0

Het vakblad voor de watersportbranche Jaargang 25, nummer 6, december 2018 magazine Thema: Duurzaamheid Van inkoop tot recycling Waar zijn ze: goede vakmensen? Scholen spelen in op behoefte Jachthaven De Schapenput Duurzaam van zeep tot zonnecellen Update dossier antifouling 25 jaar magazine

Op 52 ft. van de oneindige vrijheid genieten. FOLLOW THE CALL. 19 - 27.1. 2019 Informatie in Nederland: Fairwise bv Zeestraat 100 _ 2518 AD Den Haag Tel. +31 (0) 70 350 1100 info@fairwise.nl www.fairwise.nl Het zál maar gebeuren... Onderneem op zeker Onze watersportdesk adviseert u graag. Postbus 116 8440 AC Heerenveen Tel. (0513) 61 44 44 Fax (0513) 62 37 42 info@kuiperverzekeringen.nl www.kuiperverzekeringen.nl

VOORWOORD P’s Al lerend en werkend in de marketing en communicatie groeide ik op met de 4 P’s van de marketingmix: Product, Prijs, Plaats en Promotie. Later kwam daar overigens nog een 5e P bij, die van Personeel. Later leerde ik nog een rijtje P’s. De 4 P’s die je gebruikt om bijvoorbeeld een overtuigende verkooptekst te schrijven: Promise, Picture, Proof en Push. De P’s zijn populair want ook op het gebied van duurzaamheid – het thema van dit nummer – zijn ze er. People, Planet en Profit: 3 P’s die op een harmonieuze wijze gecombineerd moeten worden. Wanneer de combinatie niet in balans is, lijden de andere elementen hieronder. Als er één bedrijf is, waar ze aandacht schenken aan deze 3 P’s, is het Jachthaven De Schapenput wel. Dirk-Jan van Weezel verhuurt elektrosloepen, bracht zonnepanelen aan en liet alle steigers maken van recyclebaar materiaal. Op pagina 30 leest u welke plannen hij nog meer heeft om de haven verder te verduurzamen. Ook veel andere watersportondernemers houden zich bezig met maatschappelijk verantwoord ondernemen. Zij zien dat duurzaamheid veel meer omvat dan het leveren van groene producten. Het is een keten. Bedrijven als Kempers, Feadship en Hoora verduurzamen hun hele bedrijfsproces. Hoe, dat leest u op pagina 22. Duurzaamheid speelt natuurlijk helemaal de hoofdrol in het dossier antifouling. De regelgeving voor de toelating van antifouling wordt steeds verder aangescherpt. Een update over het ontwikkelen van biocidevrije, milieuvriendelijke Colofon HISWA Magazine is het relatie magazine van HISWA Vereniging. Het blad profileert zich als het toonaangevende vakblad van de watersport industrie. Het blad verschijnt zes keer per jaar en wordt verspreid onder watersport bedrijven en stakeholders in de watersportbranche. alternatieven vindt u op pagina 26. Een milieubewuste uitgave dus, dit laatste nummer van 2018. En nog even over die P’s. Ik heb er ook 2: ik wens iedereen Prettige feestdagen en een Prachtig 2019! Liane Jansen Hoofdredacteur Uitgever HISWA Vereniging Postbus 37111 1030 AC Amsterdam T 020 - 705 14 00 E communicatie@hiswa.nl I www.hiswa.nl Advertentieverkoop Roskam Media Frank van Gils T 06 - 53 88 82 66 E f.gils@roskammedia.nl Aan dit nummer werkten mee Hans Buitelaar, Veerle Heidema, Paul Steenhoff, Lisette Vos HISWA MAGAZINE 6 3 Hoofdredacteur drs. Liane Jansen Redactiesecretariaat Tessa den Hartog Vormgeving HMM Exhibitions BV Denise Vork-Dadema Druk Zalsman Zwolle BV Foto cover Kempers Watersport

AL MEER DAN 35 JAAR UW MAKELAAR EN TAXATEUR VAN RECREATIEBEDRIJVEN Den Bosch 073 6408 888 | Huizen 035 6236 212 | info@maasrbm.nl | www.maasrbm.nl

INHOUD Artikelen Duurzaamheid is een keten Duurzaamheid omvat meer dan groene producten leveren: watersportondernemers verduurzamen hun hele bedrijfsproces. Update dossier antifouling De regelgeving voor de toelating van antifouling wordt steeds verder aangescherpt. Een update over het ontwikkelen van biocidevrije, milieuvriendelijke alternatieven. ‘Opleiding tot baan in watersport moet flexibel zijn’ Voor elk watersportbedrijf is goed opgeleid (technisch) personeel onmisbaar. Docenten aan het woord over hoe zij flexibel inspelen op de behoefte van bedrijven. Jachthaven De Schapenput Milieubewust en duurzaam van zeep tot zonnecellen. Het Portret Dit keer: Bas van Dullemen van Jachthaven Poelgeest. 40 30 26 24 22 Elk nummer HISWA Kalender Op Stapel Ondernemersnieuws Column Geert Dijks Column Peter Brussel Vraag & Antwoord Nieuws I Mens & Bedrijf HISWA Business Club Nieuws HISWA Business Club Overzicht 6 7 8 19 19 35 Beursnieuws: HISWA Amsterdam Boat Show 36 Nieuws I Innovatie 42 47 52 58 HISWA MAGAZINE 6 5

HISWA KALENDER Overzicht van bijeenkomsten, evenementen, workshops, trainingen en vergaderingen van HISWA. JANUARI FEBRUARI Vakantiebeurs Welkom op het water in hal 10 9 - 13 januari Jaarbeurs, Utrecht www.vakantiebeurs.nl Workshop Ondernemerschap 14 januari HISWA Vereniging, Amsterdam www.hiswa.nl HISWA-bijeenkomsten Check www.hiswa.nl/agenda voor de data van alle bijeenkomsten, vergaderingen en trainingen die HISWA Vereniging organiseert. 6 HISWA MAGAZINE 6 Boot Düsseldorf 19 - 27 januari Düsseldorf, Duitsland www.boot.de Netwerkborrel Kuiper Verzekeringen (HISWA Partner in Business) 22 januari Düsseldorf, Duitsland www.hiswa.nl Workshop BHV (herhaling) 14 februari Praktijkcentrum Amersfoort www.hiswa.nl MAART HISWA Amsterdam Boat Show 6 - 10 maart Amsterdam www.hiswarai.nl

Op stapel SV14 De SV14 is een betaalbare zeilboot voor mensen met een handicap. De SV14 is gemakkelijk in gebruik en snel. De krachtige rompvorm is vooral bedoeld om maximale stabiliteit te bieden. Vanwege de beperkte mobiliteit van de bemanning moet de boot zo recht mogelijk kunnen varen. Dit komt via twee onderdelen tot stand: een brede romp en een hoge ballastverhouding. Het resultaat is een boot met een positieve stabiliteit tot en met 130 graden. Dit is een vitaal belang voor de veiligheid. Fareast Boats is momenteel bezig met de productie. Bovendien stelt de werf de eerste 1.000 boten beschikbaar voor dezelfde prijs als wat het ‘doe-het-zelf-bouwen’ materiaalpakket kost. Het plan is om de eerste boot tijdens Boot Düsseldorf te tonen aan het grote publiek. Daarna is het de bedoeling dat de boot in actie komt en dat World Sailing de boot gaat testen als wedstrijdzeilboot voor mindervalide zeilers. De SV14 kreeg dit jaar een eervolle vermelding bij de verkiezing HISWA Boot van het Jaar 2018. www.sv14.org Lengte Breedte Diepgang Gewicht 4.55 m 1.59 m 1.20 m 260 kg Doorvaarthoogte 6.2 m CE-categorie D

ONDERNEMERSNIEUWS Groen licht voor fusie HISWA Vereniging en RECRON In 2019 gaan HISWA Vereniging en RECRON - brancheorganisatie voor recreatieondernemers - voorbereidingen treffen voor een fusie. Tijdens zowel de Algemene Ledenvergadering van HISWA als die van RECRON gingen de handen op elkaar voor een fusie. De nieuwe organisatie HISWARECRON wordt per 1 januari 2020 opgericht. Beide Algemene Ledenvergaderingen vonden gistermiddag tegelijkertijd plaats bij De Eemhof in Zeewolde. Het voorgenomen fusiebesluit werd apart voorgelegd aan de leden. Alle aanwezigen stemden positief waarmee groen licht is gegeven om te werken aan de nieuwe vereniging HISWA-RECRON in 2020. Het jaar 2019 wordt gebruikt om alle voorbereidingen te treffen die nodig zijn voor de fusie. Geert Dijks, nu nog directeur van HISWA Vereniging, wordt straks directeur van de nieuwe vereniging HISWA-RECRON. Hij verheugt zich op de nieuwe periode en de kansen die de fusie met zich meebrengt: “Samen maken we ons sterker voor de toekomst. RECRON en HISWA hebben veel gemeenschappelijk en vullen elkaar op onderdelen goed aan. Beide merken staan goed bekend: RECRON vooral bij de overheid en HISWA vooral bij consumenten. RECRON heeft een groot ledenvolume en is sterk in lobby. HISWA heeft veel expertise op het gebied van marketing, promotie, productontwikkeling en waterbeleid. Er komen straks drie afdelingen: een afdeling Recreatie & Leisure, een afdeling Jachtbouw & Watersport en een afdeling Beleid & Advies waar specialisten samenwerken op het gebied van sociaal beleid, juridisch advies, productontwikkeling, trainingen en ledenvoordeelprogramma’s.” Het merk HISWA blijft overeind. Bijvoorbeeld voor de erkenningen en certificeringen van bedrijven en personen. Maar ook voor de beurzen en exportprogramma’s als de HISWA Holland Yachting Group. De bureauorganisatie bestaat straks uit circa 30 professionals. Voor de nieuwe kantoororganisatie van HISWA-RECRON wordt nieuwe huisvesting gezocht in het midden van het land. RECRON houdt nu nog kantoor in Zeist en HISWA in Amsterdam. Welkom op het water gaat verder in 2019 De stuurgroep van de campagne Welkom op het water is enthousiast over het voortzetten van de campagne voor zeven jaar. De afgelopen drie jaar is er al veel bereikt, maar campagne voeren blijft pure noodzaak. Rob van Zanten, voorzitter stuurgroep: “Fijn dat we tijdens de ALV het vertrouwen van de leden kregen om de campagne Welkom op het water voort te zetten. Wij gaan de 8 campagne nog groter maken!” De plannen voor 2019 krijgen gestaag vorm. Zo neemt Welkom op het water samen met enkele leden, het Watersportverbond en VVV-kantoren deel aan de Vakantiebeurs onder het thema Nederland Waterland. Verder wordt dit jaar de eerste editie van de Nationale Meevaardag georganiseerd en wordt onderzocht hoe er met scholen kan worden samengewerkt. Verder blijft Welkom op het water natuurlijk actief op de verschillende online kanalen en wordt er ingezet op verschillende pr-activiteiten. Daarnaast wil de stuurgroep graag een marktonderzoek uitvoeren. HISWA MAGAZINE 6

ONDERNEMERSNIEUWS HISWA Vereniging telt 3 nieuwe leden Performance Yachts Group Performance Yachts Group is dealer in pleziervaartuigen en importeur van jachten. Als nevenactiviteit voorzien zij ook in winterstalling op de wal binnen en buiten. Website in ontwikkeling Jachthuren.nl Taurus Boats&Tenders B.V. Taurus Boats&Tenders B.V. streeft er naar om het varen met kleine tot middelgrote boten leuker, goedkoper en vooral duurzamer te maken. Door het toepassen van een elektrische voortstuwing en slimme laadtechniek biedt het bedrijf een alternatief voor de verbrandingsmotor. Jachthuren.nl verhuurt een motorkruiser voor een vaarvakantie met een start in het land van Maas & Waal. Het jacht wordt verhuurd zonder bemanning, maar een persoonlijk en duidelijk vaarinstructie wordt altijd gegeven. Tevens voorziet Jachthuren.nl in verhuurbemiddeling voor binnen- en buitenland. www.jachthuren.nl Advertentietarieven blijven gelijk Adverteren in HISWA Magazine blijft in 2019 net zo aantrekkelijk als in voorgaande jaren. De tarieven blijven ongewijzigd laag in 2019. U kunt al vanaf 400 euro een advertentie plaatsen in HISWA Magazine. U heeft de keuze uit een normale advertentie, een advertorial of personeelsadvertentie. Wilt u nog grotere exposure onder 18.000 watersportprofessionals? Denk dan eens aan een insert, meehechter of bijlage. HISWA Magazine is het vakblad voor de watersportbranche. Het is een business-to-businessblad dat via controlled circulation gratis verspreid wordt onder HISWA-leden, niet-leden, ambtenaren, politici, studenten, journalisten en andere relaties in de watersportbranche. Van de lezers krijgt het blad een uitstekend rapportcijfer: een 7,5 (bron: Lezersonderzoek 2017). HISWA Magazine verschijnt in 2019 ook weer zes keer per jaar, in een oplage van Verschijning Hoofdthema Nr. 1 – februari/maart Nr. 2 – april/mei Nr. 3 – juni/juli Nr. 5 – oktober/november Nr. 6 – december/januari Export Nr. 4 – augustus/september HISWA te water METS Duurzaamheid circa 6.000 exemplaren per nummer. Het blad heeft een bereik van minimaal 18.000 lezers per editie. Elk nummer is een mix van: informatie en nieuws, human interest, opinie, vakinhoud en techniek. Het vakblad voor de watersportbranche Jaargang 25, nummer 6, december 2018 Roskam Media verzorgt de advertentieverkoop voor HISWA Magazine. Neem voor meer informatie en mogelijkheden contact op met Frank van Gils via 06 53888266 of f.gils@roskammedia.nl. U kunt de nieuwe Tariefkaart HISWA Magazine 2019 downloaden via www.hiswa.nl/magazine. Subthema’s HISWA Amsterdam Boat Show Bedrijfsvoering, nieuwe wet- en regelgeving Recreatie en toerisme Jachthavens, zeilscholen, verhuur Innovatie, handel Jachtbouw en -ontwerp, de markt (cijfers en ontwikkelingen) Toelevering, elektronica, navigatie, comfort aan boord Arbeidsmarkt, milieu, arbo, veiligheid Het eerste prototype is eind 2018 te zien. In 2019 wordt een kleinschalige productie gestart. www.taurusboats.nl magazineMA G A Z I NE Thema: Duurzaamheid Van inkoop tot recycling Waar zijn ze: goede vakmensen? Scholen spelen in op behoefte Jachthaven De Schapenput Duurzaam van zeep tot zonnecellen Update dossier antifouling HISWA MAGAZINE 6 9 25 jaar magazine

ONDERNEMERSNIEUWS Meld u aan: workshop Ondernemerschap Leer als starter of doorgewinterde ondernemer stapsgewijs met andere ogen te kijken naar uw bedrijf. Met de workshop Ondernemerschap zet u uw bedrijf opnieuw in de steigers. Dit doet u niet alleen, maar onder begeleiding van ervaren docenten. In deze nieuwe workshop leert u in tien interactieve sessies uw bedrijf goed neer te zetten. Hiermee brengt u uw bedrijf naar een hoger plan. Tijdens de workshops krijgt u de unieke kans om gedurende zes maanden te werken aan de kwaliteit van uw bedrijf onder begeleiding van Romeo Oehler en Pascal van Dooren, twee zeer ervaren docenten. Zij dagen u uit om een goed plan voor uw onderneming te maken. Hiermee kunt u direct aan de slag. De workshop start op 14 januari 2019. De opvolgende bijeenkomsten zijn op maandagavond van 16:00 uur tot 20:00 uur en vinden plaats op het HISWA-kantoor te Amsterdam. U kunt u aanmelden via een mail aan Carlijn de Koning: c.de.koning@hiswa.nl. Deze workshop is toegankelijk voor HISWA-leden tegen een tarief van 1.500 euro all-in. Niet-leden betalen 2.250 euro. Nieuwe collega’s Van links naar rechts: Daniëlle Hoogland, Jeroen Sirag (exportmanager bij HISWA Holland Yachting Group) en Stephanie Emmelkamp. Sinds half oktober is Daniëlle Hoogland in de functie van event & communicatiespecialist begonnen bij HISWA Holland Yachting Group. Daniëlle deed ervaring op bij de organisatie van watersportevenementen als de Delta Lloyd Regatta, The Race of the Classics en de HISWA te water. Sinds 3 december werkt Stephanie Emmelkamp als marketingspecialist bij HISWA Holland Yachting Group. Stephanie heeft ruime ervaring opgedaan in de functie van marketingen salesmanager binnen de retail- en kunstsector. 10 HISWA MAGAZINE 6 Geslaagd Holland Get Connected Event op METS Veel leden en partners van HISWA Holland Yachting Group waren vertegenwoordigd binnen het nieuwe Holland-paviljoen op METSTRADE Show 2018. Dit unieke format in de superjachthal biedt bezoekers een ‘one stop does it all’-ervaring. Het traditionele Holland Get Connected event op de woensdagavond was wederom geslaagd. Leden, partners en relaties kwamen bijeen voor dit netwerkevenement, waar kennisuitwisseling, synergie en verbinding centraal stond.

