soort stof, kunnen ze perfect worden geïntegreerd in het ontwerp van de boot. Daken en raamverduistering Bootdaken zijn een wereldwijde trend. Steeds meer jachtbouwers kiezen voor een Webasto schuifdak in het bootontwerp. Onze engineers adviseren u graag over de toepassingsmogelijkheden in uw bootontwerp. Sinds 2013 is Webasto ook vertegenwoordiger van Oceanair in de Benelux. Oceanair beschikt over een uitgebreid assortiment verduisteringsproducten voor ramen en luiken: maatwerk voor het interieur van elke boot. Warm water, koelkasten en vriezers Onder de naam Indel Webasto Marine leveren we een breed assortiment aan comfortproducten: koelkasten, vriezers, boilers en warmtewisselaars. De onlangs geïntroduceerde compacte ladekoelkasten zijn ideaal voor gebruik in sloepen of als extra koelkast in de kuip of op een flybridge. Alle producten zijn uitgerust met energiezuinige en stille compressoren en zijn in veel gevallen uitgerust met slimme systemen die optimaal gebruik maken van beschikbare energie om het stroomgebruik te minimaliseren. www.webasto.nl www.webasto-marine.nl Webasto Thermo & Comfort Benelux B.V. Constructieweg 47, 8263 BC Kampen,Nederland T +31 (0) 38 337 11 37 E info.nl@webasto.com Bedrijfsspecifieke kerngegevens: Lucht- en waterverwarmers Airconditioningsystemen: self-contained en chiller tot 1.000.000 BTU Elektrische schuifdaken & zonweringsoplossingen Verduisteringsproducten voor ramen en luiken Koel- en vriesapparatuur Boilers en warmwateroplossingen 23

Door Pieter Timmers, Forward Management ‘Startup’; een nieuw woord dat onze taal is binnengedrongen. Je zou denken dat elk startend bedrijf een startup genoemd kan worden, maar dat is niet zo. Dat het sexy en aantrekkelijk is, behoeft geen betoog. Enkele bekende hooggeplaatste Nederlanders bekommeren zich om startende bedrijven, maar dan is het succes eigenlijk al bewezen en het risico minder groot om er je naam aan te verbinden. Startups, meer verliezers dan winnaars In 2017 kende Nederland ongeveer 139.000 starters, waarvan de meeste zzp’er, te vinden in de zorg, bouw en advieswerk. De praktijk wijst uit dat een bijna net zo groot aantal na twee jaar ook weer verdwijnt. Niet elke zzp’er kan een startup genoemd worden. Een echte startup heeft een innovatief product of dienst (meestal hightech), internationale afzet, heeft een groot groeipotentieel en vraagt om investeerders. Voldoet een starter daaraan, dan blijven er zo’n 200 over en van die 200 hebben er circa tien succes. Conclusie: er zijn meer verliezers dan winnaars. Internationaal onderzoek Het bureau CB Insights deed internationaal marktonderzoek naar het falen van veelbelovende startups. Hoewel de ruim 100 onderzochte bedrijven niet altijd vergelijkbaar waren met onze jachtbouw en de toeleveranciers, de praktijkervaringen kunnen ons veel leren over wat een startup moet doen en vooral ook niet moet doen. De onderzoekers kwamen met een 20-tal oorzaken van een vroegtijdige telloorgang. De zeven belangrijkste laten we de revue passeren. Vraag Een uitvinding van product of dienst kan nog zo technisch interessant en revolutionair zijn, als er geen klanten zijn die het willen kopen, is het beter er maar niet aan te beginnen. In 42% van de gevallen is dit de oorzaak. Financiën Het idee kan nog zo fantastisch zijn, met onvoldoende of geen geld, is het beter niet eens te starten. In 29% van de gevallen is geld het probleem. Burn-out In 10% van de gevallen was er sprake van een burn-out, waardoor de startup vroegtijdig aan zijn eind kwam. Een stukadoor Kostprijs In 18% van de gevallen hadden de initiatiefnemers zich technisch geheel uit kunnen leven, maar waren de kostprijs uit het oog verloren. De markt moet wel die prijs willen betalen voor het product. Marketing Elk product of dienst valt of staat bij de gratie van de markt. Dus begint alles met marketing. Steve Jobs was echt een uitzondering met de uitspraak: ‘je moet de consument niet vragen wat hij wil, want dat weet hij niet’. Je moet over een ‘marktempathie’ beschikken om aan te kunnen voelen wat de consument wel eens interessant zou kunnen vinden. In 14% van de gevallen was een slechte marketing, samen met gebrek aan focus en timing de oorzaak van een vroegtijdige bedrijfsbeëindiging. Samenstelling team In 23% van de gevallen gaat het om mensen die wel met elkaar overweg kunnen als het om het product of dienst gaat, maar niet met elkaar een bedrijf kunnen runnen. Achterhaald In 19% van de gevallen was het product in de opstartfase al achterhaald door een concurrent. Niet elk product hoeft hightech (wel innovatief) te zijn en is dan derhalve gemakkelijk te kopiëren en/of te verbeteren. Het hebben en behouden van een voorsprong is noodzaak. of schilder die voor zichzelf begint krijgt ook te maken met allerlei zakelijke en noodzakelijke beslommeringen welke hij minder leuk vindt, maar die blijven nog te overzien. Met een startup daarentegen liggen de zaken gecompliceerder. Wat voor menstype is de startende ondernemer en kan die met alle andere aspecten van het ondernemen omgaan? Het moeilijkste van een startup is niet zozeer het product, maar alles wat er komt kijken bij het in de markt zetten van het product. Het heeft voor een startup geen zin dingen te gaan doen waar hij of zij niet goed in is, of zelfs helemaal niet kan. Er zijn genoeg mensen die tegen betaling diensten willen verlenen, maar zijn die te vertrouwen? Zij zijn namelijk goed in dat deel van het zakelijk proces en zouden er weleens met de buit vandoor kunnen gaan. Samengevat Succesverhalen doen het altijd goed, maar die zijn er niet zoveel. De meeste startups falen als gevolg van bovengenoemde oorzaken, of een combinatie ervan. Het slagen van een startup is niet slechts afhankelijk van dat ene aspect: product. Innovatieve hightech producten komen uit handen van specialisten, maar maken meer kans wanneer ze ook voldoende generalist zijn. NB: Uit een ander recent onderzoek gedaan door Harvard Business Review bleek dat de gemiddelde leeftijd van de oprichter van een succesvolle startup 45 jaar is. Zou een beetje ervaring dan toch handig zijn? Bron: CB Insights/KvK en ING 25 Ploegen, eggen, zaaien en oogsten december 2018 Foto Rens Groenendijk

Kwaliteit weerspiegelt. Perfection Pro is een twee-componenten polyurethaan aflak speciaal ontwikkeld voor professioneel gebruik. Perfection Pro levert een spiegelglad en hoogglanzend eindresultaat aan ieder vaartuig en elke ondergrond en is geschikt voor spuitapplicatie en kwast- & rolapplicatie. Perfection Pro heeft een uitzonderlijk kleur- en glansbehoud en wordt geleverd in een uitgebreide kleurenrange. U kunt de gewenste kleur bij uw lokale distributeur bestellen; deze kleur kan ter plekke worden gemengd wat u tijd en geld bespaart. Perfection Pro: ontwikkeld door professionals voor professionals. international-yachtpaint.com facebook.com/InternationalYachtPaint Alle in deze publicatie genoemde handelsmerken zijn eigendom van of in licentie gegeven aan, het AkzoNobel concern. © AkzoNobel 2018. 8827/0318

Door Laurens van Zijp Foto’s: daemesenheeren.nl Zwierige lijnen en een pronte ronde kont kenmerken de Spirit. Nauta Maritiem al 50 jaar actief voor brede doelgroep Cascobouw in Thailand uitgebreid Als een bedrijf 50 jaar bestaat, dan zegt dat wel iets over zijn positie in de markt. Nauta Maritiem uit Zoeterwoude is een begrip in de regio en wijde omstreken. Een allround watersportbedrijf waar de klant nog instapmodellen vindt, maar ook luxere schepen kan aanschaffen. Met verkoop, onderhoud, stalling, verzekering en transport biedt het bedrijf een totaalpakket. Sinds vorig jaar is Nauta Maritiem ook cascobouwer, zij het in Thailand. Het merk Spirit dat Nauta voert is een verhaal apart. “Het is een ontwerp van een Italiaanse scheepsarchitect”, zegt directeur Hans Nauta, “het sprak mij direct aan door de mooie lijnen en ronde kont. Het was een uniek ontwerp en nog niet op de markt. Ik ben zeven jaar geleden naar Thailand gevlogen, waar de bouwer zat. Om het importeurschap te verkrijgen moest ik tien boten afnemen en een aanbetaling doen, in Thaise baht.” Bouwer failliet Vorig jaar liep alles spaak, toen de bouwer aldaar failliet ging. Nauta: “Ik heb een advocaat in de arm moeten nemen om onze mallen veilig te stellen. Het was een overweging om alles naar Nederland te halen, maar dat werd ten eerste een kostbare operatie en ten tweede zou de productie vertraging oplopen. We hebben toen voor de beste oplossing gekozen: de productiefaciliteit kopen in Sattahip, ten zuiden van Bangkok. Daartoe is Nauta Maritiem Thailand opgericht.” Het was voor Nauta een hectische periode, waarin hij wel elf keer heen en weer vloog. “Gelukkig heb ik steun van twee Nederlanders die daar wonen en die mij adviseren hoe dat allemaal moet. Zij kennen de juiste mensen en hebben goede connecties. Op de werf zelf werkt een Engelse voorman die gepokt en gemazeld is in de polyesterbouw en we hebben vaklieden uit de oude fabriek kunnen overnemen.” Goede workflow De houtbewerking gebeurt in eigen huis, evenals rvs-werk. “We hebben een goede workflow in de fabriek uitgestippeld”, aldus Nauta. “Vorig jaar september was alles rond en hebben we een persbericht rondgestuurd, zodat er duidelijkheid was. Intussen hebben we de hal naast ons kunnen kopen, waardoor we voldoende productiecapaciteit hebben.” Zodra de casco’s klaar zijn in Thailand, gaan ze op transport naar Nederland. Hiervoor werkt Nauta samen met de Transportpartners uit Steenbergen. De rompen worden gekanteld in een speciaal frame gezet en in een container geplaatst. Na vier weken zijn de rompen in Zoeterwoude, waar de afbouw gebeurt. “Alle techniek, bedrading en afwerking doen we hier onder CE-keur”, aldus Nauta. Het onderwaterschip van de Spirit ontwerpen is jaren geleden al verbeterd door naval architect Darren Torren uit Engeland; een aanpassing die meer stabiliteit en een beter vaargedrag heeft opgeleverd. Van het model 25 zijn er 58 exemplaren verkocht en van de 28 varen er 11 rond. Die 28 is een luxe weekender met slaapplaatsen, elektrisch toilet en ijskast. Nauta heeft er momenteel vijf lucratieve orders voor; twee voor een hotel in Bangkok en drie in Singapore. Exclusieve versie Onder de noemer ‘Yachting 3.0’ heeft ontwerper Cor de Rover van de Spirit 28 een exclusieve versie gemaakt. State of the art: volledig uitgerust en voorzien met een Volvo Penta D3 van 170 pk. Of desgewenst meer. Hoewel er een toilet en slaapplaatsen aan boord zijn, is het schip meer bedoeld om van hotel naar hotel te varen. Zoals je in een Bentley cabrio met de koffers achterin door Italië trekt. De tender wordt dan ook geleverd met een bijpassende kofferset, een voor haar, een voor hem. Voor mensen die het goede leven weten te waarderen. Daarmee is het portfolio nog niet compleet, want dat bevat ook de Speedster. Een uitgesproken sportboot die als ‘Aziatische schoonheid’ wordt omgeschreven. www.nautamaritiem.nl 27 Jachtbouw Nederland 6 december 2018

