Magazine van het Reinier de Graaf ziekenhuis - nr. 02 - oktober 202 Reinier Borstkankerpatiënt krijgt hulp casemanager tijdens en na behandeling p. 07 Steeds meer videoconsulten tussen patiënt en arts KNO-arts vertelt over reuk- en smaakverlies bij coronapatiënten p. 12 p. 20 GRATIS MEE TE NEMEN
aandacht, vertrouwde zorg! ke aan Onze specialisaties zijn o.a.: • Integrale oedeemtherapie met aandacht voor alle facetten rondom de oncologische patiënt • Littekentherapie • Acnetherapie • Laserontharing Intensieve samenwerking met Medisch TrainingsCentrum de Viergang (eigenaar Ruud Lindenburg), hét centrum voor fysiotherapie, echografi e, dry needling en revalidatie. www.mtcdeviergang.nl Laagdrempelig en goed bereikbaar Al ruim 22 jaar in eigen praktijk! Emmapark 12, 2641 EL Pijnacker I T: 015-369 88 63 I E: huidtherapie@emmapark12.nl Voor meer informatie neem een kijkje op www.emmapark12.nl e e 2 g H M e r u T i e i p d C i t r h d a V K a e n m p e r s g
Inhoud AAN HET WOORD 07 CASEMANAGER CHANTAL OOSTERKAMP: ’ONZE PATIËNTEN VOELEN ZICH GEHOORD’ 01 02 03 04 05 06 17 18 19 20 07 21 22 23 08 09 10 11 24 12 INNOVATIE 12 STEEDS MEER PATIËNTEN GEHOLPEN MET VIDEOCONSULTEN 13 14 15 16 25 26 27 28 29 30 31 32 MENSEN VAN REINIER 24 DUIZENDPOOT SING DEKKER ZORGT VOOR VEILIGE MEDISCHE HULPMIDDELEN 20 KNO-ARTS DICK KOOPER VERTELT OVER ONDERZOEK NAAR REUK- EN SMAAKVERLIES ONDER CORONAPATIËNTEN PASSIE VOOR MIJN WERK COLOFON Illustraties: studio-workswell.nl. Reinier is een uitgave voor patiënten, bezoekers en relaties van Reinier de Graaf. Reinier is gemaakt door: Concept en vormgeving: Afdeling Communicatie Reinier de Graaf. Redactie en eindredactie: Pauline Aarts, Marieke Broersma, Carla Jongenengel, Samantha van der Leest en Jolanda van Wijk. Fotografi e: Frank van der Burg, Adrianna Calvo, Sing Dekker en Ruud van der Voorde. Uitgeverij: BC Uitgevers bv Sneek, Tel. 0515 - 429 429 administratie@bcuitgevers.nl ISSN 2667-2219 Opmaak: Hannique de Jong 06 194 760 24 Bladmanagement: Digna Schoonen Tel. 06 442 099 10 Advertentieverkoop: Digna Schoonen Tel. 06 442 099 10 Barbara Verschoor Tel. 06 455 766 70 Druk: Scholma Druk Bedum Het is niet toegestaan om de inhoud van deze uitgave geheel of gedeeltelijk, in welke vorm dan ook, over te nemen, te vermenigvuldigen, te distribueren of openbaar te maken zonder de voorafgaande schriftelijke toestemming van het Reinier de Graaf ziekenhuis. www.reinierdegraaf.nl OKTOBER 2020
Beste lezer, Voor u ligt het tweede nummer van het jaar. Vanaf maart is het een hectische en lastige periode voor ons allemaal geweest. Door COVID-19 kwam de normale zorg bijna tot stilstand, en is de druk bij medewerkers in de zorg toegenomen. Onze medewerkers hebben dag en nacht klaargestaan om de beste zorg te bieden aan alle patiënten. Ik ben dan ook ontzettend trots op het Reinier. Gelukkig kon de normale zorg ook weer opstarten sinds eind mei, en is deze inmiddels in volle gang. Wel werken we meer met online en telefonische consulten, waarover u meer informatie vindt op pagina’s 12 en 13. In dit magazine leest u op verschillende plekken hoe wij om zijn gegaan met deze uitzonderlijke COVID-19 situatie. Zo vertelt een patiënt die opgenomen werd met het coronavirus hoe zij de tijd op de coronaverpleegafdeling heeft ervaren. Daarnaast vertelt KNO-arts Dick Kooper over zijn onderzoek