0

mandeguod mededelingen- en activiteitenblad van Mantgum 31e jaargang oktober 2016

Al 20 jaar uw haar onze zorg • Kleurenanalyse voor een passende haarkleur • Iedere woensdagmiddag kinderen knippen € 12,50 • Stempelkaart voor kortingen • Make-up • Gelpolish voor stevige nagels • Haaraccessoires en meer... De Finne 2, Mantgum Tel. (058) 250 15 75 Zie voor openingstijden www.kappershuis.nl studio Fitaal sinds 1994 YOGA PILATES BODYFLOW 5, 10 of 20 LESSENKAART STOELSHIATSU, YOGA- EN ONTSPANNINGSMASSAGE Master Jansenstrjitte 27 9022 AM Mantgum 06-42012203 www.studiofitaal.nl

INHOUDSOPGAVE Van de hoofdredacteur Rûnom Mantgum Útslach Rely Jorritsma Fûns-priisfraach 2016 Junior Rely-priis foar Tjitske MantgumerMerke 2016 Lytse PC 2016 - prijzen ‘At ut niet lukt, dan lukt ut niet’ Nieuws van Jeu de Boules vereniging De Wjukslach 3 4 6 9 14 19 21 25 Verenigingen 29 Activiteiten 30 AED-apparaten 30 Weekagenda 31 Instellingen 32 Witte jim ... dat??? Peuteropvang ‘Pukkewjuk’ Informatieavond in Mantgum voor 55-plussers Senioren Platform Littenseradiel - Leren Filosoferen Filmhuis Mantgum Nieuws van de cultuurcommissie Útnoeging jiergearkomste merke Kommisje Mantgum WWC 2 wedstrijdverslag tegen Lintjo Kern met Pit editie 2017 Kollekte foar de kankerbestriding De bistedokter Rabo Ledensponsering Sociaal Vitaal Wegwerkzaamheden bij Welsrijp Afmetingen advertenties 33 37 39 39 41 43 45 47 49 49 50 53 55 57 60 Politie 60 Colofon FOTO VOORKANT OMSLAG Mooi doorzichtje in Mantgum Het volgende nummer verschijnt voor 1 november 2016. Kopij s.v.p. inleveren voor 15 oktober 2016: mandeguod@gmail.com Foto: Laura van Dasselaar www.mantgum.com Mandeguod 1 60

2 Mandeguod

Van de hoofdredacteur Voor mij had september een triest begin. Na bijna vijftien en een half jaar verwisselde mijn maatje Jessie mijn gezelschap plotseling voor de hondenhemel. De reactie van mijn kater versterkt mijn overtuiging dat Descartes nooit huisdieren had, anders had hij dieren nooit gevoelloze machines genoemd. Hoewel, het is niet zeker of deze opvatting van Descartes zelf kwam of een interpretatie van zijn werk was door aanhangers die deze uitleg goed uitkwam. Genoeg hierover, ik wil het deze keer over twee zaken hebben die rechtstreeks met de Mandeguod van doen hebben. Als eerste wordt de redactie regelmatig geconfronteerd met gebeurtenissen in het dorp waar wij graag aandacht aan hadden besteed. Maar als het ons ter ore komt is het meestal te laat. In een maandblad is het dan al snel mosterd na de maaltijd. Ik wil de lezers dan ook vragen om alles wat mogelijk interessant is voor Mandeguod c.q. uw dorpsgenoten met een kort mailtje te melden via mandeguod@gmail.com. Graag met een telefoonnummer. Wij kunnen dan een selectie maken waar we wel of geen aandacht aan besteden en zo Mandeguod actueler maken. Het tweede punt gaat over de Mandeguod zelf. Het abonnementsgeld voor onze dorpskrant is inbegrepen bij de contributie van Dorpsmienskip Mantgum, de uitgever van Mandeguod. Tot nu toe valt Mandeguod maandelijks bij alle Mantgumer huishoudens op de mat en dat willen we graag zo houden. Een inventarisatie leerde ons echter dat een kleine honderd van deze huishoudens geen lid van Dorpsmienskip is en dus geen abonnementsgeld betaalt. Dat lijkt ons niet correct ten opzichte van uw mededorpsgenoten, die wel lid zijn. Bent u geen lid, meld u dan aan via doarpsmienskip@mantgum.com. De contributie is slechts € 12,– per jaar. Tot slot In de vorige ‘van de hoofdredacteur’ heb ik beloofd verslag te doen van de livevoorstellingen van het Royal Opera House. De eerste voorstelling is echter op 26 september, Norma van Vincenco Bellini, met in de hoofdrol Sonya Yoncheva. Maar dat is na de inleverdatum voor kopij. U houdt mijn verslag te goed. Vorig jaar waren er voorstellingen in Sneek, Leeuwarden en Heerenveen. Kijk op www.roh.org.uk/cinemas voor het hele programma en waar u het komend seizoen terecht kunt. Bram Brouwer Mandeguod 3

Rûnom Mantgum zeer geslaagd Zondag 3 juli jl. vond de tweede editie van Rûnom Mantgum plaats. Hiervoor hadden zich vooraf 178 deelnemers ingeschreven, maar uiteindelijk waren er maar liefst 369 deelnemers. De dag startte met een warming up voor de kids met aansluitend een kidsrun van 1 km. De haas die voorop liep moest flink zijn best doen om de sprintende kinderen bij te houden. Daar werd hij zo moe van dat de schildpad die als laatste liep, hem uiteindelijk nog kon inhalen. Ruben Kaufman liep samen met Jasper Koopmans uit Mantgum en Leon Winkeler uit Leeuwarden voorop, maar door een sprint aan het eind wist Ruben met één seconde verschil als eerste te finishen. Momenteel wordt er hard gewerkt om de volgende namen voor 2016 toe te voegen aan het winnaarsbord dat te bezichtigen is in de Wjukken. 15 km: Douwe Nauta uit Leeuwarden en Ylona Kluis uit Ysbrechtum. 10 km: Geart Sierd van der Zee uit Leeuwarden en Fimke Hoekstra uit Heerenveen. 5 km: Frank Hiemstra uit Menaam en Margot van der Ven uit Den Burg. 2½ km: Joeri Oosterhof uit Stiens en Fleur van Asten en Nynke Talman beide uit Mantgum. 4 Mandeguod

De organisatie kijkt terug op een geslaagd evenement waarbij elektronische tijdmeting ervoor zorgde dat de exacte netto tijd werd vastgelegd. Voor volgend jaar staat de elektronische tijdmeting ook voor de kidsrun van 1 km op het programma, omdat daar maar liefst 111 kinderen aan meededen. Verder wil de organisatie een aantal verbeterpunten doorvoeren bij de inschrijftafel om de doorstroming van het aantal lopers die zich spontaan aanmelden sneller te kunnen afhandelen. Helaas kon de wandeltocht die dit jaar gepland was op dezelfde dag als de Run niet doorgaan wegens te weinig aanmeldingen. Rûnom Mantgum 2017 zal op zondag 2 juli worden gehouden. De organisatoren overwegen om in 2017 een wandeltocht te organiseren, maar dan op een andere datum dan de Run. Mocht je ideeën of tips hebben voor een goede run of wandeltocht, schroom dan niet en laat het ons weten (runommantgum@ mantgum.com). Met z’n allen maken we Rûnom Mantgum tot een terugkerende dorpsactiviteit waar iedere loper/vrijwilliger/dorpsgenoot van kan genieten en waar we best trots op mogen zijn. Momenteel gaat Rûnom Mantgum verder met wekelijkse hardlooptrainingen op donderdagavond. Mandeguod 5

Útslach Rely Jorritsma Fûns-priisfraach 2016 Dit jier advisearret de sjuery fan de Rely Jorritsma njoggen prizen út te rikken: fiif foar fersen en fjouwer foar ferhalen. Der binne tweintich fersen ynstjoerd en tsien ferhalen. De priis foar in winnend fers is € 200,-- en foar in ferhaal € 800,--. It is foar de 62ste jier dat de Rely-prizen útrikt wurde. Under de skriuwers fan de priiswinnende ferhalen is in tal bekenden dy’t ôfrûne jierren al ris earder bekroand binne. Sa stjoerde Sipke de Schiffart fan Ljouwert al trije kear in priiswinnend ferhaal yn (2006, 2010 en 2011), wylst ek Baukje Zijlstra fan Arnhem earder súkses hie (yn 2013 en 2015). By Koos Tiemersma fan Drachten meie wy fierder werom om syn namme tsjin te kommen op it listje mei priiswinners: hy wûn al in kear yn 2000. Ek yn 2015 waard hy mei de Rely ûnderskieden. Ferline jier wie dochs al in moai jier foar Tiemersma; hy krige ek de Gysbert Japicxpriis, de wichtichste priis yn de Fryske literatuer. Janneke Spoelstra fan Alde Leie wie ferline jier ien fan de winners by de fersen; no is in ferhaal fan har bekroand. Under de ynstjoerders fan priiswinnende fersen binne de measte winners wol nij. Allinnich Edwin de Groot fan Aldehaske, in âld-sjuerylid, is in bekende. Hy wûn ek al yn 2007 en 2015. Winnende fersen en ferhalen De winnende fersen binne: • Etude yn ’e rein, fan Paul van Dijk fan Workum; • Ofskie, fan Johannes Dijkman fan Noardburgum; • De bosk, fan Pieteke de Boer fan Wommels; • It rinfermogen fan in net útiten kwestje, fan Edwin de Groot fan Aldehaske; • Tún, fan Henk Nijp fan Mantgum. De winnende ferhalen binne: • De ûnwittende, fan Koos Tiemersma fan Drachten; • Nacht, fan Baukje Zijlstra fan Arnhem; • Wat resistint is, fan Janneke Spoelstra fan Alde Leie; • It geheim fan in goed houlik, fan Sipke de Schiffart fan Ljouwert. 6 Mandeguod