Nauta Maritiem is sinds 2016 importeur van het Zweedse Crescent. Nauta: trouw aan onderkant markt 28 Grondlegger Cor Nauta profiteerde in de jaren zestig van de invoering van de vrije zaterdag en de aanhoudende loongolf. De burger had meer vrijetijd en meer geld te besteden. Dat stimuleerde mede de waterrecreatie. Cor Nauta zag kansen, besloot de groeiende pleziervaartmarkt te bedienen en begon in 1968 een eigen watersportbedrijf in Zoeterwoude, aan de Oude Rijn. Dit jaar viert Nauta Maritiem het 50-jarig bestaan. Hans Nauta (1960) is huidig directeur. Hij begon in 1979 bij zijn vader en inmiddels is op zijn beurt zoon Nick alweer 13 jaar in het bedrijf werkzaam. “Mijn vader was een rustige man”, blikt Hans Nauta terug, “een goede verkoper, altijd netjes naar de klanten toe. Hij is begonnen met roei- en visbootjes, waarmee hij de onderkant van de markt bediende. Ook was hij de eerste dealer in Nederland van Yamaha buitenboordmotoren. Naast roeiboten begon mijn vader sportboten en familiekruisers te verkopen, zoals de Onedin en Inter. De casco’s werden in Engeland en Nederland gebouwd en wij bouwden ze hier in Zoeterwoude af. Het waren polyester kajuitboten, geschikt voor een buitenboordmotor. Later leverden we ook Ilver sportboten en Elan consoleboten.” Breed palet Sinds 2016 huist Nauta Maritiem in een riante accommodatie aan het water, op 2 kilometer van de plek waar het ooit begon. Behalve verkoop gebeurt op deze locatie de assemblage, onderhoud, reparatie, terwijl er ook ruimte is voor ruim 300 boten in de winterstalling. Nauta: “We bieden de klant een totaalpakket, want we kunnen ook verzekeringen en transport verzorgen. We zijn een gevestigde naam; in de regio kent iedereen ons. ” Het huidige portfolio van Nauta Maritiem laat een heel breed palet aan boten zien, met een mooie opbouw van betaalbaar naar luxe. Nog altijd wordt de onderkant van de markt niet vergeten. “Onze klantenkring is gevarieerd en breed”, vertelt Nauta, “en we proberen ons aanbod compleet te houden, zodat de klant kan doorgroeien en wij hem behouden.” Met de Aquatico heeft Nauta Maritiem een eigen lijn ontwikkeld. De afbouw van de in Thailand gebouwde Spirit-casco’s vindt in Zoeterwoude plaats. Jachtbouw Nederland 6 december 2018

Eigen lijn De Aquatico-lijn begint met een 4,30 meter lange open boot en loopt qua lengte door tot 5,75 meter. Nauta: “We kopen de casco’s kaal in en stellen ze zelf samen. Zo hebben we een eigen lijn ontwikkeld met acht modellen. Voor de voortstuwing is er keuze uit Yamaha buitenboordmotoren.” Eind 2016 nam Nauta Maritiem het importeurschap van Crescent over van Yamaha, na jarenlang dealer van het Zweedse merk te zijn geweest. Degelijkheid kenmerkt de sloepen, die vanaf 6 meter verkrijgbaar zijn en in een iets hoger prijsklasse zitten. “We leveren ze standaard heel compleet, inclusief zwemtrap en verlichting”, zegt Nauta, “dan weet de klant waar hij aan toe is en dat wordt gewaardeerd.” De boten kunnen worden uitgevoerd met buitenboordmotor in de bun, een diesel of met elektrische voortstuwing. De 550 Cabin heeft een vaste kap waaronder (slaap)banken; de overige modellen zijn klassieke sloepen, terwijl de Crescent 6.9 Sport een snelle tender is. Onder de naam Nauta levert het Zoeterwoudse bedrijf ook twee 550 sloepen en een 580 tender. Ook deze worden in eigen huis geassembleerd. Nauta kiest voor Vetus diesels en ook voor andere onderdelen zijn gerenommeerde toeleveranciers gekozen, zoals Exalto en Lankhorst/Taselaar. Lifestyle tender Een verrassend product in de stal van Nauta is de Rand, een op lifestyle gerichte tender. “Het is een onderscheidend ontwerp”, licht Nauta toe, “waarvan er nu vier modellen zijn. De nieuwe 28 wordt op de komende Boot Düsseldorf gepresenteerd. Het is nichemarkt, gericht op een hoger segment. We hebben hiervan onder meer boten verkocht in België én in Japan. Ze worden veelal elektrisch uitgerust, met een Torqeedo buitenboordmotor. Van dat merk zijn wij trouwens ook dealer.” En zo is Nauta Maritiem in 50 jaar tijd uitgegroeid tot een internationaal opererend watersportbedrijf met een ruim assortiment. Opvallende constante in al die jaren is dat de instapper nimmer is vergeten. Nick (l) en Hans Nauta: altijd oog voor de instappers in de markt. Het hoofdkwartier aan de Oude Rijn in Zoeterwoude. Ontwerper Cor de Rover maakte een exclusieve versie van de Spirit 28. Inclusief bijpassende koffers (inzet). (Beeld: Cor D. Rover) 29 Jachtbouw Nederland 6 december 2018

Awlgrip HDT getest in Volvo Ocean Race AkzoNobel heeft de zware omstandigheden in de Volvo Ocean Race benut om de nieuwe Awlgrip HDT clearcoat te testen, die de afgelopen drie jaar is ontwikkeld. Volgens de verffabrikant is de polyurethaan coating niet alleen duurzamer en krasbestendiger dan andere producten in de markt, de verflaag is ook bij te werken bij schade en bevat minder vluchtige organische stoffen. “We zijn er echt trots op en enthousiast dat we onze klanten de kans geven te profiteren van de high performance coatings technologie die we hebben getest in de zwaarste omstandigheden ter wereld”, aldus Hans Slegtenhorst, Global Segment Manager Yacht van AkzoNobel. “We hebben drie jaar aan de ontwikkeling van Awlgrip HDT gewerkt, in nauwe samenwerking met het Volvo Ocean Race Boatyard team om de samenstelling te finetunen. Het betekent dat jachteigenaren nu gebruik kunnen maken van een product dat langer meegaat en gemakkelijker is te onderhouden, in de wetenschap dat het de zwaarste testen heeft ondergaan.” Awlgrip HDT kan toegepast worden op alle Awlcraft SE basecoats (leverbaar in 18.000 kleuren). “Dit is een voorbeeld van hoe we voortdurend innoveren om in de behoeften Raymarine: navigeren met Augmented Reality 30 Met de nieuwe navigatietechnologie ClearCruise Augmented Reality (AR) van Raymarine kunnen fysieke navigatieobjecten direct op Axiom displays worden getoond. Een nieuwe module voor videostabilisatie, de Raymarine AR200, kan in ClearCruise worden geïntegreerd. ClearCruise AR-videobeelden worden ondersteund door Raymarine CAM210 HD-marinecamera’s. Samen bieden ze videobeelden met toegevoegde realiteit vanuit elke camerapositie op het vaartuig. Met ClearCruise AR worden navigatieboeien, AIS-verkeer (automatische identificatiesystemen), objecten en waypoints nauwkeurig weergegeven, in overeenstemming met werkelijke beelden, zodat ze snel worden herkend en complexe navigatie en situaties met druk scheepvaartverkeer eenvoudiger in te schatten zijn. ClearCruise AR Axiom-displays met Augmented Reality. Een camera voor op het schip maakt de beelden. is in de categorie OEM Electronics in de VS bekroond met de IBEXinnovatieprijs en tijdens METSTRADE met een Special Mention bij de DAME Awards. Op de vakbeurs in Amsterdam werden de nieuwe 22 en 24 inch schermen getoond die als grootste aan de serie Axiom multifunctionele displays zijn toegevoegd. www.raymarine.com/clearcruise Maritieme beroepsopleidingen werken samen Alle aanbieders van maritiem beroepsonderwijs in Nederland - vmbo, mbo en hbo – gaan intensief samenwerken. De intentieverklaring daartoe is op 16 november ondertekend. De focus van de samenwerking ligt op het versterken van de aantrekkingskracht en duurzaamheid van de opleidingsinfrastructuur voor de maritieme sector. Goed opgeleide vakmensen zijn hard nodig om de Nederlandse maritieme sector de internationale toppositie te laten behouden. De samenwerking heeft de volgende doelstellingen: • instroombevordering op vmbo, mbo en hbo, ontwikkelen van doorlopende leerlijnen en aansluiting tussen opleidingsniveaus; • onderwijsontwikkeling en -vernieuwing, ontwikkeling van examinering, het doen van onderzoek en inzet op Leven Lang Ontwikkelen; • professionalisering van docenten en aantrekken van nieuwe docenten; Vertegenwoordigers van het maritiem beroepsonderwijs tekenden op 16 november een samenwerkingsovereenkomst. • gezamenlijk optrekken in de samenwerking met overige partners zoals overheden en bedrijfsleven; • gezamenlijk de doelmatigheid van het maritiem onderwijs monitoren, kansen verkennen en expertise delen met een focus op kwaliteit en instandhouding van een duurzame maritieme onderwijsinfrastructuur. van klanten te kunnen voorzien”, aldus Slegtenhorst. Hij heeft nog meer nieuws in petto: “We werken aan een versie van Awlgrip HDT, die de basecoat combineert met de topcoat. Dat product verwachten we medio 2019 op de markt te brengen.” AkzoNobel was een officiële leverancier van de Volvo Ocean Race Boatyard in de 2017-18 editie. Dit omvatte de levering van verf voor alle zeven deelnemende boten, inclusief de eigen boot. In totaal werd meer dan 7.000 liter verf van International en Awlgrip gebruikt gedurende de race. Jachtbouw Nederland 6 december 2018 kort nieuws

Recron en HISWA willen samen verder Als dit nummer verschijnt hebben de aangesloten HISWA-leden zich uitgesproken over een fusie tussen Recron, brancheorganisatie voor recreatieondernemers, en HISWA Vereniging. De algemene besturen van beide verenigingen concludeerden afgelopen najaar dat fuseren tot één nieuwe ondernemersorganisatie de meeste voordelen biedt voor de aangesloten bedrijven. Peter Brussel, algemeen voorzitter van HISWA Vereniging: “Recron en HISWA hebben veel gemeenschappelijk en vullen elkaar op onderdelen goed aan. Recron heeft een groot ledenvolume en is sterk in lobby. HISWA heeft veel expertise op het gebied van marketing, promotie, productontwikkeling en waterbeleid. Recron is met name expert op ruimtelijke ordening, sociaal beleid en ledenservice. De clubs versterken elkaar en daar hebben alle leden baat bij. Van kampeerbedrijf tot jachtwerf.” De bureauorganisatie bestaat straks uit 30 mensen. Recron heeft ruim 1.600 aangesloten ondernemers in de vrijetijdssector. HISWA Vereniging heeft 850 leden. www.hiswa.nl Nieuwe importeur Sabb Bakker Protech Marine Service in Warmond heeft het importeurschap van SABB dieselmotoren overgenomen van Allpa Marine Equipment in Nijmegen. Allpa wil zich meer concentreren op nautische uitrusting en toebehoren. Sinds eind jaren zestig werd het Noorse Sabb Diesel in Nederland vertegenwoordigd door Verschuur Diesel, dat later onderdeel werd van Allpa. Jan Bakker van Bakker Protech heeft bij Verschuur gewerkt en kent Sabb door en door. De Noorse motorenproducent begon in 1925 als Damsgaard Motorfabrik en werkt sinds begin jaren zeventig als Sabb Motor AS, onderdeel van de Frydenbø- groep. Er zijn veel motoren in reddingboten geïnstalleerd, die voldoen aan Solas-eisen. Daarnaast worden ook (in kenmerkend blauw gespoten) motoren geleverd voor de pleziervaart. De huidige motorenlijn loopt van 30 tot 830 pk; Sabb gebruikt blokken van onder meer Kubota, Iveco, Lister-Petter en Perkins. Bakker Protech Marine Service is zowel in de beroepsvaart als de watersport actief. Overigens heeft Protech ook onderdelen van het Italiaanse FNM en Renault Couage overgenomen van Allpa. www.bakkerprotech.nl DAME-nominatie KB Ecoline Hybrid De nieuwe KB Ecoline Hybrid boordkachel van Kabola Heating Systems heeft een nominatie voor een DAME Award in de wacht gesleept op de vakbeurs METSTRADE. Het verwarmingssysteem kan op diesel draaien of op stroom, maar ook in combinatie. Een elektrisch element werkt samen met de dieselbrander en zorgt ervoor dat kachel sneller op temperatuur komt. Bij 50 graden schakelt de dieselbrander uit en verwarmt het elektrisch element door tot 80 graden. Wordt er weinig warmte gevraagd, dan springt de dieselbrander niet meer aan, maar zorgt het elektrische element voor Fusie Friese werven en nauwe banden met Durlo Moed & van Gulpen Scheepsbouw en Scheepsbouw en -Reparatie Friesland (SRF) in Harlingen fuseren op 1 januari 2019. Voorts gaat SRF een nauwe samenwerking aan met Durlo Jachtschilders. Lex Tichelaar van SRF: “Moed & van Gulpen is gespecialiseerd in scheepsinterieur en timmerwerk. In combinatie met onze bouw- en renovatiekwaliteiten ontstaat een zeer sterk team. Klanten en toeleveranciers hebben één aanspreekpunt waar ze alles kunnen regelen en realiseren voor hun schepen.” Het personeel van beide bedrijven werkt straks in het pand van SRF aan de Koningsweg in Harlingen, een complex van 20.000 m2, inclusief zes loodsen, een scheepslift van 120 ton en eigen havencapaciteit dankzij de recente verwerving van Shallow Shipping. Durlo Jachtschilders SRF en Durlo Jachtschilders gaan intensief samenwerken. Al het schilderwwerk wordt aan Durlo uitbesteed. Erik Herder van opwarming. Dat scheelt brandstofverbruik en uitstoot, wat belangrijk is in havens. De KB Ecoline Hybrid is via een controlepaneel of smartphone te bedienen. Kabola presenteerde op METSTRADE ook designradiatoren in de vorm van panelen. Om ruimte te besparen kunnen ze dicht op de wand worden gemonteerd. De twee cv-aansluitingen zitten gecentreerd, zodat de buizen netjes weg te werken zijn. Naast standaard maten en kleuren, kunnen de panelen ook op maat en elke kleur worden geleverd. www.kabola.nl Durlo: “Deze samenwerking biedt beide bedrijven veel kansen. We kunnen aan een veel grotere vraag voldoen door de uitbreiding van onze schilder- en spuitloodsen. Daarnaast zorgt SRF voor het liften en transporteren van de schepen tot 120 ton. We pakken alles aan met dezelfde passie voor het vak en zorgen gezamenlijk voor een prachtig eindresultaat.” Durlo krijgt de beschikking over een schildersaccommodatie van 400 m2 en een spuitafdeling van 180 m2 op het terrein van SRF. Daarnaast behoudt Durlo ook de eigen accommodatie op de Kanaalweg aan het Van Harinxmakanaal. www.scheepsreparatiefriesland.nl 31 kort nieuws Jachtbouw Nederland 6 december 2018

