1 e uitgave 2015 Promotie Laura Deckx DOCTORAL SCHOOL of BIOMEDICAL SCIENCES ‘The older cancer survivor’ SAMENVATTING PROEFSCHRIFT, BEWERKT DOOR DE REDACTIE Laura Deckx Supervisory Committee: Prof. Dr. Frank Buntinx Prof. Marjan van den Akker Prof. Dr. Mieke van Driel Dissertation presented in partial fulfi llment of the requirements for the degree of Doctor in Biomedical Sciences March 2015 Op 4 maart 2015 promoveerde Laura Deckx aan de KU Leuven. Proefschrift: Promotoren: ‘The older cancer survivor. Consequences of cancer and ageing’. prof. Frank Buntinx en dr. Marjan van de Akker. Samenvatting KLIMOP onderzoek (bewerkt door de redactie) Oudere patiënten met kanker creëren enorme uitdagingen voor de organisatie van de gezondheidszorg door het grote en toenemende aantal patiënten en door de complexe combinaties van problemen die oudere patiënten met kanker vaak hebben. Voor oudere kankerpatiënten is het behoud van kwaliteit van leven of algemeen welzijn één van de belangrijkste behandeldoeleinden. Het doel van deze studie was inzicht verwerven in de impact van de diagnose en behandeling van kanker, veroudering en de wisselwerking tussen beiden op het welzijn van oudere patiënten met kanker. We onderzochten welzijn, comorbiditeit, eenzaamheid, depressie, cognitieve problemen en vermoeidheid. Het merendeel van onze onderzoeksvragen werd beantwoord in de KLIMOP-studie. KLIMOP is een observationele longitudinale studie met Belgische en Nederlandse 70-plussers met kanker en twee controlegroepen; patiënten van 50 tot 69 jaar met een eerste diagnose van kanker en ouderen zonder een eerdere diagnose van kanker (≥70 jaar). Comorbiditeit werd onderzocht met het RegistratieNet Huisartspraktijken (RNH) van de Universiteit Maastricht, een database met zorggegevens van ongeveer 135.000 personen. Daarnaast bestudeerden we eenzaamheid ook met een systematische literatuurstudie en meta-analyse. We toonden aan dat comorbiditeit frequent voorkwam bij oudere patiënten met kanker, maar dit leek vooral THE OLDER CANCER SURVIVOR CONSEQUENCES OF CANCER AND AGEING inherent aan de hogere leeftijd. De toename in comorbiditeit door kanker was beperkt. Eenzaamheid bleek een belangrijk en veel voorkomend probleem bij patiënten met kanker. Oudere kankerpatiënten waren minder eenzaam dan hun leeftijdsgenoten zonder kanker. We zagen wel bij iedereen de eenzaamheid tijdens het eerste jaar na de diagnose stijgen (emotionele eenzaamheid). Alleenstaanden en personen die vermoeider werden of slechter verstandelijk functioneerden, hadden een hoger risico om eenzaam te worden. Bij alle kankerpatiënten kwam in het eerste jaar na de diagnose meer depressie voor. In beide groepen verslechterde het verstandelijk functioneren licht en de mate van vermoeidheid bleef relatief onveranderd, hoewel ruim de helft van de kankerpatiënten vermoeidheid rapporteerde. De tweede doelstelling was het identificeren van oudere kankerpatiënten met een hoog risico op achteruitgang in zelfstandig functioneren, kwaliteit van leven of depressie. We toonden aan dat de geriatrische screeningsinstrumenten achteruitgang in het dagelijks functioneren of kwaliteit van leven na één jaar beperkt voorspellen. Daarnaast onderzochten we ook of mate van vermoeidheid uitmaakt voor verder onderzoek naar depressie. Vermoeidheid kan een klinische evaluatie niet vervangen, maar wel als trigger gebruikt worden om alert te zijn op depressie. De algemene boodschap is redelijk optimistisch: het gaat beter met oudere kankerpatiënten dan we aanvankelijk verwachtten. Dit geldt echter alleen voor de beschreven populatie: voornamelijk vrouwelijke patiënten met borstof darmkanker. Toch kan een diagnose en behandeling van kanker veel impact op iemands leven hebben. Ruimte voor verbetering zien we dan ook vooral in de aandacht die besteed wordt aan de sociale en geestelijke aspecten van functioneren na een diagnose en behandeling van kanker. 17 op één lijn 51
18 Online Touch Home