naar het reuk- en smaakverlies onder patiënten met corona. Hier zijn een aantal opmerkelijke bevindingen uit gekomen. Op pagina’s 20 en 21 leest u meer over dit onderwerp. Doordat er veel coronapatiënten zijn die last hebben van aanhoudende klachten, zijn onze longartsen Marc van Lanen en Ronald van Rossem in mei gestart met een COVID-19 nazorgpolikliniek. Op deze nazorgpolikliniek helpen zij de patiënten met hun herstel en hopen tegelijkertijd meer inzicht te krijgen in het verloop van de ziekte en de juiste nazorg. Meer informatie over de nazorgpolikliniek is te vinden op pagina’s 14 en 15. De reguliere zorg is gelukkig ook opgestart. Daarom zetten wij onze casemanagers graag in het zonnetje. Sinds een paar jaar hebben patiënten met borstkanker een vast aanspreekpunt voor, tijdens en na hun behandeling. Deze casemanagers bieden een luisterend oor en informeren patiënten over de verschillende behandelingen. Door het vaste aanspreekpunt voelen de patiënten zich gehoord en ontstaat er een vertrouwensband die patiënten nodig hebben in een voor hen moeilijke periode. Op pagina’s 7, 8 en 9 leest u het complete verhaal. In juli opende het Reinier Haga Orthopedisch Centrum, afgekort RHOC, haar deuren voor patiënten. Dit centrum is een initiatief van het HagaZiekenhuis, het LangeLand Ziekenhuis en ons ziekenhuis. In dit grootste centrum van orthopedische zorg van Nederland verwelkomen wij naar schatting 70.000 patiënten per jaar. Lees alles over het RHOC op pagina 19. Wij zijn weer continu bezig de zorgprocessen te verbeteren om de best mogelijke zorg aan onze patiënten te bieden. Want daar doen we het natuurlijk allemaal voor. Ook in tijden van een wereldwijde pandemie blijft dit voor ons voorop staan. Veel leesplezier! VOORWOORD Carina Hilders, directeur Reinier de Graaf ziekenhui OKTOBER 2020
Dichtbij, vertrouwd en professioneel Delftzorg zorgt ervoor dat u de best mogelijke verzorging en verpleging bij u thuis krijgt, zoals u wenst en nodig heeſt . Samen met u zorgen wij er voor dat het gezellig en plezierig kan zijn in uw eigen vertrouwde leefomgeving. Tevens bieden wij hulp bij het aanvragen van een PGB budget. Zusterlaan 70, 2611 MP Delſt Telefoon: 06 - 415 894 77 delſt zorg@gmail.com Kijk voor meer informatie op: www.delftzorg.nl 6
AAN HET WOORD Casemanager is vast gezicht voor vrouwen met borstkanker “Onze patiënten voelen zich gehoord’ Sinds 2018 hebben patiënten met borstkanker bij Reinier de Graaf een vast aanspreekpunt voor, tijdens en na hun behandeling. Deze casemanager informeert hen over de verschillende behandelingen en biedt een luisterend oor bij vragen en problemen. Uit onafhankelijk onderzoek naar onze borstkankerzorg blijkt dat patiënten juist dit aspect erg waarderen. “Als borstkankerpatiënt is het ziekenhuis je tweede thuis. Het is heel fijn om een vertrouwd gezicht te hebben dat je bijstaat”, aldus ervaringsdeskundige Saskia Hoogvelt. Chirurg Frederique Rombauts (links) en verpleegkundig specialist Oncologie/Mammacare Chantal Oosterkamp (rechts). OKTOBER 2020