Jachtbouw Nederland 6 december 2018 kort nieuws Parallelle hybride voortstuwing WaterWorld komt met een nieuwe parallelle hybride voortstuwing. De elektromotor wordt naast of boven de motor gemonteerd en is met V-snaren verbonden met de schroefas. Tijdens het varen op diesel meet een controlesysteem de accuspanning en laat de elektromotor desgewenst bijladen. Dat kan al bij weinig toeren. De elektromotor, die voortstuwt en oplaadt, is verkrijgbaar in 4, 7,5 en 10 kW. Water World Electronics doet de ontwikkeling van hard- en software en de productie in eigen huis. De WaterWorld range van inboard elektrische aandrijvingen is het resultaat van een samenwerking tussen Water World Electronics uit Oldemarkt en De Stille Boot uit Heeg. www.waterworldelectronics.nl www.theelectricdrive.com Combi Outboards koppelt elektromotoren Combi Outboards uit Vollenhove presenteerde op METSTRADE nieuwe hybride voortstuwingssystemen. Directeur Peter Jager: “De hybride opstelling kan zowel bij nieuwbouw als op bestaande motoren worden toegepast. Op diesel varend kan de elektromotor fungeren als generator om stroom op te wekken. Dankzij waterkoeling kan de elektromotor compact blijven. Ingebouwde sensoren monitoren de temperatuur.” 32 Het vervangen van een bestaande diesel door een elektromotor is ook mogelijk, bijvoorbeeld in zeilboten. Jager: “Zeilboten hebben een ideale rompvorm voor elektrisch varen, omdat die goed ‘afwikkelt’. Veel zeilers gebruiken hun diesel alleen voor manoeuvreren en korte stukken en daar is een elektromotor bijzonder geschikt voor. Die heeft een hoger koppel dan een diesel. Doorgaans past de elektromotor op de bestaande fundatie door het gebruik van flexibele steunen.” Wie extra vermogen wil hebben, bijvoorbeeld op een zwaar schip, kan kiezen voor een modulair systeem van Combi Outboards met twee of drie elektromotoren in serie. Groot voordeel: de opstelling werkt met dezelfde spanning van 48 Volt. Voor toepassing in open boten, zoals sloepen, levert Combi Outboards ook nog een luchtgekoelde elektromotor van 3,5 kW. Naast een standaardlijn aan binnen- en buitenboord elektromotoren biedt Combi Outboards ook oplossingen op maat. Het bedrijf bouwt sinds 1979 elektrische aandrijfsystemen volledig in eigen beheer en heeft honderden elektrische buitenboordGeluiddempend Sonopanel IBL Minder gewicht, minder volume en dezelfde geluiddempende eigenschappen als de traditionele sandwichpanelen. Dat zijn in het kort de kenmerken van het nieuwe Sonopanel IBL, dat Van Styn Rijnwoude op de markt brengt. Het materiaal is wat goedkoper dan bestaande panelen. De tussenlaag in het Sonopanel IBL dempt zowel contactgeluid als luchtgeluid. De panelen worden geleverd in standaardmaten, maar ook maatwerk en fresen is mogelijk Hoewel Van Styn Rijnwoude in basis een houtverwerkend bedrijf is, levert het ook panelen met brandwerende coatings en volledig kunststof panelen. De historie van Van Styn gaat terug tot 1929, dus in 2019 bestaat de firma 90 jaar. Uitschuifbare boordkeuken Dometic Dometic heeft een uitschuifbare boordkeuken ontwikkeld, naar eigen zeggen de eerste die zowel binnen als buiten gebruikt kan worden. De fabrikant speelt daarmee in op de trend dat mensen steeds meer buiten koken, want Dometic ontwikkelde de uitschuifkeuken eigenlijk voor campers. Dometic Slide-Out Kitchen beschikt over een aanrechtje met een driepits gasstel en een spoelbakje, met daaronder bergruimte. Er zijn tal van accessoires verkrijgbaar, zoals een grillplaat en een losse houten snijplank. Ingeschoven kan gekookt worden in de beschutting van het stuurhuis en uitgetrokken in de open lucht aan dek. De constructie is van aluminium en roestvaststaal. www.dometic.com De dualdrive van Combi Outboards, met waterkoeling. motoren geleverd aan de verhuursector, met name in Giethoorn. De nautische lijn bestaat verder uit bestuurbare pods, saildrives en inboards. Grotere maat… Een correctie: op pagina 27 in het vorige nummer van Jachtbouw Nederland staat bij de foto van de GalacticaStar 34 meter als lengtemaat. Dat moet zijn: 65 meter. Waarvan akte.

Het regelcorset te lijf! Er komt een onderzoek naar de knellende regelgeving en handhaving in de metaal (en techniek) sector, met speciale aandacht voor o.a. de coating- en jachtbouwindustrie. Dat is het resultaat van een overleg van de Tweede Kamercommissie voor Economische Zaken en Klimaat (EZK), begin november. Het kabinet heeft met zijn programmabrief ‘Goed geregeld’ al in 2013 besloten om in sectoren of domeinen waar de regeldichtheid relatief groot is samen met het bedrijfsleven die sectorspecifieke knelpunten te inventariseren en op te lossen die in de praktijk voor veel overlast zorgen. Hieraan is de titel gegeven Maatwerkaanpak en dan de naam van de sector of bedrijfstak. Soortgelijke inventarisaties vonden in 2015 onder andere plaats binnen de Agro-food sector, in 2016 de gastvrijheidseconomie en vorig jaar het winkelambacht. Maatwerkaanpak Nu wordt een begin gemaakt met de maatwerkaanpak binnen de sector Metaal (en Techniek), die medio komend jaar een actieplan voor een beter regelkader moet opleveren. Regeldruk vanuit alle overheidsorganisaties komt aan de orde. Dus ook procedures en werkwijzen van gemeenten, inspecties of de Belastingdienst. De oplossing kan bestaan uit het aanpassen van nationale wet- en regelgeving, maar ook het beschikbaar stellen van bijvoorbeeld app’s om gemakkelijker aan regels te kunnen voldoen, of het aanpassen van de handhavingsprocedures. Te veel regeldruk Ondanks deze initiatieven ervaren ondernemers nog altijd te veel regeldruk en merken weinig tot niets van initiatieven van de overheid om het aantal regels te verminderen. Dat bleek uit een recente internetconsultatie waarop honderden reacties kwamen. De rode draad in de klachten wordt gevormd door dubbele of te complexe regels, die bovendien te snel veranderen. Ook hoge kosten, te veel controles en het te snel opleggen van boetes worden genoemd. De uitkomsten kwamen op 1 november aan bod in een overleg van de commissie voor Economische Zaken en Klimaat (EZK) over regeldruk met staatssecretaris Mona Keijzer van EZK. Uiterlijk juni moet de minister met een voortgangsrapportage komen over de ‘echte’ aanpak van de regeldruk, inclusief mkb-toets als benoemd in het regeerakkoord. Wat dat aangaat komt de maatwerkaanpak Metaal & Techniek op precies het juiste moment. NJI betrokken De NJI grijpt graag de gelegenheid aan om betrokken te zijn bij dit voor de metaalsector in gang gezette project, dat knelpunten op het vlak van wet- en regelgeving bij ‘de politiek’ moet aankaarten en aan ‘het bevoegd gezag’ ideeën moet aanreiken hoe deze kunnen worden opgelost of verzacht. In de Maatwerkaanpak metaal gaan overheid en metaalondernemers, vertegenwoordigd door de Koninklijke Metaalunie, Vereniging Industrieel Oppervlaktebehandelend Nederland (ION), de Federatie Agrotechniek (FEDECOM) en de Branchegroep Nederlandse Jachtbouw Industrie (NJI) een verkenning uitvoeren naar concrete knelpunten. Dat moet gaan gebeuren door een extern consultancybureau in het eerste kwartaal van 2019. Dit bureau organiseert een aantal ondernemerstafels (bijeenkomsten) in het land, verwerkt de feedback, bekijkt aan welke regelingen of wetten moet worden gesleuteld en doet eventueel suggesties voor aanpassingen. Werken aan oplossingen Met het daaruit voortvloeiende rapport (actieplan) zal samen met het ministerie van Economische Zaken en Klimaat en daar waar nodig andere instanties, in twee jaar gezocht worden naar daadwerkelijke oplossingen en aanpassingen. Dit kan dus ook over verschillende ministeries (qua wetgeving) heen gaan, maar zeker ook over handhaving gaan. De betrokken brancheverenigingen gaan op zoek naar vertegenwoordigers in de sectoren, die via de tafels hun ervaringen met regelgeving en hun visie daarop willen en kunnen delen. Tijdens de voorverkenningen zijn al diverse interessante zaken naar voren gekomen. Ondernemers uit de jachtbouw, kleine scheepsbouw, reparatie en watersporttechniek, die behoefte hebben om via de tafels hun ideeën over betere regels aan het bevoegd gezag kenbaar te maken, zijn van harte welkom en kunnen zich melden bij het NJI-secretariaat. Het streven is erop gericht om in totaal 50 ondernemers aan de rondetafelgesprekken te laten deelnemen. 33 Staatssecretaris Keijzer van Economische Zaken en Klimaat: “Ondernemer mag meepraten over regeldruk overheid.” Foto Giovanni Smulders/MKB-Nederland verenigingsnieuws Jachtbouw Nederland 6 december 2018