ONDERNEMERSNIEUWS Houseboats als kans voor jachthavens Tijdens de METSTRADE Show vond het achtste HISWA Jachthavensymposium plaats. Het symposium bestond uit een combinatie van beursbezoek aan de METSRADE Show en het Marina & Yard Pavilion, netwerken en kennis delen. De ruim 120 aanwezigen startten met een overzicht van actualiteiten voor jachthavens. Daarna volgde een update van de resultaten en plannen van de campagne Welkom op het water. Kees van de Most van het Nederlands Bureau voor Toerisme (NBTC) presenteerde de actuele cijfers over Nederland als vakantieland. Vervolgens kwam de opkomende trend van houseboats aan bod door drie gastsprekers. De enorme groei van buitenlandse bezoekers aan ons land, de vele kansen van binnenlandse korte vakanties, Duitsland als blijvende groeimarkt, de opkomst van de hotelmarkt (meer luxe) en de korte “nano-vakantie” waren de hoofdpunten. De houseboats sluiten aan bij de vraag naar luxe, trekken nieuwe bezoekers naar de haven en zijn een aanvulling op het bestaande aanbod met ook extra omzet. Fabrikanten Gielissen Shipyard en La Mare Houseboats gingen in op de mogelijkheden, de voordelen en de opbrengsten die houseboats voor jachthavens bieden. Ronald van Beers van Novasol Vakantiehuizen gaf de aanwezigen HISWA MAGAZINE 6 11 een inkijk in het vergroten van de verhuurmogelijkheden en waar havens bij exploitatie rekening mee moeten houden. Meerdere havens hebben al ervaringen met toeristisch verhuurde houseboats. De komst van houseboats kan de jachthaven het nodige opleveren: de verhuur van de ligplaatsen en de komst van nieuwe gasten naar de haven. Het zorgt voor levendigheid en bestedingen. Ook kan er omzet gehaald worden uit de verhuur, zelfs als de houseboats door andere investeerders worden aangeschaft. Regelgeving Tijdens de discussie gaven de aanwezige jachthaveneigenaren aan welke afwegingen zij maken bij het toevoegen van houseboats aan het aanbod in hun haven. Er leven veel vragen omtrent regelgeving en de contacten hierover met overheden. De houseboat is nog relatief onbekend en het is niet altijd duidelijk dat het een vaartuig betreft. Dat zorgt voor koudwatervrees is en of er handhavend wordt opgetreden. Het is daarom van groot belang om goed op de hoogte te zijn van de geldende lokale regels, zoals het bestemmingsplan of lokale verordening. De aanwezige professionele partijen en HISWA Vereniging willen hier gezamenlijk in optrekken. Het symposium werd besloten met de toezegging om vanuit de branche op dit punt te blijven samenwerken.

ONDERNEMERSNIEUWS 50e HISWA Symposium trekt veel bezoek De 50e verjaardag op 12 en 13 november van het internationale HISWA Symposium on Yacht Design and Yacht Construction trok maar liefst 130 deelnemers. Bijzonder was dat Prof. Jelle Gerritsma, de oprichter van het symposium in 1968, op de voorste rij zat. Hij werd verrast met een collage van de symposium papers van alle symposia en toegesproken door Prof. Hans Hopman, voorzitter van de Stichting HISWA Symposium. Gerard Dijkstra, van het gelijknamige ontwerpbureau, gaf een overzicht van de ontwikkelingen op het gebied van rompontwerp en tuigage over de laatste 100 jaar. Het thema ‘Back to the future’ was hierop zeker van toepassing. Dijkstra liet zien dat de basis van ontwikkelingen die we nu als nieuw bestempelen, soms al 100 jaar geleden bestonden. Zoals tuigagevormen of foils (soort kromme zijzwaarden waarop de boot kan planeren) waarover al in de jaren ‘70 van de vorige eeuw werd gepubliceerd. Wat tuigage betreft werd het aerorig (tuigage met een soort doorgestoken giek) al uitgevonden in de jaren ‘30 van de vorige eeuw. Door de toepassing van nieuwe materialen kunnen vindingen uit het verleden tegenwoordig veel beter worden toegepast en geperfectioneerd. Een mooi voorbeeld hiervan is foiling. Het gebruik van carbon maakt Grondlegger Prof. Jelle Gerritsma het mogelijk voldoende sterkte én de juiste profielen te verkrijgen om een boot te laten ‘vliegen’. Een ontwikkeling die ook in productiejachten voorkomt en steeds vaker op het water zichtbaar is. Dijkstra maakte ook duidelijk dat waar voorheen budget beschikbaar was om vrij onderzoek te doen, deze tijden nu helaas voorbij zijn. Alle onderzoek aan jachten vindt plaats in opdracht en dat beperkt de wijze waarop kennis wordt gedeeld. Dit kan op termijn een bedreiging zijn voor de goede positie die Nederland heeft op het gebied van jachtbouw. Daarmee is het volgende thema voor het HISWA Symposium 2020 meteen geboren: dare to share. Starten met duurzame inzetbaarheid Het Sociaal Fonds HISWA wil ondernemers graag helpen bij rond het thema duurzame inzetbaarheid. Het project start met een digitaal uitgevoerd anoniem onderzoek onder de medewerkers. De motivatie, werksfeer, samenwerking, veiligheid, motivatie en ontwikkelmogelijkheden worden gepeild. De resultaten worden teruggekoppeld aan de ondernemer. Vervolgens is er een startbijeenkomst met meerdere ondernemers. De opgedane kennis wordt anoniem gedeeld met de andere deelnemende organisaties. De ondernemers bepalen op basis daarvan hoe het programma voor hun managers en medewerkers eruit komt te zien. Er volgt een afgestemd aanbod van trainingen, workshops en persoonlijk advies in het vervolg van het project. Bedrijven die de HISWA-cao volgen en interesse hebben om deel te nemen, kunnen contact opnemen met Natalie van Rooy (06 – 148 983 88) of Rob Versteeg (06 – 539 77 508). De kosten van het project neemt het fonds voor haar rekening. Van de deelnemers wordt een actieve bijdrage verwacht. 12 HISWA MAGAZINE 6

ONDERNEMERSNIEUWS Aanmelden voor HISWA Boot van het Jaar 2019 De aanmeldprocedure voor de HISWA Boot van het Jaar 2019 is gestart. De jury roept importeurs en werven op om voor 1 maart 2019 hun nieuwe boten aan te melden via info@hiswa.nl. Het eerste juryoverleg staat gepland tijdens de HISWA Amsterdam Boat Show. Medio juni worden de genomineerde boten bekendgemaakt. De prijs wordt uiteindelijk uitgereikt op de HISWA te water 2019. Er zijn twee categorieën: een prijs voor de beste motorboot en een prijs voor de beste zeilboot van het jaar. Een onafhankelijke jury – bestaande uit journalisten van toonaangevende watersportmedia – beoordeelt de binnengekomen aanmeldingen en maakt uiteindelijk een selectie van drie boten per categorie. De criteria hierbij zijn: het innovatieve karakter, vaareigenschappen, constructie, prijs-kwaliteitverhouding en design. Een vaartest maakt onderdeel uit van de beoordeling. De HISWA Boot van het Jaar-verkiezing is een door HISWA Vereniging, HISWA Amsterdam Boat Show en HISWA te water in het leven geroepen ereprijs voor nieuwe motorboten en zeilboten. Chartervaart vindt inspiratie op eerste branchedag De eerste HISWA Branchedag voor de chartervaart op 24 november jl. was een groot succes. De dag stond in het teken van het stimuleren van de gastvrijheid. De bij HISWA aangesloten scheepsexploitanten werden uitgedaagd na te denken over de meerwaarde van hun product: het aanbieden van zeilvakanties op een charterschip. De ochtend stond in het teken van een bezoek aan het nieuwe Afsluitdijk Wadden Center, een inspirerend nieuw bezoekerscentrum. Daarna evalueerden de aanwezigen de samenwerking binnen HISWA Vereniging en de promotie van de chartervaart binnen de campagne Welkom op het water. Zo kwamen er afgelopen jaar nieuwe HISWA Algemene Voorwaarden Beroepschartervaart en een HISWA Boekingsgarantie. Daarmee zijn de HISWA aangesloten charterbedrijven koploper in de markt en voldoen zij als eerste charterbedrijven in Nederland aan de richtlijn pakketreizen met tweezijdig vastgestelde leveringsvoorwaarden met geschillenregeling. Verder waren de boekingskantoren aanwezig op de Vakantiebeurs, Sail Kampen en HISWA te water. Beerze Bulten-gevoel Gastspreker Gerrit-Jan Hagendoorn hield vervolgens een presentatie over zijn met vele prijzen bekroonde familiecamping de Beerze Bulten. Hagendoorn boeide de aanwezigen met het verhaal op welke manier HISWA MAGAZINE 6 13 hij zijn product ontwikkeld heeft, hoe hij gastvrijheid waarborgt en hoe hij het Beerze Bulten-gevoel door zijn medewerkers laat uitdragen. Tweede gastspreker Cees Slager, eigenaar van Molecaten, nam geen blad voor de mond bij zijn visie op de branche. Tegelijkertijd stelde hij dat de mogelijkheden binnen de branche talrijk zijn en daagde hij de ondernemers uit vooral samen te werken, op data te sturen en nieuwe markten te openen. Er volgde een levendige discussie. De ondernemers gingen vol inspiratie naar huis. Het voornemen is om deze dag jaarlijks te organiseren. De dag vond plaats in het Afsluitdijk Wadden Center op Kornwerderzand en werd georganiseerd door HISWA Vereniging in samenwerking met de vier aangesloten boekingskantoren: Holland Sail, Naupar, Rederij Vooruit en Frisian Sailing Company.

ONDERNEMERSNIEUWS Vaarapp Groningen in ontwikkeling Twaalf enthousiaste watersportondernemers, AbelLeisure (HISWA Supplier) - ontwikkelaar van recreatieve routeconcepten - en HISWA Vereniging zetten samen de provincie Groningen op de kaart als belangrijke vaarbestemming. Dit nieuwe project heeft het doel om als vliegwiel te functioneren, waarbij land- en waterrecreatie rondom de Groningse meren elkaar gaan versterken. Groningen heeft prachtige meren, voldoende goed geoutilleerde jachthavens en unieke vaarroutes. Dit mag volgens de Provincie Groningen beter bekend worden onder watersportminnend Nederland en Duitse toervaarders. Daarom vroeg de provincie aan HISWA om hiervoor een moderne vaarapp te ontwikkelen waarmee praktisch genavigeerd kan worden langs alle bezienswaardigheden. De vaarapp wordt verbonden aan unieke thema’s binnen Groningen zoals: de borgen (de kastelen van Groningen), de graanrepubliek, de veenkoloniën en het Werelderfgoed Waddenzee. De vaarroutes komen ook in de AbelLife-app zodat er moeiteloos genavigeerd wordt over de Groningse wateren. Onderweg vertelt AbelLife verhalen die verrijkt worden met audiovisuele content. Naast de pleziervaart wordt er met deze routes ook een verbinding gelegd met recreëren en verblijven op het land. De acht vaarroutes die door de hele provincie lopen worden tevens prachtig geïllustreerd in een vaarboek. Per traject wordt aangegeven voor welk type boot de routes geschikt zijn, inclusief tijds- en kilometerindicatie. De vaarapp en het boek worden in het voorjaar van 2019 gelanceerd. Budget beschikbaar voor aanpak waterplantenoverlast De Provincie Flevoland stelt een budget van 180.000 euro per jaar beschikbaar voor de komende vier jaar voor de aanpak van de overlast van waterplanten. “Na een flinke lobby om geld bij de provincie los te krijgen, zijn wij blij met deze toezegging. Om de overlast aan te pakken moet er ieder vaarseizoen op tijd en voldoende gemaaid te worden. Dat kost veel geld. Gemeenten rond de Randmeren en het IJmeer betaalden de afgelopen jaren al mee en ook provincie Noord-Holland trok de portemonnee. Afgelopen zomer betaalde ook Flevoland last minute nog een bedrag. Het is fijn dat Flevoland nu voor vier jaar aansluit 14 met de toegezegde bijdrage, zodat het maaibudget op tijd bekend is”, aldus Gerdina Krijger, regiomanager bij HISWA Vereniging. In de provinciale notitie licht de provincie toe dat zij samen met haar gebiedspartners waterrecreatie stimuleert door een aanvaardbaar beheer van waterplanten en in te zetten op structurele oplossingen. Van de toegezegde 180.000 euro is 120.000 euro bestemd voor het maaien van waterplanten binnendijks (vaarten) en buitendijks (IJmeer, Gooimeer, Wolderwijd, Veluwemeer en Eemmeer), 30.000 euro voor structurele oplossingen zoals verdiepen (Eemmeer) en 30.000 euro voor proceskosten. HISWA MAGAZINE 6

ONDERNEMERSNIEUWS BTW stijgt per 1 januari 2019 Per 1 januari 2019 gaat het lage btw-tarief omhoog van 6% naar 9%. Het is van belang dat ondernemers zich voorbereiden op deze tariefsverhoging. Tijdens Prinsjesdag is aangekondigd dat het lage tarief stijgt naar 9%. Oorspronkelijk was het voorstel luxe diensten en goederen naar 21% te brengen, zoals sportbeoefening, cultuur, dag- en verblijfsrecreatie en chartervaart. Door lobby van de branches waaronder HISWA via VNO NCW en MKB Nederland koos het kabinet voor een algemene verhoging naar 9% voor alle diensten en producten. De verhoging van het lage btw-tarief betekent concreet dat een aantal producten en diensten die watersportondernemers aanbieden, duurder worden. Denk aan het zeilinstructie, nachtverblijf, verhuur van open vaartuigen (behalve motorboten), levering van gasflessen, water, elektra, voedsel, dranken en lectuur. Deze verhoging kan doorbelast worden aan klanten door de prijzen aan te passen. Reserveringen en offertes voor 2019, waarvan de betaling ook in 2019 gaan plaatsvinden worden ook tegen 9% belast. Het kabinet wil ondernemers niet belasten met extra administratieve lasten bij de verhoging van het lage btw-tarief. Daarom zal de Belastingdienst niet gaan naheffen op in 2018 betaalde prestaties die pas in 2019 gaan plaatsvinden. Denk bijvoorbeeld aan een reservering voor zeilcursus of accommodatie die vooraf betaald is, terwijl de cursus of overnachting pas in 2019 plaatsvindt. Voor betalingen vanaf 1 januari 2019 geldt het 9% tarief. De btw is een heffing op de consumentenprijs. Dit betekent dat verkoopprijzen voor de consument 3% duurder worden. Tegenover deze hogere belastingopbrengst stelt het kabinet lagere inkomstenbelasting en lagere winstbelasting voor ondernemers voor. Het kabinet verhoogt nu eerst in 2019 het lage btw-tarief. HISWA Vereniging vindt dit geen goede zaak, omdat de compenserende maatregelen gelijktijdig moeten plaatsvinden. Watersport present op Vakantiebeurs 2019 HISWA-bedrijven, het Watersportverbond en diverse VVV-kantoren brengen door middel van de campagne Welkom op het water de watersport onder de aandacht bij het vakantiezoekende publiek op de Vakantiebeurs. Het doel: meer Nederlanders enthousiasmeren voor een vakantie op of aan het water. De watersport biedt veel kansen en een groot divers aanbod om nieuwe watersporters te trekken. De Vakantiebeurs vindt plaats van 10 tot en met 13 januari in de Jaarbeurs te Utrecht. Hal 10 wordt omgetoverd tot Nederland Waterland. Een collectief aan watersportbedrijven, zeilscholen, boten en een Optimist On Tour hebben een prominente plek in de hal. HISWA MAGAZINE 6 15 Bezoekers kunnen in de Waterlandhal inspiratie opdoen voor een vaarvakantie of dagje uit op het water. Ondernemers kunnen tijdens de vakdag op 9 januari met het campagneteam van Welkom op het water in gesprek gaan over de promotie van watersport.

ONDERNEMERSNIEUWS Successen van HISWA Vereniging in 2018 In dit artikel leest u een overzicht van enkele succesvolle dossiers, projecten, producten en diensten van HISWA Vereniging in 2018. Drukbezochte netwerkborrel op Boot Düsseldorf Ruim 300 mensen bezochten in januari de Holland Netwerkborrel die Kuiper Verzekeringen (HISWA Partner in Business) samen met HISWA Vereniging op de watersportbeurs Boot Düsseldorf organiseerde. De schijnwerpers stonden tijdens dit evenement gericht op de Nederlandse watersport en jachtbouw die internationaal goede naam en faam genieten. www.hiswa.nl/netwerkborreldusseldorf Effectieve lobby kajuitzeiljachten laag btw-tarief Bedrijven mogen voortaan onder voorwaarden kajuitzeiljachten tegen het lage btw-tarief verhuren. HISWA Vereniging procedeerde jarenlang om dit voor elkaar te krijgen. Het Gerechtshof in ’s-Hertogenbosch deed deze uitspraak in het hoger beroep die HISWA Vereniging met haar leden aanspande tegen de Belastingdienst. De uitspraak is van grote betekenis voor de aangesloten bootverhuurbedrijven bij HISWA. Helaas ging de Belastingdienst in cassatie en wordt de definitieve uitspraak in mei 2019 verwacht. www.hiswa.nl/lobbybootverhuurders 8.7 voor workshops cybercrime Inhakend op de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) organiseerde HISWA Vereniging samen met HISWA Partner in Business Meeùs (nu: Aon) dit jaar workshops over cybercrime voor leden. Deelnemers werden bewust gemaakt van de gevoeligheid van systemen en gegevens binnen hun organisatie. Ze kregen veel handvatten om direct aan de slag te gaan. De interactieve workshops werden beoordeeld met een 8,7. Alle leden ontvingen naderhand een uitgebreide hulpkit. www.hiswa.nl/cybercrime en www.hiswa.nl/avg Verbeterde registratie en infocafé snelle boten Op initiatief van HISWA Vereniging is sinds 1 januari 2018 het registratiesysteem voor nieuwe inschrijvingen van snelvarende motorboten verbeterd door de Rijksdienst voor het Wegverkeer (RDW). Het RDW registreert snelle motorboten en geeft Y-nummers uit. HISWA zorgde ervoor dat de RDW de procedure voor de uitgifte van Y-nummers verbeterde. Bedrijven kunnen nu makkelijker motorboten registreren. HISWA verzorgde hierover een succesvol infocafé waarin leden uitgebreide voorlichting kregen over de wijzigingen. www.hiswa.nl/infocafesnelleboten 16 Nieuwe HISWA Algemene Voorwaarden Vrijwel alle sets HISWA Algemene Voorwaarden zijn dit jaar geactualiseerd. Eerder gemelde knelpunten en wettelijke wijzigingen vormden de input voor de nieuwe teksten. Alle voorwaarden werden juridisch getoetst en vastgesteld binnen de SER. De besturen van de ANWB, de Consumentenbond en HISWA Vereniging accordeerden vervolgens de voorwaarden. De teksten zijn in leesbaar Nederlands herschreven. Verder zijn enkele begrippen aangepast om zo beter in te gaan op de toenemende diversiteit in de watersport. De nieuwe voorwaarden gingen in op 1 juli 2018. www.hiswa.nl/voorwaarden HISWA MAGAZINE 6