‘ONTDEKKEN HOE IK EEN PATIËNT NAAR HAAR OF ZIJN EIGEN BEHOEFTE KAN HELPEN, DAT DOE IK GRAAG’ Casemanager Chantal Oosterkamp in gesprek met een patiënt. De casemanagers op de mammapolikliniek zijn verpleegkundig specialisten. Reinier de Graaf heeft er vijf. Eén van hen is Chantal Oosterkamp. “Elke borstkankerpatiënt krijgt bij Reinier de Graaf een casemanager”, vertelt ze. “Ik ben voor mijn patiënten het vaste aanspreekpunt voor het hele traject dat ze tijdens hun ziekte doorlopen; van diagnose en vervolgonderzoek tot behandeling en nazorg. Mijn werk is onder andere een stukje coördinatie. Borstkankerpatiënten krijgen namelijk met een heel team aan specialisten te maken. De chirurg, oncoloog, plastisch chirurg, radioloog, radiotherapeut, de nucleaire arts, maar ook de diëtist en de fysiotherapeut. En ik sla een brug tussen die verschillende specialisten en zorg ervoor dat iedereen dezelfde informatie heeft.” Maar Chantal slaat als casemanager ook een brug naar de patiënt. Chantal: “De mammachirurg en oncoloog bepalen het beleid voor de behandeling, maar als 8 verpleegkundig specialist neem ik een deel van de spreekuren over. Ik heb zowel medische als verpleegkundige taken”, vertelt ze. Ik ben de eerste die de patiënt ziet. Dit betekent dat ik de symptomen van patiënten in kaart breng en hen doorverwijs voor verder onderzoek naar bijvoorbeeld de radioloog. En ik geef informatie over de behandeling en operatie en andere zaken waarmee borstkankerpatiënten tijdens hun traject te maken krijgen.” Saskia Hoogvelt uit Rijswijk is één van Chantals patiënten. 37 was ze en moeder van drie kleine kinderen, toen ze twee jaar geleden de diagnose borstkanker kreeg. “Ik voelde een knobbeltje in mijn borst en wist meteen dat het fout zat.” Haar gevoel was juist. Na de eerste onderzoeken werd ze dezelfde dag doorgestuurd naar de mammapoli, waar ze de voorlopige uitslag kreeg. De dag erna volgde de definitieve uitslag. Daar ontmoette ze Chantal Oosterkamp. “Chantal en de chirurg, dokter Rombauts, vingen mij samen op. Ik kreeg uitleg over de biopten (weefsel, red.) die waren genomen en over het vervolgonderzoek dat moest gaan bepalen welke chemokuur en operatie voor mij het beste zouden zijn. Daarna gingen Chantal en ik door naar de oncoloog. Binnen 3 weken begon ik met de eerste chemokuur. Dat is snel, maar het duurde een eeuwigheid. Ik wilde zo snel mogelijk van die tumor af!” Saskia was erg blij met Chantal als vast aanspreekpunt. “Ze is een vertrouwd gezicht. Ze vertaalde de dingen die de specialisten vertelden naar gewone mensentaal. Ik kon bij haar terecht met al mijn vragen. Want hoewel ik op de operatiekamer in een ziekenhuis werk, was ik bij wijze van spreken alles vergeten nu ik zelf patiënt was. En ze had écht aandacht voor hoe het psychisch met me ging.” En dat zeggen andere patiënten met borstkanker ook. “Onze patiënten voelen
zich gehoord”, merkt Chantal. “Je maakt deze vrouwen, en een enkele man, mee in een heel intensieve onzekere periode in hun leven. Ze zijn angstig en verliezen het vertrouwen in hun eigen lichaam. Je bouwt echt een vertrouwensband op. Je zit sámen met hen in die ‘slechte film’.” Saskia: “Ik had het gevoel dat niks te gek was voor Chantal. Vlak voordat ik aan de chemo zou beginnen kreeg ik het gevoel: ik moet weten hoe het er daar op de afdeling uit ziet. Toen heb ik Chantal gebeld en zij heeft een korte rondleiding voor me geregeld. En ze kwam langs toen ik mijn eerste chemo kreeg. Die steun is zó belangrijk! Nu ik alleen jaarlijkse controles heb, kan ik nog steeds bij haar terecht.” Ook Chantal ervaart die vertrouwensrelatie als waardevol. “Natuurlijk klikt het met de