De sjuery De sjuery bestiet dit jier út Ulke Brolsma (foarsitter), Jacobus Q. Smink en Tryntsje van der Steege. Junior Rely-priisfraach 2016 Neffens de sjuery fan de Junior Rely 2016 komme der dit jier trije fersen en ien ferhaal yn oanmerking foar in Junior Rely-priis. Priiswinners De Junior Rely-priiswinners binne dit jier yn de kategory poëzij: • In gedicht oer in tún, fan Tjitske van der Meer, Mantgum. Earste priis. • Grutte mem, fan Bo de Haan, Kollumersweach. Twadde priis. • Maitiid, fan Laura Mulder, Siegerswâld. Tredde priis. en yn de kategory proaza: • De wat nuvere tsjoendersfluit, fan Beitske Nieboer, Snits. Earste priis. De sjuery De sjuery bestiet út Erica Bergema, Thys Wadman en jeugdsjuerylid Anneke van der Werf. It totale bedrach oan prizejild dat ûnder de winners fan de Junior Rely ferparten wurdt is € 500,--. Priisútrikking Op sneon 1 oktober 2016 wurde de Rely Jorritsmaprizen én de prizen fan de Junior Rely útrikt. Publikaasje Al it winnende wurk fan de Rely Jorritsma Fûnspriisfraach én fan de Junior Rely ferskynt yn in spesjale Rely-útjefte fan it Frysk literêr tydskrift ‘ENSAFH’. Ek it sjueryferslach stiet yn dat nûmer. It Rely Jorritsma-nûmer is fanôf 1 oktober foar € 5,95 te keap by de boekwinkel. Bestelle kin ek troch in e-mail te stjoeren nei redaksje@ensafh.nl. It sjueryferslach wurdt nei de útrikking ek publisearre op de webside fan de gemeente, www.littenseradiel.nl. priiswinners Henk Nijp en Tjitske van der Meer Mandeguod 7

8 Mandeguod

Junior Rely-priis foar Tjitske Oerbeppe Pytsje hie it al yn de krante lêzen, en daliks begûn hja de famylje bylâns te beljen: hiene se wol lêzen dat Tjitske in priis wûn hie mei de Junior Rely? De earste priis mei har gedicht “In gedicht oer in tún” – oerbeppe koe mei rjocht en reden grutsk op Tjitske wêze! Tjitske van der Meer wist it sels al sûnt it begjin fan de simmerfakânsje, mar it bestjoer fan it Rely Jorritsma Fûns hat noch in moanne wachte oant ek de priiswinners fan de ‘grutte’ Rely bekend wiene: koene yn ien kear alle priiswinners fan de Junior Rely èn de Rely bekend makke wurde. Dizze priis wie foar Tjitske (ein septimber krekt 17 wurden) in hiel aardige opstekker – se is ommers al geregeld dwaande mei taal, skriuwen, lêzen en alles wat dêr mei anneks is. As 5de klasse VWO-er hat se dan ek net foar de eksakte kant keazen, mar foar Kultuer en Maatskippij. Dat hat har ynteresse. Ingelsk, Dútsk en Frysk hat se yn har pakket. Dat lêste fak wurdt fan hûs út posityf stimulearre: mem Renske jout Fryske les. It is foar Tjitske ek gjin straf om Frysk op skoalle te folgjen, ek al wurdt it faak op it achtste oere ynpland – in tiid dat in protte learlingen op hûs ta sette. It helpt ek dat se in hiele entûsjaste learaar foar Frysk hat: Gerrit Hoekstra út Winsum. It jout Tjitske ek de mooglikheid om in ekstra fak op skoalle te folgjen sûnder dat it in ferskriklik soad tiid kostet. Yn de tredde klasse wie se sels in foech ‘assistint’ foar de learaar Frysk, omdat der in protte learlingen yn dy groep sieten dy’t noch op in folle leger nivo sieten. ‘Mar ek dêr leare je fan,’ seit Tjitske, ‘want ast it oan in oar útlizze moatst, moatst goed neitinke oer hoe’t alles yn inoar stekt.’ Mandeguod 9

10 Mandeguod

Doe’t Mandeguod in pear jier lyn in priis fan € 500 binnen sleepte yn it ramt fan ‘Fryske Doarpssjoernalistyk’, hat de redaksje besletten om dat jild te brûken om skriuwer/dichter Elmar Kuiper yn te hieren. Elmar hat foar basisskoallelearlingen in les oer dichtsjen fersoarge en yn de Wjukken hat hy dy jûns in workshop oer poëzij organisearre. It like Tjitske wol wat ta om nei dy workshop te gean, mar se woe net allinne, dat Renske en Tjitske binne der tegearre op ta set. “Ik wie fierwei de jongste – allegear 40+ers”, fertelt Tjitske, “mar dy 40+ers fûnen dat krekt moai, want as jongere sjochst oeral dochs wat oars tsjinoan.” Dy workshop hie de measten sa goed foldien, dat se Elmar frege ha om nóch in searje lessen oer dichtsjen en skriuwen te jaan. Dy lessen waarden doe om bar by de minsken thús holden. Net sûnder resultaat dus, want ien fan de oare dielnimmers wie Henk Nijp, dy’t dit jier ek mei in fers in priis wûn by de ‘grutte’ Rely! Tjitske hat lykwols mear mei gedichten as mei ferhalen. In ferhaal skriuwe is net samar klear, mar it dreechste is wol: hoe meitsje je in spannend ein? In gedicht skriuwe is hiel oars. Op skoalle learst dan wol hoe’st in gedicht opboust, mar Tjitske is net sa fan de teory – se dichtet mear op gefoel. Sûnt koart hat se filosofy as fak op skoalle, in fak dat dy der bewust fan makket datst sels oer dingen neitinke moatst, datst sels dingen útfûgelje moatst. Dat leit Tjitske wol wat. Elmar hie destiids al tsjin har sein: “Dyn gedichten binne suver wat filosofysk.” Tjitske beskôget dat as in komplimintsje. Straks dan har débút as dichter op papier: alle priiswinnende fersen en ferhalen fan de Junior Rely en fan de Rely wurde publisearre yn it spesjale Rely-nûmer fan it tydskrift ENSAFH. Op 1 oktober foar it earst te krijen op de feestlike Rely-priisútrikking! Oant dy dei ta is de tekst fan Tjitske’s fers ek noch geheim…. In net ûnaardige bykomstichheid is ek it prizejild dat Tjitske mei har fers wûn hat – dat stekt se nei alle gedachten yn autorydlessen. Oant no ta wie ynternet foar Tjitske in moai medium om ris wat de wide wrâld yn te stjoeren. Hja sit wol gauris op Instagram, faak binne dêr foto’s te finen mei in stikje tekst of in gedicht der by. Se hat no sels ek in account oanmakke, dan kin se ek ris wat kwyt. En dan fansels hoopje op in nustje ‘likes’! Boppedat hat Tjitske nòch in taal yn har marse dy’t de measte minsken hjir net prate: Hongaarsk. Yn 2010 hawwe de Van der Meers nammentlik acht moanne Mandeguod 11

Gezocht: Vrijwilligers voor de Tussenschoolse Opvang op de Gielguorde in Mantgum. Vind jij het leuk om tussen de middag samen met de kinderen te eten en actief bezig te zijn? Kun jij ons vrijwilligersteam misschien één, twee, drie of zelfs vier keer per week tussen de middag versterken? Meld je dan bij ons aan als vrijwilliger bij de Tussenschoolse Opvang! Wij bieden een vrijwilligersbijdrage van e 4,50 per uur. Wil je meer weten of wil je je aanmelden, bel dan met Yke of Aafke op 06 1999 7469 of mail naar TSO.Friesland@kidsfirst.nl Socht: Frijwilligers foar de Tussenschoolse Opvang de Gielguorde yn Mantgum. Fynsto it leuk om tusken de middei tegearre mei de bern te iten en aktyf dwaande te wêzen? Kinsto ús frijwilligersteam miskien ien, twa, trije of sels fjouwer kear per wike tusken de middei fersterkje? Meld dij dan bij ús oan as frijwilliger bij de Tussenschoolse Opvang! Wij biede in frijwilligersbijdrage fan € 4,50 per oere. Wolsto mear witte of wolsto dij oanmelde, belje dan mei Yke of Aafke op tillefoannûmer 06-19997469 of mail nei TSO.Friesland@kidsfirst.nl 12 Mandeguod

