9 bijval ging hij toen de sombere en ongelukkige toer op. Inspiratie en productiviteit namen zo zienderogen af. Wordsworth stierf te Ambleside in 1850. Nog datzelfde jaar publiceerde zijn weduwe zijn lang autobiografisch gedicht 'The Prelude'. 18.3 "Gelukkig is hij die in de herinnering aan een zonnige jeugd een ster bezit in 's levens duister." (Berthold Auerbach) De Duits-Joodse dichter-schrijver Mozes Baruch Auerbach (gekend als Berthold Auerbach) is geboren in 1812 in de regio Württenberg (Wurtenberg). Zijn studies wijsbegeerte brachten hem ertoe zich te verdiepen in de ideeën van de Nederlandse denker Baruch Spinoza (17de eeuw) en geleidelijk afstand te nemen van het orthodoxe jodendom. Zijn eerste geschriften waren vooral van filosofische aard. Maar in 1843 publiceerde hij 'Dorpsverhalen uit het Zwarte Woud' waarin hij de realistische toer opging en waarmee hij zich bijzonder populair maakte. Ook in zijn volgende boeken wist hij op rake wijze de Zuid-Duitse bevolking te beschrijven en dan vooral de plattelandsboeren van de Beierse Alpen en het Zwarte Woud. In 1861 verscheen 'Auf der Höhe' dat achteraf in diverse talen werd omgezet. De lezer bewonderde hierin vooral de fijnzinnige psychologische ontleding van de personages. 'Walfried' (1874) was onder meer geïnspireerd door de sfeer rond de drang naar de Duitse eenmaking en de (in 1871 gewonnen) Frans-Duitse oorlog. In 1882 overleed hij in het Franse Cannes. In de jaren vooraf was hij nog erg productief geweest met 'Nach dreissig Jahren' (1876), 'Der Forstmeister' (1879) en 'Brigitta' (1880). Berthold Auerbach wordt nu zo wat aanzien als de oprichter van de Duitse 'tendensroman' waarin fantasie en fictie worden gebruikt als middel om invloed uit te oefenen op de publieke opinie. 18.4 "Wat mij betreft weet ik niets zeker, maar naar de sterren kijken zet me aan het dromen." (Vincent van Gogh) Vincent van Gogh (°1853 te Zundert) was de zoon van een predikant. Werk als kunsthandelaar te Londen en Parijs duurde niet lang, een zending in de Belgische mijnstreek Borinage als evangelieprediker evenmin. Terug thuis, nu te Nuenen, startte hij zijn carrière als artiest, dit in een sociaal-realistische stijl. Na een kort verblijf te Antwerpen (1885) arriveerde hij bij zijn broer Theo te Parijs (1886). Hij kwam er in contact met impressionisten, maar wilde een eigen stijl. In 1888 vestigde hij zich in het zuiderse Arles waar hij niet alleen worstelde met het schilderen maar ook met zichzelf : in een waanzinsaanval sneed hij zijn rechteroor af. Hij werd opgenomen in een gesticht te Saint-Rémy de Provence. Zijn werk werd er somberder van kleur maar ook feller bewogen, dit via cipressen, wolkenformaties, zonnen. In 1890 trok hij naar Auvers ter verzorging bij een dokter, maar nog
10 Online Touch Home