een beter dan met de ander. Het is zorg naar behoefte; een coachende rol. Ontdekken hoe ik een patiënt naar haar of zijn eigen behoefte kan helpen, dat doe ik graag.” Oncologisch chirurg Frederique Rombauts vindt dat de casemanager een grote meerwaarde heeft. “Dankzij de casemanager is de continuïteit van de zorg gewaarborgd. Zowel de specialisten als de patiënten hebben een vast aanspreekpunt. Het contact met de casemanager is voor patiënten laagdrempelig. Als chirurg zie ik een patiënt in een kort, intensief traject van de eerste uitslag en het behandelplan tot de operatie. Het nauwe contact dat ik heb met de verpleegkundig specialist is heel fijn. Zij houdt mij op de hoogte en ik kan snel schakelen. Je kijkt in feite met twee paar ogen. Ik denk dat we trots mogen zijn op onze mammapoli en onze resultaten.” Met Saskia gaat het steeds beter. “Borstkanker overkomt je. Je dendert erin. Maar ik bewaar gek genoeg ook warme herinneringen aan die periode. De hulp uit onze omgeving, het contact met Chantal, de vriendin die ik tijdens de chemo heb leren kennen. Langzaam krijg ik het vertrouwen in mijn lijf terug. Een gezin is een hele goede motivatie om te vechten! Ik ben er nog niet. Maar ik kijk naar wat ik wél kan en daar haal ik kracht uit.” Patiënt mammacare Saskia Hoogvelt vertelt over haar ziekteperiode. ‘IK HAD HET GEVOEL DAT NIKS TE GEK WAS VOOR CHANTAL’ OKTOBER 2020
PATIËNT VERTELT Marion van Rooij werd opgenomen met het coronavirus ‘Je moet als coronapatiënt heel veel geduld hebben’ Op 3 april van dit jaar belandde Marion van Rooij op onze coronaverpleegafdeling. Op 5 april kreeg ze te horen dat ze zou gaan sterven. Maar ze is er nog. Het coronavirus heeft zijn sporen nagelaten, mogelijk permanent. Toch ziet Marion de toekomst met vertrouwen tegemoet. “Ik ben een optimistisch mens. Dat heeft me geholpen.” Begin april kreeg Marion (61) een griepje. Ze ging hard achteruit. Diarree, overgeven, hoge koorts en benauwdheid. Vermoedelijk COVID-19. Met de ambulance werd ze vervoerd naar Reinier de Graaf. De test bleek positief. Hoewel ze zuurstof kreeg toegediend, knapte ze maar niet op. Ze kreeg er zelfs nog een longontsteking bij. Op 5 april vertelde de arts haar dat ze waarschijnlijk dood zou gaan als ze niet op de Intensive Care zou worden opgenomen. “Maar dat wilde ik absoluut niet”, vertelt Marion. “Ik heb mijn zusje in coma zien liggen. Verschrikkelijk. Je weet ook niet hoe je eruit komt na zo’n IC-opname. Vooral omdat ik al fl ink wat kwalen had: hartfalen, slechte nieren, ernstige gewrichtsslijtage en een paar jaar geleden een TIA.” HAAR MAN EN KINDEREN KWAMEN EEN VOOR EEN AFSCHEID VAN MARION NEMEN Haar man Jaap en haar kinderen kwamen een voor een afscheid van haar nemen. Marion: “Ik voelde eigenlijk niks. Ik was zó ziek. Achteraf staat het wel in mijn geheugen gegrift. In een helder moment 10 heb ik aan iedereen een korte boodschap geschreven. Om ze te bedanken, te vertellen dat ik van ze hou. Die briefjes heb ik bewaard. Ik knutsel graag en van de winter denk ik dat ik er iets moois van ga maken.” Vanwege besmettingsgevaar kunnen coronapatiënten geen bezoek ontvangen. Dat was erg moeilijk voor Marion. “Op het moment dat je je man en kinderen heel hard nodig hebt, mogen ze niet bij je zijn”, vertelt ze. “Mijn man en ik spraken elkaar elke avond. Ik belde en zwaaide naar de