Door Gerwin Klok, branchemanager NJI Één kwaliteitsregister voor de watersport De Nederlandse watersport kenmerkt zich door een grote diversiteit aan beroeps- en brancheorganisaties. Sommige groepen en beroepen worden vertegenwoordigd door meer organisaties. Met als gevolg een brei aan titels, logo’s en keurmerken, die soms meer lijken te zeggen over de profileringsdrang en territoriumdrift van de uitgevende organisatie, dan dat deze een reële meerwaarde opleveren voor de klant. Zowel de watersporters, maar ook het bevoegd gezag, verdwalen in deze diversiteit. 34 Tegelijk leggen uiteenlopende Europese en Nederlandse wetten en regelgeving druk op diverse beroepen in de watersportsector. Denk bijvoorbeeld aan RCD, GDPR/AVG, PSD2, Wwft, Wft, waar watersportondernemers mee te maken hebben. De huidige versnipperde kwaliteitsborging maakt het lastig, zo niet onmogelijk, om op deze ontwikkeling aan te sluiten. De gehele sector is ermee gediend om de gehele kwaliteitsketen onder één vlag te regelen en zichtbaar te maken, lees te promoten. Daarmee ontstaat eenheid binnen diversiteit. De NJI onderschrijft deze visie. Wel is het van belang dat dit op een zuivere en apolitieke manier wordt ingeregeld. Dat zou kunnen door binnen een gezamenlijke stichting - waarin watersport georiënteerde (markt)partijen, branche en beroepsorganisaties zijn vertegenwoordigd - met behulp van een neutrale deskundige een omvattend kwaliteitsregister in te richten. Daarin staan de kwaliteitscriteria ten aanzien van producten, personen en bedrijfsprocessen. Jachtwerven, jachtservice, jachtmakelaars en jachtexperts die volgens deze kwaliteitsstandaard willen en kunnen werken, worden certificaathouder. De toetsing en certificering moet worden uitgevoerd door in Nederland formeel aangewezen organisaties (notified bodies). Kwaliteitsregister Het branchebrede keurmerk (het kwaliteitsregister) kan hierdoor de partner zijn voor de overheid om bevoegdheden toe te kennen aan certificaathouders en afspraken te maken over de aansluiting op wet- en regelgeving. Logische voorbeelden van dergelijke te koppelen bevoegdheden zijn de registratie snelle vaartuigen, de overschrijfbevoegdheid in het kadaster en het verzorgen van btw-verklaringen. Deze bevoegdheden zijn nu neergelegd bij postkantoren, notarissen en douane, wat niet alleen omslachtig is, maar ook niet efficiënt, omdat de routine, maar veelal ook productkennis bij deze instanties ontbreekt. Door deze bevoegdheden onder strikte voorwaarden terug te geven aan de bij de transactie of levering betrokken professional, -lees de werf, de makelaar, of de jachtexpert-, wordt de kans op fouten aanzienlijk verkleind en tegelijk de naleving verbeterd. Beroepscommissie Dit kwaliteitsregister wordt gekoppeld aan een technische beroepscommissie, bestaande uit branchedeskundigen, die bevoegd is om bindende uitspraken te doen bij kwesties tussen certificaathouders en hun cliënten (opdrachtgevers). Ook kan deze technische commissie bindende uitspraken doen wanneer het kwaliteitsschema niet voorziet en kan zij nieuwe keuringseisen opstellen of bestaande eisen aanpassen in verband met technische ontwikkelingen. Gelijkgezind Wat zou het toch mooi zijn wanneer jachtwerven, makelaars en expert op dezelfde manier aankijken tegen wat goed is en niet goed. Wat zou veel geldverspilling aan wederzijdse arbitrage Over certificering Certificering is onafhankelijke toetsing, tegen vooraf bekende en openbare criteria, gelijk voor iedereen, op basis van een reproduceerbaar en controleerbaar proces. Het doel van certificering is het verschaffen van duidelijkheid, zekerheid en garantie aan de markt en andere belanghebbenden over de ervaring, kennis, kunde en integriteit van de certificaathouder (personen/bedrijven) of de betrouwbaarheid van het product/de dienst. Certificering kenmerkt zich verder door het toekennen van taken en bevoegdheden aan de certificaathouder. Certificering wordt gekoppeld aan onderhoudseisen, ethische code, procedurevereisten en een afhandelingssysteem voor klachten, geschillen en conflicten. Certificering moet voor iedereen toegankelijk en haalbaar zijn die aan de eisen voldoet en kan niet gekoppeld zijn aan het lidmaatschap van een brancheorganisatie, want daarmee verliest het zijn gezag. Criteria vaststellen De certificeringscriteria worden vastgesteld op basis van de input van deskundigen en belanghebbenden en deze criteria zijn gekoppeld aan processen, competenties, taken (beroepen, rollen) en bevoegdheden. De juiste mix van deskundigen en belanghebbenden is een voorwaarde voor draagvlak en succes. Belanghebbenden zijn onder anderen cliënten van certificaathouders (watersporters) en andere ketenpartners, zoals overheden, financiers, verzekeraars. De certificeringsprocedure kan gericht zijn op eerste toelating, bijvoorbeeld de CE, of op periodieke controle als de apk van voertuigen of arbeidsmiddelen. Deze wordt uitgevoerd door de ‘aangewezen’ onafhankelijke certificeringsorganisatie (keuringsinstantie / Nobo). Binnen de watersport is de Inspectie Leefomgeving & Transport (ILT), onderdeel van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (I&W), verantwoordelijk voor de aanwijzing van certificeringsorganisaties Jachtbouw Nederland 6 december 2018 verenigingsnieuws

en rechtszaken worden vermeden, wanneer er branche brede consensus zou bestaan over de kwaliteit, waaraan producten en reparaties moeten voldoen. Voor nieuwbouw ligt de basis hiervoor in de CE-bepalingen. Voor bestaande schepen is dit niet ingevuld. Met het oog op de veiligheid op het water en in havens, en met het oog op internationale transacties, worden echter ook aan gebruikte schepen in toenemende mate kwaliteitseisen gesteld. De tijd van een verplichte apk voor pleziervaartuigen ligt nog ver weg, maar voor een ‘vrijwillig-verplichte’ veiligheidskeuring op onderdelen lijkt wel steeds meer druk te ontstaan. Wat zou het toch mooi zijn wanneer de sector deze eisen zelf kan invullen, voordat de overheid of verzekeraars dit gaan bepalen. Dat laatste zal echter alleen slagen wanneer de branche de bereidheid kan op brengen om hierin en hieraan samen te werken. Klaar voor de Inspectie SZW Een bezoek van de Inspectie van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) is niet iets dat wekelijks voorkomt. Een dergelijk bezoek komt doorgaans onverwacht, of in geval van een onverhoopt ernstig bedrijfsongeval op een ongelegen moment. En als er dan een inspecteur op de stoep staat, weten veel ondernemers niet wat ze kunnen verwachten en hoe ze daar mee aan moeten. Om ondernemers beter voor te bereiden op een inspectiebezoek, heeft NJImoederorganisatie Koninklijke Metaalunie samen met de grootmetaal collega FME daarom een leidraad ‘Klaar voor de Inspectie SZW’ uitgegeven. De brochure helpt ondernemers op weg om de meeste, praktische vragen te beantwoorden. Is er meer behoefte aan verdieping, dan is er een uitgebreide gids. In de beide uitgaven komt onder meer aan de orde waar een ondernemer op moet letten als er een inspectiebezoek komt, wat wordt verwacht van de werkgever en wat van de inspecteur, welke rechten en bevoegdheden partijen hebben en hoe een eventuele bestuursrechtelijke procedure eruit ziet. In het laatste gedeelte wordt ook ingegaan op de hoofdlijnen van de Arbowet- en regelgeving en de wijze van handhaven door de Inspectie. Belang actuele RI&E De basis van het arbobeleid in iedere organisatie is de risico-inventarisatie en evaluatie (RI&E, art. 5 Arbowet). Bij een inspectiebezoek of na een bedrijfsongeval waar de inspectie aan te pas komt, is dit het eerste punt waarnaar wordt gekeken. In de RI&E staan de gevaren bij het werken binnen het bedrijf in kwestie beschreven en de risico-beperkende maatregelen die zijn genomen. De wetgever stelt eisen aan de inhoud van de RI&E, die als bijlage een Plan van Aanpak (PvA) moet hebben, waarin wordt aangegeven welke maatregelen (zullen) worden genomen om de risico’s te verminderen. Het is van belang dat die preventiemaatregelen aantoonbaar hout snijden. Dat kan door het leveren van onderzoeksbewijs per maatregel, maar er kan ook gebruik worden gemaakt van maatregelen die zijn opgenomen in een zogeheten arbocatalogus. Die maatregelen zijn getoetst en - soms na lange onderhandelingstrajecten - in orde bevonden door de Inspectie SZW. Branche-RI&E Om tijd en geld te besparen hebben veel brancheorganisaties ‘branche-RI&E’s’ ontwikkeld. Wanneer in een dergelijke branche-RI&E meteen het verband wordt gelegd met de in het PvA op te nemen risicobeperkende maatregelen, is er sprake van een RI&E-instrument. Metaalunie/ NJI heeft via RIE-Metaalbewerking.nl al een flink aantal jaren een dergelijk en zeer compleet instrument voor haar leden beschikbaar. NJI-leden kunnen hiermee zelf of onder begeleiding de RI&E voor hun bedrijf uitvoeren, waarbij de software automatisch het pakket met te treffen preventiemaatregelen genereert. Hoewel RIE-Metaalbewerking al door veel bedrijven is gebruikt, zijn (te) veel bedrijven nog onbekend met deze materie of kennen hieraan niet de juiste prioriteit toe. Deze nalatigheid kan echter verstrekkende gevolgen hebben. De brochure ‘Klaar voor de Inspectie SZW’ kan worden gedownload van de ledenportalen van NJI en Metaalunie en FME Preventienet. 35 • jachtontwerp • cascobouw • constructie • onderhoud verenigingsnieuws Jachtbouw Nederland 6 december 2018

overzicht van METS deelnemers AkzoNobel AkzoNobel maakt essentiële producten die inspireren en het dagelijks leven prettiger maken. Als internationaal vooraanstaande verf- en coatingsonderneming en een belangrijk producent van specialistische chemicaliën leveren we essentiele ingrediënten, essentiële bescherming en essentiële kleuren voor consumenten en industrie wereldwijd. Binnen de jachtbouw is AkzoNobel de onbetwiste marktleider met Awlgrip jachtlakken voor professioneel gebruik. De geavanceerde Awlgrip jachtlakken genieten een wereldwijde reputatie van vertrouwen en respect. Deze reputatie komt voort uit constante technische innovatie, strenge kwaliteitscontroles en passie voor perfectie, die wordt weerspiegeld in de ongeëvenaarde afwerking van de Awlgrip topcoats. Deze afwerking is sinds lange tijd toonaangevend en vormt de standaard waarmee alle andere topcoats worden vergeleken. Een wereldwijd netwerk van goed opgeleid hulpvaardig personeel, vermaard voor hun praktijkgerichte, probleemoplossende aanpak, vormt een belangrijk fundament onder Awlgrip’s unieke reputatie. Het Awlgrip assortiment wordt verder ondersteund door: • Toegankelijke en uitgebreide up-to-date online informatie en ondersteuning voor applicateurs. 36 • Duidelijke veiligheidsrichtlijnen en online demonstratievideo’s voor applicateurs. • Constante innovatieve productontwikkeling die het leven van applicateurs makkelijker en aangenamer maakt, met niet alleen verbeterde functionele kwaliteiten, maar ook betere milieukwaliteiten. Tijdens METS 2018 zijn 2 nieuwe producten geïntroduceerd; Awlfair SF (Spray Filler) en Awlgrip Quick Build. Awlfair SF is een innovatieve nieuwe oplossing, ontwikkeld voor een verhoogde productiviteit in vergelijking met de traditionele plamuurmethode. Awlgrip Quick Build is een eenvoudig toe te passen, sneldrogend systeem en verkrijgbaar in verschillende kleuren. Speciaal geformuleerd om in de applicatiefase tijd en geld te besparen. Awlgrip Quick Build is verkrijgbaar in 2 varianten. Quick Build Sealer is snel en eenvoudig aan te brengen en is ideaal voor kleine componenten. Quick Build Surfacer is speciaal ontworpen voor oudere ondergronden en oppervlakken. Beide producten zijn bestemd voor de professionele markt. Voor meer informatie kunt u uiteraard terecht bij uw Awlgrip vertegenwoordiger. Awlgrip is wereldwijd de nummer één voor de professionele gebruiker, op zoek naar constante kwaliteit, duurzaamheid, makkelijke repareerbaarheid en de beste technische ondersteuning. Raadpleeg voor meer informatie over Awlgrip onze website www.awlgrip.com Gebouw 24 – Kamer 217 Rijksstraatweg 31 2171 AJ Sassenheim T 071 308 53 74 www.akzonobel.com Toonaangevend in de jachtbouw