yn Hongarije frijwilligerswurk dien foar in tehûs foar handikapte bern. Tjitske, Ymkje en Feije hawwe dêr doe op skoalle sitten, en dat Hongaarsk sit der noch goed yn. Soms sakket it wat wei, mar doe’t se fan ’t simmer wer in wykmannich yn Hongarije wiene, kaam it fuort wer nei boppen. Mem Renske helpt dan op de beukerskoalle, heit Jelle yn de waskerij, en Feije, Ymkje en Tjitske hawwe dêr ek genôch te dwaan. “Al wie it mar gewoan mei de bern út it weeshûs te rinnen,” fertelt Tjitske. “Dan jouwe dy bern sels oan dat se dat hartstikke moai fine en graach in ein mei har te rinnen wolle. Se fine it hearlik om wat oandacht te krijen – de meiwurkers fan it tehûs moatte faak bergen papierwurk trochwurkje, en spitigernôch komme de bern dan bytiden oan it krapperein.” ”Miskien”, mimeret Tjitske, “moat ik de kursusboeken foar it Hongaarsk dochs mar ris wer ynsjen. Want it soe skande wêze as ik it Hongaarsk net oanhâld.” Grut gelyk hat se dêr! En och, foar in boekewjirm as Tjitske is dat net sa’n drege put. Fan jongs ôf oan sit se al geregeld mei de noas yn de boeken. Dizze lêste fakânsje bygelyks binne der fjouwer boeken troch gongen. As se poëzij lêst is it lykwols heechút ien of twa gedichten op ien dei. In gedicht moatst dochs wat oer neitinke en ferwurkje – in gedicht is ommers in ‘ferhaal’ op himsels. As se boeken útsiket falt se gauris foar boeken oer de oarloch. Net foar de bluodderige kanten fan in oarloch, mar foar it persoanlike, se is ynteressearre yn hoe’t minsken har yn sa’n tiid steande hâlde. Koartlyn hie se noch in young adult boek oer in famke dy’t yn it leger siet. Dan giet it Tjitske net om dat leger, mar om de ûntwikkeling fan de personaazje fan sa’n famke. Detektives geane der ek wol yn by Tjitske, dan giet se foar de spanning. Punt is: hoe ha je noch tiid foar skriuwen en dichtsjen? Want Tjitske kin har tiid wol om: skoalle, freon, hurdfytse, efter de kassa sitte by de Poiesz, neam mar op. Hurdfytse? “Ja, sûnt koart, mei ús heit,” laket Tjitske. Sporte is net har hobby, mar och, fytse is wol leuk. Dan komst noch ris earne… Se docht it noch net sa lang, mar as se dan mei heit Jelle op de reesfyts stapt, dogge se ek reedlike rûntsjes. “As je láng fytse, merke je hielendal net dat je net sa fáák fytse”, wie Tjitske’s filosofyske konklúzje. En de takomst? Tjitske wit it noch net. Se moat har ynkoarten alfêst wat oriïntearje: hokker stúdzje past by har, wat foar kant sil se út, universiteit of HBO? Tjitske fielt mear foar de praktyske kant, mar och, se kin noch alle kanten út. Mar no earst op nei de feestlike priisútrikking fan de Junior Rely! Se hat der sin oan! Ast der ek by wêze wolst: sneontemiddei 1 oktober om 2 oere yn it Doarpshûs yn Weidum is de grutte happening! Lys Scarse Mandeguod 13

MantgumerMerke 2016 NET NORMAAL! Vanaf deze winter was Mantgum ineens een nieuwe omroep rijker, de NNOS: foar alle bjusterbaarlikheden yn Mantgum! Eind mei vorst in de sloot, dikke hagelstenen in juni, in juli de schaatsen uit het vet …. en vlak voor de Merke ’ omdat it waar sa mar omslaan kin…..’ ‘Net Normale’ ijskrabbers van Garage Sypersma in de brievenbus. IT GIET OAN!!! Een Net Normale Start op donderdag 25 augustus: tussen 19.00 u. en 19.20 u. stroomden de mensen de brandweerkazerne binnen. Een Net Normaal hoge opkomst dit jaar! Terwijl menig Mantgumer werd meegesleept in de spannende gedachtenmanipulaties (mindfuck) van illusionist Henk Arnoldus werd achter de schermen het hele terrein in een winters landschap omgetoverd! Het dweilorkest nam het publiek mee naar de start van een barre tocht, bestaande uit zeven stempelposten waarvan de eerste midden op de ijsbaan. Evert van Benthem (Jehannes Arendz) gaf het startschot en de eerste groep ging klúnend door het water om de eerste stempel te halen. Onderweg kon men zich laven aan de Beerenburg, antivries en chocolademelk met slagroom. Skibroekhangen en snert eten bij de après skihut, het was Net Normaal, zo gezellig! Alle stempels vormden tezamen het woord BORREL en deze werd na het volbrengen van de tocht aangeboden door Café Bonnema. De bezemwagen ging door het dorp om de laatste groepen naar de Wjukken te vegen. Daar werd het feest voortgezet met het dweilorkest en vervolgens feestband Exposure. En feest was het, Net Normaal! Wat een geweldig optreden! Vrijdag begon de dag om negen uur met het kaatsen voor de basisschoolkinderen. Het was prachtig kaatsweer, ondanks alle slechte en barre voorspellingen van de NNOS. Het was extra gezellig omdat dit jaar ook de draaimolen, de zweef en alle andere attracties op het sportveld stonden. De uitslag van het kaatsen volgt hieronder: 1e prijs Rikst Mulder Tyme Jonker 2e prijs Tjitte Reitsma Lyanne Wiedijk Om 10 uur was het petsjebaljen. Er waren veel deelnemers dit jaar, prachtig! De winnaars waren: 1. 2. 3. Sjoukje de Jong Lyssa vd Ende Mathijs de Groot 14 Mandeguod

Om 11 uur begon de kinderbingo. Vanwege het zonnige weer was de bingo buiten op het terras van de Wjukken. Er deden ongeveer 40 kinderen aan mee. Er werd gespeeld met drie kaarten en in drie rondes per kaart. Er waren leuke prijsjes te winnen. Net als voorgaande jaren was de presentatie in handen van bingomaster Stefan. Om 12 uur was de bingo afgelopen en was er een lunch met pannenkoeken. Daarna nam Vollie het stokje over. Zij vermaakte de kinderen de hele middag met o.a. schminken, cupcakes maken, spijkerpoepen, knutselen, kleuren, buikglijden enz. Om elf uur ‘s ochtends begon ook het kaatsen voor dames en heren. Dit jaar een extra klasse, de Net Normale klasse met zachte bal. ‘s Middags was er voor de 50-plussers nog Jeu de Boules. Uitslag Jeu de Boules: 1. Inne Schots en Hinke Wolthuizen 2. Elske Veenstra en Gjalt Kuperus 3. Doeke Odinga en Boukje Boersma 4. Klaasje de Jong en Wim van Eif De middag werd afgesloten met muziek van Hinnehok FM. DJ Frans draaide buiten op het terras. Na de finale was rond 18 uur de prijsuitreiking. Dit werd gedaan door onze kaatsexpert Oebele Anema. De dames van de kransen hadden weer mooi werk afgeleverd: prachtige kransen inclusief ijskrabber (’omdat het waar samar omslaan kin!’). Oebele en Gjalt bedankt voor het regelen van het kaatsen en jeu de Boules. En ook de perkleggers van de kaatsclub hartelijk bedankt. De winnaars van het kaatsen waren: Froulju A-klasse: 1. Amarins de Groot Jolanda Terpstra 2. Rianne Nutma Hendrika Reitsma B-klasse: 1. Debby Koot Anna Herder 2. Marjanna Oosterwijk Hilda Dolstra Mandeguod 15

Manlju A-Klasse: 1. Jelmer Jonker Pieter Klaversma Klaas Goodijk 2. Anton vd Kooij Jan Heida Jouke Dotinga B-Klasse: 1. Anne Terpstra Jesse Heida Willem Reitsma 2. Roelof Oostra Jurian Tolsma Tjardo Bouma 3. Durk Kaastra Jouke Wiersma Menno Bonekamp Net Normale Klasse (met zachte bal) 1. Mathijs de Groot Hedwig Dijkstra 2. Pieter Talsma Kristian Boonstra Deze zonnige vrijdag eindigde met een swingend feest in de Wjukken. De heren van Drive in Show Decibel draaiden tot in de late uurtjes. Zaterdag: deze dag begon om 9 uur met een ontbijt in de Wjukken. Met alles erop en eraan: croissants, kaiserbroodjes, bolletjes, beschuit, gekookt eitje, koffie, jus d’orange enz. Na deze goede bodem was er tijd om te tippen. Dit jaar had Rintje van de Heide de verste slag van 49,25 meter. Uitslag: 1. Pieter Talsma en Rintje vd Heide 2. Anne Piet Tolsma en Peter Edes Bij de dames gingen de prijzen naar: 1. Lyssa vd Ende en Joke Koldijk 2. Tessa Brouwer en Baukje Stienstra Joke Koldijk had bij de dames de verste slag van 21,99 meter. 16 Mandeguod

Tijdens het Kindermatinee werden de kinderen geschminkt en maakte Diana (Nederlands kampioen ballonvouwen) de mooiste creaties van ballonnen voor de kinderen. Prachtig om te zien hoe mooi iedereen verkleed was: super! Daarna het matinee voor de grote mensen. De muziek werd verzorgd door Jan Nota. Ook hier veel mooie Net Normale creaties zoals de dames van The Three Degreens en de duivelse dames van de Swannedrift. Mooi hoor! Dit jaar niet één, maar twee Na-matinee activiteiten, Net Normaal! Iedereen ging snel uit de kleren voor het buikschuiven en glijden maar! Zelfs de priester ging uit de kleren en is nu zijn pak kwijt; heeft iemand dit gevonden? Ook het kuipjessteken was vooral bij de kinderen een groot succes. Vanaf grote hoogte naar beneden en ringsteken en dan maar hopen dat je niet een emmer koud water over je heen krijgt! Wat troffen we het met het weer. En weer een mooie opkomst. Zaterdagavond was alweer de laatste avond van een zeer geslaagde Merke. Om 20.00 uur een feestquiz met een best wel strenge quizmaster (Douwe). Er mocht onderling niet worden gesproken en de mobieltjes moesten van tafel. En dat was voor sommigen nog best lastig. Er deden acht teams mee: De jonge vogels, Kwebbel, De Gibbefintsjes, ’t Bierfiltsje, The Boys, De Zonnedael, Dikke dea en Fan ’t paedsje of. We hoorden de hersens kraken. Acht rondes lang. De uitslag was als volgt: 1. De jonge vogels 42 punten 2. Zonnedael 3. It Bierfiltsje 36 punten 32 punten. Mandeguod 17