kleinkinderen die buiten voor het ziekenhuis stonden met hun telefoon. Dat zijn de mooie momenten. Ik ben iedereen in én buiten het ziekenhuis die me gesteund heeft, erg dankbaar!” Dat Marion weigerde om naar de IC te gaan, was bijzonder voor de artsen en verpleegkundigen. “Ik hoor dat de verpleegkundigen me een echte vechter vinden”, vertelt Marion. “De eerste periode was ik daar zelf niet mee bezig. Je geeft je eraan over. Maar ik ben kennelijk toch een sterk mens. Ik wilde wel dóór. Ik heb bijvoorbeeld toen ik in het ziekenhuis lag zelf om fysiotherapie gevraagd. Anders lig je maar stil in je bed. Je moet ergens beginnen.” DAT ZE HET CORONAVIRUS HEEFT OPGELOPEN, VINDT MARION ‘DIKKE PECH’
De goede zorgen van de verpleegkundigen hebben me er doorheen geholpen, zegt Marion. “Hoewel ze elke keer als ze de kamer in kwamen beschermende kleding moesten aantrekken, stonden ze er wel elke dag. Al kon ik geen gezichten zien, de communicatie was heel goed. Al snel herken je de stemmen en de ogen. De laatste week, toen ik aan de beterende hand was, heb ik veel met ze gepraat en gelachen. Ik was alléén maar aan het praten. Ik denk dat het ook een manier van verwerken is.” Leuke momenten waren er ook, herinnert Marion zich. “Een van de verpleegkundigen komt net als ik uit De Lier. Ik vertelde hem dat ik de milkshakes in het ziekenhuis maar niks vond. Toen heeft hij een keer een milkshake van snackbar ‘t Puntje meegenomen. Marion, zei hij, als we elkaar in De Lier tegenkomen, gaan we samen een milkshake halen. Zo’n leuke gozer!” ‘VAN ELKE INSPANNING MOEST IK EEN DAG BIJKOMEN’ Na vier weken in het ziekenhuis te hebben gelegen, mocht Marion begin mei met 1 liter zuurstof om haar longen te ondersteunen naar huis. In het ziekenhuis had ze al wat gewandeld met de rollator. “Ik heb twee weken beneden in de woonkamer gelegen. Van elke inspanning moest ik een dag bijkomen. Nu, na negen weken, ben ik zover dat ik 20 minuten kan lopen. Van de week gaan we voor het eerst een stukje fietsen. Ik ben nog steeds intens moe. Dat is niet gek als je ziet waar ik vandaan kom. In het begin herstel je heel langzaam, nu gaat dat steeds sneller. Je moet als coronapatiënt heel veel geduld hebben. Daarom stel ik mezelf steeds een doel.” Of Marion blijvende schade aan haar coronabesmetting overhoudt, is nog onduidelijk. Over een aantal weken wordt er een longfunctietest gedaan en een scan gemaakt. De tijd zal het leren. “Ik verlies op dit moment veel haren. Schijnen meer coronapatiënten te hebben. En de emotionele verwerking moet nog beginnen.” Dat ze het coronavirus heeft opgelopen, vindt Marion ‘dikke pech’. Maar ze bekijkt het leven positief. “Ik ben net 61 geworden. Ik ben gigantisch blij dat ik die dag heb mogen vieren!” Ex-coronapatiënt Marion van Rooij. OKTOBER 2020
INNOVATIE Steeds meer patiënten geholpen met videoconsulten Psycholoog Charlotte den Butter tijdens een videoconsult. 12