37 Beroeps- en pleziervaart kiest Dometic Dometic levert alles om het leven van de mensen onderweg zo comfortabel en aangenaam mogelijk te maken. Tijdens het werk of in de vrije tijd. Betrouwbaarheid en kwaliteit kunt u van ons verwachten, met wereldwijde service en meer dan een halve eeuw ervaring in de maritieme wereld. Van oudsher is Dometic sterk op het gebied van airconditioning/ HVAC. Er zijn verschillende typen leverbaar voor de marine markt: split-unit, self contained, chiller. Desgewenst ook gecombineerd met verwarming. Maar het Dometic pakket is veel breder, ventilatie van machinekamers, sanitaire voorzieningen, elektrische apparatuur, ijsmakers voor vissersschepen en nog veel meer. In de beroepsvaart wil je immers niets aan het toeval overlaten en in uw vrije tijd genieten van het comfort zoals thuis. Veel apparatuur kan worden gekoppeld aan een centraal bedieningspaneel. Systeemintegratie levert tal van voordelen op: bij het aanleggen van de voorzieningen, maar ook bij onderhoud en bediening. Welke uitdaging heeft u voor ons? We denken graag met u mee en leveren waar nodig maatwerk. Neem contact op met: Thierry Batenburg Sales Manager M +31 (0)6 22 90 16 76 E thierry.batenburg@dometic.com Verkoop binnendienst: T +31 (0)76 50 29 010 E sales@dometic.nl DOMETIC.COM

Van Emstede & Slager, de stormvaste advocaten Sinds 01 januari 2018 werkt nautisch advocaat mr. Ivo M.F. van Emstede samen met mr. Edwin H.J. Slager die te zijner tijd het stokje van mr. Van Emstede zal overnemen. Nautisch advocaat/vakman Mr. Ivo van Emstede is de grondlegger van de 13 sets algemene voorwaarden van HISWA Vereniging en heeft zijn input gegeven bij het opstellen van de meest recente NJI voorwaarden. Mr. Van Emstede mag zich ook een vakman noemen voor zover het de ‘technische” kant van de zaak betreft waardoor een nautisch expertiserapport voor hem gesneden koek is. De rechtsgebieden waarmee mr. Van Emstede, als nautisch advocaat wordt geconfronteerd, zijn mr. Slager niet vreemd waardoor beiden een sterk nautisch duo vormen. Praktijk-/proceservaring Een advocaat ontleent zijn kunde mede aan zijn praktijken proceservaring. Mrs. Van Emstede en Slager mogen bogen op een rijke praktijk- en proceservaring en op het feit dat zij kunnen terugvallen op een netwerk van (praktijk) deskundigen (jachtbouwers, nautisch experts, jachthavenexploitanten, jachtverhuurders, jachtmakelaars, jachtarchitecten, etc.). 38 Helder advies / geen onnodige kosten Mrs. Van Emstede en Slager vertalen de inhoud van een juridisch dispuut in lekentaal en beheersen de taal in de botenbranche. Is de kans op succes minder dan 50% of is het financieel belang te gering dan wordt een procedure afgeraden. Zie voor meer informatie: www.vanemstede.nl Van Emstede & Slager Advocaten | nautical lawyers Leidseplein 33-2, 1017 PS Amsterdam T +31 (0)20 675 94 94 E e.slager@vanemstede.nl www.vanemstede.nl

Alles wat u nodig heeft, vindt u bij Exalto. Exalto Als Technische Groothandel ondersteunt Exalto haar klanten bij het effectief en efficiënt organiseren van hun installatieproces. Onze klanten adviseren en helpen met het kiezen van de benodigde producten voor hun werkzaamheden en deze producten op tijd, compleet en op juiste plaats leveren is de kracht van Exalto. Hiermee ontzorgen wij de klant, zodat zij hun verschillende werkzaamheden makkelijker en met een hogere kwaliteit kunnen uitvoeren. De klant heeft bij Exalto een groot assortiment tot zijn beschikking en hoeft dus niet verder te shoppen. Dit gaat zowel offline als online met één grote catalogus en één webshop. Vandaag de dag kan de klant 24 uur per dag, 7 dagen per week online bestellen en Exalto kan ruim 25.000 artikelen direct uit voorraad de volgende werkdag leveren in de Benelux en Duitsland. Daarnaast heeft Exalto voor Ruitenwissers een eigen productiefaciliteit waaruit wij schepen en treinen over de hele wereld voorzien van ruitenwissers met de Exalto kwaliteitsgarantie. In de eigen testfaciliteit testen wij ruitenwissers uitvoerig onder verschillende omstandigheden om de kwaliteit te blijven waarborgen. Net als Ruitenwissers is Voortstuwing is een kernactiviteit van Exalto. Ons verkoopteam Voortstuwing is gespecialiseerd in voortstuwingssystemen. De verkopers weten waar ze het over hebben en ze kunnen u uiteraard een deskundig advies geven. Soms hoeft alleen een gedeelte van het voortstuwingssysteem vervangen te worden. Wij kunnen dan adviseren in wat de meest ideale oplossing is. Voor de pleziervaart hebben we een omvangrijk pakket standaard producten. Exalto zorgt voor zekerheid door haar snelle leveringen, goede producten, technische ondersteuning en persoonlijke aandacht. Dankzij de goede samenwerking met klanten, leveranciers en de inzet van de medewerkers groeit Exalto gestaag. Waar u onze producten ook voor nodig heeft, Exalto staat voor: • kwaliteit • flexibiliteit • vakkundig en professioneel advies • technische kennis Van professionals voor professionals! Nijverheidsstraat 12, 3371 XE Hardinxveld-Giessendam Postbus 40, 3370 AA Hardinxveld-Giessendam T +31 (0)184 615 800 E sales@exalto.com www.exalto.nl 39

Tekst en foto’s Laurens van Zijp 40 Het jubileumfeest werd gecombineerd met de doop van de speciale sloep Pjotr. 25 Jaar Van Klink Jachtservice ‘Ik wil echt handwerk leveren’ Het bedrijf van scheepstimmerman Peter van Klink uit Aalsmeer bestaat dit jaar een kwart eeuw. De mijlpaal werd luister bijgezet met de doop van een bijzondere sloep, nota bene de eerste door hem gebouwde boot in staal. “Drang naar vrijheid.” Dat noemt Van Klink (1958) als motief om de stap naar zelfstandigheid te zetten. Hij werkte al zestien jaar als scheepstimmerman in vaste dienst, toen hij begin jaren negentig besloot een lange zeilreis te gaan maken. Samen met zijn partner Margreet Elfring, bekend van Maru Watersport en onder meer importeur van Polyform. Na dat rondje Atlantic was het nog moeilijker om terug te keren in het gareel. “Het vak veranderde ook”, blikt Van Klink terug, “het werd meer en meer assembleren van CNC gefreesde materialen. Ik wilde vooral creatief bezig blijven en echt handwerk leveren.” En dus vestigde hij zich als zelfstandig scheepstimmerman in Aalsmeer. Een omgeving waar voldoende werk voorhanden was en is. Zijn eerste klus was een autoboot, de Runabout, die hij piekfijn aftimmerde. Van Klink: “Dan zet je meteen wat neer en met zo’n varend visitekaartje komt de mond tot mond reclame op gang. Kort erna kreeg ik een grote order om een schokker van 13,70 meter lengte af te timmeren, gevolgd door een grote motor-aak.” Scheepstimmerman Peter van Klink: ‘Creatief bezig blijven’. Jachtbouw Nederland 6 december 2018

< De speciale SV14 wordt afgebouwd en is bestemd voor Sailability. Aanpassingen in de Pjotr: opklapbare verschansing, hefvloer, weg te klappen stuurstand. Hij wist zich in die beginperiode gesteund door zijn vader, zelf ook scheepstimmerman. Op het administratieve vlak had hij aan Margreet een steun en toeverlaat. Behalve aftimmering doet hij ook reparaties en onderhoudsklussen. Buiten het vaarseizoen dient zijn loods als winterberging. Bijzondere projecten Dit jaar richt Van Klink zich op twee bijzondere projecten. Tijdens de stopover van de Volvo Ocean Race in Kaapstad maakte hij kennis met ontwerper Alexander Simonis en diens SV 14. Dat is een aangepast kielbootje voor mindervaliden. Dankzij een kantelbaar frame in de kuip en aangepaste bediening kunnen twee mindervaliden er veilig mee zeilen. Het leek Van Klink een goed idee om dat ontwerp te gaan bouwen, maar volgens Simonis was er al een in aanbouw in Nederland. Bij het Hout- en Meubileringscollege in Amsterdam, waarvoor Van Klink Jachtservice officieel leerbedrijf is, bleken studenten er een te bouwen, bestemd voor de Stichting Sailability. Echter, de bouw viel stil door tijdgebrek. Daarom vroeg het HMC aan Van Klink of hij de boot wilde afbouwen. En dat doet hij deze winter, om niet, in het kader van zijn eigen 25-jarig jubileum, voor het goede doel. De romp is van 6 mm okumé multiplex, bekleed met glasmat, en wordt geschilderd met tweecomponenten verf van Epifanes, ook gevestigd in Aalsmeer. De SV14 meet 4,55 x 1,49 x 1,17 meter en heeft een aluminium mast, die wordt getuigd met een grootzeil van 7,1 m2 , een fok van 2 m2 van 11 m2 . Staalbouw Een ander bijzonder recent project is de 6,60 meter lange sloep Pjotr. Dit is het eerste stalen schip dat Van Klink in opdracht bouwde, samen met een staalbouwer. De boot is aangepast voor rolstoelgebruik, want de opdrachtgever is door ziekte in de rolstoel beland. Als fervent watersportliefhebber wil hij echter nog zo lang mogelijk blijven varen. Van Klink: “Het ontwerp van de boot is van Siger Bos/Dutch Classic Boats. We hebben de romp overnaads gebouwd. De verschansing aan stuurboord is voor een deel klapbaar en aan boord hebben we de vloer op één gelijke hoogte gebracht. Er is een hydraulische lift aangebracht en een optionele gennaker die een vloerdeel op en neer beweegt om makkelijk met de rolstoel aan boord te komen.” Een motorkist voor een vaste motoropstelling was een te groot obstakel midscheeps, aldus Van Klink. “Daarom hebben we een saildrive geïnstalleerd, met een 27 pk driecilinder diesel van Yanmar. De besturing en bediening zitten op een beugel, die opzij geklapt kan worden om meer ruimte geven. Sturen kan met een stuurwiel, maar ook met een joystick, wat voor de eigenaar prettiger is.” De Pjotr meet 6,60 x 2,45 x 0,60 meter en werd op 1 september gedoopt. Het zette het 25-jarig bestaan van de werf extra luister bij. www.scheepstimmerman.nl Varend visitekaartje: eerder restaureerde Van Klink deze 5.5 Meter. 41 Jachtbouw Nederland 6 december 2018