18 Mandeguod

Na de quiz konden we meteen door met de uitsmijter van de Merke. Om 22 uur kwam Bamm Bamm live bij ons optreden. De zaal was stampvol en er heerste een ontzettend goede sfeer. Een top band eerste klas die de hele zaal op z’n kop kreeg! Iepie en Stefan van de Merkecommissie werden door Aukje nog even op het podium geroepen omdat het voor hen de laatste Merke in de Merkecommissie was. Ook de NNOS bestaande uit Arjen, Tessa, Jant, Jehannes, Jan Watze en de jeugd van de keet werd naar voren gehaald en bedankt voor hun inzet. Tijdens de verloting waren er dit jaar weer vele prijzen te winnen, waaronder een overnachting bij Lyts Kanaän en een Nespresso apparaat. Anders dan voorgaande jaren waren de winnende nummers al op de prijzen bevestigd zodat iedereen gelijk kon zien of hij of zij een prijs had gewonnen. Helaas zijn lang niet alle prijzen uitgereikt. De prijzen die achtergebleven zijn liggen bij Aukje. Het was weer een geweldige Merke! De MCM heeft er in ieder geval weer volop van genoten en wij hopen de rest van Mantgum en anderen ook. Wij willen nogmaals de NNOS en alle vrijwilligers die aan de Merke mee hebben gewerkt heel erg bedanken. Iedereen bedankt voor alle inzet, sponsoring en enthousiasme. Graag tot volgend jaar op donderdag 31 augustus 2017! Douwe, Margreet, Rutger, Stefan, Julia, Aukje, Iepie, Lennard en Marian. Lytse PC 2016 - prijzen Keatsferiening Jacob Klaver Mantgum wil dorpsgenoten, kaatsliefhebbers en kaatsers bedanken voor de royale aankoop van loten voor de organisatie van de Lytse PC. Van de 13 beschikbare prijzen wachten op 12 september onderstaande artikelen er nog op om afgehaald te worden. Nr. Sandwich Toaster Elektrische koelbox BK Excellent messenblok Roerkomweegschaal 3 delige pannenset Tomado Staafmixer Ovenschaal 4.0 liter Prijzen af te halen bij Hendrik Poppema Swannedrift 9 Mantgum Tel. 058 2501636 Mandeguod 19 912 579 737 278 401 1984 27

20 Mandeguod

‘At ut niet lukt, dan lukt ut niet’ De Lytse PC fan 2016 sil net de skiednis yngean as de meast ûnferjitlike keatspartij. Dat kaam net yn it lêste plak troch de meagere dielnimmerslist fan mar tolve partoer. Nei it djiptepunt fan 2015 mei mar fjirtjin partoer wie dit op ‘e nij in sinjaal dat der oan de Lytse PC wat feroarje moat. Want by de tolve partoer wienen ek noch in oantal dy’t mei in oare maat kamen as op de lottingslist stie. Ûnferjitlik om’t it mooglik de lêste kear wie dat dizze partij organisearre waard? Neffens de wurden fan deifoarsitter Hans de Boer perfoarst net. “We sille der oer neitinke hoe’t we fierder moatte, mar De Lytse PC bliuwt”. Dat wie dan wol wer ûnferjitlik. Keatsfilosoof Ald haadklasse keatser Arie den Breejen (43) hie steld mei Chris Wassenaar en Jan Hospes. In sterk gelegenheidspartoer dat op foarhân al in finaleplakje tabedield waard. Dat like yn de earste omloop ek hielendal wierheid te wurden. De tsjinstanner struide kadootsjes mei bûtenslaggen en binnen in heal oere wie de partij beslikke. 5-0 en 6-4. De twadde partij fan dizze earmerke favoriten gie net sa maklik. Chris hie in minne rite oan de opslach en it ek net mislike partoer fan Jelte P. Dijkstra, Hendrik J. van der Velde en Evert P. Tolsma kaam sels mei 5-3 foar. It slagge Chris efkes net! It ûntlokke Arie den Breejen de Cruyffiaanse útspraak: ‘At ut niet lukt, dan lukt ut niet’. Mar doe liet dyselde Arie den Breejen sjen dat er it keatsen noch net ferleard wie. Mei in tal hiele knappe boppeslaggen en dito tuskenspulaksjes soarge hy dat syn partoer yn de race bleau. Jelte Pieter Dijkstra koe syn opslach te min ferlizze en te faak kaam de bal by Den Breejen dy’t der wol rie mei wist. It ein kaam op 5-5 en 6-2 doe’t Jan Hospes kearde foar de keats. At ut lukt, dan lukt ut! Yn de tredde omloop moasten Den Breejen cs dochs belies jaan. Se kamen noch wol mei in earst foar, mar troch mear dan treflik opslachwurk fan tsjinstanner Michiel Scheepvaart seagen se dernei tsjin in 4-1 efterstân oan. It waard noch wol 4-3 mar dêrmei wie de tank leech. Op 5-3 en 6-4 hie opslagger Scheepvaart sukses mei in hege efterynse bij Jan Hospes en wie de partij dien. It waard foar Arie cs yndie in spultsje fan: ‘At ut niet lukt, dan lukt ut niet’. Finale De finale waard spile tusken it partoer Michiel Scheepvaart, Kees van der Schoot en Klaas Pier Folkertsma tsjin Feiko Broersma, Michel van der Veen en Aloys Freitag. It soe in aparte partij wurde mei sterk wikseljende kânsen. Partoer Broersma rûn mei degelik spul út nei in 4-1 foarsprong. Mar doe’t op 4-1 en 6-6 Feiko it perk miste, wurke dat as doping foar benammen Michiel Scheepvaart. Hy krige syn opslach better ûnder kontrôle en fjurre syn maten Mandeguod 21

22 Mandeguod

oan. Dat die fertúten want se rûnen yn in ruk troch nei de winst. Alteast dat like sa doe’t se mei 5-4 en 6-2 op matchpoint stienen. Mar de partij soe dochs kantelje. It waard fiif earsten gelyk en doe’t Aloys Freitag dêrnei twa ballen oer de boppe sloech, knapte it by de tsjinstanner. It ein kaam op 5-5 en 0-6 doe’t Michel van der Veen kearde foar de keats. Dyselde Michel van der Veen waard ek mei algemiene stimmen útroppen ta kening fan de 66ste Lytse PC. Janse Skaal en âlde krigers It wie spitich om te sjen dat de keatsers einliks hielendal ferjitten wienen om de koppen by inoar te stekken foar it útrikken fan de Janse Skaal. In skaal dy’t ea ynsteld is troch de keatsers om de meast trouwe besiker fan earste klas partijen te earen. Dochs namen Michiel Scheepvaart en Feike Broersma de ferantwurdlikheid op harren om út namme fan de keatsers Laas van Straten út te roppen ta supporter fan it jier. De Janse Skaal en in attinsje sil him noch besoarge wurde. Moai wie de oanwêzichheid fan Tonnie de Vries en Wop de Groot. Harren tredde maat Meindert Fritsma libbet net mear, mar hja wienen mei gollens yngean op de útnoeging om nei fyftich jier harren winst op de Lytse PC nochris oer te eidzjen. Soe der oer fyftich jier noch in Lytse PC wêze dêr’t de winners fan 2016 op ‘e nij yn it sintsje setten wurde? Theo Kuipers De 66e Lytse PC yn Mantgum Boppe f.l.n.r.: 1e priiswinners Aloys Freitag Makkum, kening Michel v.d. Veen Frjentsjer en Feiko Broersma Ljouwert, 3e priis Chris Wassenaar Minnertsgea, Arie den Breejen Arum en Jan Hospes Koudum, 2e priis Klaas Pier Folkertsma WONS, Michiel Scheepvaart Makkum en Kees van der Schoot Seisbierrum, op de foargrûn de Lytse PC winners fan 1966 Anton de Vries Winsum en Wop de Groot Bitgum. Foto Antje Kuipers Mandeguod 23

24 Mandeguod

Nieuws van Jeu de Boules vereniging De Wjukslach September 2016 De zomer is weer bijna voorbij en hoewel iedereen klaagde over het weer had dat geen invloed op het spelen op de vaste donderdagavond. Op die avonden zat het weer meestal mee en was de opkomst veelal hoog. Natuurlijk was er competitie tijdens het spelen, maar de sfeer was voortreffelijk. Open kampioenschap Littenseradiel 2016 Op 3 september was het dan weer zover. Er hadden zich 17 koppels ingeschreven en het weer was stralend. Om half elf heette Ank van Eif als voorzitter iedereen van harte welkom en werd het spelschema van de dag uitgelegd. Iedereen speelde vier partijen welke via loting tot stand kwamen. Rond half een werden er heerlijke broodjes en soep genuttigd in de Wjukken: een mooie onderbreking van de soms heftige strijd. Rond half vier waren alle wedstrijden gespeeld en was duidelijk wie om de derde en vierde plaats moesten spelen en wie om de eerste en tweede plaats gingen spelen. Dag impressie Mandeguod 25