Sinds de uitbraak van het coronavirus vinden er in Reinier de Graaf meer video- en telefonische afspraken plaats. Op de polikliniek Neurologie spraken veel patiënten die slecht ter been of chronisch ziek zijn hun arts al langer via een beveiligde videoverbinding. Ook patiënten met een afspraak op de afdeling Oncologie, Dermatologie en Medische Psychologie hebben soms online consulten. Sinds de coronacrisis vinden zelfs op bijna alle afdelingen telefonische consulten tussen arts en patiënt plaats. ‘EEN COMBINATIE VAN GEWONE CONSULTEN MET VIDEOCONSULTEN KAN EEN GOEDE OPTIE ZIJN’ Neuroloog Daan Kamphuis is blij met de toenemende digitale mogelijkheden. “Steeds meer patiënten vinden het fijn om vanuit huis met hun arts te spreken. Dat gebeurde voor corona ook al regelmatig, maar nu is er meer behoefte aan. Patiënten merken dat telefonisch of online contact ook prettig en efficiënt kan zijn.” Gezondheidszorgpsycholoog Charlotte den Butter is positief verrast door het beeldbellen: “Op de afdeling Medische Psychologie helpen we patiënten met psychische klachten die samenhangen met gezondheidsproblemen. In de periode van half maart tot half mei konden we onze patiënten niet meer in de spreekkamer ontvangen. Met hulp van onze ICT-collega’s maakten we in korte tijd de overstap naar videoconsulten. Patiënten kregen de keuze om hun behandeling tijdelijk via beeldbellen voort te zetten.” Dit bleek, gezien de omstandigheden, een prima alternatief te zijn. Charlotte: “In ons vak hebben we consulten van drie kwartier. We letten niet alleen op wat de patiënt zegt, maar juist ook op wat niet gezegd wordt, zoals emoties en lichaamshouding. Voor ons gaat de voorkeur daarom altijd uit naar persoonlijk contact op de polikliniek. Maar tijdens de coronacrisis konden we onze patiënten dankzij het beeldbellen blijven helpen. Wel zijn dan extra vragen nodig om bepaalde emoties bij de patiënt te toetsen. Zo lukt het om tot de kern te komen. Patiënten zijn vaak dankbaar dat hun psychologische behandeling door kan gaan, juist tijdens de coronacrisis.” PRAKTISCH EN EFFECTIEF De videoconsulten bevallen Mariet Poels (58) prima: “De videoverbinding werkt zo goed dat ik eigenlijk geen verschil merk. Ik vind het fijn dat ik gewoon in mijn vertrouwde omgeving in gesprek kan gaan. Bovendien scheelt het reistijd. Ook al kan ik inmiddels weer naar het ziekenhuis, heb ik ervoor gekozen ook mijn laatste consulten online te doen.” Kitty van Kleef (55) was eerst wat huiverig, omdat het videoconsult haar eerste afspraak met de psycholoog was. “Het viel me enorm mee. De technische uitleg was helder en ik voelde me al snel op mijn gemak. De oefeningen die ik voor de camera moest doen, gingen ook prima. Toen ik later weer een gewoon consult met mijn psycholoog had, voelde het direct alsof we elkaar kenden.” Gezondheidszorgpsycholoog Charlotte ziet mogelijkheden voor de toekomst. “Patiënten krijgen goede hulp bij het tot stand brengen van de videoverbinding en ook hun privacy is gewaarborgd. Ik denk dat de videoconsulten voor sommige patiënten voordelen hebben. Denk aan mensen die door hun ziekte moeilijk naar het ziekenhuis kunnen komen of voor patiënten in hun laatste levensfase. We zien op onze afdeling inmiddels veel patiënten weer in de spreekkamer. Maar ook een combinatie van gewone consulten met videoconsulten kan een goede optie zijn.” Ze is verrast door de veerkracht van haar patiënten in tijden van corona. “Heel mooi om te zien hoe krachtig mensen kunnen zijn. Bijzonder om te merken dat zelfs ernstige zieke patiënten die ik begeleid, zich zo flexibel opstelden. Hierdoor kon ik ze online blijven helpen.” OKTOBER 2020