ONDERNEMERSNIEUWS Leerzame workshop social media Geen enkel bedrijf kan meer om social media als LinkedIn, Facebook, Twitter en Instagram heen. Maar hoe kom je aan relevante berichten en zorg je voor interactie met je klanten? Dit stond centraal in de workshop social media die HISWA Vereniging en Welkom op het water voor leden organiseerde in april. Alle deelnemers gingen vol enthousiasme en inspiratie naar huis. In de praktische training gingen ze aan de slag met mindmappen en oefenden ze met het maken van een contentkalender. ‘Leerzaam’ was het unanieme oordeel. www.hiswa.nl/socialmedia Amsterdam als superjachtbestemming HISWA Holland Yachting Group en Port of Amsterdam zetten Amsterdam op de kaart als belangrijke bestemming voor superjachten. Er is een ruim aanbod van ligplaatsen in het centrum van de stad en er wordt een refitlocatie gerealiseerd in het havengebied. Amsterdam wordt daarmee gepresenteerd als een unieke bestemming voor superjachten en vormt een startpunt voor een Noordwest Europese vaarroute voor superjachten. www.hollandyachtinggroup.com Maaien waterplanten In de Randmeren speelt al jaren de waterplantenproblematiek. Dit jaar was vanwege het fraaie weer de overlast door waterplanten tijdens het vaarseizoen nog groter dan in de jaren daarvoor. HISWA Vereniging zorgde samen met provincies en ander waterrecreatiepartijen voor dat uiteindelijk werd gestart met het maaien van het fonteinkruid op het Gooimeer en Wolderwijd. Maaiboten maaiden deze zomer 600 hectare waterplanten op het Gooi- en Eemmeer, Wolderwijd en in de havens van de eilanden in de Randmeren. Meer dan ooit te voren maar nog steeds niet genoeg. HISWA Vereniging blijft daarom lobbyen voor een structurelere aanpak waarbij ook de financiering beter wordt geregeld, ook voor het Markermeergebied. www.hiswa.nl/waterplanten Boeiende ledendag De HISWA Ledendag bij de Bataviawerf in Lelystad - powered by Welkom op het water – was met bijna 100 bezoekers wederom een succes. Het programma, met als thema Binden & Boeien, zat vol informatieoverdracht en kennisdeling. Er waren workshops over onder andere AVG en generatiemarketing. Tussendoor was er veel netwerkgelegenheid. www.hiswa.nl/ledendag HISWA MAGAZINE 6 Bootverhuurders boekbaar op Friesland.nl HISWA Vereniging zorgde ervoor dat de boten van de bij HISWA en Vakantievaren.nl aangesloten Friese bootverhuurders ook boekbaar zijn op Friesland. nl, een platform van Merk Fryslân. Hiermee werd het marktbereik voor de verhuurders met 400.000 potentiële bezoekers vergroot. De boekingsmodule die op de HISWA-site www.vakantievaren.nl staat, werd gekoppeld aan de homepage van Friesland.nl. https://boothuren.friesland.nl 17

ONDERNEMERSNIEUWS Update dossier antifouling Antifouling blijft de gemoederen bezighouden. Waterschappen gingen dit jaar handhaven op het gebruik van antifouling. HISWA Vereniging ontwikkelde samen met partner Varen doe je Samen informatie over toegelaten en milieuvriendelijke antifouling en onderwaterverf voor consumenten. Met deze informatie kunnen leden hun klanten op de juiste wijze voorlichten. Verder werd het dossier antifouling verrijkt met een complete lijst met toegelaten antifouling in 2018. Onder regie van HISWA start in 2019 een praktijkproef met alternatieve mogelijkheden. www.hiswa.nl/antifouling Na drie jaar lobby: 12 miljoen voor baggeren Rijkswaterstaat wil een flexibeler waterpeil in het IJsselmeergebied om beter te kunnen inspelen op extremere weersomstandigheden. Het voor natuurdoelen verlagen van het waterpeil midden in het vaarseizoen, betekent echter veel hinder voor jachthavens en superjachtbouwers. Het Rijk luisterde naar de kritiek van HISWA Vereniging en reserveerde 12,1 miljoen voor het extra baggeren van jachthavens en vaargeulen. www.hiswa.nl/baggeren Project duurzame inzetbaarheid Werkgevers en werknemers moeten zich voorbereiden op een toekomst waarin iedereen langer moet werken. HISWA Vereniging startte daarom dit jaar met het project duurzame inzetbaarheid. Deelnemers waren enthousiast en hadden veel profijt van deelname aan het project. Inmiddels is een tweede projectronde gestart. Daarin staan de volgende vragen centraaI: 1. De gezondheidscheck: hoe gezond en fit zijn de medewerkers? 2. De APK: wat gaan de medewerkers doen tot aan hun pensioen? 3. De HISWA Profpas: hoe blijven medewerkers up-to-date? www.hiswa.nl/duurzameinzetbaarheid Verkiezing HISWA Boot van het Jaar HISWA Vereniging nam dit jaar het stokje van de HISWA Boot van het Jaar-verkiezing over van de HISWA Amsterdam Boat Show. Het is een ereprijs voor nieuwe motorboten en zeilboten die door een onafhankelijke jury wordt toegekend. Criteria hierbij zijn: het innovatieve karakter, constructie, vaareigenschappen, prijs-kwaliteitverhouding en design. Een vaartest maakt onderdeel uit van de beoordeling. In 2018 won de Hermes Speedster in de categorie motorboten en in de categorie zeilboten viel de AIRA 22 in de prijzen. De uitreiking was tijdens de HISWA te water in Lelystad. Inmiddels staat de inschrijving voor de HISWA Boot van het Jaar 2019 open. www.hiswa.nl/bootvanhetjaar 18 HISWA MAGAZINE 6

ONDERNEMERSNIEUWS Verbetering Nederlandse vlagregister Op initiatief van HISWA en KVNR is er een onderzoek uitgevoerd naar Nederland als vlagregister. Daaruit blijkt dat de aantrekkelijkheid van het Nederlandse vlagregister zich kenmerkt door effenciency en toegankelijkheid van informatie. Dit in combinatie met fiscaliteit is een belangrijke driver voor superjachten om voor de Nederlandse vlag te kiezen. Promotie (‘Flying the Dutch flag’) en acquisitie zijn daarbij belangrijk om jachten en reders naar Nederland te krijgen. Door deze lobby kwamen er in 2018 subsidiegelden beschikbaar. Een gespecialiseerd bureau maakt momenteel een plan voor de uitvoering van de wensen van HISWA en KVNR. www.hiswa.nl/dutchflag de eigenaar. In een eerder lobbytraject van HISWA Vereniging is uitstel van invoer van strengere regelgeving op dit terrein gerealiseerd voor de categorie jachten <500GT met een vermogen >130kW. Dit uitstel loopt af in 2021en op dit moment is de stand van de techniek niet zodanig veranderd dat het ruimteprobleem is opgelost. Daarom zet HISWA Vereniging in op een equivalente oplossing voor deze categorie jachten. Samen met ICOMIA overlegt HISWA Vereniging momenteel met het ministerie. www.hiswa.nl/export Innovatiesubsidie voor ondernemers in Overijssel Toeristische ondernemers in de provincie Overijssel maakten dankbaar gebruik van de subsidieregeling Topprogramma Overijsselse Toeristische Ondernemers (TOTO). HISWA Vereniging schreef hiervoor het projectvoorstel en haalde 1,5 miljoen euro subsidie binnen. Zo konden 125 ondernemers aan de slag met innovatie. Zij ontvingen elk een voucher met een waarde van 6.000 euro. www.hiswa.nl/toto Introductie HISWA Boekingsgarantie HISWA-leden die een pakketreis leveren zoals in de chartervaart zijn verplicht om te voldoen aan de nieuwe pakketreisrichtijn. Dat betekent een consumentenbescherming tegen insolventie. HISWA maakte daarvoor samen met partner Aon een uniek product: de HISWA Boekingsgarantie. Als het bedrijf waar een zeilvakantie is geboekt in financiële problemen komt of zelfs failliet gaat, is deze van kracht. Het deel van de boeking dat door de klant is betaald, wordt uitgekeerd als het bedrijf niet meer in staat is de geboekte reis uit te voeren. De HISWA Boekingsgarantie biedt daarmee optimale veiligheid en zekerheid. www.hiswa.nl/boekingsgarantie Oplossing voor NOx-reductie Voor het beperken van uitstoot van stikstofoxiden (NOx) in de zogenoemde NOx Emission Control Area’s (NECA’s) zijn katalysatoren (SCR-units) beschikbaar. Deze hebben echter grote impact op het jachtontwerp en de beschikbare ruimte voor HISWA MAGAZINE 6 Wij maken belevingsvolle vaar-, fietsen wandelroutes voor jullie gasten! Realisatie routeproducten Concept- & productontwikkeling Marketing Monitoring INNOVATIE WWW.ABELLEISURE.NL

“For year-round boat handling” www.roodberg.com The Original Stap ook over op HISWA Energie ‘HISWA-leden besparen gemiddeld € 7.000 per jaar op de energiekosten. Meedoen is simpel en snel geregeld.’ Jeroen van den Heuvel, Hoofd Ledenservice HISWA Vereniging Laat vandaag nog uw voordeel uitrekenen. Kijk op hiswaenergie.nl. HISWA Energie is powered by

COLUMN Meer markt, meer rendement Dit jaar maakten we een start met de uitvoering van Koers 2025 van HISWA. De leden stemden in met een nieuwe rol van hun vereniging voor de komende jaren. HISWA blijft sterk in de lobby en dienstverlening maar transformeert naar een ondernemersvereniging 3.0. Een vereniging die samen met de leden gaat werken aan de markt. De consumentenmarkt maar ook de arbeidsmarkt. Meer markt is immers meer rendement. Als HISWA-lid bent u een erkend en professioneel bedrijf dat zich onderscheidt in de markt door kwaliteit. Er worden meer HISWA-certificatieprogramma’s ontwikkeld. De zeilscholen, jachtmakelaars en jachtexperts zijn al jarenlang gecertificeerd. Onderscheidend vermogen door aantoonbare kwaliteit zijn issues die nu spelen bij jachthavens, charterbedrijven, superjachtwerven en jachtservicebedrijven. We gaan (potentiële) watersporters vinden en verleiden om zaken te doen met HISWA-bedrijven. Door onze online en offline marketingprojecten verder uit te bouwen in binnen- en in buitenland en daarmee de toegangspoort te zijn voor (toekomstige) watersporters. Van een boot huren tot de aankoop van een (super)jacht. We maken van ‘baantjes’ in de watersport een beroep om trots op te zijn. En ontwikkelen programma’s om gekwalificeerd personeel te vinden en behouden voor de sector. Zonder klanten en zonder professionals hebben we immers geen business. Ook al heb je een koers uitgezet als onderneming, zonder markt en rendement haal je het jaar 2025 niet. Ik wens u fijne feestdagen en een succesvol 2019! Geert Dijks Directeur HISWA Vereniging Samen Dit nummer verschijnt op de valreep van 2018. Het afgelopen jaar besteedden we als bestuur aan vele zaken aandacht en werkten we samen met de professionals van het HISWA-kantoor aan de belangen van onze 850 leden en de branche. Met elkaar vormen we de vereniging ook al zijn we heel divers. Van zeilscholen tot makelaars. Van importeurs tot jachtbouwers en van jachthavens tot de chartervloot. Van sloepen tot superjachten. 13 groepen in totaal die allemaal onderdak vinden bij HISWA. Samen verantwoordelijk voor meer dan 100 dossiers. Dossiers op het terrein van milieu en natuur, infrastructuur en vaarwegen, en (inter)nationale wet- en regelgeving. Afgelopen jaar HISWA MAGAZINE 6 waren we met het bestuur intensief bezig met de voorgenomen fusie met RECRON. Als u dit nummer leest, heeft u tijdens de Algemene Ledenvergadering een besluit genomen over de toekomst van onze vereniging. In de afgelopen maanden sprak ik met velen van u over de toekomst en het voornemen tot fusie. Veel vragen daarbij kwamen voort uit betrokkenheid en loyaliteit. En vanuit het algemeen gevoelde besef dat samen meer brengt dan alleen verder gaan. De kracht en professionaliteit van een moderne brancheverenging gestoeld op een robuuste basis werd door iedereen onderschreven. Samen moet leiden tot meer en niet minder. Een stevige groene recreatietak en een stevige blauwe jachtbouwtak zijn de fundamenten waarop de nieuwe vereniging wordt gebouwd. Met ieder zijn eigen dynamiek. Op basis van vertrouwen en gelijkwaardigheid. En bovenal een verenging van, voor en door de leden. Ik wens u namens het algemeen bestuur een goed en gezond 2019! Peter Brussel Algemeen voorzitter HISWA Vereniging 21

Met 1000 zonnepanelen op het dak levert de loods van Kempers Watersport aan de Westeinder Plassen stroom aan omwonenden. De jaarlijkse prijzenregen op de belangrijkste watersportproductenbeurs ter wereld, de METSTRADE Show, werd afgelopen november gedomineerd door energiebesparende innovaties. Duurzaamheid omvat meer dan groene producten leveren: Nederlandse watersportondernemers verduurzamen hun hele bedrijfsproces. Tekst: Hans Buitelaar Jachthaven Kempers Watersport is na de bouw van een nieuwe loods stroomleverancier dankzij duizend zonnepanelen op het dak. Daarmee voorziet de havenloods 80 huishoudens van groene stoom. Directeur Bart Kempers legt uit hoe zijn jachthaven met makelaardij en jachtservice de grote stap in energie-efficiëntie maakte: “Toen we een aantal jaren geleden plannen maakten voor de bouw van een nieuwe loods, dachten we na over allerlei maatregelen om de loods slimmer, praktischer en voordeliger te maken in het gebruik. Een berekening voor de haalbaarheid van een investering in zonnepanelen hoorde daar ook bij. Dat zag er gunstig uit, alleen had de leverancier het tarief per KiloWattuur voor huishoudens. Wij hebben een contract voor grootverbruikers, waardoor de berekening er heel anders uit kwam te zien. Toen hebben we alle andere maatregelen wel genomen: overal energiezuinige LED-verlichting, watervrije urinoirs en meer. De zonnepanelen installeerden we in eerste instantie niet. Totdat Kees Spijker van Dakhuurder BV een paar jaar later belde met de boodschap: ‘Ik zie dat de subsidieaanvraag voor plaatsing van zonnepanelen is goedgekeurd, maar dat ze niet op uw dak liggen.’ Hij huurt nu ons dak en plaatste daarop zijn zonnepanelen. De opbrengst van de opgewekte elektriciteit is voor hem, wij krijgen een klein bedrag aan dakhuur. Inmiddels heb ik de smaak te pakken. Als je eenmaal begint met energiebesparende en groene maatregelen, ga je steeds meer mogelijkheden zien en word je enthousiast. Nu kijk ik steeds Duurzaamheid Ondernemer is aanspreekbaar op 22 HISWA MAGAZINE 6

De opbrengst van de opgewekte elektriciteit is voor hem, wij krijgen een klein bedrag aan dakhuur. om me heen welke zaken we nog meer kunnen verduurzamen. Zo staat een Seabin hoog op de verlanglijst.”Het Seabin Project for Cleaner Oceans is opgezet door Australiër Pete Seglinski om wereldwijd drijvende vuilnisbakken te leveren. Een Seabin drijft net onder het wateroppervlak en is uitgerust met een pomp in de verzonken bodem. Water stroomt over de rand, drijfvuil als plastic zakken, peuken of snoeppapiertjes stroomt mee de seabin in. Het vuil wordt opgevangen in een filter, het schone water teruggepompt in de haven. Hoewel het bedrijf nog in de opstartfase is en een crowdfundingcampagne nog loopt, is de Seabin al te koop en zijn de eerste exemplaren in Nederland al in gebruik. Jachthavens kunnen de drijvende afvalbak inzetten tegen zwerfvuil. Restwarmte De nieuwe loods die superjachtwerf Feadship bouwt in het Amsterdamse westelijk havengebied, wordt voorzien van tal van energiebesparende maatregelen. Het gebouw is aangesloten op de stadsverwarming, waarbij restwarmte van een energiecentrale wordt benut. Op het dak komen zonnepanelen, boven de bedrijfskantine worden speciale ramen geïnstalleerd die extra warmte opwekken uit het binnenvallende daglicht. De grote loodsdeuren van de werf worden uitgevoerd met energiezuinige variabele frequentie elektromotoren. Waterstof Hoora Watersport in Heeg is al ruim tien jaar bezig met het ontwikkelen van een steeds gebruiksvriendelijker en milieuvriendelijker huurvloot. De Hoora-valk kreeg al een torentuig, een met gasveer ondersteunde strijkbare mast, een elektromotor in de kiel en onlangs bestudeerde het bedrijf de mogelijkheid van waterstof als brandstof voor de aandrijving. “Helaas werd de prijs per geleverd KiloWatt veel te hoog,” legt directeur Eva Meijer uit. “De waterstofbrandstofcel, als energiebron voor aandrijving van boten, is nog in ontwikkeling. Zolang die ontwikkeling doorgaat, stellen wij boten beschikbaar voor proeven. Nu is de introductie van zo’n aandrijving voorlopig helaas van de baan.” Holthausen Clean Technology ontwikkelt De nieuwe loods van Feadship in het Amsterdams westelijk havengebied wordt energiezuinig. is een keten hele proces van inkoop tot recycling 23 HISWA MAGAZINE 6

De waterstofbrandstofcel, als energiebron voor aandrijving van boten, is in ontwikkeling. toepassingen voor het gebruik van waterstof als brandstof in het vervoer. Watersport is één van de aandachtsgebieden. “Twee jaar geleden rustten we een rondvaartboot van Progress Events in Groningen uit met waterstofelektrische voortstuwing,” vertelt directeur René Brons. “Momenteel onderzoeken we de mogelijkheid om waterstof als brandstof toe te voegen aan de energieopwekking aan boord van de Ecolution, het duurzame jacht dat wijlen astronaut Wubbo Ockels bedacht en liet bouwen.” Een generator voor het opwekken van elektriciteit, bijvoorbeeld tijdens langere zeilreizen, is al wel te koop: de Hydromax Fuel Cell Generator die het 12 volt boordnet kan opladen of tot 1728 Watt uren per dag kan leveren op 12 volt. Hybride Voortstuwing voor jachten minder vervuilend maken levert niet alleen het bedrijf, ook de klant een bewust innovatieve uitstraling op. Vanuit die gedachte ontwikkelde ontwerper Peter Bosgraaf de Lobster 1000, een tien meter lang motorjacht naar voorbeeld van de Amerikaanse lobster boats. “In Amerika worden deze boten behoorlijk zwaar gebouwd. Als je wilt besparen op brandstof, is het verminderen van het gewicht van de boot een goede manier om te beginnen. Daarom wordt deze boot bij Jachtwerf Bouwmeester in schuimkern composiet gebouwd. Een door Bosgraaf berekende en samengestelde combinatie van kleine dieselmotor, accupakket en ringmotor op de schroefas, maakt de boot hybride voor geruisloos en uitstootvrij varen op de Amsterdamse grachten.”De ambitie om zonder een druppel diesel te gebruiken in alle comfort de Atlantische Oceaan over te steken, was het ijkpunt voor de ontwikkeling van de voortstuwingsinstallatie van zeiljacht Black Pearl. Research and development engineer Evy de Maeyer van de werf Oceanco vertelde op het recente HISWA Symposium on Het luxe zeiljacht Black Pearl steekt zeilend de oceanen over en wekt onderweg alle energie op die nodig is voor de huishoudelijk functies met generatoren op de schroeven.

