“Ik ben normaal geen onderzoeker, ik ben veel meer een praktijkman. Maar ik heb wel een wetenschappelijk belangstelling voor van alles. Je blijft je altijd fascineren over hoe wat werkt en waarom dat zo is”, vertelt Kooper. Toen er werd gesuggereerd dat reuk- en smaakstoornissen gerelateerd waren aan corona, was hij gelijk gemotiveerd om hier iets mee te doen. “Ik dacht gelijk: waar hebben we het dan precies over, is de reuk dan helemaal weg of is het slechter geworden? Het is natuurlijk een hele nieuwe tak van sport. Zo las ik een bericht in de krant dat reuk- en smaakstoornissen bij coronapatiënten altijd over gaan, maar dat weten we momenteel helemaal niet.” ‘IK BEN NORMAAL GEEN ONDERZOEKER, IK BEN VEEL MEER EEN PRAKTIJKMAN’ HET ONDERZOEK Het balletje ging rollen toen hij met iemand aan de praat raakte die bij de huisartsenpost in Reinier de Graaf werkt. Die vertelde dat ze daar een vragenlijst hadden opgesteld om aan mensen te vragen of ze last hebben van COVID-19 symptomen. Een vraag over reuk- en smaakverlies ontbrak, dus toen heeft de KNO-arts geopperd om die vraag toe te voegen, wat binnen een weekend was geregeld. “Vervolgens dacht ik: als ik het bij de huisartsenpost kan vragen, dan kan ik natuurlijk ook patiënten benaderen die in het ziekenhuis zijn opgenomen met corona.” Een paar maanden later heeft Kooper de gegevens van ruim 200 patiënten binnen. Hij is nog volop bezig met het analyseren van de resultaten, maar kan voorzichtig al de eerste conclusies delen. Zo ziet hij dat bij 70% van de coronapatiënten binnen 3 tot 4 maanden hun reuk- en smaakverlies verbetert dankzij reuktraining. “Normaal kunnen de meeste mensen geuren alleen al identificeren op hun reuk, maar patiënten met een reuk- of smaakstoornis kunnen dat niet. Reuktraining doen we met kleine flesjes met geuren erin. Die houd je drie keer per dag onder je neus. Je dwingt je hersenen een voorheen bekende geur weer als bekende geur te gaan interpreteren. We weten natuurlijk niet of dit altijd voor COVID-19 patiënten gaat werken, want het is een hele nieuwe ziekte.” Ook ziet de arts verschil tussen corona en de gewone griep. “Het verschil tussen influenza (griep, red.) en COVID-19 qua reuk lijkt te zijn dat het bij corona eerder beter gaat en dat het iets meer gepaard gaat met parosmie (het ruiken van geuren die anders zijn, red.) of kakosmie (het ruiken van geuren die anders zijn, red.). Bij griep zie je vaak dat de reuk langzamer terugkomt. Een vieze geur is meestal de eerste herkenning, maar ook de ondefinieerbare geuren, omdat de hersenen deze nog niet snappen. In het onderzoek is er ook gevraagd naar smaakbeleving onder coronapatiënten, omdat smaak wat anders is dan reuk. Zo vertelt Kooper: “Smaak is een beleving, reuk is iets concreets. Als ik zeg: “ik heb een roos geroken”, dan weet je exact wat ik geroken heb. Als ik zeg: “ik heb lekkere koffie op”, dan heb je geen idee hoe dat precies smaakt. Smaak wordt niet alleen bepaald door reuk, maar ook door wat je ziet. Je kan het mooi vergelijken met een paprikachipje. Als je de zak opentrekt en je ziet een paprikachipje, dan zie je een oranje schijfje. Als je het proeft, dan is het zout. Je hoort krak en je voelt de krak. Als je nou dezelfde zak paprikachips vier weken open laat staan en je pakt een chipje, dan is het chipje nog steeds oranje. Hij smaakt nog steeds zout, maar je beleving is anders omdat je hem niet meer hoort en hij kraakt niet meer. De entourage is dus heel belangrijk voor smaakbeleving.” In het onderzoek ziet hij dat hierdoor verwarring optreedt bij patiënten, omdat ze het heel lastig vinden om reuk van smaak te scheiden. “Bij een sinaasappelgeur zeg ik dan tegen de patiënten die deze niet kunnen identificeren: het is een oranje vrucht. Dan horen ze namelijk ook iets en zo wordt er een geheel in de hersenen bepaald. Leg je daar ook nog een oranje vrucht bij, dan krijgen de hersenen ook nog visuele informatie. Daar is reuktraining op gebaseerd. Dat je met flesjes met geuren erin continu moet ruiken en je hersenen moet dwingen tot het identificeren met reuk zonder de extra zintuigen te gebruiken.” ‘SMAAK IS EEN BELEVING, REUK IS IETS CONCREETS’ ADVIES AAN PATIËNTEN Dick Kooper geeft daarom ook een advies mee voor patiënten met reuk- en/of smaakstoornissen: “Ga eerst met je reuktraining starten, dan heb je grote kans dat het goedkomt. Bij zeventig procent van de patiënten met COVID-19 verbetert na 3 tot 4 maanden hun reuk met behulp van reuktraining. Ik heb altijd goed contact met de Anosmie vereniging, de patiëntenvereniging voor mensen met een reukstoornis. Zij raden ook reuktraining aan. Verwacht geen wonderen, maar probeer het, want reuktraining kan echt helpen.” Naast KNO-arts is Dick Kooper gespecialiseerd in reuk- en smaakstoornissen. Hij werkt al 21 jaar bij Reinier de Graaf, waarvan 12 a 13 jaar met als ‘hobby’ de reuk. De KNO-afdeling is gestart met een reukpoli waar mensen met reukstoornissen door middel van bloedonderzoek, scanfoto’s en een reuktest kunnen kijken wat de oorzaak is van hun probleem en of het verholpen kan worden. Meer informatie over reuktraining? Download dan de gratis app reuktraining.nl OKTOBER 2020
22 Online Touch Home