NIEUW IN REINIER Nazorgpolikliniek voor coronapatiënten Onze longartsen Marc van Lanen en Ronald van Rossem zijn in mei gestart met een COVID-19 nazorgpolikliniek. Hier willen zij coronapatiënten, die last hebben van aanhoudende klachten na hun ziekteperiode, helpen bij hun herstel. “Er is nog weinig bekend over het herstel van coronapatiënten, maar het is mogelijk dat zij langdurige of zelfs chronische lichamelijke of psychische klachten overhouden aan deze infectie”, vertelt longarts Marc van Lanen. “Mijn collega en ik waren vanaf het begin af aan, samen met de internisten, betrokken bij de zorg voor coronapatiënten in Reinier de Graaf. Vandaar dat wij hen ook de nazorg geven.” De meest gehoorde klachten onder patiënten zijn benauwdheid, vermoeidheid, langdurig hoesten, slapeloosheid en een verminderde conditie. “Op onze nazorgpolikliniek doen we onder meer bloedonderzoek, maken we longfoto’s en doen we soms ook longfunctieonderzoek. Aangezien er nog geen behandeling voor COVID-19 is, helpen we patiënten vooral met de bestrijding van hun symptomen. Ook verwijzen wij patiënten als dit nodig is door naar onze medisch psychologen, internisten, infectiologen, logopedisten, fysiotherapeuten of revalidatieartsen. Wij organiseren onze nazorg op basis van de leidraad in ons ziekenhuis. Hierbij baseren we ons op de nieuwste wereldwijde adviezen en inzichten.” ‘PATIËNTEN DIE WEKENLANG OP DE IC HEBBEN GELEGEN, WILLEN GRAAG HUN VERHAAL KWIJT’ ZORGEN EN KLACHTEN Inmiddels bezoekt al een groot aantal patiënten onze nazorgpolikliniek. Marc: “Patiënten zijn vaak blij dat ze met hun vragen 14 bij ons terecht kunnen. Patiënten die wekenlang op de IC hebben gelegen, willen daarnaast graag hun verhaal kwijt. Ook vinden ze het fijn om duidelijkheid te krijgen over zorgen die ze hebben. Veel mensen hebben bijvoorbeeld een sterk verminderde conditie, waardoor elke inspanning moeite kost.” Zo ook de 66-jarige Wil Kooter. Zij werd tijdens Pasen opgenomen in het Gasthuis Delft. “Ik was zo ziek dat ik letterlijk niet meer op mijn benen kon staan. Uiteindelijk heb ik 10 dagen in het ziekenhuis gelegen. De artsen en verpleegkundigen hebben goed voor mij gezorgd. Omdat ik ook zuurstof en antibiotica kreeg, knapte ik gelukkig langzaam op. Eenmaal thuis ging ik stap voor stap vooruit, totdat ik probeerde een wandeling door de straat te maken. Van mijn conditie was niks over, het voelde echt alsof mijn lijf me in de steek liet. Daarom vond ik het fijn dat ik een oproep kreeg van de longarts voor de nazorgpolikliniek in Reinier de Graaf. Eerst sprak ik de longarts telefonisch. Later kreeg ik een longtest, een longfoto en een consult op de polikliniek met de arts. Ik vond dat heel fijn en heb veel gehad aan de gesprekken met de longarts. De resultaten van de onderzoeken stelden me gerust en ik kreeg goede tips, met name om mijn conditie weer op peil te krijgen. Over drie maanden heb ik weer een afspraak, ik krijg dan ook een CT-scan en een bloedonderzoek.” MEER INZICHT Onze longartsen hopen patiënten op de nazorgpoli verder te helpen met hun klachten en tegelijkertijd meer inzicht te krijgen in het verloop van de ziekte en de juiste nazorg. Patiënten die het coronavirus hebben doorgemaakt of vermoeden dit te hebben gehad en na twee maanden nog lichamelijke of psychische klachten ervaren, kunnen ook terecht bij de nazorgpoli. Zij kunnen via hun huisarts een verwijzing krijgen. Patiënt Ron Doller (62) maakte het virus