De drijvende prullenbak Seabin verzamelt drijvend zwerfvuil. Yacht Design and Yacht Construction over het uitgekiende hybride systeem dat voor het 106 meter lange zeiljacht werd ontwikkeld. Ook met alle huishoudelijke systemen in gebruik, kan de Black Pearl zonder dieselgeneratoren doorvaren dankzij de schroeven die elektriciteit opwekken. De wetenschappelijke innovatie van het project zit in de berekening van de hoek waaronder de verstelbare schroefbladen het meeste rendement opleveren voor het opwekken van stroom. De uitgekiende combinatie van dieselmotoren voor ‘boost mode’, elektromotoren voor rustig varen en manoeuvreren in havens en bij ankerplaatsen, en stelbare schroeven voor efficiënte voortstuwing en het opwekken van elektriciteit is een kunststuk op zichzelf. Voetafdruk Duurzaamheid is een keten. Vanuit die gedachte is niet alleen het uitrusten van een jacht met een zuinige motor, maar het hele proces van materialenkeuze, deelproductie bij toeleveranciers en eigen bedrijfsvoering bepalend voor verantwoord ondernemerschap. Ingenieurs van TNO berekenen de ‘ecologische voetafdruk’ van een product van grondstofbron tot aan HISWA MAGAZINE 6 het eind van de gebruiksperiode en hergebruik van de materialen. De totale uitstoot en gebruik van grondstoffen en energie die bijvoorbeeld met een jacht, jetski of zeiljol zijn gemoeid, wordt berekend volgens een nauwkeurig model. Zelfs transportkosten worden meegerekend. De cijfers van zulke milieuberekeningen worden in toenemende mate bekendgemaakt. De score van individuele bedrijven is vaak nog niet bekend, maar het aantal keurmerken groeit. Een groen, blauw of duurzaam certificaat spoort een ondernemer aan om maatregelen te nemen in het continu zuiniger omgaan met energie en grondstoffen. Een certificaat laat zien dat een bedrijf in ieder geval zijn best doet. Domino-effect Mieke Bakker, specialist in de maritieme industrie bij MVO Nederland, benadrukt dat bij maatMeer informatie Een uitleg en stappenplan voor het overschakelen naar maatschappelijk verantwoord ondernemen is te vinden op www.ondernemersplein.nl/ondernemen/duurzaam-ondernemen/ starten-met-een-duurzame-bedrijfsvoering. Ook de Rijksdienst voor Ondernemers biedt inzicht in mogelijkheden en (financiële) ondersteuning bij duurzame maatregelen: www.rvo.nl/onderwerpen/duurzaam-ondernemen. 25 schappelijk verantwoord ondernemen ook hoort dat de inkoop klopt. “Denkend aan de keten van grondstofwinning tot eindproduct en recycling, is het erg belangrijk om stil te staan bij de herkomst van materialen en onderdelen. Als die onnadenkend worden ingekocht, wordt de vervuilende voetafdruk van het eindproduct onnodig hoog.” In het trendrapport van MVO Nederland staan zeven ontwikkelingen waaruit blijkt dat verantwoord ondernemerschap verandert van activistische voorlopers naar noodzakelijkheid voor marktpenetratie. Opvallende trends die worden benoemd: minder vervuilend is niet meer goed genoeg – de ethiek is terug – het domino-effect van verantwoorde producenten zal de markt ingrijpend veranderen.

Update over dossier Antifouling blijft de gemoederen bezighouden. Het dossier breidt zich continu uit. In dit artikel een update van de belangrijkste ontwikkelingen. Tekst: Jeroen van den Heuvel Even terug naar de basis. Antifouling is een onderwaterverf speciaal tegen fouling. Fouling is de verzamelnaam voor de aangroei van mosselen, algen en andere biologische organismen. Het wordt daarom ook wel Er zijn nu 10 toegelaten producten. anti-aangroeiverf genoemd. De regelgeving voor de toelating van antifouling is de afgelopen jaren steeds verder aangescherpt. Om een biocidehoudende verf - een biocide is een stof die organismen doodt zoals koper of koperverbindingen - op de Nederlandse markt te mogen brengen, is een toelating nodig. Het CTGB regelt deze toelating. Beoordeling vindt plaats op basis van verontreiniging van het maritieme milieu maar het CTGB kijkt ook naar risico’s bij het aanbrengen en verwijderen. Er zijn nu ongeveer 10 toegelaten producten. Pleidooi voor gelijke regels In 2014 zijn alle producten met een hoog gehalte aan koper voor de pleziervaartuigen in Nederland verboden. Producten met een hoog gehalte aan biociden zijn in Nederland uitsluitend in de handel voor de beroepsvaart. In omringende landen zijn deze producten ook voor pleziervaartuigen beschikbaar. Niet alleen werken deze beter, ze zijn ook goedkoper. De milieuschade op binnenwater is echter fors. Antifouling gaat namelijk de aangroei van organismen tegen door uitlogen van de biocide. Er komt dus biocide (koper) in het water terecht. Koper wordt vaak toegevoegd aan antifouling, omdat dit de aangroei van algen, wier en schelpen (voornamelijk het geval in zout water) tegengaat. Het probleem HISWA stimuleert het ontwikkelen van biocidevrije, milieuvriendelijke alternatieven. is dat koper schadelijk is voor het watermilieu, omdat het giftig is voor bacteriën, algen en dieren. HISWA pleit sinds 2014 voor het gelijktrekken van regelgeving in de EU en stimuleert het ontwikkelen van biocidevrije, milieuvriendelijke alternatieven. Testen van biocidevrije antifouling De Keelcrab, een oplossing voor het reinigen van het onderwaterschip. 26 Afgelopen oktober vond de InnovationExpo2018 plaats, een beurs voor innovatieve bedrijven. Waterrecreatie Nederland, gesteund door HISWA Vereniging, richtte een stand in met demo’s van biocidevrije antifouling. Op de romp van een boot op een botenlift van Steigerstad waren verschillende producten aangebracht zoals ultrasoon apparatuur, siliconen-wrap, vezel-wrap en nanoverf. Daarnaast was er een demo te zien van een borstelbaan en een voorbeeld van de Keelcrab. Innovatieve bedrijven uit andere sectoren met vergelijkbare vraagstukken gingen op de stand HISWA MAGAZINE 6

antifouling Harde coating. Proefstukken van alternatieve antifoulings op romp van roeisloep zoals te zien tijdens de Innovation Expo. het gesprek aan om mogelijk een bijdrage te leveren aan biocidevrije aangroeiwering. Aansluitend vond een conferentie plaats over de vraag hoe Nederland de biocidevrije alternatieven daadwerkelijk op de markt krijgt. HISWA bepleitte wederom één EU-regelgeving en ruimte voor ontwikkeling van Een test van alle beschikbare biocidevrije antifoulings door een onafhankelijke partij is de beste oplossing. biocidevrije antifouling. Een panel van bij HISWA aangesloten jachtservicebedrijven onderschreven deze oproep. Daarbij komt: er is niet één oplossing voor alle pleziervaartuigen. Het vaargebied, het vaargedrag, de snelheid en andere aspecten hebben invloed op de keuze van biocidevrije antifouling. De confeHISWA MAGAZINE 6 rentie leerde dat een test van alle beschikbare biocidevrije antifoulings door een onafhankelijke partij de beste oplossing is. “Steeds meer watersporters zijn voorstander van een middel dat het milieu minder belast, mits er een goede bescherming is tegen aangroei. Welke methode tegen aangroei wordt toegepast is mede afhankelijk van de persoonlijke voorkeur. Maar vooralsnog is niet duidelijk of de middelen wel werken. Doordat de alternatieven doorgaans een hogere investering vergen dan de biocidehoudende varianten blijkt de overstap voor consumenten een te groot risico. De stap van het testen van de producten is dan ook erg belangrijk”, aldus Manon van Meer, projectmanager duurzaamheid bij Waterrecreatie Nederland. Meer informatie Waterrecreatie Nederland voert binnen het project ‘Varen doe je Samen!’ een promotiecampagne voor consumenten op het gebied van antifouling. In de campagne worden de regelgeving en de toegelaten producten toegelicht. Daarnaast is de campagne bedoeld om het gebruik van biocidehoudende verf terug te dringen. De campagne wordt ondersteund door MilieuCentraal en HISWA Vereniging. Op de website staat ook een overzicht van biocidevrije alternatieven. Het RIVM bracht deze alternatieven in kaart en beoordeelde die op hun milieubelasting. www.varendoejesamen.nl/antifouling 27

Opleiding tot baan moet flexibel zijn Voor watersportbedrijven, van luxe jachtbouwers tot watersportwinkels, is goed opgeleid (technisch) personeel onmisbaar. Opleidingen - regulier, particulier óf in eigen huis - spelen flexibel in op de behoefte van bedrijven. ‘Je moet niet achter de feiten aanlopen. Tekst: Lisette Vos Er zijn minder spannende banen te bedenken voor de zomer. Wie wil er niet onder de strakblauwe lucht in de buurt van Ibiza of Saint Tropez als captain op een luxe jacht varen? Wajer Yachts stelt iedere zomer een ploeg van jongeren samen die tijdens het vaarseizoen alle zorg uit handen van de klanten nemen (inclusief schoonmaak en bevoorrading). ‘Het klinkt als een droombaan, maar vergis je niet. Het is géén vakantie. Als captain heb je een grote verantwoordelijkheid’, vertelt HR-manager Hermi Miedema van Wajer Yachts. Wajer Yachts bouwt op de werfin Heeg niet alleen jachten van eigen ontwerp, zoals de Wajer 38 en Wajer 55, maar heeft ook een serviceconcept ontwikkeld voor klanten die in de zomer in het Middellandse Zeegebied varen. De jachtbouwer heeft een eigen academy opgezet om de captains - en de servicemonteurs - voor te bereiden op hun tijdelijke baan in het buitenland. Ze leren onder meer de techniek van de Wajer’s. Captains moeten daarnaast de boot kunnen handelen en het vaargebied kennen. En niet onbelangrijk: iedereen moet top service bieden. Leerlingen komen na de opleiding bij ons werken. Ideaal. Hermi Miedema, HR-manager bij Wajer Yachts 28 Binding met het bedrijf De meeste captains en servicemonteurs die een deel van het jaar in het Middellandse Zeegebied werken, zijn afkomstig van de mbo-opleiding Maritieme Techniek of de nautische opleiding van IVA Driebergen. Miedema: ‘De jongeren zitten nog op school, en doen in het buitenland enorm veel ervaring op. Zij krijgen ook een sterke binding met het bedrijf. Leerlingen kiezen eerder voor een Wajer Yachts is verkozen tot Beste Leerbedrijf van Friesland. afstudeerproject bij Wajer Yachts of komen na de opleiding bij ons werken. Ideaal.’ De aanpak van Wajer Yachts is niet onopgemerkt gebleven: de jachtbouwer is onlangs verkozen tot het Beste Leerbedrijf van Friesland in de sector maritiem. Op de werf in Heeg worden de leerlingen in opleiding en jonge vakmensen goed begeleid. Of het nu om een mbo’er van de Beroeps Begeleidende Leerweg (BBL) gaat of om een hbo’er die afstudeert, de investering in personeel loont. De verkiezing is een mooie opsteker, stelt Miedema. ‘Ons bedrijf is sterk gegroeid. We zijn altijd op zoek naar pareltjes. HISWA MAGAZINE 6

an an in watersport All-round opgeleid Op het Maritiem College IJmuiden heeft Guido Kapteijn, die twintig jaar op de binnenvaart heeft gevaren, de vmbo-opleiding Maritiem en Techniek mede vormgegeven. Deze opleiding, nieuw in IJmuiden, bereidt leerlingen voor op het mbo. ‘We vinden het belangrijk dat zij allround worden opgeleid. Niet iedereen vindt als specialist, bijvoorbeeld als scheepstimmerman, een baan bij een grote luxe jachtbouwer. Een kleine watersportwinkel heeft juist behoefte aan personeel dat breed inzetbaar is. Daar moet een service-medewerker ook een dieselmotor kunnen nakijken.’ Tijdens de vmbo-opleiding Maritiem en Techniek kunnen de leerlingen kiezen uit drie richtingen, waaronder jacht- en scheepsbouw. Kapteijn werkt nauw samen met de Yacht Builders Academy (YBA) in Friesland om het onderwijsaanbod zo goed mogelijk af te stemmen op de arbeidsmarkt. Bij de YBA, een initiatief van HISWA Vereniging, ROC Friese Poort en De Vries Scheepsbouw Makkum, zijn meer dan 30 partners uit het onderwijs, de overheid en het bedrijfsleven aangesloten. HISWA MAGAZINE 6 Kapteijn: ‘In de vmbo-werkgroep scheeps- en jachtbouw wisselen we onder meer lesmateriaal uit. En ook via die weg leg ik contacten met bedrijven.’ Flexibel lesprogramma Die contacten met nautische bedrijven zijn volgens Kapteijn zeer waardevol. Daar investeert hij zelf veel tijd en energie in. ‘Daar hoor ik welke vaardigheden de leerlingen moeten hebben. De techniek verandert zo snel, het lesprogramma moet flexibel zijn. Anders lopen we achter de feiten aan. Een voorbeeld? Boten krijgen tegenwoordig een laag plastic als antifouling die je er later af kan trekken. Hoe doe je dat? Of: composiet wordt steeds vaker als materiaal gebruikt. Met welke gereedschappen werk je dan?’ De techniek verandert zo snel, het lesprogramma moet flexibel zijn. Guido Kapteijn Maritiem College IJmuiden De vmbo-opleiding Maritiem en Techniek op het Maritiem IJmuiden College ging vorig jaar van starten bestaat naast de opleiding aan het Scheepvaart en Transportcollege in Rotterdam en de Maritieme Academie Harlingen. Volgens Kapteijn is er altijd behoefte aan goede vakmensen, zeker nu de economie aantrekt. ‘In Amsterdam bouwt Feadship een nieuwe werf voor luxe jachten. Dat levert banen op. Ik sprak een kleinere jachtbouwer die per direct drie constructeurs nodig had. Hij staat met zijn bedrijf op de rem, hij kan pas weer meer omzet draaien als hij de vacatures heeft opgevuld.’ 29

Studenten van IVA Driebergen lopen stage op de HISWA te water. Ondernemerschap Ook de particuliere business-school IVA Driebergen onderhoudt nauwe contacten met het bedrijfsleven, stelt directeur onderwijs Ferry Barendregt. In de nautische opleiding ligt het accent niet op techniek, maar op het ondernemerschap. De IVA heeft een uitgebreide database met nautische bedrijven waar studenten (mbo en hbo) stage kunnen lopen. ‘Die stages zijn niet alleen waardevol voor onze studenten, maar ook voor ons. Bedrijven kijken kritisch mee naar de lesstof die de studenten krijgen.’ Meer informatie Het Maritiem College IJmuiden, met de vmbo-opleiding Maritiem en Techniek, houdt op vrijdag 1 februari vanaf 18.00 tot 21.00 uur een open avond. www.maritiemcollegeijmuiden.nl/ open-dag De IVA Driebergen, inclusief de nautische opleiding, houdt op 18 december (vanaf 18.30 uur) een open avond. In het nieuwe jaar is er op 26 januari een open dag (vanaf 9.00 uur). www.iva-driebergen.nl/ opendagen 30 HISWA MAGAZINE 6 Yacht Builders Academy: www.yachtbuildersacademy.com Tijdens beursstages of speciale evenementen leggen studenten contacten met potentiële werkgevers. IVA kan als HISWA Partner in Business een beroep doen op HISWA Vereniging voor ondersteuning bij de organisatie. ‘Zo bezoeken onze studenten de HISWA te water, als één van de beursstages. Samen met HISWA Holland Yachting Group organiseerden we een beursreis naar Monaco. Dat is wel een krent uit de pap. Studenten die goed hadden gepresteerd, mochten mee. Zij ontdekten daar een nieuwe wereld. In het echt, niet op een filmpje. Een wereld waar ze graag in willen werken.’ Ferry Barendregt van IVA Driebergen

Projectbureau Vrolijks Ondernemend advies voor watersportontwikkeling 1000 pk voor 1000 redenen Methode om havens in hun context te bekijken Actuele kijk op watersportservice in clusters van bedrijven businessbehindtheboat.com Privatisering van havens met oog voor belang van de omgeving vrolijks.nl Parkstraat 1b, 4818 SJ Breda, 076 533 98 50, info@vrolijks.nl, www.vrolijks.nl Onze krachtigste motor tot nu toe, de Volvo Penta D13-1000, opent een wereld vol mogelijkheden. In combinatie met het Volvo Penta IPS 1350 aandrijfsysteem, verhoogt het uw vaarbereik en comfort. Dit is maar een van de duizend redenenen om een dubbele, drievoudige of viervoudige installatie te installeren in uw jacht. Meer informatie op: www.volvopenta.com D13-IPS1350

