Je moet ongelijke situaties dus ook ongelijk kunnen beoordelen ‘ik kom voor een uitkering’, maar wel: ‘ik ben net mijn baan kwijtgeraakt en ik red het niet met mijn geld, maar ik wil niet diep in de schulden komen te zitten’. Volgend daarop kan worden meegedacht met een cliënt en een passend èn rechtmatig aanbod worden geformuleerd. ‘precies. Zo zou het ook met cliëntenparticipatie moeten lopen. Ga niet zitten op de letter van de wet maar allereerst op de geest van de wet. Wat de bottleneck is bij de systeem- en de leefwereld, is dat het systeem te zwaar gaat rusten op rechtmatigheid en dan is de doelmatigheid ver te zoeken. Je vraagt bij de supermarkt ook niet aan klanten wat ze vinden van de omzet, maar wel of ze blij zijn met het aanbod pindakaas, of er genoeg soorten zijn, wat de prijs is en waar het product staat in de winkel. Zo moet je het ook zien bij cliëntenparticipatie: over praktische punten waar mensen zelf mee te maken krijgen, hebben ze echt wel een mening. Over abstracte theoretische zaken en juridische wegen veel minder.’ Invloed van buitenaf Wat niet uitsluit dat er een soort adviesraad zal moeten blijven bestaan. ‘Het hele terrein van het Sociale Domein is eigenlijk te groot. ik denk dat er veel meer in deelraden gewerkt moet worden op thema’s. Tegelijkertijd zorg je voor een groep cliënten en burgers die – als aanvulling op de adviesraad – van buitenaf betrokken zijn op een bepaald terrein. Met hen worden veel meer incidentele gesprekken gevoerd op een bepaald thema. Gesprekken! magazine cliëntenparticipatie 2017 42 Vervolgens is het voor de gemeente wel noodzakelijk dat het college en de gemeenteraad een weerslag krijgt van de punten die besproken zijn. Dat mag een advies zijn of aandachts- of zorgpunten. Dat maakt niet uit. Dan komt de leefwereld wel de systeemwereld binnen.’ Ze wil niet de indruk wekken dat ze de systeemwereld als een vijand van de leefwereld ziet. Totaal niet. ‘Die is hard nodig, want er moeten zaken worden geregeld. De systeemwereld zorgt dat dat goed loopt. Maar als je het hebt over de effecten van de systeemwereld, dan moet je soms af van te strakke lijnen. Cliëntenraden worden opgeslokt door het advieswerk voor die systeemwereld. Als ervaringen opgehaald moeten worden, dan is het zaak dat dit wordt geregeld. De cliëntenraad komt er nauwelijks aan toe. De vraag is ook: waarom maakt de gemeente niet fulltime iemand vrij die het ophalen van inbreng van burgers tot zijn taak maakt? Die zorgt voor ondersteuning en dat signalen goed worden verwerkt. Het kan wel, want er zijn al gemeenten in Nederland die zo werken. ik denk aan Tilburg die de Sociale raad faciliteert met twee beleidsmedewerkers die zich richten op wat er leeft in de stad en bij cliënten en daarvoor signalen ophalen.’ Het beste voor burgers De systeemwereld moet naar de leefwereld toe en de leefwereld moet zich openstellen voor de systeemwereld. Moet het zo geformuleerd worden?
43 Online Touch Home