26 Mandeguod

Om de derde en vierde plaats werd gespeeld door Inne Schots en Peter Edens tegen Doeke Odinga en Gjalt Kuperus. Inne en Peter gingen er na het winnen met 13-7 met de derde prijs vandoor. De strijd om het kampioenschap ging tussen Jacob de Jong en Imie Veninga uit Easterein en Wim en Ank van Eif uit Mantgum. Beide doubletten hadden in de voorrondes alle wedstrijden gewonnen en een positief resultaat van 27 punten. Een mooie finale die uiteindelijk door Wim en Ank werd gewonnen. Voor de winnaars waren er naast een fles wijn zoals gewoonlijk weer een prachtige krans. Al met al een geslaagde dag met veel spelplezier. Algemeen Voor iedereen die in de vakantie een keer jeu de boules gespeeld heeft en dat leuk vond: elke donderdagavond tot 28 oktober spelen we vanaf half acht op de jeu de boulesbaan bij de Wjukken. Iedereen is van harte welkom. Ook om het een keer uit te proberen. Bij ons geen winterstop; vanaf 3 november spelen we in de schuur bij Doeke Odinga. Het winnende paar Gezellige nazit Mandeguod 27

28 Mandeguod

Vereniging Verenigingen Contactpersoon Biljartvereniging Mantgum Bridgeclub Doarpsmienskip Mantgum Fûgelwacht Mantgum Gymnastiekvereniging Weidum Harmonie en Malletband Weidum Herensociëteit Vriendenkring Iisclub De Twa Doarpen M. Dusselaar J. W. Verhoef A. Muller E. van der Hem K. Bosma C. Punter S. Cnossen J. van der Werf Jeu de Boulesvereniging Wjukslach G. Kuperus Keatsferiening Jacob Klaver Korfbalvereniging WWC Loopgroep Rûnom Mantgum Mannenkoor Mantgumer Maten Mantgumer Tennisclub Merkekommisje Mantgum B. Stienstra G. van der Hem D. Lont P.R. van der Kooi A. Meijer A. Tymersma Ondernemersvereniging Mantgum W. Fopma Oudercommissie De Gielguorde Resitearkolleezje Frisia 1874 Soos 60+ Speeltuinvereniging De Pôle Stichting Freed Stichting Wjukken Tafeltennisclub MTV’14 Uitvaartvereniging De Laatste Eer Voetbalvereniging Oosterlittens Werkgroep Historie Mantgum Wietwetterklup Volleybal VV Wytgaard R. Heida J. Nijboer P. Wijnja J. Anema J. Vogelzang G. Terpstra D. Ottema R.W. Steensma T. Oosterbos Y. Duhoux Telefoonnummer (058) 253 16 11 (058) 250 18 13 (058) 250 14 41 (058) 251 96 81 (058) 251 93 93 (058) 251 92 64 (058) 250 15 97 (058) 250 11 44 (058) 251 97 17 (06) 130 43 474 (06) 156 37 637 (06) 512 21 165 (058) 250 15 02 (058) 250 15 29 (058) 250 20 26 ocgielguorde@gmail.com S. de Groot (058) 2501108 (058) 250 26 75 (058) 255 25 58 (06) 532 781 62 (058) 250 17 50 (058) 289 44 32 (058) 250 14 34 (058) 250 13 09 (058) 250 10 38 (058) 250 13 76 (06) 420 903 81 Mandeguod 29

Maand oktober za 1 okt Uitreiking Rely Jorritsmaprijzen zo 2 okt Kerkdienst zo 2 okt Jeu de boules, instuif di 4 okt Bestuursvergadering DMS wo 5 okt Bestuursvergadering MFC Wjukken do 6 okt Jeu de boules, najaarscompetitie za 8 okt Cultuurcie: Trio Tango Extremo zo 9 okt Jeu de boules, instuif do 13 okt Jeu de boules, najaarscompetitie vrij 14 okt Filmhuis zi 16 okt Kerkdienst zo 16 okt Jeu de boules, instuif do 20 okt Jeu de boules, najaarscompetitie zo 23 okt Jeu de boules, instuif vrij 28 okt Filmhuis Activiteiten Bears 11.oo uur, Mariakerk Mantgum 14.00 uur, banen bij de Wjukken 19.30 uur, Wjukken 19.30 uur, Wjukken 19.30 uur, banen bij de Wjukken 20.00 uur, Wjukken 14.00 uur, banen bij de Wjukken 19.30 uur, banen bij de Wjukken Wjukken 11.oo uur, Mariakerk Mantgum 14.00 uur, banen bij de Wjukken 19.30 uur, banen bij de Wjukken 14.00 uur, banen bij de Wjukken do 27 okt Informatie avond (met muziek) door L.J. Lukkes en pastor J. Zeldenrust Wjukken Wjukken zo 30 okt Jeu de boules, instuif di 1 nov Bestuursvergadering DMS wo 2 nov Bestuursvergadering MFC Wjukken vrij 4 nov Jaarvergadering Merkecommissie zo 6 nov Kerkdienst 14.00 uur, banen bij de Wjukken 19.30 uur, Wjukken 19.30 uur, Wjukken 20.00 uur, Wjukken 11.oo uur, Mariakerk Mantgum Waar zijn in Mantgum AED’s aanwezig MFC Wjukken (dag en nacht) hoofdingang gebouw Poiesz Supermarkt, alleen tijdens openingstijden Fysiotherapie Jelle Sybesma, werkdagen 08.00 - 18.00 uur Wat te doen bij een incident: Eerst 112 bellen. Vakanties 2016 huisarts Boazum - Hornstra 31 dec - 8 jan Kerst 30 Mandeguod

Weekagenda zondag maandag instuifboulen bloedprikken huisartsenlaboratorium AMV fanfare ’Harmonie Weidum’ Mantgumer Maten Tafeltennisclub MTV’14, 12 t/m 18 jaar volwassenen zenmeditatie dinsdag peuteropvang ‘de Pukkewjuk’ viskraam lytse byb biljarten 60+ judo, 4 t/m 7 jaar judo, 7 t/m 8 jaar judo, 8 t/m 9 jaar judo, 10 jaar en ouder inloopspreekuur politie tossen tennis jeugd bridgen tossen tennis volwassenen woensdag peuteropvang ‘de Pukkewjuk’ soos 60+ bodyfit pilates donderdag pianoles kids swing 4 t/m 7 jaar funky kids 7 t/m 10 jaar 09.00 - 09.15 uur, mfc Wjukken 15.30 uur, OBS de Gielguorde 19.30 - 21.00 uur, dorpshuis Weidum 20.00 uur, mfc Wjukken 18.30 - 20.00 uur, mfc Wjukken 20.00 - 21.30 uur,mfc Wjukken 19.45-21.30 uur, Dokter Fokkewei 10 13.15 - 15.30 uur, mfc Wjukken binnenkort weer op De Dobbe 14.00 - 16.00 uur, de Gielguorde (m.u.v. schoolvakanties) 14.00 - 16.00 uur, mfc Wjukken 15.45 - 16.30 uur, gymzaal 16.30 - 17.15 uur, gymzaal 17.15 - 18.05 uur, gymzaal 18.05 - 19.00 uur, gymzaal 16.30 - 17.30 uur, Gemeentehuis Wommels 18.30 - 20.00 uur, tennisbanen 20.00 - 23.00 uur, mfc Wjukken 20.00 - 23.00 uur, tennisbanen 08.00 - 11.45 uur, mfc Wjukken 14.00 uur mfc Wjukken 18.30 - 19.25 uur, gymzaal 19.30 - 20.15 uur, gymzaal malletband ‘Harmonie Weidum’ 19.30 - 21.30 uur, dorpshuis Weidum bodyshake 20.20 - 21.20 uur, gymzaal 14.50 uur - 21.30 uur, mfc Wjukken 15.45 - 16.30 uur, gymzaal 16.30 - 17.15 uur, gymzaal modern dance 10 jaar en ouder 17.15 - 18.05 uur, gymzaal 14.00 uur, jeu de boulesbanen bij de Wjukken Mandeguod 31

Weekagenda ophalen oud papier jeu de boules competitie loopgroep Rûnom Mantgum yoga vrijdag peuteropvang ‘de Pukkewjuk’ pilates vrouwen in beweging (gymnastiek 55+) vrouwen in beweging (gymnastiek 55+) biljartcompetitie v.a. 18.30 uur, laatste do. v.d. maand 19.30 uur, jeu de boulesbanen bij de Wjukken 19.30 uur, bij mfc Wjukken 19.00 uur én 20.00 uur, De Gielguorde 08.00 - 11.45 uur, mfc Wjukken 09.00 - 09.45 uur, gymzaal 09.15 -10.15 uur, mfc Wjukken 10.30 -11.30 uur, mfc Wjukken 19.30 uur, Café Bonnema Instellingen Instelling Telefoon Contactpersoon Buitenschoolse opvang De Vrijbuiters (088) 035 04 38 W. Lameris Diëtistenpraktijk Leuk op Gewicht Diëtistenpraktijk Mantgum Dokterswacht Friesland Fysiotherapiepraktijk Mantgum Huisartspraktijk Bergwerff Huisartspraktijk Lukkes Gastouderopvang It Swânnennest (0900) 112 71 12 (058) 250 14 14 (0517) 34 12 72 (058) 251 92 24 (058) 250 15 23 Gastouderopvang Seerôvers en Lânrotten (058) 250 19 52 Gastouderopvang Us Wouterkes Kinderopvang It Flinterke Logopediepraktijk Mantgum Studio Fitaal Peuterspeelzaal De Pukkewjuk J. Sybesma H.B. Bergwerff L.J. Lukkes G. van der Heide J. Wijnia (058) 250 13 63 R. van der Veen (088) 035 04 38 W. Lameris (06) 270 649 94 A. Wijnstra (06) 420 122 03 M. Ypma (058) 250 16 80 I. Bosma Protestantse Gemeente www.ruimgeloven.nl (0566) 65 36 35 Ds. G. Knol Sportcentrum Akkermans Tandartsenpraktijk Mantgum Mindfulnesstraining en zenmeditatie 32 Mandeguod (0515) 42 56 12 V. Akkermans (058) 250 17 81 (06) 128 227 12 Eef Heinhuis (06) 18 33 90 61 C. Bruinsma (0566) 65 33 88 T. Kuperus