Bedrijvenindex Vind deelnemende bedrijven onder hun categorie, een jaar lang in het blad en op website www.jachtbouwactueel.nl met logo, profielpagina, omschrijving of bedrijfspresentatie & hun nieuwsbriefberichten. Ontwerp Van Oossanen Wijk Yacht Creation Jachtbouw Consultants, Financierders & Automatisering Kuiper Verzekeringen bv Van Emstede & Slager Advocaten Lakken, anti-fouling & boatcare Multi Painting Mast Jachtschilders BV International Paint De IJssel Coatings Awlgrip Europe nC Marine 42 Bouwmateriaal & Constructie Dictator OnePush Manoeuvreren, besturen en stabilieit RotorSwing Marine Power Transmissions Dordrecht Dynamic Marine Systems Jachtbetimmering & stoffering Vyva Fabrics De Graaf Watersport Motoren, Aandrijving en toebehoren Padmos marine & industrial diesel Vetus NV Clouds International De Stille boot Composiet Curve Works MC Technics Scabro Tooling & Composites Paul Dijkstra Composites Technische Installaties Asa Boot Electro DG Rubber Holland BV Mastervolt Northern Lights Faber Elektro Service Comfort aan boord Dometic Webasto Clion Marine Amrit Watersport Keuring & Kwaliteitscontrole TQC IMCI Navigatie, Communicatie & Verlichting\ ShipModul Marine Electronics Raymarine BeNeLux Jachthaven- en werfinrichting Inno-gie Transport en Logistiek MOL Logistics Frisian Industries Tuigage & dekbeslag Klusmarine Jachtbouw Nederland is het vakblad voor professionele bouwers van jachten en pleziervaartuigen, toeleveranciers, watersportbedrijven, vakgerichte opleidingen en -organisaties etc. Gastschrijvers en kennispartners uit de branche onderschrijven met hun bijdrage de onafhankelijke formule van het vakblad. Persberichten, kennisbijdragen, reacties graag richten aan redactie@jachtbouwnederland.nl. Deze worden niet automatisch geplaatst. REDACTIE Laurens van Zijp & Rens Groenendijk Hoofdredactie: Henk van der Brugge T 00 31 (0)184 48 10 40 E redactie@jachtbouwnederland.nl www.jachtbouwnederland.nl VORMGEVING Donkervoort Commincatie Art director: Karin van Zanten UITGEVER Jachtbouw Nederland wordt onder licentie uitgegeven en verspreid door AcquiMedia, Henk van der Brugge Brouwerstraat 2-4, 3364 BE Sliedrecht www.acquimedia.nl ADVERTENTIEVERKOOP EN BLADMANAGEMENT AcquiMedia, Thila Mos T 0184 48 10 43 E thila@acquimedia.nl Abonnement € 26,50 incl. BTW per jaar AANMELDINGEN & MUTATIES thila@acquimedia.nl MEDIAVORMEN Jachtbouw Nederland verschijnt 6 x per jaar in print en digitaal en biedt met de websites en nieuwsbrieven van digitale (internationale) mediapartners, de App en social media een crossmediaal platform. MEDIAPARTNERS www.jachtbouwactueel.nl en www.dutchyachtbuilding.com APP jachtbouwNL (iOS/Android) met gratis digitaal jaarboek Disclaimer: AcquiMedia heeft deze uitgave op de meest zorgvuldige wijze samengesteld. AcquiMedia, (hoofd)redactie en auteurs kunnen echter op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de gegevens. Uitgever, (hoofd)redactie en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard dan ook, die het gevolg is van handelen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op de informatie in deze uitgave. Copyright: Het is niet toegestaan om zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever foto’s of (gedeelten van) teksten uit deze uitgave over te nemen. Ook met toestemming is bronvermelding verplicht. COLOFON Jachtbouw Nederland 5 oktober 2017

Te huur: Service Centrum Maashaven Service Centrum Maashaven, een bedrijfsverzamelgebouw in Rotterdam Zuid, biedt op korte termijn een complete faciliteit voor de bouw, onderhoud en/of verkoop van pleziervaartuigen dan wel kleine beroepsvaartuigen. Uniek gelegen in hart Rotterdam met open verbinding naar zee aan de Nieuwe Waterweg, een rivier zonder snelheidsbeperkingen. Het pand is goed bereikbaar over de weg en met openbaar vervoer. • 3200 m2 bedrijfsruimte / 800 m2 kantoorruimte • 90 m2 spuitcabine (ook voor polyester werk) • 10 tons bovenloopkranen • 30 tons Bollegraaf bootlift • 30 tons hydraulische bootwagen met craddles Service Centrum Maashaven • heftrucks • 80 m vaste kade met een vloerbelasting van 20 ton m2 • 4000 m2 • parkeren op eigen terrein Alles onder voorbehoud van acceptabele voorwaarden en beschikbaarheid. Brielselaan 69 - 73, 3081 AA Rotterdam E info@oceanwideyachtinggroup.nl T 06 511 80607 eigen water evt met steigers

Zekerheid en kwaliteit: laat u ontzorgen Luxe, kwaliteit en innovatie: als jachtbouwer legt u de focus op méér dan tevreden klanten. U stelt alles op alles om de wens van uw klant te overtreffen. Dan kunt u het zich niet permitteren als de bouw of nazorg van een jacht vertraging oploopt. Bijvoorbeeld door onderdelen die te laat of beschadigd arriveren. Heeft u er wel eens over nagedacht om uw transportzorgen door een professionele partner uit handen te laten nemen? 44 Op de juiste plaats, op het juiste moment Waar een bedrijf uitblinkt in kwaliteit, moet het kunnen vertrouwen op goede partners. Die dezelfde kwaliteit even hoog in het vaandel hebben, met hart voor het vak. Gelukkig kunt u vertrouwen op een logistiek dienstverlener die alles in huis heeft om aan de strenge eisen te voldoen. Bij MOL Logistics krijgt u namelijk advies over de manier van transport, de wijze van verpakken, de benodigde douanedocumenten en wanneer iets de deur uit moet om het op tijd op de gewenste locatie te krijgen. Of het onderdeel nu via de lucht, over zee of via de weg wordt vervoerd. U kunt er op vertrouwen dat het op het juiste tijdstip, in de juiste conditie en op de juiste plaats is. Kwaliteit en snelle reactie Daarnaast kunt u ervan uitgaan dat de geboden kwaliteit gewaarborgd is en blijft. MOL Logistics is namelijk gecertificeerd op een breed terrein: AEO (douane), ISO 9001 (kwaliteit) en IATA (luchtvracht). Ook kunt u erop bouwen dat we snel reageren, korte lijnen hebben en ervoor zorgen dat er altijd iemand bereikbaar is voor noodoproepen of spoedtransporten. Vertrouw op onze logistieke expertise Neem contact met ons op om onze aanpak in de praktijk te ervaren: bel 013 - 5373 373 of stuur een email naar info@mol-logistics.nl. Uw vakmensen kunnen zo verder met waar ze goed in zijn: het ontwerpen, construeren en onderhouden van jachten. MOL Logistics (Netherlands) BV Siriusstraat 45 5015 BT Tilburg +31 (0)13 – 5373 373 info@mol-logistics.nl www.mol-logistics.nl

Al meer dan 10 jaar een begrip in kunststof teakdekken! De Graaf kunststof teakdekken is gevestigd in Balk, centraal gelegen in het Friese merengebied tussen Lemmer, Sneek en het eeuwenoude stadje Sloten. Na meer dan tien jaar zijn we gespecialiseerd in het ontwerpen en produceren van kunststof teakdekken van het merk Permateek. Door onze jarenlange ervaring zijn wij in staat de wensen van de klant te vertalen in een persoonlijk ‘teakdek’. Directeur Peter de Graaf: “Omdat wij als bedrijf het gehele traject uitvoeren, is de klant er zeker van dat er veel zorg wordt besteed aan de productie, montage en afwerking van het dek.” Permateek wordt geproduceerd in het Britse Dorset en is inmiddels uitgegroeid tot één van de wereldmarktleiders. Ons bedrijf werkt nauw samen met de fabrikant en biedt ondersteuning aan dealers in Europa op het gebied van training en montage van de dekken bij onder andere Dufour Yachts in Frankrijk. De Graaf kunststof teakdekken levert aan diverse gerenommeerde werven, zoals Wajer Yachts, De Boarnstream, X-Craft, Zaadnoordijk Yachtbuilders en Domani Yachts in België. Permateek is inmiddels verkrijgbaar in 14 kleuren, waaronder natuurlijk de niet van echt te onderscheiden ‘teak’-kleur. De voordelen op een rij: kleurvast, onderhoudsvrij, 100% waterdicht, antislip (ook bij natte omstandigheden) en natuurlijk de kwaliteiten en uitstraling van echt teak, echter zonder de nadelen! De Graaf Watersport Eigenhaard 10, 8561 EX Balk | T 0514 - 59 39 33 | M 06 - 24 46 15 73 | peter@degraafwatersport.nl www.degraafwatersport.nl 45 Klusmarine, uw service partner Klusmarine is, mede als verdeler van Marinetech RVS Jachtbeslag, een 15 jaar jonge, sterk groeiende onderneming. Onze producten vinden hun weg naar onder andere watersportwinkels, jachtbouwers, jacht-interieurbouwers en zeilmakerijen. De hoogwaardige kwaliteit staat garant voor langdurig gebruik, waarbij onderhoud tot een absoluut minimum wordt beperkt. Klusmarine is tevens toeleverancier voor alle overige RVSproducten, zoals platen, profielen, staven en stootlijsten. Ook voor de benodigde bevestigingsmaterialen kunt u uiteraard bij ons terecht. Kortom, voor het totaalplaatje bieden wij op vele fronten een oplossing. Specifiek voor de jachtbouw leveren wij ook diverse aluminium producten. Vlakke platen, traanplaten, geperforeerde platen en profielen zijn direct uit voorraad leverbaar. Klusmarine verzorgt vele bewerkingen, zodat wij onze afnemers materialen in elke gewenste vorm kunnen aanbieden. Klusmarine, uw partner om op te bouwen! Brasem 38, 4941 SE Raamsdonksveer | T +31 162 571 715 | info@klusmarine.nl www.klusmarine.nl

Yacht Support Vessel Damen nu expeditiejacht De Game Changer heeft onder het helikopterdek een hangar voor het toestel. Foto Tom van Oossanen Damen Shipyard bouwde in 2017 een yacht support vessel 6911 op voorraad van 69,15 meter lang. In dat jaar werd het schip op de Monaco Yacht Show gepresenteerd en kort daarna verkocht. De eigenaar wilde de Game Changer echter ingrijpend aanpassen. En dus werd het schip naar Gorinchem gevaren, waar in acht maanden tijd tal van modificaties werden uitgevoerd. De Game Changer is nu opgeleverd als expeditiejacht, uitgerust voor oceaanonderzoek, het documenteren van de biodiversiteit van de oceanen en luxe duikexpedities. Aan dek van de Game Changer staat een 12-tons dekkraan en is ruim plaats voor boten die gebruikt kunnen worden bij expedities. Links ligt een duikbootje van U-Boat Worx. Foto Tom van Oossanen Er werden onder meer nieuwe verblijven voor de 22-koppige bemanning en 12 gasten gemaakt en een geavanceerd duikcentrum. Het schip is gecertificeerd voor operaties in de poolgebieden, in lijn met de IMO Polar Code. U-Boat Worx uit Breda leverde een custom-built C-Researcher onderzeebootje dat kan duiken tot 1100 meter diepte. Een Falcon onderwaterrobot van Saab Seaeye die tot 1100 meter kan gaan, completeert de uitrusting. Voorts is het helikopterdek volledig gecertificeerd en bevindt zich 46 24ste Amels 180 verkocht Scheepswerf Amels heeft een 55 meter jacht verkocht uit de Amels Limited Editions range. Het schip, dat reeds in aanbouw is, wordt volgend jaar zomer al opgeleverd. Het is de 24ste Amels 180. De eigenaar ontwikkelde het opvallende kleurschema, blauw voor de romp en antracietgrijs voor de opbouw, in samenwerking met de exterieurontwerper Tim Heywood en het design team van Amels. De eigenaar koos voor het interieurdesign Bonesteel Trout Hall uit Californië, in samenwerking met de interieurspecialisten van Amels. Aan de bouw van de volgende Amels 180 is de werf reeds begonnen, opleverbaar in de zomer van 2020. Nieuwe Tigo-lijn van BeGe De modellijn Tigo is nieuw bij Bootcentrum Geertsma in Grouw. Het ruim 13 meter lange stalen motorjacht oogt modern zonder extreem te worden, met rondere vormen als kenmerk, bijvoorbeeld bij de trappen naar het zwemplatform en in de volle boeg. Het dak is gevormd, wat ook bijdraagt aan het eigen karakter van de boot. Govert Parmentier van BeGe: “Het ontwerp is ontstaan naar aanleiding van een aanvraag van een Duitse klant. Die had een idee voor zijn nieuw te bouwen boot en wij konden dat verwezenlijken. Daarna verkochten wij in dezelfde lijn twee 1200 Tigo’s. Voor een 10.50 Tigo is ook belangstelling. Deze ligt momenteel op de tekentafel. Het ontwerp van de Tigo is een samenwerking tussen klant, werf en Smeding uit Dronrijp.” De nieuwe Tigo-lijn van BeGe heeft een dubbele verschansing en een roestvast stalen stootrand. Vanaf het zwemplatform geeft een centrale toegangsdeur toegang tot de kuip, die overgaat in de salon waarin ook de stuurstand staat. De houten deuren kunnen geheel openslaan. Het voorschip, dat twee treden lager ligt, herbergt twee éénpersoons hutten, een badkamer, toilet en de masterbedroom in de voorpiek. Het schip is verder voorzien van getint glas en wordt standaard met mahonie ingetimmerd. Andere houtsoorten of een andere indeling is ook mogelijk. Bootcentrum Geertsma bouwt de Tigo 1300 als eerste; dit schip moet op Boot Holland, begin februari, worden onthuld. www.bootcentrum-geertsma.nl Technische specificaties Bege Tigo 1300: Lengte: Breedte: Diepgang: Kruiphoogte: Prijs 13,30 m. 4,20 m. 1,02 m. 2,45 m. Waterverplaatsing: 15,7 ton. Motor Yanmar 110 pk. € 283.500. www.amels-holland.com onderdeks een heli-hangar voor een Airbus H130 T2 helikopter, die is uitgerust met een Shotover 8k camerasysteem. Aan boord is plaats voor grote hoeveelheden voedsel en brandstof, bagage en reserveonderdelen, waardoor de Game Changer lange tijd in afgelegen gebieden kan varen. Met vier MTU 16V 4000 M63L diesels kan het schip een topsnelheid van 21 knopen behalen; de kruissnelheid is 16 knopen/actieradius 4500 mijl. www.yacht-support.nl Jachtbouw Nederland 6 december 2018 nieuws van Nederlandse jachtwerven

