BINNENLANDS BESTUUR - WEEK 47 | 2020 ACHTERGROND 41 ‘ Wat een boa ‘veel te druk’ noemt, kan in de beleving van een ondernemer vallen onder ‘gezellige aanloop’ verkeerskundigen, bijvoorbeeld bij de herinrichting van een verkeersplein, en ook retailers gebruiken het graag. Maar een druktemeter voor ondernemers, zoals Nijmegen die vorig jaar ontwikkelde, kan in coronatijd ook worden ingezet om het publiek te informeren over drukte in de binnenstad. De Nijmeegse druktemeter is te vinden op nijmegen.nl/tellingen. De belangstelling van gemeenten voor druktemeters is onverminderd groot, merken ze bij Intemo. Na Nijmegen worden de gemeenten Eersel en Utrecht voorzien van hun sensoren, en ze zijn in gesprek met Eindhoven en Amersfoort. Utrecht zet het systeem in om samen met Utrecht Science Park een deel van de campus te monitoren en coronaproof te maken. De gemeente wil onder meer bepalen waar fysieke scheidingen nodig zijn om looproutes af te bakenen, waar obstakels juist moeten worden weggehaald omdat ze voor filevorming op het trottoir zorgen. In het geval van een avondklok zou het systeem ook beweging op straat kunnen detecteren en dus kunnen helpen bij gerichte handhaving. Maar, benadrukt de woordvoerder: het systeem kan niet ‘zien’ om wie het gaat. TE VOL Sommige druktemeters zijn juist wel gebaseerd op waarnemingen. Provincie Gelderland lanceerde in juni de druktemonitor, net op tijd voor de stoet vakantievierders in eigen land. Met gekleurde bolletjes gaf de ‘monitor bezoekersdrukte’ aan op welke populaire Gelderse plekken het rustig was en waar het te vol raakte. Die informatie kwam van 350 ‘lokale experts’ die meermaals per dag aangaven hoe druk het was en wat ze verwachtten van de komende dagen. Onder de experts bevonden zich zowel handhavers als horecaondernemers. Die menselijke benadering was meteen het zwakke punt van de monitor, schreef de Volkskrant. De actuele status werd niet altijd goed bijgehouden, omdat het er bij drukte wel eens bij inschoot. En wat een boa ‘veel te druk’ noemt, kan in de beleving van een ondernemer vallen onder ‘gezellige aanloop’. Tegenstrijdige belangen spelen wel vaker mee. Zo werd SpotRotterdam ontwikkeld door de afdeling Economie. ‘Het is een positief bedoeld instrument, dat laat zien wat er nog mogelijk is,’ zegt Adriaan van bezoekersdrukte’ van Gelderland is na de zomer offline gehaald, volgens Toerisme Veluwe Arnhem Nijmegen omdat het beoogde doel was bereikt. Uit een enquête die de marketingorganisatie hield onder 627 gebruikers blijkt dat 88 procent van hen de plannen aanpaste als de monitor daar aanleiding toe gaf. In totaal werd de monitor meer dan 475.000 keer bezocht. De meeste bezoekers op één dag (29.152) waren er op 31 juli, een dag die de geschiedenis in ging als de warmste 31 juli in Nederland ooit. der Giessen. Daar zit een zekere spanning, erkent hij, vooral nu de boodschap van de gemeente tegelijkertijd is dat mensen zo veel mogelijk thuis moeten blijven om de druk op de zorg beheersbaar te houden. Net als andere druktemeters legt SpotRotterdam de keuze om al dan niet af te zien van een bezoek bij gebruikers zelf. LASTIG Niet onbelangrijk is de vraag is of het werkt. Checken bewoners een druktemeter voordat ze de binnenstad bezoeken? Laten toeristen de keuze voor een attractie afhangen van de kleur van een druktemeter? Dat is lastig te bepalen, ook omdat veel gemeenten nog maar net gebruikmaken van dergelijke systemen. Zo liet de gemeente Nissewaard in de zomer van 2020 een passantenteller installeren in de stadhuispassage van Spijkenisse. Op shoppeninspijkenisse.nl/druktemeter kunnen bewoners en bezoekers checken of ze er verstandig aan doen om de passage te bezoeken. Een woordvoerder van de gemeente stelt dat het gebruik nog niet heeft geleid tot afsluiting van looproutes omdat er te veel mensen in dat gebied waren. ‘Als dat het criterium is, dan werkt de druktemeter dus.’ Maar de situatie is eigenlijk onvergelijkbaar met die vóór corona, omdat bezoekers gericht hun inkopen doen en direct weer vertrekken uit het centrum. De ‘monitor ANDERE FACTOREN Zou het effect van een druktemeter na verloop van tijd af te lezen zijn aan de druktemeter zelf, bijvoorbeeld doordat er meer spreiding plaatsvindt of omdat het op minder plekken druk is dan voorheen? Onwaarschijnlijk, zegt Van der Giessen van SpotRotterdam. ‘Er zijn te veel andere factoren die bepalen hoe druk het ergens is, zoals het weer of evenementen.’ Voor inzicht in het effect van de druktemeter beschikt hij over een analyticsachtige tool, die laat zien hoe bezoekers de website gebruiken. Daarnaast is er een burgerpanel betrokken bij het testen van SpotRotterdam en kunnen gebruikers zelf feedback geven over de ervaren drukte op hun locatie. Maar voorlopig zitten ze bij SpotRotterdam nog volop in het bouwproces en valt er aan de achterkant van de tool van alles te verbeteren. Van der Giessen: ‘We zullen het niet alleen van de kwantiteit, maar vooral van de kwaliteit van de informatie moeten hebben. Je wil een zo nauwkeurig mogelijk beeld schetsen.’ Het model leert op basis van historische data. De toevoeging van andere databronnen, zoals verkeersdata en gegevens van vervoersbedrijven, zou het in staat kunnen stellen om later ook voorspellingen over drukte te doen. Maar dat maakt het ook ingewikkelder, want hoe verhouden die databronnen zich tot elkaar? Het is een onderwerp waar Saxion momenteel ook onderzoek naar doet met verschillende groepen studenten. Idealiter wordt de druktemeter van Rotterdam doorontwikkeld in samenwerking met andere gemeenten. Rotterdam is daarover in gesprek met Amsterdam en Almere. Ook het eerste contact met Mettina Veenstra van Saxion is inmiddels gelegd.
42 Online Touch Home