DOMINYS, DWERSBONGELS EN OARE DOGENIETEN, Yn septimber is in boek útkommen fan Wiger Zylstra út Mantgum. It boek hat de intrigerende titel DOMINYS, DWERSBONGELS EN OARE DOGENIETEN, mei as ûndertitel “50 ferhalen oer nijsgjirrige Friezen foar nijsgjirrige Friezen”. Yn “Dominys, Dwersbongels en oare Dogenieten” skriuwt Wiger Zylstra oer skoalmasters, Frjentsjerter professoren en benammen dominys yn Fryslân dy’t net opwoechsen wienen tsjin de ferliedings fan jenever, jild en jonge froulju. Pommeranten yn doarp en stêd ferlearen sa harren oansjen en gesach, setten de leafde fan grutske âlden, frou en bern op it spul en seagen in ein kommen oan in faak sa skitterende karriêre. Foaral yn de earste jierren fan de Reformaasje, dus fan 1580 ôf, doe’t de predikanten noch net foar it útsykjen wienen, sieten der grutte dogenieten tusken de foargongers. Benammen dy drank makke in protte dominys ta dûbelhertige moraalridders, dy’t soms amper by steat wienen om de preekstoel op te kommen om it froede tsjerkefolk mei dûbele tonge fan duveldie en duveldei te fertellen. It boek is troch de Friese Pers Boekerij Noordboek útjûn yn in oplage fan 1250 eksimplaren en hat 255 siden. It is foar € 19,50 te keap yn de boekhannel, mar ek te bestellen mei it bestelstrookje út de adfertinsjes yn de Ljouwerter Krante of oer de tillefoan (058-3030912). Digitaal is fansels ek mooglik: www.noordboekwinkel.nl. Mandeguod 33

34 Mandeguod

Uitslaande zolderbrand Mantgum Mantgum – Op woensdagochtend 7 september jl. brak er een korte maar felle brand uit op een zolder van een woning aan de Master Jansenstrjitte in Mantgum. Rond 10.15 uur kwam de melding van de woningbrand bij de meldkamer binnen. Politie en de brandweer van Mantgum kwamen met spoed ter plaatse. Ook de hoogwerker van Leeuwarden werd opgeroepen omdat de brand op de zolderverdieping was. Ter plaatse sloegen de vlammen uit het dak aan de achterzijde van de woning. De brandweer had de brand echter snel onder controle. Mandeguod 35

36 Mandeguod

De situatie rondom het huis van Janneke Hengst en Jan Ran zodanig is aangepast dat parkeren daar niet meer mogelijk is? En Janneke hierdoor genoeg licht binnen krijgt om aan haar schilderijen te kunnen werken? Peuteropvang ‘Pukkewjuk’. In de Mandeguod van mei deden wij verslag van de spannende tijd voor peuterspeelzaal de Pukkewjuk doordat stichting SiSa failliet was verklaard. De Kids First COP Groep heeft de peuteropvang overgenomen en heeft gelukkig onze beide leidsters, Ida en Yke, een nieuw contract gegeven. De groep zit zowel op woensdagochtend als vrijdagochtend vol met 16 peuters, dus wat dat betreft is het wel duidelijk dat de peuterspeelzaal voldoende klantjes heeft! Tot nog toe gaat alles dus gewoon door zoals het was. Voor de zomervakantie zijn de peuters op schoolreisje geweest naar Balorig in Sneek. Het was eigenlijk de bedoeling om naar de kinderboerderij te gaan maar door de hevige regen zijn we naar een binnenlocatie uitgeweken. Dit viel gelukkig bij de peuters ook erg in de smaak! Ook de laatste schooldag was een natte dag, maar er kon toch buiten gesprongen worden op het springkussen. De peuters hebben lekker poffertjes gegeten en de vakantie kon beginnen. Mandeguod 37

38 Mandeguod

Informatieavond in Mantgum voor 55-plussers over ‘ouder worden en ouder zijn’ Op donderdagavond 27 oktober organiseert zorgpastor Zeldenrust uit Mantgum, m.m.v. huisartsenpraktijk Lukkes uit Weidum en uitvaartbegeleider Schoustra uit Mantgum, een informatieve en informele ontmoetingsavond voor 55-plussers en iedereen die geïnteresseerd is in ‘ouder worden en ouder zijn’. Er zal een aantal korte lezingen gegeven worden door respectievelijk zorgpastor Jan Zeldenrust, huisarts Luit-Jan Lukkes, physician assistant Jannette Wolda en uitvaartbegeleider Symen Schoustra. Ook zijn er een paar standhouders waaronder ‘Twadde tak’ uit Mantgum, de ‘Kistemakker’ uit Poppenwier en ‘Grafmonumenten Klooster’ uit Wommels. De lezingen worden afgewisseld met muzikale medewerking van de Mantgumer Maten en Gjetsje Terpstra zal een gedicht voorlezen uit de bundel van haar moeder ‘De boerinne van Lyts Makkum’. Het programma begint om 19.30 uur in de Wjukken in Mantgum en duurt tot ongeveer 21.30 uur. Vanaf 19.00 uur staat de deur open. Zowel in de pauze als na afloop kunt u vragen stellen aan de deelnemers. Alle 55-plussers, maar ook jongere geïnteresseerden, zijn van harte welkom. Deze avond wordt u gratis aangeboden, inclusief een kopje koffie of thee met cake in de pauze. U bent van harte uitgenodigd! Informatie: J. Zeldenrust Tel. 06 11189693 info@zorgpastor.nl www.zorgpastor.nl Leren Filosoferen Het Senioren Platform Littenseradiel organiseert een korte cursus “Leren filosoferen”. Samen met Anna Riemersma gaat u proberen antwoorden te vinden op vragen zoals: Wat heb ik nu echt nodig om gelukkig te zijn? Wat is het toch dat ik me eenzaam voel? Wie ben ik eigenlijk? Is techniek de nieuwe menselijkheid? Zo maar vier vragen die iedereen wel eens bezighouden, maar waar niet zomaar een antwoord op te vinden is. Bovenstaande vragen staan centraal in vier bijeenkomsten over bezinning, eenzaamheid, identiteit en de invloed van techniek op de moraal. In elke bijeenkomst wordt het onderwerp belicht vanuit de actualiteit, de ideeën van een of meer filosofen en de eigen meningen van de deelnemers. Er is naast de filosofische theorieën veel ruimte voor discussie. Ieder die nieuwsgierig is, is welkom. Er is geen filosofische voorkennis noodzakelijk en u krijgt de uitwerking van de gebruikte tekst achteraf per email toegestuurd. Anna Riemersma is in oktober 2012 afgestudeerd aan de faculteit Wijsbegeerte in Groningen en woont in Boazum. Waar: Mfc De Wjukken, Om’e Terp 21 te Mantgum. Wanneer: 3, 10,17 november en 1 december Tijd: 19.30 – 21.45 uur Kosten: € 25,--, incl. een kopje koffie of thee. Aanmelden: opgeven vóór 24 oktober 2016. Graag aanmelden per e-mail: info@seniorenlittenseradiel.nl (Tel.: 058-2501303) Mandeguod 39

40 Mandeguod

Filmhuis Mantgum Inmiddels is het filmhuis weer gestart met het vertonen van interessante films in de Wjukken. Op vrijdag 14 oktober wordt de film Rams gedraaid. In een afgelegen vallei in IJsland leven Gummi en Kiddi zij aan zij, terwijl ze hun schapen hoeden. Hun voorouderlijke kudde schapen wordt beschouwd als een van de beste van het land en de twee broers werden al herhaaldelijke keren bekroond voor hun prijswinnende rammen die een oeroude stamboom dragen. Hoewel ze het land en een manier van leven delen hebben Gummi en Kiddi elkaar al veertig jaar niet meer gesproken. Wanneer plotseling een dodelijke ziekte Kiddi’s schapen besmet wordt de hele vallei bedreigd. Om de uitbraak in te perken besluiten de autoriteiten alle dieren in het gebied te ruimen. Op vrijdag 28 oktober wordt de film Inception gedraaid. Dom Cobb (Leonardo DiCaprio) is een meesterdief, gespecialiseerd in het “steleDom Cobb (Leonardo DiCaprio) is een meesterdief gespecialiseerd in het ‘stelen’ van waardevolle geheimen in de droomstaat van een mens, wanneer de geest het kwetsbaarst is. Cobb is hierdoor een gewilde speler in de verraderlijke wereld van bedrijfsspionage, maar dit heeft hem tegelijkertijd ook tot een internationale vluchteling gemaakt, wat hem alles kan kosten wat hij ooit lief had. Nu krijgen Cobb en zijn team van specialisten een nieuwe taak aangeboden. Een ‘laatste’ taak die ervoor kan zorgen dat Cobb zijn oude leven weer terugkrijgt. Dit keer gaat het niet om het stelen van een idee, maar om het plaatsen van een idee. Als ze zullen slagen zal het de perfecte misdaad zijn. Maar er is ook een levensgevaarlijke vijand, iemand die altijd Cobb’s volgende zet lijkt te voorspellen... Graag tot ziens in het filmhuis van MFC Wjukken. Mandeguod 41