Contest Yachts levert vlaggenschip op romp. De kiel is van roestvrijstaal, met loodballast. Het roer en het A-frame van de vaste boegspriet zijn van koolstofvezel. De carbon mast, met drie zalings, is van Hall Spars en de zeilen zijn 3Di van North Sails. Lange reizen Contest Yachts in Medemblik heeft de Contest 85CS ‘Polina Star IV’ opgeleverd. Met 26,78 meter lengte, inclusief boegspriet, is dit het grootste schip dat de werf ooit heeft gebouwd. Het ontwerp is van Judel/Vrolijk, het interieur werd door Wetzels Brown Partners vormgegeven. Het schip is semi-custom onder Lloyd’s keur gebouwd in Medemblik. De mal voor de bouw van de romp werd door Nedcam gefreesd. De romp en dek zijn composiet gebouwd met een schuimkern en vacuüm geïnjecteerd. Kettingplaten zijn gelamineerd als een integraal onderdeel van de De nieuwe, sloepgetuigde Contest is een echt ‘zeeschip’, uitgerust voor lange reizen. Deze 85 is de derde Contest van de eigenaar en hij is nauw betrokken geweest bij het ontwerp. Er is veel aandacht besteed aan veiligheid, comfort en hanteerbaarheid. Het schip is door een kleine bemanning te zeilen. Het grootzeil wordt in de giek weggerold. De lieren zijn hydraulisch en strategisch geplaatst voor meervoudig gebruik. Zelfredzaamheid was een eis van de eigenaar. Technische systemen zijn dubbel uitgevoerd, om bij eventuele uitval terug te kunnen vallen op een back-up. Alle lieren kunnen ook met de hand worden bediend. Er is een noodstroomvoorziening voor de navigatie- en communicatieapparatuur. De romp is verdeeld in vier waterdichte compartimenten. De hutten zijn voorzien van vluchtluiken en noodverlichting. Behalve de bilgepomp, is er een extra pomp met grote capaciteit geïnstalleerd, die ook voor brandbestrijding kan worden gebruikt. De ‘Polina Star IV’ heeft drie hutten en een bemanningsverblijf, plus een riante raised saloon en ruime kuip. Die indeling is afgestemd op de wensen van de klant; andere indelingen zijn ook mogelijk www.contestyachts.com Technische specificaties Contest 85 CS Lengte: Lengte met boegspriet: Lengte waterlijn: Maximum breedte: Diepgang standaard kiel: Ondiepe kiel (optie): Ballast standaard kiel: Brandstoftank: Watertank: Motor: Trendsettend superjacht van Oceanco Het superjacht ‘Project Bravo’ (bouwnummer Y718) is op 17 november door Oceanco in Alblasserdam te water gelaten. Het casco van het 109 meter lange en ruim 16 meter brede schip werd in 2017 door de IJsselwerf in Capelle aan den IJssel gebouwd, waarna Oceanco de afbouw ter hand heeft genomen. De naval architecture is van Lateral Naval Architects; het exterieur werd ontworpen door Nuvolari Lenard, het interieur door Reymond Langton Design. Het is het eerste door Oceanco gebouwde schip waarop het innovatieve LIFE-concept is toegepast (Lengthened, Innovative, Fuelefficient, Eco-friendly). LIFE zorgt voor een harmonieuze balans tussen fundamentale zaken als gewicht, kracht, technische onderdelen en het luxueuze interieur. “LIFE maakt gebruik van een geavanceerde hybride voortstuwing met een significante accu-capaciteit, gecombineerd met een compactere machinekamer, wat meer ruimte oplevert voor buitengewoon luxe accommodatie”, aldus directeur James Roy van Lateral Naval Architects. Projectmanagement Project Bravo belichaamt volgens de werf de expertise van Oceanco om grote complexe jachten te bouwen, waarbij het projectmanagement een integrale rol speelt. “Een op maat gesneden project van deze omvang en schoonheid betekent altijd interessante uitdagingen en kansen”, aldus Burgess, dat de eigenaar vertegenwoordigt bij de bouw. “Met Project Bravo hebben we een spectaculair jacht gecreeerd waarvan de uitmuntendheid afstraalt op het commitment van een dynamische en professioneel projectteam.” Lat hoger gelegd “Na de innovaties die Oceanco introduceerde met het jacht Alfa Nero kregen we het verzoek om de lat nog hoger te leggen en bijzonder en revolutionair schip te ontwerpen”, aldus Dan Lenard, senior partner van Nuvolari Lenard. “Onze benadering was om een verbluffend slank profiel te behouden, zonder daarvoor interieurruimte te hoeven opofferen. Het nieuwe exterieurconcept gaat een nieuwe designtrend inluiden.” Het eigentijdse interieur sluit aan bij het exterieur, aldus Pascale Raymond, partner in Reymond Langton Design. “We werkten met ambachtslieden om kunst, stoffen en speciaal ontworpen meubilair op maat te maken tot een warm, uitnodigend interieur voor de eigenaar, zijn familie en gasten.” Volgens Oceanco zet het Project Bravo een nieuwe, hoge standaard in de wereld van superjachten. www.oceancoyacht.com 25,82 m, 26,78 m. 23,17 m. 6,40 m. 3,79 m. 3,28 m. 18.500 kg 2.500 ltr 1.500 ltr Volvo Penta, 264 pk 47 Het 109 meter lange superjacht kort na de tewaterlating bij Oceanco. Foto Francisco Martinez nieuws van Nederlandse jachtwerven december 2018

Superyacht support vessel Lynx Yachts Lynx Yachts in Nijkerk heeft de YXT 24 Evolution te water gelaten. Het ruim 27 meter lange superyacht support vessel werd in mei 2017 door een Amerikaanse ondernemer besteld. Voor Lynx Yachts is dit het tweede schip van dit type en het vierde dat de werf bouwde. Het exterieur is ontworpen door Bernd Weel; de naval architecture is van Diana Yacht Design en het interieur is van de hand van Darnet Design. Met een dekoppervlak van 75 vierkante meter is er plaats voor heel wat ‘water toys’, en ook de Land Rover Defender van de eigenaar. Met een 3,6 ton hydraulische kraan kunnen de spullen worden verplaatst. Een grote opbergruimte (lazarette) wordt bereikt via het royale zwemplatform. De opbouw en romp zijn van staal. De topsnelheid is 13 knopen; bij de kruissnelheid van 10 knopen is het brandstofverbruik 100 liter per uur. Bij vol gas loopt dat op tot 320 liter. Voor de bemanning zijn er twee 2-persoons hutten met wc en douche. Er is een 2-persoons hut voor gasten met een badkamer. Tailor made “Het was een genoegen om met deze opdrachtgever te werken”, aldus Filippo Rossi, sales en marketing manager van Lynx Yachts. “Zijn passie voor jachten en de zee werkt aanstekelijk. Hij weet precies waar hij deze YXT voor wil gebruiken en dat heeft ons geholpen het aan zijn wensen aan te passen. We hechten aan details en kwaliteit. Alles wat we doen is gefocust op user experience, wat betekent dat dit geweldige jacht geheel tailor-made is, om 48 Qilak 66 KM klaar voor de poolgebieden Technische specificaties 27,10 m. Diepgang: Classificatie: Code - Cat. 2 Motoren: 7,00 m. 1,60 m. 110 GT YXT 24 Lengte o.a.: Lengte waterlijn: 26,45 m. Breedte: Waterverplaatsing: 120 ton Inhoud: CE-A, MCA SCV 2x Caterpillar C12.9 diesels 850 pk. aan te sluiten op de behoefte en wensen van de eigenaar. We zijn bijzonder trots op dit project, want het laat de ware flexibiliteit zien van het YXT platform en het niveau van klantgerichtheid dat we kunnen bereiken.” Technische specificaties KM Yachtbuilders heeft het custom aluminium zeiljacht, Qilak 66, opgeleverd aan de Belgische eigenaren. Veiligheid en robuustheid was een belangrijk punt voor de eigenaar. Dit is terug te vinden in het aanvaringschot voorin de punt met een extra ice-gurder, ijsversterking van 10 mm in plaats van 6 mm huidplaten onder de waterlijn en aluminium dekluiken. In totaal heeft het schip vijf waterdichte deuren. De Qilak 66 is verder voorzien van onder andere een droge uitlaat, kielkoeling, twee 70 kg zware ankers en een liftkiel, plus dubbele roeren. Het ontwerp is van Owen Clarke Yacht Design uit Engeland. Het schip is gebouwd om met gasten te varen in hoge breedte-gebieden, van pool tot pool. Aan boord is ruimte voor acht gasten en vier bemanningsleden. De dinghy wordt opgeborgen in een garage onder de kuip en kan gasten van het schip naar de kant Custom Qilak 66 Lengte over alles: 20,07 m. Lengte WL: 19,75 m. Breedte: 6,14 m. Diepgang: 1,70-3,57 m. Ballast: 8.200 kg. Doorvaarthoogte: 29,90 m. Waterverplaatsing: 44 ton Motor: Steyr diesel 150 pk Brandstoftank: 4.800 ltr. diesel Drinkwatertank: 3.730 ltr. Grijs/zwart water 1.300 ltr brengen voor een ski- of wandeltocht. De gasten kunnen na zo’n uitstapje op de wal heerlijk opwarmen in de on-board sauna. www.kmy.nl Linssen (bijna 70) heeft succes met Boat Show Met dertig procent meer bezoekers sloot Linssen Yachts in Maasbracht de deuren van de 20ste jaarlijkse in-house botenexpositie (16-19 november). Zeshonderd gasten woonden de première bij van de nieuwe Linssen Grand Sturdy 450 Variotop®. Tijdens het weekend bezochten 1500 gasten uit 14 landen Boat Show. Er werden orders genoteerd voor elf nieuwe jachten, goed voor € 5,2 miljoen omzet. Negentien internationale vertegenwoordigers en vijftien jachtverhuurbedrijven uit drie continenten vergaderden over strategie en toekomst, over de markt en het merk. Drie generaties Linssen waren aanwezig, waaronder de 96-jarige oprichter Jac. Linssen sr. En last but not least: het 70-jarig jubileum van het familiebedrijf werd feestelijk ingeluid. www.linssenyachts.com Op de VIP-avond werd de nieuwe Linssen Grand Sturdy 450 Variotop® gepresenteerd. Jachtbouw Nederland 6 december 2018 nieuws van Nederlandse jachtwerven