Jachthaven De Duurzaam van zeep De winterrust lijkt neergedaald over jachthaven De Schapenput in De Heen. Maar niets is minder waar. Op kantoor vindt druk overleg plaats om de jachthaven nog verder te verduurzamen. “Eigenlijk zouden alle boten die walstroom nodig hebben, geen grijze stroom maar zonne-energie aan boord moeten kunnen nemen.” Tekst: Paul Steenhoff De boten staan keurig opgebokt in jachthaven De Schapenput. De haven ligt bij het dorpje De Heen in West-Brabant en vanuit de haven kan via de Steenbergsche Vliet het open water van het Volkerak worden bereikt. In de haven, zes hectare groot, kunnen 300 boten een plaats vinden. Eigenaar Kees de Neve startte de haven 37 geleden met zijn vrouw Ria die als havenmeester werd aangesteld. Inmiddels heeft het echtpaar de pensioengerechtigde leeftijd ruimschoots bereikt en namen hun vier zoons, Dirk-Jan 32 van Weezel, Willem, Johan en Tommy de Neve de dagelijkse leiding van de haven over. Dirk-Jan is daarbij ook de havenmeester van de verderop gelegen jachthaven van Steenbergen die goed is voor 100 ligplaatsen en zes jaar geleden in erfpacht werd genomen. Zonne-energie Wie het terrein van de jachthaven oprijdt, ziet dat verduurzaming hier hoog in het vaandel staat. Niet alleen zijn er elektrosloepen aanwezig, er zijn 84 zonnepanelen waarmee in eenderde van de totale energiebehoefte van de haven kan worden voorzien. De investering verrekenen we in het liggeld. “We willen doorgroeien op het gebied van duurzaamheid. Zodat we ook elektrische auto’s van booteigenaren kunnen opladen en we boten die walstroom nodig hebben, zonne-energie kunnen aanbieden”, zegt Willem die een milieukundige achtergrond heeft. “De investering die dat met zich HISWA MAGAZINE 6

Schapenput tot zonnecellen Dirk Jan van Weezel en Willem de Neve meebrengt, verrekenen we in het liggeld”, springt Kees bij die nog steeds elke dag betrokken is bij zijn haven. Het milieuvriendelijke karakter van deze jachthaven uit zich in vele zaken. Zo zijn alle steigers en damwanden gemaakt van recyclebaar materiaal op kunststof basis. Alleen de deksloof van de steiger is nog van hout. In 2015 begonnen de broers met de verdubbeling van de haven na lang gesteggel met de overheden. In 2016 werd de uitbreiding officieel geopend. Natuurlijk speelde duurzaamheid een grote rol. Zo is er een wasbox aangelegd waarin boten kunnen afmeren om zo eenvoudig ook de zijkanten van de romp te kunnen schrobben en er is ook een mobiele dekwaspomp te leen. “De zeep stellen we gratis ter beschikking”, zegt Dirk-Jan. “We hebben net zolang gezocht naar zeep die het best afbreekbaar is in het buitenwater. Door het gratis ter beschikking te stellen, hopen we iedere booteigenaar aan te moedigen onze zeep te gebruiken en niet aan de slag te gaan met een milieuonvriendelijk goedje.” HISWA MAGAZINE 6 Antivries Nu is dat al een duurzame opsteker maar de plannen van De Schapenput gaan nog verder. Willem: “Elke boot met binnenboordmotor moet in de wintermaanden worden voorzien van antivries. Niet bepaald een milieuvriendelijk product dus we hebben gezocht naar de soort die het milieu het minst belast. Met het starten in het voorjaar wordt immers de antivries in het water geloosd. Dat is ons echt een doorn in het oog. We zijn dus nu We bedenken een systeem waarmee de antivries kan worden opgevangen. bezig een systeem te bedenken waarmee de antivries kan worden opgevangen. Verder spelen we met het idee de antivries gratis ter beschikking te stellen maar daar zitten nog al wat haken en ogen aan. Sommige bootbezitters nemen wellicht dan meer mee dan nodig is voor hun boot. We denken nog na over een oplossing, maar het is wel iets dat helemaal past is ons duurzaamheidsstreven.” De doorgaande verduurzaming van de Schapenput is niet onopgemerkt gebleven. De Blauwe Vlag wordt hier al gehesen, een internationale onderscheiding die jaarlijks wordt toegekend aan jachthavens die veilig, duurzaam en schoon zijn. Naast de Blauwe Vlag kunnen jachthavens ook in aanmerking komen voor de Groene Wimpel. Een jachthaven verdient deze wimpel als er extra inspanningen zijn verricht op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Denk aan energie- en waterbesparing, duurzame inkoop en het gebruik van duurzame bouwmaterialen. In 2018 ontvingen 21 jachthavens de Groene Wimpel waaronder De Schapenput én Steenbergen. “Dat voelt echt als een bekroning op al ons werk”, zegt Kees. “We zijn er met recht trots op want we hebben de wereld maar te leen van onze kinderen.” Ecovlotten Aan het eind van de jachthaven, aan de Steenbergsche Vliet, liggen twee ecovlotten. Dit zijn blokhutten van vier bij zes meter op een vlot in het water. Ze liggen in een stiltegebied en hebben alleen de basale voorzieningen maar beschikken wel over een roeiboot. Ondanks het ontbreken van comfort, zijn de hutten zeer succesvol. “Het hele seizoen zijn ze verhuurd”, zegt Dirk-Jan. 33

Elk jaar sluiten tientallen ondernemers in de watersport aan bij het merk HISWA en worden daarmee lid van HISWA Vereniging. Het merk HISWA staat goed bekend, straalt kwaliteit en betrouwbaarheid uit en watersporters zien in HISWA een garantie om zorgeloos te varen. Denkt u erover om lid te worden? In dit artikel gaan we in op de acht grootste voordelen om lid te worden van HISWA. Tekst: Geert Dijks 1. Exclusiviteit Als uw watersportbedrijf lid wordt van HISWA krijgt u de titel: HISWA Erkend Bedrijf. Een titel om trots op te zijn, want HISWA Erkend Bedrijf wordt u niet zomaar. Er gelden toetredingseisen. Staat uw bedrijf bekend als betrouwbaar in de branche? Beschikt u over een Kamer van Koophandel-nummer? Komt uw bedrijf door de ballotage van bestaande leden? Alles in orde? Dan staat niets meer in de weg om toe te treden tot de exclusieve club van HISWA Erkende Bedrijven. Die exclusiviteit uit uw bedrijf door het bieden van excellente service en optimale zekerheid aan uw klanten. U ontvangt vervolgens een fraai HISWA-gevelschild en hebt het recht om het HISWAlogo aan al uw bedrijfsuitingen (briefpapier, website, nieuwsbrief) toe te voegen. 2. Gebruik van duidelijke HISWA Algemene Voorwaarden Als HISWA Erkend Bedrijf krijgt u het unieke recht om de HISWA Algemene Voorwaarden te gebruiken. De HISWA Algemene Voorwaarden zijn duidelijk, actueel en solide. De rechten en plichten voor zowel u als ondernemer als voor uw klanten zijn er goed in vastgelegd. Ze bieden optimale zekerheid en daarmee geen ruimte voor discussie. De voorwaarden zijn in overleg met Consumentenbond en ANWB opgesteld. Er zijn voor elk type bedrijf passende voorwaarden. Zoals voor de verhuur van lig- en bergplaatsen, voor bemiddeling, voor verhuur van pleziervaartuigen, voor aanneming, levering en verkoop maar ook voor e-commerce. De voorwaarden zijn gekoppeld aan (model)overeenkomsten. Lid worden van De acht grootste voordelen van het HISWA-lidmaatschap

Koers 2025 In het beleidsplan Koers 2025 zet HISWA nog meer in op een duurzame groei van de markt. HISWA maakt ondernemers slimmer, beter, sterker en groter. Door professionele vakmensen die in de sector werken te behouden. Door het aanbod in de watersport en de unieke vrijetijdsmogelijkheden veel toegankelijker te maken voor een breder publiek. Door dit alles te borgen met kwaliteitsgaranties en zekerheden onder de vlag van het merk HISWA. Dat geeft HISWA-leden onderscheidend vermogen in een concurrerende (online) vrijetijdsmarkt. 3. Garantie bij problemen Als HISWA Erkend Bedrijf bent u automatisch aangesloten bij de onafhankelijke Geschillencommissie Waterrecreatie. Als er een probleem is met een klant, kunt u dat voorleggen aan deze juridische commissie. De Geschillencommissie Waterrecreatie is goed thuis is in de watersportsector en de kosten zijn laag. HISWA Vereniging garandeert de betalingsplicht na te komen als uw bedrijf in het ongelijk wordt gesteld en weigert de kosten te vergoeden. Dat is een belangrijke garantie en borging naar de consument. 4. Onderscheidend vermogen Veel HISWA Erkende Bedrijven onderscheiden zich nog meer binnen hun marktsegment. Zij hebben met elkaar afspraken gemaakt om nog een schepje bovenop de HISWA Algemene Voorwaarden te doen. Met deze aanvullende kwaliteitseisen, profileren deze bedrijven zich nog beter naar de markt. Zo hanteren jachthavens een speciaal haven- en werfreglement, zijn de zeilscholen CWO-gecertificeerd, hebben experts en makelaars een persoonscertificatie, werken charterbedrijven met een boekingsgarantie, kennen recreatiebedrijven HISWA HISWA MAGAZINE 6 de Code Reisaanbiedingen voor transparante prijspublicaties, hebben de HISWA Qualified Yacht Brokers een derdengeldrekening voor hun transacties en ontwikkelen jachtservicebedrijven een kwaliteitskeurmerk. 5. Zorgeloos varen Watersporters zien in het HISWA-logo een keurmerk voor zorgeloos varen. Als HISWA Erkend Bedrijf bezorgt u watersporters onbezorgd vaarplezier. Watersporters willen onbekommerd het water op en genieten van de vrijheid, het uitzicht, de rust en de zon... Als HISWA Erkend Bedrijf laat u watersporters een dag op het water aanvoelen als een week vakantie. 6. Onbeperkt gebruik van (gratis) kennis, trainingen, producten en diensten Als HISWA Erkend Bedrijf kunt u onbeperkt gebruikmaken van specifieke producten en diensten die u ondersteunen bij uw bedrijfsvoering. Ledenvoordeelcalculator De jaarcontributie is afhankelijk van het aantal medewerkers per bedrijf. Voor kleine ondernemers ligt de contributie onder de duizend euro. Andere bedrijven betalen twee- tot drieduizend euro. Elk bedrijf verdient de contributie terug. Zie onderstaande tabel. Minimale waarde in euro’s per jaar - Gebruik van HISWA Algemene Voorwaarden, per set - (Juridisch) advies - Korting op HISWA-beurzen - Deelname HISWA Energie - Checklists, rapporten en RI&E 350 250 700 3000 400 - Toegang tot bijeenkomsten en symposia 400 - Eigen bedrijfspagina op HISWA-sites en bedrijvengids 350 N.B. Voor elk bedrijf zijn de voordelen anders. Daarnaast zijn er specifieke voordelen die alleen voor een bepaalde bedrijfsgroep van belang zijn. 35

Variërend van handboeken tot netwerkbijeenkomsten en trainingen, en van checklists tot promotiemiddelen. Verder heeft u toegang tot een uitgebreide kennisbank. Hier vindt u tal van adviezen, dossiers, documenten en rapporten over onderwerpen als bedrijfsvoering, export, milieu, veiligheid, juridische kwesties, personeel en scholing. Uiteraard krijgt u een gratis abonnement op HISWA Magazine, het vakblad voor de watersportsector boordevol nieuws, ontwikkelingen en praktijkverhalen. Als HISWA Erkend Bedrijf krijgt u ook een eigen pagina in de bedrijvengids op www.hiswa.nl. Hoe beter uw bedrijfspresentatie is, hoe beter uw bedrijf gevonden wordt in de bedrijvengids, de watersportgids waarin watersporters zoeken naar watersportbedrijven. Komt u ergens niet uit? Dan kunt u terecht bij de afdeling Ledenservice. U ontvangt altijd snel en deskundig antwoord op elke vraag. Persoonlijk, per mail of telefonisch. 7. Belangenbehartiging Als brancheorganisatie van de watersport, zorgt HISWA er uiteraard voor dat uw belangen als watersportondernemer op alle niveaus worden behartigd. Op regionaal, nationaal en internationaal niveau. Alles wat u als individueel bedrijf niet kunt regelen, doen wij voor u. Zo waren wij onlangs succesvol in de lobby gericht op aanpassing van de brandveiligheid op stallingterreinen. En voor de jachtbouw maakten 36 we het makkelijker om jachten onder Nederlandse vlag te laten varen. 8. Korting op beurzen Als HISWA Erkend Bedrijf krijgt u korting op deelname aan de twee HISWA-beurzen: de HISWA Amsterdam Boat Show en de HISWA te water. Wilt u ook HISWA Erkend Bedrijf worden? Bel 020 705 14 00 of mail naar info@hiswa.nl Of kijk op www.hiswa.nl/lidworden. N.B. HISWA Vereniging fuseert per 1 januari 2020 met brancheorganisatie RECRON. Bedrijven worden dan lid van HISWA-RECRON. Waarom zijn bedrijven lid van HISWA? Uit ledenonderzoek (2016) blijkt dat 81% van de leden HISWA een kwaliteitskeurmerk vindt. Niet zo vreemd dat de HISWA Algemene Voorwaarden en bijbehorende contracten als belangrijkste producten worden gezien (83%). Exportpromotie en andere marketingprojecten worden ook hoog gewaardeerd. Op de voet gevolgd door bijeenkomsten, trainingen en ledenadvies. Tenslotte vinden leden het van belang dat er een woordvoerder is op (inter)nationaal en regionaal niveau: 70% van de leden vindt HISWA een gezaghebbende belangenbehartiger. HISWA MAGAZINE 6

Vraag & Antwoord Bij de buurman kwam de handhaver op bezoek. Ik hoorde dat ik als watersportbedrijf verplicht ben om energieverbruik terug te dringen. Is dat zo? En hoeveel dan? Antwoord van HISWA Het korte antwoord is: ja, dat moet. Elk bedrijf is verplicht energiebesparende maatregelen te nemen. De overheid gaat hier strenger op handhaven. HSWA Vereniging merkt dat de inspectie inderdaad steeds vaker controle uitvoert op de reductie van gebruik van elektra en gas. In de wet- en regelgeving (Wet Milieubeheer) is dit vastgelegd. De wetgeving stelt in het algemeen dat u als ondernemer zorgplicht heeft, ook met betrekking tot uw energieverbruik. Dat is nogal breed te interpreteren. De overheid maakt wel onderscheid tussen verschillende bedrijven. Veel watersportbedrijven vallen onder het Activiteitenbesluit Milieubeheer in categorie A of B. Hierin is geregeld dat de ondernemer energiebesparende maatregelen neemt als de terugverdientijd vijf jaar of korter is. De ondernemer moet dit regelmatig (jaarlijks) controleren. Wordt er minder dan 50.000 kW of 25.000 m3 gas verbruikt? Dan is de onderneming vrijgesteld van de verplichting. In bijlage 10 van het Activiteitenbesluit staan de erkende maatregelen opgesomd. Middelgrote en grote energieverbruikers vallen in het activiteitenbesluit onder categorie C of hebben een Milieuvergunning. Tot 200.000kW en 75.000 m3 gas bekijkt de handhaver of de ondernemer inderdaad regelmatig (jaarlijks) nagaat of de apparatuur vervangen kan worden door rendabele (energiezuinigere) apparatuur. De handhaver kan voor een of meerdere apparaten een onderzoek HISWA MAGAZINE 6 37 van de ondernemer eisen. Een algemeen totaal energiebesparingsonderzoek kan worden geëist bij gebruik van meer dan 200.000kW of 75.000 m3 gas. Vanwege de lijst erkende maatregelen is het voor de handhaver niet mogelijk om met de ondernemer maatwerkregelingen overeen te komen. Echter, als er sprake is van overduidelijke verspilling van energie, los van de grootte van de onderneming, dan kan daar wel een maatwerkverplichting voor worden uitgeschreven. Voor grote bedrijven (meer dan 250 fte of meer dan 50 miljoen omzet) is een zogenoemde Energieaudit verplicht. Als de ondernemer zelf al een energiebesparingsonderzoek heeft laten verrichten, is dat afdoende. Met maatwerkregelingen wordt vastgelegd wanneer welke maatregel genomen moet zijn. Overigens spreekt het activiteitenbesluit niet van ondernemer maar van ‘drijver van de inrichting’. Dat is veelal de ondernemer, maar de wetgever wil zich niet mengen in de afspraken tussen eventele verhuurder of huurder. Vraag van een HISWA-lid

HISWA Amsterdam Boat Show 2019 6 t/m 10 maart in RAI Amsterdam Iedereen die zich thuis voelt op het water, begint alweer uit te kijken naar het nieuwe watersportseizoen, dat traditioneel van start gaat op de HISWA Amsterdam Boat Show. De 64e editie van het grootste watersportevenement van Nederland is volgend jaar van 6 tot en met 10 maart in RAI Amsterdam. Tekst: Veerle Heidema Met bijna 37.500 bezoekers op de laatste editie, is een stijgende lijn (+7%) ingezet ten opzichte van voorgaande jaren. Tevens toonde het onderzoek, dat na afloop gehouden is onder beursbezoekers, positieve cijfers. Maar liefst 42% van de bezoekers gaf aan serieuze aanschafplannen te hebben voor het komende jaar, waarvan 23% zelfs voor meer dan 10.000 euro. Ook de reacties op het nieuwe concept, met gewijzigde entree, indeling en programmering, waren overwegend positief. Aankomende editie wordt dit concept op basis van de evaluaties verder aangescherpt. Segment Sloep en Speed Het aanbod in de sloepenhal is in 2019 wederom ongekend groot. Bezoekers die hiervoor in de markt zijn kunnen op de HISWA zeker iets van hun gading vinden. Daarnaast wordt aankomende editie meer aandacht besteed aan het segment Speed. In het aanbod boten, met een aantal echte eyecatchers. Maar ook in beleving, met leuke activiteiten om het plezier van snel varen over te brengen aan de bezoeker. 38 HISWA MAGAZINE 6

De steiger wordt groter en krijgt een centrale plek in Hal 1. Grotere steiger De nieuwe steiger werd afgelopen jaar enthousiast ontvangen. Deze wordt dan ook groter en krijgt een centrale plek in Hal 1. Aan de steiger vinden bezoekers zowel zeil- als motorboten. Daaromheen worden stands met onderdelen & accessoires en recreatiepartijen geplaatst, om zo – naar wens van exposanten – een betere kruisbestuiving te realiseren tussen de boten en toeleveranciers. Veel activiteiten Uiteraard wordt er weer een uitgebreid activiteitenprogramma samengesteld, met voor ieder type bezoeker wat wils. Zo zijn bekende onderdelen als het Demoplein (onderhoudsworkshops) en de HISWA Mainstage (bijzondere en leerzame verhalen en workshops in verschillende thema’s) weer aanwezig en wordt het succes van de eerste HISWA Veiling vorig jaar voortgezet. HISWA Sport Xperience In samenwerking met het Watersportverbond en enkele andere bonden, wordt in Hal 5 een indrukwekkende programmering neergezet voor de jeugd van 6 tot 16 jaar. Deze Sport Xperience is bedoeld om de interesse voor de watersport (en enkele andere sporten) op jonge leeftijd aan te wakkeren. Startups Ook startup bedrijven krijgen weer de kans om zich kostenefficiënt Interesse in deelname? HISWA 2019 biedt de circa 37.500 bezoekers in maart weer vijf dagen volop watersportplezier. Voor u als watersportbedrijf het ideale podium om uw producten en diensten te presenteren aan deze (toekomstige) watersporters. Deelnemen is mogelijk met een eigen standruimte binnen één van de werelden. Naast deelname met een stand zijn er nog talloze andere mogelijkheden om uw bedrijf, product of dienst onder de aandacht te brengen. Voor meer informatie: Tom Mous, salesmanager 06 - 31 77 25 98 hiswa@rai.nl www.hiswarai.nl/exposeren 39 te presenteren aan het grote watersportpubliek. Ben of kent u een startup die hier gebruik van wil maken? Kijk dan voor meer informatie en aanmelden op www.hiswarai.nl/startup. Product van het Jaar Heeft u een nieuw product of dienst op de markt geïntroduceerd? Deelname aan de HISWA Product van het Jaar verkiezing is dan dé manier om uw innovatie en merk te promoten. Deze prestigieuze prijs wordt uitgereikt aan het bedrijf met de beste productinnovatie in de watersportbranche. Deelname is gratis en is ook mogelijk voor niet-exposanten. Inschrijven kan tot 19 januari 2019 via www.hiswarai.nl.