42 Mandeguod

Nieuws van de cultuurcommissie In oktober gaan we van start met het culturele seizoen 2016-2017 in MFC Wjukken. Het volledige programma stond in de vorige editie van de Mandeguod en in de jaarfolder die huis aan huis is verspreid in Mantgum. De openingsavond wordt verzorgd door Trio Tango Extremo. Trio Tango Extremo Sinds haar oprichting in 2003 heeft Tango Extremo een ontwikkeling doorgemaakt die op zijn minst opmerkelijk te noemen is. Het orkest heeft op praktisch alle grote en kleine concertpodia van Nederland gestaan, maar ook het buitenland heeft al verscheidende malen met dit ensemble kennis mogen maken. De groep is opgericht door violiste Tanya Schaap, de artistieke motor van het ensemble. Het repertoire is zeer breed en erg bijzonder qua stijl. Europese en Zuid-Amerikaanse folklore, klassieke muziek, jazz- en Braziliaanse muziek worden gecombineerd met ‘tango nuevo’. De groep heeft zich de afgelopen jaren gespecialiseerd in de muziek uit het Argentijnse Río de la Plata en diverse cross-overs vanuit de tango nuevo. Op nationaal gebied heeft het ensemble een niet snel meer weg te denken plaats in het Nederlandse muziekleven weten te veroveren. De groep speelt op de meest uiteenlopende podia, variërend van jazzfestival tot klassieke concertzaal tot tangosalon. Zaterdag 8 oktober 2016: aanvang 20.00 uur. Toegangsprijs incl. pauzedrankje: € 11,50 U kunt reserveren via de inschrijfmap in MFC Wjukken of via cultuurcommissie@wjukken.nl - Of bel (058) 2501458 (Kees van der Bijl) Mandeguod 43

44 Mandeguod

Útnoeging jiergearkomste Merke Kommisje Mantgum Plak: MFC Wjukken Datum: Freed 4 novimber 2016 Tiid: 20.00 oere Wurklist Agenda 1. Iepening 2. Ferslach jiergearkomste 2015 3. Ferslach merke 2016 4. Op- of oanmerkings op de merke fan 2016 5. Finansjeel ferslach 6. Ferslach kaskommisje 7. Kaskommisjeleden 2017 8. Bestjoersmutaasjes Ofgeand: Iepie Lindeboom en Stefan Feenema Nije bestjoersleden: ? Skoft 9. Neitinke oer de merke fan 2017 Tema Programma Muzyk Noch mear? 10. Rûnfraach 11. Slúten 1. Opening 2. Verslag jaarvergadering 2015 3. Verslag merke 2016 4. Op- of aanmerkingen op de merke van 2016 5. Financieel verslag 6. Verslag kascommissie 7. Kascommissieleden 2017 8. Bestuursmutaties Aftredend: Iepie Lindeboom en Stefan Feenema Nieuwe bestuursleden: ? Pauze 9. Nadenken over de merke van 2017 Thema Programma Muziek Nog meer? 10. Rondvraag 11. Sluiting Mandeguod 45

46 Mandeguod

WWC 2 wedstrijdverslag tegen Lintjo Een nieuw seizoen is van start gegaan! Een nieuw team, een nieuwe trainer en nieuwe kansen! Voorafgaand aan de competitie hebben we volop en enthousiast voorbereidingen getroffen! Dit jaar is het tweede een compleet nieuw jeugdteam geworden en is Sander Hageman onze nieuwe trainer. En zaterdag 3 september was het zo ver; de eerste competitiewedstrijd ging van start. De wedstrijd tegen Lintjo 2 werd om 14.00 uur gespeeld op het sportveld in Mantgum. Winnen of verliezen maakt niet uit, zolang we maar met onze eigen doelen bezig zijn, dat was waarmee we ons tijdens de wedstrijd bezig moesten houden. Daar luidde dan het startsignaal; in de basis begonnen Jouke Bonekamp, Tom Trentelman, Jelle Terpstra, Rutger Fopma, Janna Nynke van der Berg, Anna Grunstra, Maaike Faber en Dieuwke de Vries. Dirk Bonnema, Wisse Arendz en Bregt Arendz begonnen op de reservebank. Al vrij snel wist Tom Trentelman de score te openen door een doorloopbal waardoor WWC 2 op een 1-0 voorsprong kwam. Maar ook Lintjo wist te scoren door een afstandsschot waardoor 1-1 werd. Nadat Anna Grunstra de 2-1 wist te maken kreeg Lintjo even de smaak te pakken, drie afstandsschoten kregen we tegen waarna we 2-4 achter stonden. Jelle Terpstra maakte ook een afstandsschot en verkleinde de achterstand met 1 punt. Maar helaas scoorde Lintjo vervolgens weer. Vlak voor de rust wist Janna Nynke van der Berg de stand op 4-5 te zetten. Ondanks de achterstand gingen we de kleedkamers meteen goed gevoel in. Daar kregen we complimenten; voor een eerste keer ging het best goed. We zouden deze wedstrijd dan ook met een goed gevoel voortzetten. Na de rust wist Janna Nynke alweer te scoren en maakte het 5- 5. Jelle scoorde de 6-5; we stonden weer voor! Alleen dit had Lintjo ook door en maakte vervolgens twee doelpunten en zo stonden we weer 6-7 achter. Wisse Arendz kwam er in voor Jelle, Bregt Arendz voor Maaike Faber en Dirk Bonnema voor Tom. Dieuwke de Vries wist een heel belangrijk doelpunt te maken en maakte daarmee gelijkspel. Daarna kregen we de smaak te pakken en maakte Bregt de 8-7, Anna de 9-7 en Janna Nynke wist het met een mooie doorloopbal mooi af te ronden. Zo stonden we achter en zo stonden we weer 10-7 voor! De spanning hing nu bij iedereen, winnen was dan wel niet belangrijk, maar geeft toch wel een lekker gevoel. Lintjo wist nog twee doelpunten te scoren, maar dat was niet genoeg, de scheidsrechter floot en de wedstrijd eindigde in 10-9. Winst voor WWC 2! Een goed begin van het nieuwe seizoen, veel publiek en prachtig weer! Wisse Arendz Mandeguod 47

48 Mandeguod

Kern met Pit editie 2017 Hebt u een idee voor buurt of wijk? Ga dan de uitdaging Kern met Pit aan! Of het nu gaat om het restaureren van een molen, het opzetten van een museum over de plaatselijke historie, een educatieve natuurroute, een kunstwerk of het aanleggen van een speeltuin: door mee te doen met Kern Met Pit kunnen bevlogen burgers binnen een jaar hun dromen waarmaken. In dit jaar staat Koninklijke Nederlandse HeideMaatschappij (KNHM) klaar met tips, coaching en contacten uit een groot vrijwilligersnetwerk. Is het doel bereikt? Dan kan je het predicaat Kern met Pit én duizend euro ontvangen! Inschrijven voor Kern met Pit Geïnteresseerde bewonersgroepen kunnen zich inschrijven tot en met 31 oktober 2016. Wilt u meer weten? Ga dan naar www.kernmetpit.nl of neem contact op met: KNHM via telefoon: 026-445 5146 Kollekte foar de Kankerbestriding De kollekte yn Mantgum hat dit jier € 813,95 opbrocht. Tige tank! Fimmie Kirkenier Mandeguod 49

De Manx van Reduzum Als op zaterdagmiddag de bel gaat tref ik een hevig geëmotioneerde ‘buuv’ op de stoep. Tussen haar duim en wijsvinger hangt een staart. Ze houdt ’m een beetje bevend van zich af, zodat er nog leven in lijkt te zitten. Overduidelijk een kattenstaart. Die is van Pyr, hun lenige ‘jeweetwelkater’. Pyr is net snel genoeg geweest om voor een rappe automobilist de straat over te steken, maar heeft buiten zijn staart gerekend. Hij had heel hard doorgerend terwijl zijn staartomhulsel onder de autoband werd afgestroopt. In het huis van de overburen trof ik de rest van het gezin onthutst aan. Pyr rende met een ontlede staart door het huis, her en der een druppel bloed achterlatend. Nou ben ik er de man niet naar om iemand een oor aan te naaien dat ik dat met een staart ook zou kunnen, dus vertel ik eerlijk dat de rest van Pyr z’n staart er ook af moet. Als bij de familie het besef is ingedaald dat er geen andere uitweg is neem ik de buurkat in een mandje mee naar de praktijk en amputeer de staart. Of beter gezegd: wat daar nog van over is. Nog diezelfde middag brengt de buurman een groot bos bloemen als welgemeende dankbetuiging, want ‘volgens mij had je geeneens dienst vandaag…’ De operatie was goed gelukt, al zeg ik het zelf. Ik had slechts twee staartwervels overgelaten en een drain in de wond gelegd. Er was namelijk nogal wat beschadigd weefsel rondom de staartbasis waar zich anders onherroepelijk wondvocht zou ophopen. Een piepklein staartje resteerde met een feestelijk strikje erom. Dat ‘strikje’ had Pyr al na twee dagen zelf verwijderd, maar gelukkig vond het overtollige vocht nog steeds een weg naar buiten. Helaas 50 Mandeguod

bleef de wond wat lopen en 12 dagen na de ingreep piepte er ineens opnieuw een staartwerveltje tussen de hechtingen door… Het korte staartje bleek nog te lang, zo je wilt: de wond te krap. Een tweede operatie volgde en Pyr leverde opnieuw een werveltje in. Nu kreeg ie naast huisarrest ook nog eens een kraagje om, zodat de wond volledig met rust gelaten werd. Het sacherijn kon haast niet groter. Na drie weken van wat Pyr zag als ‘pesten’ hebben we besloten hem de vrijheid terug te geven. Er zat een mooie korst over de wond en heel langzaam sloot de huid zich daaronder weer over zijn staartpuntje. Eind goed, al goed? Het hele proces heeft ondertussen wel ruim twee maanden het geduld van Pyr en zijn behandelaars danig op de proef gesteld! Op het eiland Man in de Ierse Zee hebben de meeste katten geen staart. Het is gelukkig niet zo dat daar roekeloos wordt gereden en een collega dagelijks kattenstaarten amputeert. Door een mutatie worden die katten daar namelijk zonder aanhangsel geboren en vormen zo een waar ras: de Manx. menno@bistedokter.nl Mandeguod 51