Jetten Jachtbouw neemt plaats Jetten Yachting in In een Engelstalig persbericht meldt Jetten Jachtbouw in Sneek dat de werf zijn activiteiten ‘as usual’ zal voortzetten met hulp van investeringsmaatschappij Oxbridge SE. Als directeur treedt François Koopal op. Volgens curator mr. C. Geffroy betreft het geen doorstart van de op 22 mei 2018 failliet verklaarde Jetten Yachting BV, maar heeft de investeerder de roerende goederen (gereedschappen, machines, etc.) uit de failliete boedel overgenomen. Naamsverwarring De verwarring rond de naam Jetten is groot omdat de gebroeders Marcel en Sander Jetten medio 2017 hun bedrijf Jetten Yachting, handelend onder de naam Jetten Shipyard, verkochten aan Jeannot Grim, die de directie ging voeren. De broers hebben daarna een nieuw bedrijf opgezet dat Jetten Yacht Support heet. Het nu opgestarte bedrijf heet Jetten Jachtbouw en is dus geen voortzetting van het failliete Jetten Yachting, maar in het persbericht wordt wel gesteld dat Jetten Jachtbouw onderdeel was van het merk Jetten Shipyard, dat sinds 1997 bestaat. Ook de website die thans wordt gevoerd draagt die naam. Investeerder Oxbridge SE heeft volgens het persbericht een substantieel belang genomen in Jetten Bommelaer BV, dat een deelneming is van Jetten Vastgoed Holding BV, eigendom van eerder genoemde Jeannot Grim, eigenaar van de bedrijfspanden van de werf aan de Hendrik Bulthuisweg in Sneek. Paradepaardje Jetten Jachtbouw pronkt nog met de veren van de voorganger door te vermelden dat het paradepaardje van de nieuwe werf een Jetten Beach 62 Wheelhouse is. Dit 19 meter lange motorjacht is ontworpen door Cor D. Rover. Volgens curator Geffroy betreft het echter een schip dat Jetten Yachting ten tijde van het faillissement vrijwel voltooid had en waar een Amerikaanse opdrachtgever hypotheekhouder van is. Als het schip gereed is, zal het volgens Geffroy direct aan derden verkocht worden, in de hoop dat de eigenaar de erop gevestigde hypotheek ermee kan aflossen. Eigendomsrecht Curator Geffroy meldt dat ten tijde van het faillissement acht schepen in verschillende stadia van afbouw waren. Volgens het faillissementsverslag waren er dertien schepen in opdracht. Drie schepen bevinden zich nog op de werf. De meeste opdrachtgevers verkeren in onzekerheid over hun eigendomsrecht. “In de leveringsvoorwaarden van de werf is nadrukkelijk het eigendomsrecht voorbehouden aan de opdrachtnemer. Die voorwaarden zijn niet in het belang van de klant opgesteld”, aldus Geffroy. Diverse opdrachtgevers zijn van mening dat zij wel degelijk eigenaar zijn van hun Heesen: Opbouw op romp Electra geplaatst Bij Heesen in Oss is de opbouw van Project Electra (bouwnummer YN 19150) op de romp gezet. Electra is het tweede schip in de 50 meter 5000 klasse, eveneens met een Fast Displacement Hull Form (FDHF) en een hybride, dieselelektrische voortstuwing, In de hybride modus tot 9 knopen is het geluidsniveau 46dB, vergelijkbaar met het geluid van zachte regen. Twee watergekoelde asmotoren van elk 127 kW drijven het jacht aan. Bij een snelheid van 9-12 knopen gaan de hoofdmotoren aan en de generatoren af. Bij 12 knopen is het brandstofverbruik 98 liter per uur. In de cruising mode (12-15 knopen) drijven de hoofdmotoren de schroeven en en zorgen de generatoren voor de elektriciteit aan boord. In de Boost-modus, een snelheid van ruim 16 knopen gaan de elektrische asmotoren ook meedoen in de aandrijving. Het volume van het schip blijft net onder 500 GT. Frank LaupKenmerkend is de licht negatieve bijlboeg van de Electra. Foto Dick Holthuis man van Omega ontwierp een stoer exterieur, waar esthetiek en functionaliteit elkaar ontmoeten. Voor twaalf gasten zijn benedendeks vijf hutten; de master stateroom bevindt zich voor op het hoofddek. Het interieur is van de hand van Cristiano Gatto, die organische vormen in zijn ontwerp integreert. Door lage meubelen kunnen de gasten volop genieten van het panoramische uitzicht door de hoge ramen, van vloer tot plafond. Project Electra wordt in april 2020 opgeleverd. www.heesenyachts.com schip dat in aanbouw was. Drie opdrachtgevers zijn het gesprek aangegaan met de curator, van wie er twee een minnelijke schikking hebben getroffen om in het bezit van hun schip te komen. Voor andere schepen zal een gang naar de rechter worden gemaakt. “Er is zelfs een aantal schepen voor eigen rekening elders afgebouwd, maar daarmee wordt een groot risico genomen. Als de rechter bepaalt dat zij juridisch gezien onder de failliete boedel vallen, raken zij hun investering kwijt.” Luxere schepen Jeannot Grim noemt zichzelf bij Jetten Jachtbouw ‘een man in de achtergrond’. “We gaan door met het bouwen in staal, vooral in modellen die het goed doen, maar dan iets luxueuzer, meer premium.” Dat maakt volgens Grim de jachten duurder. Het faillissement van Jetten Yachting is volgens hem ontstaan doordat de jachten slecht waren gecalculeerd, waardoor er verlies op werd geleden. “Het heeft geen zin om jachten tegen een scherpe prijs te verkopen. Een boot mag meer kosten. Het is een exclusief product, vooral een snel, aluminium schip. Jetten Jachtbouw gaat de nadruk leggen op kleinere, stalen jachten van 42 t/m 50 voet en aluminium jachten van 45 tot en met 78 voet.” Volgens Grim zal Jetten Jachtbouw klein van start gaan, met negen werknemers en ook wordt geprobeerd oud-werknemers terug te halen. Binnenkort, wellicht komende week, zal Grim de naam onthullen van een bekend merk dat hij in huis haalt. “We hadden de keuze zelf een nieuw model te ontwikkelen of iets van buitenaf te halen. We kozen voor het laatste”, aldus Grim. www.jettenshipyard.com 49 nieuws van Nederlandse jachtwerven december 2018

‘Volop primeurs op Boot Holland 2019’ In het WTC Expo in Leeuwarden wordt in februari traditioneel het Nederlandse watersportseizoen afgetrapt met Boot Holland. De beurs staat vooral bekend om het grote aanbod van stalen motorjachten, maar het aanbod is veel breder. 50 Van 8 tot en met 13 februari 2019 tonen 250 exposanten in vier hallen hun boten, producten en diensten. Aan en om een grote steiger in de Saksenhal is een veertigtal stalen motorjachten tussen 9 en 17 meter lengte te zien, een ongekend aanbod. Volgens de beursorganisatie is daar een groot aantal primeurs bij. Het is nog vroeg, maar drie primeurs zijn alvast aangekondigd: Bootcentrum Geertsma presenteert de Bege Tigo Cruiser 1300 en A28 Watersport de Florijn 495 XL en Rivera Nautic uit Heeg komt met Maxima Boats. Verder worden nieuwe boten verwacht van Brandsma Jachten, De Stille Boot, Vedette Jachtbouw, Tornado Sailing en Pollard Jachtbouw In vier hallen tonen 250 exposanten hun producten. De beurs wordt wel getypeerd als ‘kleinschalig met een provinciaal karakter’, maar is dankzij blijvende innovaties uitgegroeid tot een vooraanstaande allround watersporttentoonstelling. De vorige editie trok ruim 31.000 bezoekers, ook uit omringende landen, met name uit Duitsland. Breed aanbod De staalbouw blijft een belangrijke categorie, maar is allang niet meer de enige poot waarop de beurs drijft. Met open vis- en dagboten, zeiljachten, polyester motorjachten, sloepen van klein tot groot en van waterverplaatsers tot snelvarende exemplaren, motoren in- en outboard, accessoires, dienstverlenende bedrijven, organisaties en verenigingen is er op Boot Holland een aanbod voor een breed publiek. Innoveren Blijvend innoveren werpt zijn vruchten af, aldus beursorganisatie WTC Expo. Laatste voorbeeld daarvan is het Funpaviljoen in de Friezenhal. Ingegeven door een toenemende populariteit van het suppen werd vier jaar geleden begonnen met een presentatie van funsporten op een beursoppervlak van 200 m². Nu staat er centraal in dit paviljoen een groot bassin en is de ruimte voor exposanten toegenomen tot ruim 1.000 m². Er is onder meer aandacht voor suppen, skimboarden, kiten, waterskiën en surfen. Vaste waarde is intussen ook de jong gebruikte motorjachten. In de Keltenhal zijn er diverse occasions van Jachtbemiddeling Van Veen en in de Saksenhal van Smelne Yachtcenter. Recreatiepaviljoen Nieuw op deze 29-ste editie is het Recreatiepaviljoen in de Friezenhal. Hier staan niet alleen verhuurbedrijven van motor- en zeiljachten, maar ook vertegenwoordigers van vaargebieden en plaatsen die geschikt zijn voor een vakantie of een korter verblijf. Verder wordt het Varend Erfgoed Plein flink groter, zijn vrijwel alle belangenverenigingen vertegenwoordigd en wordt het vooral een kijk-en-doe-plein. Het doe-het-zelf paviljoen in de Keltenhal biedt allerhande informatie over het onderhoud van boten en het repareren van schade met demonstraties, workshops en de verkoop van onderdelen. Statenjacht te zien De provincie Friesland is al jaren een trouwe deelnemer aan Boot Holland. De komende beurs krijgt een extra feestelijk tintje: het statenjacht Friso, een boeier, bestaat in 2019 125 jaar en is op de beursvloer te bewonderen. De provincie Friesland gebruikt het schip sinds 1954 voor representatie. De commissaris van de Koning Arno Brok verricht de officiële opening van Boot Holland 2019. Informatie De entree kost € 14,50 voor volwassenen en is gratis voor jeugd t/m 12 jaar. Online tickets € 12,50. Parkeren kost € 4 voor een gehele dag. Een belangrijke wijziging ten opzichte van 2018 is dat er alleen op maandag nog een avondopenstelling is tot 21.00 uur. De overige dagen is de beurs geopend van 10.00-18.00 uur. www.boot-holland.nl Ook Vedette Jachtbouw is in 2019 weer van de partij. Jachtbouw Nederland 6 december 2018

Het zál maar gebeuren... Vaar op zeker Postbus 116 8440 AC Heerenveen Tel. (0513) 61 44 44 Fax (0513) 62 37 42 www.kuiperverzekeringen.nl

TESTED IN THE HARSHEST LAB ON THE PLANET From the freezing turmoil of the southern ocean to monsoon rains and equatorial heat, the Volvo Ocean Race puts boats and their crews through the most extreme sailing environments in the world. Working in coordination with the recent Volvo Ocean Race, AkzoNobel has tested their new Awlgrip HDT Clearcoat on every race boat in the fleet to ensure durability, color retention and outstanding gloss in even the harshest conditions. Choose Awlgrip HDT – the clearcoat with proven performance, developed for the toughest conditions and available now for your boat. awlgrip.com facebook.com/awlgripfinishes twitter.com/awlgrip All trademarks mentioned are owned by, or licensed to, the AkzoNobel group of companies. © AkzoNobel 2018. Image © Thierry Martinez / team AkzoNobel 9406/0918 instagram.com/awlgripfinishes

1 Online Touch

Index

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4
5. 5
6. 6
7. 7
8. 8
9. 9
10. 10
11. 11
12. 12
13. 13
14. 14
15. 15
16. 16
17. 17
18. 18
19. 19
20. 20
21. 21
22. 22
23. 23
24. 24
25. 25
26. 26
27. 27
28. 28
29. 29
30. 30
31. 31
32. 32
33. 33
34. 34
35. 35
36. 36
37. 37
38. 38
39. 39
40. 40
41. 41
42. 42
43. 43
44. 44
45. 45
46. 46
47. 47
48. 48
49. 49
50. 50
51. 51
52. 52

Home