6–10 maart RAI Amsterdam Ontmoet ruim 37.500 watersporters! Schrijf direct in voor deelname via hiswarai.nl of neem voor meer info contact op met Tom Mous via t.mous@rai.nl of 020 – 549 3119. P AR TNER 6 t/m 10 maart 2019 P AR TNER MEDIAPAR TNERS MEDIAPAR TNERS OR G ANISA T OR OR G ANISA T OR

Nautische Advocaten – Legal support in stormy times Sinds 1987 gespecialiseerd in juridische kwesties waarmee de ondernemer in de waterrecreatiebranche kan worden geconfronteerd waaronder het opstellen van contracten op maat en jachtbouw-, jachtverkoop-, jachtverhuur-, jachthaven- en incassoperikelen. Mr. Ivo van Emstede geldt als de grondlegger/opsteller van de 13 sets HISWA algemene voorwaarden en de bijbehorende standaardcontracten. Mr. Edwin H.J. Slager e.slager@vanemstede.nl Mr. Ivo M.F. van Emstede imf@vanemstede.nl erelid HISWA Vereniging Leidseplein 33-2 • 1017 PS Amsterdam • 020 675 69 30 • www.vanemstede.nl OP DE JUISTE KOERS MET VERZUIMBEGELEIDING OP MAAT Onze bewezen effectieve verzuimbegeleiding versnelt het re-integratieproces en verlaagt uw verzuimkosten Bouwplannen of uitbreidingsplannen? Meer informatie www.arboned.nl/hiswa 030 299 62 77 Laat een scan van het bestemmingsplan en een milieu scan uitvoeren www.rho.nl justus.vandenberg@rho.nl salessupport@arboned.nl VAN IDEE NAAR UITVOERING

Het Portret Bas van Dullemen In de rubriek Het Portret zetten we een persoon in de spotlights die op dat moment in de actualiteit is. In dit nummer - waarin arbeidsmarkt een thema is - is dat: Bas van Dullemen. Hij had tijdens zijn studie een bijbaan bij Jachthaven Poelgeest in Oegstgeest en nu werkt hij er als manager (after)sales. Tekst: drs. Liane Jansen Hoe ziet je werk eruit bij Jachthaven Poelgeest? “We richten ons op de verkoop van sloepen en tenders en op alle dienstverlening die daarbij komt kijken. Als manager sales en aftersales ben ik verantwoordelijk voor 42 de inkoop- en verkoopstrategie. Ik vertoef vaak met klanten in de showroom. Dit alles doe ik samen met de directeur en eigenaresse van de haven.Daarnaast ben ik verantwoordelijk voor het operationele proces. Ik stuur het team aan dat ervoor zorgt dat onze klanten zorgeloos kunnen genieten van het vaarseizoen. Mijn collega’s maken bijvoorbeeld de verkochte boten gereed voor aflevering en verzorgen de nazorg. Ook lost het team problemen op tijdens het vaarseizoen en regelt het de stalling en het onderhoud in de winter. Professionaliteit en gezelligheid gaan bij ons hand in hand. Daardoor voelen veel klanten zich bij ons thuis.” HISWA MAGAZINE 6

Je bent afgestuurd als historicus. Dat is iets anders dan de watersport. Hoe is jouw loopbaan verlopen? “Totaal anders dan verwacht! Als fervent watersporter kwam tijdens de middelbare school de perfecte bijbaan op mijn pad: allround medewerker bij Jachthaven Poelgeest. Ik heb hier mijn hele studietijd gewerkt. Mijn rol in de verkoop werd steeds groter en daarmee werd het voor mij duidelijk: mijn carrière zou een commerciële kant op gaan. Een loopbaan in de sales was dan ook het vervolg, aanvankelijk buiten de watersport. De watersportbranche bleef echter trekken. Samen met een vriend richtte ik daarom een watersportbedrijfje op. Al snel meldde de grootste klant zich: Jachthaven Poelgeest. Zo bleef de warme band jarenlang in stand. Het onverwachte wegvallen van de eigenaar van Jachthaven Poelgeest leidde twee jaar geleden tot mijn terugkeer binnen het bedrijf.” Op welk succes ben je het meest trots? “In eerste instantie stond de continuïteit van het bedrijf voorop. Dat is gelukt. Gezien de gebeurtenissen vind ik het fijn dat ik daar een belangrijke bijdrage aan heb kunnen leveren. De continuïteit is snel overgegaan in groei. De verkoop van onze hoofdmerken Antaris en Maril heeft een enorme vlucht genomen. We hebben het merk Maxima toegevoegd HISWA MAGAZINE 6 aan ons assortiment en daarmee onze klantenkring vergroot. Ons team en de dienstverlening hebben we uitgebreid; de haven en winterstalling liggen het hele seizoen overvol. Onze klanten een onbezorgd vaarseizoen geven, dat is waar het uiteindelijk om draait!” Gelukkig zien wij steeds minder booteigenaren met hun eigen potje antifouling onder de boot verdwijnen. Welke (duurzame) ontwikkelingen zijn er binnen het bedrijf? “Als bedrijf bewegen wij mee met de veranderende wensen van onze klanten. Zo is een sloep niet meer per definitie blauw met wit. Het persoonlijker aankleden en inrichten van je sloep is de nieuwe norm. Ook de aloude diesel is niet meer heilig. Een deel van onze sloepen wordt uitgerust met benzinemotoren. Ook dit jaar nemen wij weer elektrisch aangedreven boten op voorraad. Qua duurzaamheid: gelukkig zien wij steeds minder booteigenaren met hun eigen potje antifouling onder de boot verdwijnen. Ook het aantal mensen dat de boot zelf poetst is dalend. Tijd wordt gezien als een schaars goed. Mensen willen vooral genieten. Wij maken dit mogelijk. Ik verwacht dat dit ’ontzorgen’ de komende jaren alleen maar toeneemt.” Bij HISWA besteden we veel aandacht aan ‘duurzame inzetbaarheid’ en ‘een leven lang leren’. Biografie Bas van Dullemen (33 jaar) is afgestudeerd als historicus aan de Universiteit van Leiden. Voordat hij als manager (after) sales bij Jachthaven Poelgeest aan de slag ging, was hij oprichter en mede-eigenaar van een eigen watersportbedrijf. Zijn vrije tijd besteedt hij aan zeilen, varen, vissen en waterskiën. Bas woont samen met zijn vriendin in Leiden. Waar wil jij nog aan werken op persoonlijk vlak? “Mijn prioriteit ligt bij het blijvend laten groeien van ons bedrijf. Welke kansen kunnen er nog benut worden? Wat te doen als de watersportsector verandert of als de economie tegen zit? Dergelijke vragen bieden voor mij genoeg uitdaging voor de toekomst. In ons bedrijf krijg ik veel ruimte om nieuwe ideeën te ontwikkelen en uit te voeren. Ik vind het belangrijk om het team continu te coachen zodat wij kunnen meeveren met de wensen van onze klanten. Ik ben ervan overtuigd dat een hoge klanttevredenheid aan de basis staat van een succesvolle onderneming en bijdraagt aan een fijne werkomgeving.” Ik vind het belangrijk om het team continu te coachen zodat wij kunnen meeveren met de wensen van onze klanten. 43

NIEUWSINNOVATIE Bilgepomp herkent olie Waterafstotende poetsproducten Leverancier van bootonderhoudsproducten August Race uit Engeland presenteerde in november vier nieuwe poetsproducten. De Paint Sealer voor geverfde oppervlakten, G-Seal voor glas, GRP Sealer voor polyester oppervlakten en LR Sealer Coat voor de opblaasbare randen van RIBs, zijn hydrofoob. De moleculaire structuur van de middelen voor de eindbehandeling van een poetsbeurt, is zo dat water er afketst of direct wegvloeit. Bovendien vormen de sealers een hermetische laag, die de boot beschermt tegen de invloeden van zout en inwatering. Goed uitgepoetst geven deze vier nieuwe producten volgens de leverancier bovendien een diepe glans. www.august-race.com Het Amerikaanse bedrijf Blue Guard Innovations ontwikkelde een bilgepomp die olie detecteert. Als de bilge van een jacht volloopt met schoon water, functioneert de BG One, zoals de pomp is genoemd, als een normale elektrische bilgepomp. Het water wordt overboord gepompt. In een aantal gevallen zal diesel, motorolie of smeerolie op het bilgewater drijven. De BG One activeert niet als de sensoren meten dat de vloeistof rond de pomp geen water, maar olie is. Mocht inderdaad sprake zijn van binnenkomend water, dan zal het waterpeil stijgen. Omdat olie drijft op water, is onder de laag olie weer schoon water. Als het peil zover stijgt dat de pomp omgeven is door het water onder de olie, slaat de BG One wel aan en wordt het water weggepompt tot het niveau dat de olie wederom de pomp omringt. www.bluebgi.com Generator overbodig Een sterke en efficiënte dynamo die wisselende hoeveelheden elektriciteit kan genereren, maakt een afzonderlijke generator voor het opwekken van elektriciteit overbodig. De Integrel van het Britste bedrijf Triskel Marine maakt heel slim gebruik van het verschil in vermogen tussen de verbrandingsmotor en de schroef. Op een bepaald toerental levert een verbrandingsmotor meer vermogen dan de schroef aan het water kan overbrengen voor voortstuwing. Dat vermogen kan dan zonder de prestaties of snelheid te verminderen, worden gebruikt voor het opwekken van elektriciteit. De software die de dynamo aanstuurt, is geprogrammeerd met de karakteristieken van de schroef, de boot en de motor. Aan de hand van de commando’s van de stuurman aan de gashendel, weet het systeem de gewenste snelheid van de boot. De motor wordt aangestuurd om het toerental te leveren dat dit het meest efficiënt bereikt. De software berekent hoeveel vermogensverschil er in die situatie is tussen de krukas van de motor en de schroefas. Daarmee wordt de weerstand en dus het elektriciteitopwekkend vermogen van de dynamo/generator ingesteld. Zo wordt voortdurend optimaal gebruik gemaakt van het motorvermogen, draait de motor dichter bij het optimum van energie en brandstofverbruik en is een extra generator overbodig. Triskel Marine werd met dit product de winnaar van de jaarlijkse DAME Award – Design Award Marine Equipment. www.triskelmarine.co.uk 44 HISWA MAGAZINE 6

NIEUWSINNOVATIE Airco via smartphone Airconditioningsinstallaties van het merk Velair zijn gemoderniseerd. De zelfstandige apparaten zijn gekoppeld aan elektriciteit voor hun werking, maar functioneren onafhankelijk van motorvermogen of andere systemen. Er zijn modellen met variabele ventilatorsnelheid of met een vaste ventilatorsnelheid. De versie met vaste snelheid is er in supercompact of compact. De minder kleine versie heeft naast het touchscreen bedieningspaneel in de kajuit ook ingebouwde wifi, waardoor de airco ook via een IOS of Android app is te bedienen. De versie met variabele snelheid is er voor grotere ruimten. Alle airco’s vragen 220 volt stroomvoeding. www.ultraflexgroup.com Zuiniger schroefontwerp Drie, vier, vijf of meer gebogen strips metaal vormen de bladen van de Sharrow Propeller. Dat is een nieuwe scheepsschroef waarmee het Amerikaanse ingenieursbureau Sharrow Engineering claimt dat jachten 9 tot 15 procent brandstof kunnen besparen. De specialisten in hydrodynamica berekenden met computersimulaties dat de verhouding tussen door de motor geleverde kracht en de voortstuwende kracht in het water met hun nieuwe schroef een tiende tot een zevende beter is dan met conventionele scheepsschroeven. Bovendien beloven de ontwikkelaars minder trillingen, sterk verminderde cavitatie, een hogere topsnelheid en een sterkere schroef met langere levensduur. Het ontwerp is goedgekeurd door scheepvaartautoriteit IMO en patenten zijn toegekend in de belangrijkste zeevarende landen. De Sharrow Propeller is uitgebreid getest in zowel testbassins als in open water en de resultaten onder een boot zien er net zo veelbelovend uit als in de berekeningen. www.sharrowengineering.com HISWA MAGAZINE 6 45 Vest met oceaanrace-ervaring Speciaal voor de zeilers van de Volvo Ocean Race ontwikkelde Spinlock een reddingvest. Alle 70 schippers en bemanningsleden van de Volvo- vloot gebruikten dit vest. Op basis van de opgedane ervaringen ontwikkelde Spinlock het Vito Lifejacket Harness. In het compacte ontwerp met instelbare pasvorm zit een zelfopblazend zwemvest met 170 Newton drijfvermogen. Het reddingvest doet ook dienst als harnas voor het aanhaken van lifelines, waarmee zeilers zich aan de boot zekeren op wilde zee. Bemanning die toch in het water terecht komt, kan zich enigszins tegen de elementen beschermen met een grote capuchon en vizier. De zeiler met zijn natte pak kan uit het water worden getakeld met een hijsoog aan het vest, dat in opgeblazen toestand goed zichtbaar en makkelijk te vinden is. www.spinlock.co.uk

NIEUWSINNOVATIE Antifouling voor schroeven Siliconen polymeren vormen de basis voor de werking van Propspeed, een nieuwe antifouling die schroeven en metalen roeren beschermt tegen aangroei. Het principe van de werking is als bij de meeste biocidevrije anti-aangroei coatings: het oppervlak wordt te glad voor beestjes en planten onderwater om zich te hechten. Fabrikant Oceanmax uit Nieuw Zeeland meldt daarom dat de coating het best werkt op boten die behoorlijk vaak uitvaren. Koperhoudende en veel andere biocide houdende antifoulings kunnen niet op schroeven, metalen roerbladen en saildrives worden gebruikt. www.yersekegroup.nl Draadloos mobiel laden op het dek Tijdens de METSTRADE Show was ook een in het dek verzonken schijf te zien, waarop een telefoon draadloos kan worden opgeladen. Eerst lijkt het raadselachtig, want op een bewegende boot blijft een telefoon niet vanzelf netjes op zijn plek liggen. Deze Scanstrut Rokk Wirelsss phone charger is er in een versie die onder de dekbekleding (teak, kurk of kunststof) past, voor een ononderbroken aanzien. Die zou een plek kunnen vinden onder een kuipbank of een rand om de kuip of stuurhut. Er zijn ook meer zichtbare versies, vlak in het dek gemonteerd of als opbouw. Voordeel van de zichtbare versies is het antislip oppervlak dat in gematigde golven de telefoon op zijn plek kan houden. Voor telefoons die nog niet geschikt zijn voor draadloos opladen, levert Scanstrut ook een adapter, die de elektromagnetische laadstroom opvangt en omzet in een laadstroom via het stekkertje. De adapter is zo plat dat die tussen de telefoon en een hoesje past. www.scanstrut.com Verzinkende lier Dekbeslagfabrikant Harken presenteerde op METSTRADE Show de CLR Mooring Winch. De elektrische lier zakt drempelloos in het dek als hij niet in gebruik is. De onderdekse installatie vergt maar ongeveer tweederde van de ruimte die oudere modellen verzinkende lieren in beslag nemen, ook het gewicht van de CLR is een derde lager dan dat van vergelijkbare voorgangers. Onder de schijf die uit het dek omhoogkomt voor gebruik, zitten drie tot vijf stevige staanders waar de landvasten omheen geslagen kunnen worden. De open constructie spaart gewicht en levert bovendien veel frictie op, zodat de aanmeerlijnen niet snel slippen als de lier ze aantrekt. Tegelijkertijd kan de bemanning die het landvast hanteert, makkelijk de lijn laten slippen of aanhalen. www.harken.com 46 HISWA MAGAZINE 6