52 Mandeguod

Beste penningmeester, Rabobank Sneek-ZuidwestFriesland houdt ook dit jaar weer de actie Rabo Ledensponsoring. Leden van onze bank kunnen hun stem uitbrengen en vijf euro van ons sponsorbudget weggeven aan één van de deelnemende verenigingen. Deze mail wordt verzonden naar alle verenigingen die vorig jaar hebben deelgenomen aan de actie. We gebruiken hiervoor eenmalig het e-mailadres dat vorig jaar bij aanmelden door u is doorgegeven. Aanmelden van uw vereniging Laat deze kans op extra inkomsten niet aan uw vereniging/stichting/instelling voorbij gaan en schrijf u voor 1 november as. in voor deze actie. U ontvangt een bevestiging van uw inschrijving. Heeft u zich al ingeschreven voor de actie? Dan kunt u deze e-mail als niet verzonden beschouwen. Meld hier uw vereniging aan voor Rabo Ledensponsoring Leden stemmen in december Leden van Rabobank Sneek-ZuidwestFriesland kunnen hun stem in december uitbrengen. In ons ledenmagazine Dichterbij van november leest u hoe onze leden kunnen stemmen. Financiële afwikkeling De deelnemende verenigingen ontvangen voor 1 februari 2017 schriftelijk bericht over het aantal behaalde stemmen. Ook wordt u dan geïnformeerd over de nieuwe wijze van declareren. Meer aandacht, meer inkomsten U kunt zelf ook invloed uitoefenen om de inkomsten te verhogen. Activeer daarom uw achterban om hun stem uit te brengen. Het is belangrijk om te vermelden dat alleen leden van onze bank kunnen stemmen. Let op: niet al onze klanten zijn automatisch lid van de Rabobank. Er is promotiemateriaal beschikbaar om de actie bekendheid te geven. Dit materiaal is vanaf 1 november 2016 beschikbaar via onze website. Wij wensen u veel succes met de actie Rabo Ledensponsoring. Met vriendelijke groet, Rabobank Sneek-ZuidwestFriesland Mandeguod 53

54 Mandeguod

Sociaal Vitaal De gemeente Littenseradiel zet het sportproject Sociaal Vitaal van Sport Fryslân in, om senioren weerbaarder, zelfstandiger, fitter en socialer te maken en te houden. De verwachting is dat zij hierdoor daadwerkelijk minder zorg nodig hebben. Uitnodiging De gemeente Littenseradiel verstuurt in september een uitnodiging naar alle inwoners van 64 jaar en ouder voor de Sociaal Vitaaldag op zaterdag 29 oktober 2016. Op deze dag leggen de deelnemers een test af waarbij o.a. knijpkracht, beenkracht en uithoudingsvermogen wordt gemeten. Ook krijgen deelnemers een beweegadvies, informatie over het vervolgprogramma en welke sport- en beweegmogelijkheden er bij hen in de buurt zijn. Vervolgprogramma In het vervolgprogramma Sociaal Vitaal krijgen de ouderen wekelijks les in weerbaarheid en sociale vaardigheden en doen ze mee aan diverse sport- en spellessen. Ook wordt voorlichting gegeven over bijvoorbeeld gezonde voeding en verantwoord medicijngebruik. Deelnemers worden er sterker van, durven voor hun mening uit te komen en ook eens nee te zeggen tegen goedbedoelde adviezen. Of juist om hulp te vragen als dat nodig is. Sociaal Vitaal kan gezien worden als vliegwiel om senioren op langere termijn in beweging te houden, op eigen kracht en zelf organiserend. Onderzoek Sport Fryslân onderzoekt of ouderen die deelnemen aan het project Sociaal Vitaal daadwerkelijk minder zorg nodig hebben. Zij doet dit onder andere door deelnemers aan het begin en eind van het project te vragen naar wat zij vinden van hun kwaliteit van hun leven. Samenwerking Sociaal Vitaal wordt in de gemeente Littenseradiel wordt gesubsidieerd door het Buurtsportwerk. Aan het project werken onder andere de volgende organisaties mee: Sport Fryslân, gemeente Littenseradiel, sportcentrum Akkermans, Seniorenplatform Littenseradiel en het gebiedsteam. Meer informatie Voor meer informatie kunt u contact opnemen buurtsportcoach Lammert Harkema, l.harkema@sportfryslan.nl of via 06 -13169152 Mandeguod 55

56 Mandeguod

Wegwerkzaamheden bij Welsrijp Over een aantal weken start de provincie met de werkzaamheden bij het kruispunt in Wjelsryp. Het is het laatste kruispunt in de Froonackerdyk dat aangepakt wordt. Meer informatie leest u in de nieuwsbrief (zie bijlage) of op de website www.fryslan.frl/wjelsryp Mandeguod 57

58 Mandeguod

Mandeguod 59

Afmetingen advertenties hele pagina halve pagina kwart pagina staand kwart pagina liggend Colofon 180 x 128 mm 128 x 87,5 mm 87,5 x 61,5 mm 128 x 41,25 mm Iedere advertentie heeft standaard een rand. Behalve als het design van de advertentie dit niet toelaat. Aanleveren advertenties en afbeeldingen Aanleveren van een advertentie kan in elk gewenst grafisch formaat zoals bijvoorbeeld BMP, TIFF, JPG, JPEG, PNG, etc. Aanleveren van een advertentie in WORD is ook mogelijk. U loopt dan wel de kans dat er afwijkingen optreden, met name in de fonttypes en fontgrootte. Mandeguod is een uitgave van Doarpsmienskip Mantgum en verschijnt 11 keer per jaar. Doarpsmienskip Mantgum Anne Muller, voorzitter. Dayna de Boer, secretaris. Geert-Jan Goedhart, penningmeester. Roelie Rozenberg, bestuurslid. E-mail: doarpsmienskip@mantgum.com Website: www.mantgum.com Redactie Mandeguod Bram Brouwer hoofdredacteur, Frits Sieperda vormgever, Sita Wijnia eindredacteur, Jan de Vries, redigeerwerk, Hette van der Wal redacteur, Anna Christien Piebenga redacteur Financieel beheer Hotze Bonnema, penningmeester. Bankrekening Mandeguod: NL77 INGB 0005 0727 04 Verslaggevers Siebolt Dijkstra (en korrektor fryske teksten), Lys Scarse, Hette van der Wal. Verspreiding Karelien van Sluis coördinator. Verspreiding door veel vrijwilligers uit Mantgum. Druk Copy Service Leeuwarden Tarieven Mandeguod www.mantgum.com Jaaradvertentie (binnenwerk) Hele pagina Halve pagina Kwart pagina e 150,e 77,50 e 43,50 Eenmalige advertentie (alleen binnenwerk) Hele pagina Halve pagina Kwart pagina e 24,e 13,e 9,Politie Service Centrum (0900) 88 44 Buurtagent: trinus.hoekstra@friesland.politie.nl © MANDEGUOD Overname van artikelen en foto’s alleen na verkregen schriftelijke toestemming van de redactie van Mandeguod. 60 Mandeguod Verenigingsmededelingen (alleen binnenwerk) Jaarbijdrage Oplage e 26,500 exemplaren. Inleveren kopij, uiterlijk de 15e van elke maand mandeguod@gmail.com. Algemeen Uw bijdrage dient voorzien te zijn van naam, adres en telefoonnummer. De redactie behoudt zich het recht voor om uw tekst te redigeren, zo nodig in te korten of om uw bijdrage eventueel niet te plaatsen. De redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoud van stukken die zijn geschreven door niet-redactieleden. e-mailadres mandeguod@gmail.com

1 Online Touch

Index

  1. 1
  2. 2
  3. 3
  4. 4
  5. 5
  6. 6
  7. 7
  8. 8
  9. 9
  10. 10
  11. 11
  12. 12
  13. 13
  14. 14
  15. 15
  16. 16
  17. 17
  18. 18
  19. 19
  20. 20
  21. 21
  22. 22
  23. 23
  24. 24
  25. 25
  26. 26
  27. 27
  28. 28
  29. 29
  30. 30
  31. 31
  32. 32
  33. 33
  34. 34
  35. 35
  36. 36
  37. 37
  38. 38
  39. 39
  40. 40
  41. 41
  42. 42
  43. 43
  44. 44
  45. 45
  46. 46
  47. 47
  48. 48
  49. 49
  50. 50
  51. 51
  52. 52
  53. 53
  54. 54
  55. 55
  56. 56
  57. 57
  58. 58
  59. 59
  60. 60
  61. 61
  62. 62
  63. 63
  64. 64
Home


You need flash player to view this online publication