INTERVIEW 15 bang dat hun kinderen door hen worden weggehaald.’ Hij schrok van die angst. ‘Het drukte me echt met de neus op de feiten, van verdorie, die angst is groot.’ Op de vraag of hij de angst bij de ouders kan wegnemen, slaakt hij een zucht. ‘Dat is moeilijk. Als ik na alle gesprekken in een zin zou moeten samenvatten wat er moet gebeuren, is het wel angst omzetten in vertrouwen.’ Want er zit veel angst in het systeem, concludeert Verschuren. ‘De angst van ouders voor de casemanagers, de angst van de casemanagers dat de ouders het verkeerd doen, de angst van de hulpverleners dat die casemanagers hun werk niet goed doen.’ Opvallend in het boek is dat verschillende geïnterviewden zeggen dat er meer praktische hulp moet worden gegeven, in plaats van ‘moeilijke gesprekken’. ‘Inderdaad, het gaat dan om iemand die echt de handen uit de mouwen steekt, mee gaat helpen de boel op te ruimen, het gezin leert een dekbedovertrek om een dekbed heen te doen. Veel mensen blijken daar meer aan te hebben dan een keer per twee weken een gesprek waarbij wordt gevraagd: hoe voelt het nou voor jou? Ik zeg het wat gechargeerd, maar er zit een kern van waarheid in.’ De gemeente heeft dat ook meteen opgepakt. ‘Ik heb net een gesprek gehad met iemand die voor ons de bestaande hulp gaat ombouwen tot een soort gespecialiseerde gezinsverzorgster. We doen er dus ook echt wat mee, met wat ik hoor tijdens de gesprekken.’ De wethouder sprak ook met vier meiden die vaste bezoeker zijn van jongerencentrum Amovement in Hoogezand. De meiden hebben wisselende, maar over het algemeen niet al te beste ervaringen met hulpverleners. Op de vraag van de wethouder wat hen het meest heeft geholpen, antwoorden ze volmondig ‘Wij!’. Verschuren: ‘Dan denk ik: laten we alsjeblieft het jongerenwerk verder versterken. Die meiden steunen elkaar en als er dan een jongerenwerker bij zit die waar nodig de helpende hand biedt of een arm om de schouder slaat; dat werkt voor die meiden veel beter.’ Maar dat is niet de oplossing voor iedereen, haast hij zich te zeggen. ‘Voor kinderen met echte stoornissen werkt dit niet. Maar ik denk dat het voor veel kinderen werkt als ze elkaar kunnen ondersteunen. En dat veel ouders baat hebben bij praktische hulp.’ TE VEEL Hij vindt dat er te veel en te snel hulpverlening wordt ingezet. ‘Ouders ervaren de hulpverlening ook vaak als een last. We focussen vaak te veel op het kind, terwijl praktische hulp voor moeder beter ‘Bij ons zijn de problemen bovengemiddeld’ zou zijn. In veel van die gezinnen moet echt wel wat gebeuren, maar anders. Nogmaals, voor een deel is voor met kinderen met psychische problemen professionele hulp echt noodzakelijk, maar ik denk zeker dat we in Midden-Groningen veel te maken heeft met opvoedingsonmacht, met schulden, met stress. Veel ouders hebben het nooit van hun ouders meegekregen hoe je je kinderen moet opvoeden; dat wordt van generatie op generatie doorgegeven. Daar past de jeugdhulp die wij nu leveren niet echt goed bij.’ Het roer moet dus om. Weer zucht Verschuren. ‘Ja, en daar zijn we mee bezig, maar het gaat zo langzaam. Er moet veel meer worden gekeken naar de hele gezinssituatie en naar wat het eigen netwerk kan opvangen. De praktijk wijst uit dat het nog lang niet ver genoeg gaat.’ In zijn boek beschrijft Verschuren zijn ‘droommodel’. ‘Ik zie dan een wereld voor me waarin gezinnen sterk genoeg zijn om met hulp van het eigen netwerk, dus niet met professionele hulpverlening, problemen kunnen oplossen.’ In dat droommodel wordt ook integraal gewerkt. ‘Daarin moeten we nog grote stappen zetten. We moeten een geheel maken van participatie, schuldhulpverlening, maatschappelijk werk, jongerenwerk en jeugdhulp. Dat zie ik als een opgave voor de komende tijd.’ CORONA Hij wil daarbij ook lessen trekken uit de coronacrisis, waarover hij voor het laatste hoofdstuk nog een aantal gesprekken heeft gevoerd. ‘Wat ik terugkrijg van casemanagers is dat het bij veel gezinnen, waarover zij zich grote zorgen maakten, wonderwel goed is gegaan. Een aantal gezinnen heeft de lockdown als ontspanning ervaren. De kinderen hoefden niet op tijd naar school, het huis hoefde niet te worden opgeruimd omdat de hulpverlener zou langskomen. Daarmee is niet gezegd dat het dus allemaal wat minder kan, want er is ook een aantal nieuwe crises bij andere gezinnen bijgekomen.’ Toch stelt Verschuren in zijn boek dat de lockdown ‘heilzaam gebleken is voor de jeugdhulp in Midden-Groningen’. ‘Samenwerking tussen partijen kwam snel van de grond, jongerenwerkers kwamen in contact met nieuwe groepen jongeren en zoals gezegd redden veel gezinnen het ook zonder professionele hulp. Ik hoop dat we dit vast kunnen houden, dat we deze crisis niet verspillen.’ Toch pakken zich nog behoorlijk donkere wolken samen boven Midden-Groningen. De herijking van het gemeentefonds dreigt desastreus uit te pakken voor de gemeente. ‘Onze wethouder financiën schat dat als het meezit we er 4 miljoen euro op achteruit gaan en als het tegenzit 7 tot 8 miljoen.’ Na forse bezuinigingen, op onder meer de sociale wijkteams, een behoorlijke stijging van de ozb en een flinke greep uit de reserves is de begroting vorig jaar sluitend gekregen. ‘In de reserve zit nu nog 6 miljoen. Dat betekent nog een jaar jeugdhulp en dan hebben we een reserve van nul. De situatie is echt behoorlijk dramatisch.’ De interviews hebben de kijk van Verschuren op de jeugdhulp en de rol van de gemeente daarin niet wezenlijk veranderd. ‘De gedachten die ik had, zijn wat scherper geworden. Wel schrok ik, zoals gezegd, van de hoeveelheid angst die er in het systeem zit.’ Hij heeft voor zijn gevoel meer greep op de jeugdhulp gekregen. ‘Ik weet hoe iedereen erin staat en hoe mechanismen werken.’ Ondanks alle financiële problemen, de ‘verzuchtingen’ dat veranderingen moeten maar lang duren, is hij nog steeds tevreden met zijn portefeuille. ‘Het is een stevige uitdaging, maar ik vind het nog steeds een mooi beleidsterrein. Ik overschat de rol van een wethouder niet, maar ik heb toch wel het idee dat ik door mijn inzet en mijn prikkelen van allerlei mensen de boel wat vooruithelp.’ Worstelen met geboeide handen. Hoe de gemeente greep zoekt op de jeugdhulp. Uitgeverij Passage. 152 pagina’s. 17,90 euro. BINNENLANDS BESTUUR - WEEK 26 | 2020
16 Online Touch Home