Elektrisch met 134 PK NIEUWSINNOVATIE Bilgewaterfilter Fabrikant van elektrische aandrijvingen voor jachten Torqueedo levert voor modeljaar 2019 elektromotoren met een vermogen van 100 kiloWatt. Op jachten met dubbele schroef kan het geïnstalleerd vermogen voor de aandrijving zo oplopen tot 200 kiloWatt, omgerekend 268 paardekrachten. Torqueedo wil de inzetmogelijkheden van elektrische voortstuwing uitbreiden naar grotere en snelvarende jachten. De motoren komen in versies met een relatief laag toerental voor waterverplaatsende jachten en een hoog toerental voor planerende jachten. Accucapaciteit is dankzij een samenwerking met de ingenieurs van autofabrikant BMW met ruim 30 procent toegenomen. www.torqueedo.com De Britse ‘wegenwacht te water’ River & Canal Rescue ontwikkelde een filter voor bilgewaterpompen die olie, benzine of diesel uit het water filtert dat door bilgepompen overboord wordt gepompt. Het filter wordt in de leiding geplaatst tussen de pomp en het loosgat waardoor het water overboord gaat. Dankzij het filter komen geen vervuilende brandstoffen en smeermiddelen in het oppervlaktewater. RCR levert hulp aan pleziervaartuigen met pech op de Britse binnenwateren en levert ook onderdelen en onderhoudsproducten voor jachten. Het nieuwe bilgewaterfilter wordt via watersportgroothandel 54 North ook aangeboden in watersportwinkels en webshops. www.rivercanalrescue.co.uk Turbineconsortium Een turbine die kan draaien op diesel of andere brandstof, is de krachtbron van de Capstone DC65-D generator. De elektriciteitsopwekker is ontwikkeld in een breed samenwerkingsverband waaraan superjachtenbouwer Feadship, elektronica-installateur RH Marine, baggeraar Boskalis en turbinegeneratorenleverancier Seven Turbine deelnemen. De micro turbine verbruikt weinig brandstof per opgewekt kilowattuur elektriciteit. Het vermogen is 65 kiloWatt. Op grotere jachten kan een hele serie van deze turbinegeneratoren worden geïnstalleerd, waarmee de stroomvoorziening redundant wordt. Bovendien kunnen afgaande op de vraag naar elektrisch vermogen op enig moment, generatoren worden ingeschakeld en uitgeschakeld. Hiermee neemt de brandstofbesparing verder toe ten opzichte van een enkele grote generator. www.seventurbine.com HISWA MAGAZINE 6 47

NIEUWSINNOVATIE Opblaasantenne Mastbreuk, uitval van het elektrisch systeem of ander onheil brengt niet alleen bemanningen in problemen, het schakelt ook de communicatiemiddelen uit. De marifoon werkt niet meer. De draagbare marifoon heeft een klein antennetje en een bereik van hooguit een paar zeemijl. De Amerikaanse antennefabrikant Shakespeare Marine presenteert daarom de Galaxy INFL8. Geen opblaasbaar universum, maar een marifoonantenne die opblaast. De antenne past in een handzaam pakket, zodat het kan worden meegenomen in een reddingvlot of in een grab bag (noodtrommel). Aan de antenne zit een snoer van zes meter dat aan een marifoon of portable kan worden gekoppeld. De antenne is opgeblazen 1,60 meter lang, waardoor het bereik meer dan verdubbelt. Met klittenband is de antenne aan een hoog punt van de boot vast te maken. De INFL8 werd winnaar in de categorie veiligheidsmiddelen bij de DAME-award. www.shakespeare-ce.com/marine Bio-epoxy Het Britse bedrijf Wessex Resins startte met de productie van epoxy op basis van natuurlijke materialen. De lamineerharsen, lijm en impregneerharsen worden niet (alleen) uit aardolie gemaakt, maar uit plantenresten en hergebruikte plantaardige olie. Het recept voor de bio-epoxy is afkomstig van Entropy Resins uit Califonië, een bedrijf dat is ontstaan toen golfsurfers behoefte hadden aan sterke lichte harsen voor hun surfboards. In de loop der jaren ontwikkelden de surfende scheikundigen harsen met dezelfde karakteristieken als de synthetische epoxy, gemaakt van natuurlijke, hernieuwbare, niet-fossiele grondstoffen. De eco-poxy helpt werven die in composiet bouwen om de CO²-voetafdruk van hun productieproces te verminderen. www.wessex-resins.com Uitschuifkombuis In kleinere zeiljachten is de schuivende kombuis die achterin de kajuit onder de kuipbanken verdwijnt een redelijk bekend verschijnsel. De Zweedse fabrikant van huishoudelijke uitrusting voor onderweg Dometic presenteert een eigentijdse versie van de schuifkeuken. De kombuis heeft de afmetingen van een serieuze bootkeuken: 1,67 meter lang is de lade, het blad is 64 centimeter diep en de lade meet van onder tot boven 33,5 centimeter. Het gewicht is 44 kilogram. Daarmee is de keuken compleet: aanrechtblad, spoelbak, driepits gasfornuis en flink wat bergruimte. Water- en gasaansluitingen kunnen op een vast punt worden gemonteerd, de schuifkeuken is zo gemaakt dat de leidingen mee schuiven als de keuken in gebruik wordt genomen. De schuifkombuis is geschikt voor gebruik binnen of buiten. www.dometic.com 48 HISWA MAGAZINE 6

NIEUWSMENS&BEDRIJF Samenwerking maritieme scholen Vier HBO-opleidingen, zes MBO-opleidingen en vier VMBO-scholen die zich richten op maritiem onderwijs gaan samenwerken. Het gaat om alle gespecialiseerde technische beroepsopleidingen voor binnenvaart, zeevaart, scheepsbouw en jachtbouw. De scholen willen meer leerlingen en studenten werven voor nautische en maritieme opleidingen, de doorstroom van lagere naar hogere onderwijsniveaus beter organiseren met doorlopende leerlijnen en onderwijsvernieuwing bevorderen. De docenten krijgen meer mogelijkheden om door te leren en nieuwe docenten worden aangetrokken. www.novacollege.nl Gratis testen bij Marin Maritiem onderzoeksinstituut Marin biedt ondernemers uit het MKB de mogelijkheid om nieuwe ideeën over rompvormen, voortstuwing, golfdemping of andere uitvindingen die te maken hebben met het bewegen van een boot door het water, te testen in hun proefbassin. Ondernemers kunnen een nieuw idee dat ze willen realiseren, aanmelden als proefproject. Alleen voor nieuwe ideeën biedt Marin de diensten gratis aan. Het verbeteren van bestaande concepten valt onder de betaalde diensten van het instituut. Deelnemers krijgen twee weken tijd (inclusief voorbereidingen en testtijd) in een van de testbassins. Alles onder begeleiding van een experimentator, die de systemen bedient en de klanten helpt bij het uitvoeren van de proeven. Het totale aanbod van Marin is ruwweg 40.000 euro waard per project. Klanten kunnen hun eigen modellen meenemen en zelf meewerken bij de proefuitvoering. De opgedane kennis blijft vertrouwelijk en eigendom van de ondernemer. www.marin.nl/mkb HISWA MAGAZINE 6 49 Boedel watersportzaak van Leeuwarden naar Zwartsluis Watersportwinkel en installateur van jachtapparatuur Aquaservice uit Zwartsluis neemt de boedel en webshop over van Boatmax uit Leeuwarden. Die winkel en webshop sluit per direct haar deuren. Met de overname wordt het assortiment van Aquaservice uitgebreid. Producten worden samengevoegd in de winkel en de webshop. Friese klanten die de rit naar Overijssel niet willen maken, kunnen wat ze online bestellen snel op locatie bezorgd krijgen en desgewenst komt een installateur het meteen op de boot schroeven. www.aquaservice.nl

NIEUWSMENS&BEDRIJF Bavaria zet in op catamarans Meest gastvrije schippers Boekingskantoor Naupar voor zeilende charterschepen inventariseerde de beoordelingen van de gasten van alle bij het kantoor aangesloten schepen. Deze zes schepen kregen de beste beoordeling van hun passagiers: Ambiance, Allure, Eenhoorn, Res Nova, Sudwester en Summertime. De schippers van deze schepen kregen de titel ‘Tophost’ van het boekingskantoor. Alle schippers van Naupar worden na de vaartocht door de gasten beoordeeld op een aantal onderdelen: de algemene indruk van het schip, het contact met de schipper en de informatievoorziening tijdens de tocht. Deze ervaringen worden samengevat in één cijfer. Om Tophost te worden, moesten de schippers minimaal een 4,8 scoren op een schaal van 5 sterren, 10 tochten hebben gevaren bij Naupar en 50% van de vaartochten moesten door de gasten beoordeeld zijn. De zes Tophosts haalden die score. www.naupar.nl 50 De Franse werf Nautitech gaat weer kajuitcatamarans leveren onder de eigen merknaam. Dat is de uitkomst van een overleg tussen de nieuwe eigenaren van Bavaria en de dochteronderneming uit La Rochelle die catamarans bouwt. De markt voor kajuitcatamarans groeit, 90 procent van dit type jachten wordt gebouwd aan de Franse Atlantische kust. De verkoop van de meerrompers met salon boven de rompen groeide vorig jaar met 35 procent naar een marktwaarde van 333 miljoen euro. In 2017 produceerde Nautitech (deels onder de merknaam Bavaria) 75 catamarans. Op de werf van 7.000 vierkante meter kan de werf tot 100 van deze jachten bouwen. Investeringsmaatschappij CNB die Bavaria overnam na betalingsproblemen, wil de werf uitbreiden. Burgemeester Hervé Blanché van Rochefort, steunt de plannen van harte: het is zijn bedoeling de nautische industrie van zijn regio uit te breiden. www.bavariayachts.com Onderwaterspoiler bekroond Wat een grote vleugel op de achterkant van een sportauto doet voor de weglegging, doet de Hull Vane nog beter voor een motorjacht. De ligging in het water verbetert, de stroming van het water onder en achter de spiegel wordt geleid, er is minder weerstand, meer snelheid en minder brandstofverbruik. De Hull Vane is ontwikkeld door hydrodynamicaspecialisten van Van Oossanen Naval Architects. Dat bedrijf nam voor de innovatieve onderwater appendage de Technology Award van de International Superyacht Society (ISS) in ontvangst tijdens de afgelopen Fort Lauderdale International Boat Show (FLIBS) in Florida. De ISS is een vereniging van eigenaren van heel grote jachten. De Hull Vane heeft zijn effect bewezen onder jachten en vrachtschepen. Ook bij minder grote boten zou de onderwaterspoiler effect kunnen sorteren. www.hullvane.com HISWA MAGAZINE 6

NIEUWSMENS&BEDRIJF Jachtservice Mulder ontvangt scholieren Leerlingen uit de tweede klas van HAVO-scholen in Zeeland bezochten eind oktober Mulder Jachtservice in Zierikzee om kennis te maken met de logistiek, de milieuzorg en het werk in de watersportsector. Dertig leerlingen in verschillende groepen fietsten die dag langs verschillende bedrijven om te onderzoeken hoe met afvalstromen wordt omgegaan. Het was voor veel van hen een grote verrassing om te zien hoe het spoelwater wordt opgevangen na het afspuiten van jachten die in de kraan worden gehesen. Het thema van de fietstocht was afval. Mulder Jachtservice probeerde echte rmeer aspecten van het werk in de watersport te laten zien aan de leerlingen en maakte daarbij gebruik van promotiemateriaal van HISWA. www.mulderyachtservice.nl Sponsors gezocht voor Guppy XL “Ik wil jongeren leren hoe ze iets kunnen doen waarvan ze vooraf dachten dat ze het niet zouden kunnen. Ze krijgen geen zeillessen, ze krijgen levenslessen.” Laura Dekker, die op 14 jarige leeftijd alleen de wereld rond zeilde, is terug in Nederland om sponsors te vinden voor haar volgende project: Guppy XL. Met grotere boot dan waarop ze zelf in haar eentje de aardbol omzeilde, wil ze groepen jongeren meenemen het water op. 9- tot 12-jarigen kunnen mee over Europese wateren, 12- tot 17-jarigen kunnen een langere reis boeken: naar de Caraïben en terug bijvoorbeeld, een volwaardige oceaanoversteek. De 23-jarige zeilster denkt anderhalf tot twee miljoen euro nodig te hebben om het jacht te realiseren dat ze voor ogen heeft, en dat ze al in beeld bracht op een schilderij. Nederlandse sponsoren kunnen bijdragen aan het mogelijk maken van een boot gebouwd om met groepen jongeren de zee op te gaan voor langere perioden. “We leven in een vrij makkelijke maatschappij, waar alles voor jongeren wordt geregeld. Tijdens mijn wereldreis dacht ik vaak genoeg dat ik iets niet zou kunnen, midden in een storm ver van welk vasteland dan ook, maar ik móest het doen omdat ik op mezelf en Guppy was aangewezen. En dan bleek ik het toch te kunnen. Dat wil ik die jongeren ook meegegeven.” www.lauradekker.nl HISWA MAGAZINE 6 Doerakverhuurders werken samen Workumer Jachthaven gaat komend seizoen motorboten verhuren onder de naam Workumer Jachtverhuur. De motorjachten worden aangeboden in samenwerking met Holiday Boatin - Doerak Sneek. De werf die nieuwe jachten met de merknaam Doerak bouwt, heeft 14 motorboten van dat merk in de verhuur tussen 7,80 meter en 11,50 meter lengte. De Doerak LX zoals gebouwd bij Doerak Sneek is geïnspireerd op de bekende ontwerpen van Dick Lefeber die werden gebouwd bij de Eista werf in Nederhemert tussen 1964 en 1982. Workumer Jachthaven begonin 2018 met het verhuren van motorboten en breidt de vloot uit met vijf Doeraks. www.workumerjachtverhuur.nl 51

NIEUWSMENS&BEDRIJF Blauwe Vlag opnieuw aanvragen De Blauwe Vlag, kenmerk voor duurzame jachthavens, wordt voor een jaar toegekend aan jachthavens of stranden die aan de milieustandaard van Blue Flag International voldoen. Bedrijven die dit jaar de vlag mochten hijsen als teken van verantwoord ondernemerschap, moeten voor 2019 opnieuw het banier aanvragen. De Nederlandse jury, gevoerd door de Stichting KMVK, behandelt deze aanvraag en nomineert wel of niet de jachthaven. De internationale jury van Blue Flag International wijst uiteindelijk de Blauwe Vlag toe aan de genomineerden. In Nederland voeren in 2018 125 jachthavens dit keurmerk. Bedrijven met belangstelling voor de Blauwe Vlag kunnen voor 15 januari 2019 een aanvraag indienen bij Stichting KMVK. Erik van Dijk is coördinator Blauwe Vlag Nederland. Hij komt graag informeren over Blauwe Vlag en indien gewenst een eerste scan uitvoeren om te bezien of dit keurmerk haalbaar is op de jachthaven. Erik is bereikbaar op 06 12 810641 of erik@kmvk.nl www.blauwevlag.nl Alewijnse opgekocht Maritiem elektronisch installatiebedrijf Alewijnse is overgenomen door Strong Root Capital. De investeerders willen het bedrijf efficiënter maken en meer doelgericht orders verwerven. “Alewijnse had afgelopen jaren last van een terugval van maritieme activiteiten, waardoor de verliezen vanaf 2015 sterk zijn opgelopen. Door te zoeken naar orders die echt bij het bedrijf passen, kan Alewijnse zich weer gaan profileren als de hoogwaardige en vakkundige dienstverlener die het in het verleden altijd was,” meldt de investeerder. Alewijnse bestaat sinds 1889, heeft vestigingen in China, Roemenië, Brazilië, Vietnam en andere landen. Het bedrijf telt 950 werknemers. www.alewijnse.com 50 jaar Boot Düsseldorf Helden van het windsurfen Robby Naish en Sarah-Quita Offringa openen op een gala in de binnenstad van Düsseldorf op 18 januari 2019 de 50e editie van de grootste watersportbeurs ter wereld. Foiling en fitness zijn leidende thema’s van de beurseditie van 2019. Surfplanken, open boten en ook jachten zweven op draagvleugels, de sporters die erop varen moeten fit zijn. Een indoor permanente golf om op te surfen zonder vlieger of zeil is in de beurshallen aanwezig. Ervaren zeezeilers vertellen schippers met andere interesses over de kunst van het varen op oceanen. In 2018 exposeerden 1.923 bedrijven uit 68 landen op Boot Düsseldorf. De beurs strekt zich uit over 220.000 vierkante meter, verdeeld over 16 beurshallen. Er kwamen 247.000 bezoekers uit 102 landen naar Düsseldorf. Voor 2019 zijn al meer dan 2.000 exposanten geboekt. Het evenement is van 19 tot 27 januari in de Messe Düsseldorf. www.boot.de 52 HISWA MAGAZINE 6

NIEUWSMENS&BEDRIJF PERSONALIA Anette Roux, lid van de raad van bestuur van Groupe Bénéteau heeft de Lifetime Achievement Award toegekend gekregen op het BoatBuilder Award Gala. Yann Masselot is de nieuwe directeur van Constructeurs Navale Bordeaux, het dochterbedrijf van Groupe Bénéteau dat de Lagoon-catamaran bouwt. Hermi en Jan Miedema hebben opvolgers gevonden die leiding gaan geven aan de zeilmakerij Miedema Sails: Chris Kamstra – die al mede-eigenaar was – en zijn vrouw Elbrich nemen het roer over. www.miedemasails.nl ADRESWIJZIGINGEN Datema Amsterdam, de laatste jaren al opererend vanuit een winkelpand in Gorinchem, is niet meer fysiek maar nog slechts virtueel bereikbaar. De boekverkoop gaat online door op www.datema-amsterdam.nl Mischa Heemskerk is de nieuwe directeur van DNA Performance Sailing. Mini AIS-baken Het Franse bedrijf Syrlinks komt met de My-AIS Beacon, een apparaatje dat zo klein is dat het makkelijk aan of zelfs in zwemvesten kan worden meegenomen. Als de drager van het baken overboord slaat en de My-AIS nat wordt, zendt het automatisch een ManOverBoord-signaal uit dat wordt weergegeven op de AIS-monitoren van alle boten die binnen het bereik van de zender voorbij varen. Het signaal gaat gepaard met een GPS-positie zodat ook de reddingsdiensten die het opvangen, meteen in actie kunnen komen. Het baken is te koop voor 199 euro. www.simy-beacons.co.uk Friesche Olie- en Verfhandel BV. is vanaf 18 oktober gevestigd aan de Zuiderkruisweg 7, 8938 AP Leeuwarden. Conflict Demaria met Bénéteau Directeur Carla Demaria van het Italiaanse botenmerk Monte Carlo Yachts is opgestapt nadat ze Groupe Bénéteau, die een meerderheidsbelang heeft in het merk, beschuldigde van ‘niet legitiem gedrag’. Ze vindt dat het jachtbouwconcern zijn macht als grootaandeelhouder misbruikt en de waarde van Monte Carlo Yachts ondermijnt. Tijdens een bijeenkomst van de bestuurders van het bedrijf verklaarde Demaria dat ze vindt dat Groupe Bénéteau handelt tegen het belang van het merk, de werknemers van de werf, de aandeelhouders en tegen het belang van de Italiaanse jachtbouw in het algemeen. Daarna stapte ze op. Carla Demaria is voorzitter van de Italiaanse branchevereniging Ucina. Béneteau meldt dat het van plan is om volgend jaar drie nieuwe modellen van het merk Monte Carlo te lanceren. www.montecarloyachts.it HISWA MAGAZINE 6 53

HISWABUSINESSCLUBNIEUWS IN DE RUBRIEK HBC NIEUWS LEEST U NIEUWS VAN DE LEDEN VAN DE HISWA BUSINESS CLUB. Wilt u ook lid worden van de HISWA Business Club? Bekijk de exclusieve voordelen op www.hiswa.nl > Voor bedrijven. Jachthaven Strijensas verkocht en Jachtwerf Maronier te koop Maas Recreatie Bedrijfsmakelaardij (HISWA Supplier) begeleidde de verkoop van Jachthaven Strijensas, gelegen aan het Hollands Diep. Op 1 oktober 2018 resulteerde dit in een overdracht van de familie Theuns aan de familie Verhoog. Jachthaven Stijensas is een volwaardige jachthaven met goede voorzieningen (winkel, horeca, botenloods en bedrijfswoning) op een oppervlakte van circa 6,3 hectare. Er zijn circa 370 ligplaatsen, alsmede enkele camperplaatsen. Jachtwerf Maronier te Lemmer staat bij Maas Recreatie Bedrijfsmakelaardij nieuw in de verkoop. Jachtwerf Maronier is een jachtwerf met bijbehorende jachthaven. De jachtwerf beschikt over een centrumgebouw met volwaardig (haven)kantoor, werkplaats, stallingsruimte en inpandige bedrijfswoning. Verder zijn twee stallingsloodsen aanwezig. In 2017 is daarvan de dakbedekking vervangen. Op het terrein is tevens een semipermanent sanitair gebouw aanwezig. De bedrijfswoning, enkele kantoor- en werkplaatsruimten zijn verhuurd aan derden. Het bedrijf beschikt over circa 70 overdekte stallingsplaatsen in de loodsen en er zijn circa 70 onoverdekte stallingsplaatsen aanwezig. De Maronier heeft een oppervlakte van circa 1,35 hectare en beschikt over goede voorzieningen, waaronder een botenlift met een capaciteit van 30 ton, een botenwagen met een capaciteit van 30 ton en een afspuitplaats. De jachthaven wordt geëxploiteerd met circa 31 ligplaatsen. De haven beschikt over boxen voor boten met een maximale lengte van 14 meter en met een diepgang van circa 2 tot 4,5 meter. De vraagprijs voor de materiële vaste activa bedraagt 2.800.000 euro kosten koper. www.maasrbm.nl 54 HISWA MAGAZINE 6

HISWABUSINESSCLUBNIEUWS Juist gebruik van ladders in workshop RI&E Jaarlijks zijn er dodelijke ongevallen door het (onjuiste) gebruik van ladders. In de watersportbranche gebruiken medewerkers en bezoekers vaak ladders om bijvoorbeeld boten te betreden. In de workshop RI&E workshop die Perspectief Groep (HISWA Supplier) regelmatig organiseert is de vraag wie is er aansprakelijk voor het (onjuiste) gebruik van trappen en ladders een steevast item. Belangrijk is dat de eigenaar van de ladder of trap voorlichting en onderricht geeft (artikel 8 Arbowet) over het juiste gebruik van deze arbeidsmiddelen. Een aantal zaken is hierbij van belang: - plaats de ladder in een hoek van 75 graden (tenen tegen de onderkant ladder en met gestrekte armen vooruit neerzetten) - zet de ladder aan de bovenzijde vast - laat de ladder één meter aan de bovenkant uitsteken Nieuwe toetreders bij HISWA Energie Deko Marina en Marina Monnickendam sloten onlangs aan bij inkoopcollectief HISWA Energie van EnergyProof (HISWA Supplier). De jachthavens besparen samen ruim 700 euro per maand op de energiekosten. Manager Willem Jan Aalders: “Ik werd getriggerd door het zien van bekenden in HISWA Magazine en op de site van HISWA Energie. De gesprekken met EnergyProof voelden goed en dat vertrouwen is meer dan waar gemaakt.” Aalders prijst HISWA als initiatiefnemer van inkoopcollectief HISWA Energie. “Zo wordt het een actieve vereniging en dat is goed. Er zijn geen verplichtingen maar we slaan de handen ineen. Dat is het mooie van de watersportbranche. We zijn allemaal concurrenten Drijvend fietspad In De Gouden Ham in Appeltern is een maar liefst 100 meter lang drijvend fietspad geleverd en geïnstalleerd. Dit ontwerp is op maat gemaakt door W2 Support (HISWA Supplier) op basis van Walcon drijvende steigers. Een eis voor dit project was dat het HISWA MAGAZINE 6 maar we moeten het als sector samen doen.” De energietarieven van 2019 zijn nog onbekend, omdat er gespreid wordt ingekocht en de inkoop voor 2019 nog niet is afgerond. Aalders: “Ik ga ervan uit dat de tarieven zo scherp zullen zijn dat we die als bedrijf niet zelf uit de markt kunnen halen.” www.energyproof.nl - zorg dat ladderdelen elkaar minstens twee sporten overlappen - zorg dat de ladder jaarlijks wordt gekeurd Meer weten over het geven van voorlichting en onderricht aan medewerkers en derden? Of meer informatie over wie nu aansprakelijk is bij een incident of ongeval? Neem dan deel aan een workshop RI&E. www.perspectief.eu fietspad bestendig is onder alle weersomstandigheden en ook in de winter kan blijven liggen. Walcon drijvende steigers zijn één van de sterkste en duurzaamste drijvende steigersystemen voor jachthavens en industriehavens. De Walcon-systemen zijn geschikt voor gebruik in kustwater, rivieren en binnenwateren. W2 Support is exclusief dealer van Walcon drijvende steigers. www.w2support.com 55

HISWABUSINESSCLUBNIEUWS Nieuw ligplaatsenonderzoek in 2019-2020 De omzet van een jachthaven wordt grotendeels bepaald door de combinatie van ligplaatstarieven en de bezettingsgraad. Om meer inzicht te krijgen in deze cijfers verrichtte Muller Makelaardij (HISWA Supplier) in 2015 een ligplaatsenonderzoek. Met het oog op de sterk veranderende markt voert Muller Makelaardij, specialist in de aan- en verkoop van watersportgebonden onroerend goed, het onderzoek opnieuw uit in de periode 2019-2020. Anniek Visser, makelaar bij Muller Makelaardij: “We zien het botenbezit in Nederland afnemen, maar de bezettingsgraad van full-servicehavens floreert. Opvallende ontwikkelingen die om meer inzicht vragen. Met actuele resultaten van een vernieuwd ligplaatsenonderzoek kunnen niet alleen wij als specialisten, maar vooral ook watersportondernemers, anticiperen op de ontwikkelingen. Omdat we het onderzoek Aanpak psychisch verzuim Het gemiddelde verzuim van medewerkers in het mkb is in de eerste helft van 2018 gestegen naar 3,7% ten opzichte van 3,5% in 2017. Werknemers zijn niet alleen vaker ziek, ook het herstel duurt langer. Zorgelijk is de toename van het aantal ziektegevallen als gevolg van psychische klachten. Het duurt met name bij werknemers die verzuimen met psychische klachten steeds langer voordat ze weer aan het werk zijn; gemiddeld 220 dagen in de eerste helft van 2018 ten opzichte van 197 dagen in 2017 en 167 dagen in 2016. Van de verzuimers met een burn-out is 25% na 340 dagen nog niet hersteld. En dat terwijl één verzuimdag gemiddeld 250 euro kost. ArboNed (HISWA Supplier) werkte, in samenwerking met moederorganisatie HumanTotalCare, aan een innovatieve aanpak waarmee u het psychisch verzuim kunt verlagen. Blijkt uit de ziekmelding dat er sprake is van verzuim met psychische klachten, dan ontvangt 56 de medewerker een aanvullende vragenlijst. Op basis van deze informatie ontvangt de bedrijfsarts direct een datagestuurde risico-inschatting van de verzuimduur en een datagedreven advies over de aanpak. Tijdens het spreekuur vormt de bedrijfsarts zijn oordeel en zo kan hij direct het meest effectieve verzuimbegeleidingstraject starten. Onderzoek toont aan dat dit de duur van het verzuim fors verkort. www.arboned.nl/verzuimbegeleiding eerder al uitvoerden in 2005 en 2015 zijn de ontwikkelingen door de jaren heen goed zichtbaar.” Om het ligplaatsenonderzoek uit te voeren is Muller Makelaardij op zoek naar een serieuze en enthousiaste stagiair in Noord-Nederland. De stagiair voert onder leiding van ervaren makelaars het onderzoek uit en levert een rapportage op. Interesse in deze stage of meer informatie ontvangen? Neem contact op met Anniek Visser: avisser@mullermakelaardij.nl. www.mullermakelaardij.nl HISWA MAGAZINE 6

HISWABUSINESSCLUBNIEUWS Gaat uw bedrijf met de tijd mee? Duurzaamheid is een hot item. Zo ook op het gebied van vastgoed en de processen die daarmee gepaard gaan. Watersportbedrijven die niet meegaan met de tijd merken dat hun vastgoed sneller veroudert en dit invloed heeft op de concurrentiepositie in de markt. Niet alleen het verlagen van de energielasten op korte termijn, maar zeker ook het duurzaam investeren in de toekomst heeft een positieve invloed op de (financiële) bedrijfsvoering en het imago van het bedrijf. Deze tendens is ook bij de financiële instellingen niet onopgemerkt gebleven. Zij eisen bij een (her)taxatie van een watersportgebonden bedrijf dat er aandacht wordt geschonken aan een omschrijving van de aanwezige duurzame voorzieningen, aanbevelingen en de impact die deze heeft op de marktwaarde. Denk aan alternatieve energiebronnen zoals zonnepanelen, aardwarmtepompen en warmteterugwininstallaties maar ook aan energielabels of de Blauwe Vlag voor stranden en jachthavens. Van de Loosdrecht (HISWA Supplier) kan u hierbij adviseren. www.vandeloosdrecht.nl Jachthaven Brielle weer private exploitatie De gemeente Brielle vond voor de stadshaven een nieuwe exploitant. De contracten worden de komende weken definitief gemaakt waarna per 1 januari aanstaande de haven weer in private handen is. De gemeente besloot twee jaar geleden de haven tijdelijk in eigen beheer te exploiteren om met een herschikking ruimte te kunnen maken voor nieuwe functies op het water in de stad. Zo worden in de toekomst een terrashaven en een veerhaven ingericht om dagbezoek en een veerdienst mogelijk te maken. De haven draagt op deze wijze meer bij aan de vestingstad Brielle. De exploitatie van vaste ligplaatsen en de passantenhaven worden nu als concessie uitgegeven. Projectbureau Vrolijks (HISWA Supplier) begeleidde samen met de juristen van Ruimtemeesters de gemeente bij het vinden van een nieuwe kandidaat. Er werd gekozen voor een open aanbesteding van de concessie met een inschrijving door middel van een plan van aanpak, CV van de kandidaten voor de dagelijkse leiding, gesprek en bieding voor de concessie per jaar. Vrolijks had contact met Stijn Boode, manager recreatie bij HISWA Vereniging, over de procedure zoals die gevolgd is. HISWA kan zich in hoofdlijnen vinden in de aanpak, heeft nog enkele verbeterpunten aangedragen en hoopt dat in de toekomst meerdere havens op die manier transparant met heldere voorwaarden aan marktpartijen worden overgelaten. www.vrolijks.nl HISWA MAGAZINE 6 57

HISWA BUSINESS CLUB IN BUSINESS PARTNERS De HISWA Business Club bestaat uit bedrijven die diensten of producten leveren aan de water sportindustrie, maar zelf niet tot de sector behoren. Ze zijn specialist in hun vakgebied, hebben aantoonbare ervaring in de branche. Door dit criterium ontstaat binnen de HISWA Business Club een groep van professionals, die niet alleen toegevoegde waarde aan HISWA-bedrijven kunnen bieden, maar ook aan elkaar. Inmiddels heeft de HISWA Business Club circa veertig deelnemers als Partner HISWA te water, HISWA Partner in Business, HISWA Partner in Yacht building of Supplier HISWA Vereniging. Wilt u ook lid worden van de HISWA Business Club? Bekijk de exclusieve voordelen op www.hiswa.nl > Voor bedrijven. SUPPLIERS HISWA VERENIGING Abelleisure T 0573 280 772 E info@abelleisure.nl Arboned T 030 299 64 444 E claudia.sedney@arboned.nl BlueWater App T 06 52 84 74 74 E info@bluewaterapp.nl DHK Tax Lawyers T 010 205 36 10 E dijkstra@dhk-taxandlegal.nl Endurance Partners in Hospitality B.V. T 033 450 83 33 E info@endurance.nl EnergyProof T 020 233 38 21 E info@energyproof.nl GoodFuels Marine T info@goodfuels.com E 085-8000 238 Hilversum Mediation T 035 203 00 00 E info@mediationhilversum.nl PARTNERS IN YACHTBUILDING Con Questa T +31 (0)88 033 18 88 E janneke@con-questa.com Holland Promotion T +31 (0)252 52 77 01 E info@hollandpromotion.nl Laarhoven Design T +31 (0)88 525 55 00 E info@laarhovendesign.nl Lanka Marble Interiors T +31 (0)297 76 17 97 E maaike@lankamarble.nl Pon Power B.V. (Caterpillar Holland) T +31 (0)78 642 05 51 E power.nl@pon-cat.com Port of Amsterdam T +31(0)20 620 98 21 E alma.prins@portofamsterdam.nl Seijsener Rekreatietechniek Seijsener Rekreatietechniek is een kwaliteit en service gerichte organisatie, al 40 jaar gespecialiseerd in het ontwerpen en inrichten van kampeerterreinen, bungalow parken en jachthavens. De marktleider op het gebied van technische infrastructuur voor de recreatie. Contactpersoon: Bas Durieux Noorder IJ- en Zeeweg 11 • 1505 HG Zaandam T 075 681 06 10 F 075 612 32 76 Het Scheepvaartmuseum T +31 (0)20 523 22 56 E bvsteinvoorn@hetscheepvaartmuseum.nl Tuuci T +31 13 522 0471 E jborremans@tuuci.eu Van Gogh Museum T +31 (0)20 570 52 00 E abdul-harkema@ vangoghmuseum.nl E bas.durieux@seijsener.nl I www.seijsener.nl Inter Boat Marinas T 078 677 70 00 E info@interboatmarinas.nl IVA Driebergen Nautisch Business Management T 0343 51 27 80 E info@iva-driebergen.nl Jachthaven.nl B.V. T 070 34 62 283 E info@jachthaven.nl JLD Contracting T 0299 622396 E info@jldinternational.nl Maas Recreatie Bedrijfsmakelaardij (vestiging Den Bosch) T 073 640 88 88 E info@maasrbm.nl Maas Recreatie Bedrijfsmakelaardij (vestiging Huizen) T 035 623 62 12 E info@maasrbm.nl Meijer Mediation T 0546 53 84 26 E wim@meijer-mediation.nl Mobile Miles T 020 820 83 38 E jvanvoorst@mobilemiles.nl Muller Makelaardij/Mediation T 0515 43 06 23 E info@mullermakelaardij.nl Perspectief Groep B.V. T 0341 438 700 E info@perspectief.eu Projectbureau Vrolijks T 076 533 98 50 E info@vrolijks.nl Rho Adviseurs B.V. T 0118 68 90 10 E info@rho.nl Scheepsrecht Advocaten T 085 87 70 945 E secretariaat@ scheepsrechtadvocaten.nl Schulte Mediation T 06 14 31 58 10 E info@awschulte.nl The Business Company T 0514 56 01 66 E info@businesscompany.nl Van de Loosdrecht Recreatie Bedrijfsmakelaars T 0341 25 23 63 E info@vandeloosdrechtrbm.nl Venntiv Group B.V. T 055 843 48 15 E siegfried.doetjes@venntiv.com W2 Support/Walcon T 038 303 03 15 E info@w2support.com YachtFocus T 020 456 09 95 E info@yachtfocus.com Zuurzoet HR advisering T 06 14 89 83 88 E HISWA-HR@zuurzoet.nl Van Emstede & Slager Advocaten Advocatenkantoor Van Emstede & Slager Advocaten te Amsterdam geeft gespecialiseerd juridisch advies in kwesties waarmee de ondernemer in de waterrecreatiebranche wordt geconfronteerd. Contactpersoon: mr. Ivo M.F. van Emstede Leidseplein 33-2 • 1017 PS Amsterdam T 020 675 94 94 F 020 675 96 30 E imf@vanemstede.nl I www.vanemstede.nl Kuiper Verzekeringen Kuiper Verzekeringen ontwikkelt unieke verzekeringsproducten voor de pleziervaart. Het bedrijf heeft een grote portefeuille in het verzekeren van eigenaren van pleziervaartuigen maar biedt ook speciale verzekeringen voor watersportbedrijven aan. Zoals een aansprakelijkheidsverzekering voor watersportbedrijven, jachtwerf- en dealerverzekeringen, charterverzekeringen en transportverzekeringen. Contactpersoon: Jacco Kuiper Breedpad 21 • 8442 AA Heerenveen T 0513 61 44 44 F 0513 62 37 42 E info@kuiperverzekeringen.nl I www.kuiperverzekeringen.nl Aon Aon is een toonaangevend adviseur in risicomanagement, employee benefits en verzekeringen. In samenwerking met HISWA Vereniging heeft Aon een ziekteverzuimverzekering met arbodienstverlening ontwikkeld. Een uniek product dat de verplichte administratie rondom ziekteverzuim en wet Poortwachter gemakkelijker en sneller maakt. Contactpersoon: Jos Kuhl Grote Voort 247 • 8041 BL Zwolle T 088 34 34 500 E jos.kuhl@aon.nl I www.meeus.com/hiswa

1 Online Touch

Index

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4
5. 5
6. 6
7. 7
8. 8
9. 9
10. 10
11. 11
12. 12
13. 13
14. 14
15. 15
16. 16
17. 17
18. 18
19. 19
20. 20
21. 21
22. 22
23. 23
24. 24
25. 25
26. 26
27. 27
28. 28
29. 29
30. 30
31. 31
32. 32
33. 33
34. 34
35. 35
36. 36
37. 37
38. 38
39. 39
40. 40
41. 41
42. 42
43. 43
44. 44
45. 45
46. 46
47. 47
48. 48
49. 49
50. 50
51. 51
52. 52
53. 53
54. 54
55. 55
56. 56
57. 57
58. 58
59. 59
60. 60

Home