Longarts Marc van Lanen (links) en zijn collega Ronald van Rossem helpen coronapatiënten bij hun herstel. thuis door, maar werd vanwege langdurige klachten doorverwezen naar de nazorgpolikliniek. “Half maart werd ik ziek en had ruim twee weken hoge koorts. Toen ik begin april weer koortsvrij was, bleef ik last houden van flinke vermoeidheid en kortademigheid. In die periode ben ik twee keer bij de speciale Corona-huisartsenpost geweest, maar ik werd niet getest. Omdat mijn klachten niet minder werden, ben ik begin juni naar de huisarts gegaan. Daar kreeg ik een bloedonderzoek, waaruit bleek dat ik inderdaad het coronavirus heb gehad. Ik ben doorverwezen naar longarts Van Lanen op de nazorgpolikliniek. Op de röntgenfoto’s bleek dat er restafwijkingen van het virus op mijn longen te zien waren. Tijdens het tweede consult op de polikliniek kreeg ik daarom een longfunctietest en CT-scan. Gelukkig was daarop te zien dat mijn longen weer aan het herstellen zijn.” Doller is erg blij dat hij op de nazorgpolikliniek terecht kon. “Ik weet inmiddels dat ik geen blijvende schade aan mijn longen heb. En ik heb een doorverwijzing gekregen voor een revalidatietraject bij de fysiotherapeut. Gelukkig gaat het steeds beter en ik ben alweer een flink aantal uren aan het werk. Het voelt fijn dat ik nu onder behandeling ben en de arts mij voorlopig blijft zien. Bovendien hoop ik dat ik de artsen op deze manier ook help om hun kennis over het virus en het herstel ervan te vergroten.” Patiënten kunnen alleen terecht op de COVID-19 nazorgpolikliniek met een verwijzing van hun medisch specialist of huisarts. OKTOBER 2020
16
WERKEN BIJ REINIER Week van de Loopbaan in Reinier de Graaf Van 14 tot en met 18 september was het de ‘Week van de Loopbaan’. Dit is een initiatief waarbij werkenden en werkzoekenden de kans krijgen om gratis en vrijblijvend advies in te winnen over hun carrièremogelijkheden. Vanuit het Reinier de Graaf ziekenhuis haakten wij aan op dit initiatief en organiseerden daarom gedurende deze week een informatiemarkt. “We hebben veel loopbaanmogelijkheden in het ziekenhuis en daarover wilden we onze medewerkers graag informeren. De Week van de Loopbaan verving dit jaar onze jaarlijkse Open Deuren Week die we normaal gesproken in april organiseren,” aldus onze loopbaan- en mobiliteitsadviseur Natasja van der Woude. VAN CV-CHECK TOT LOOPBAANCHECK Gedurende de week was er elke werkdag van 12.00 tot 14.00 uur een informatiemarkt met kraampjes in het ziekenhuis. Zo waren medewerkers van de Operatiekamer (OK), Anesthesie, Intensive Care (IC), SEH-verpleegkundigen Spoedeisende Hulp (SEH), Obstetrie, Hartfunctie en Klinische Neurofysiologie (KNF) aanwezig. OK-medewerkers Daarnaast waren ook medewerkers van de Reinier Academie en het P&O Carrièrebureau van de partij. Bij laatstgenoemde afdeling konden onze medewerkers vragen stellen en zich zodoende oriënteren op hun eigen loopbaan. Zij konden terecht voor een cv-check, interne vacatures, informatie over interne opleidingsplaatsen of een loopbaancheck. Uiteraard was de informatiemarkt coronaproof ingericht en werd de anderhalve meter afstand gewaarborgd. OKTOBER 2020
18
RHOC Het Reinier Haga Orthopedisch Centrum (RHOC) Het Reinier Haga Orthopedisch Centrum is geopend. Op 7 juli opende het Reinier Haga Orthopedisch Centrum in Zoetermeer, afgekort RHOC, haar deuren voor patiënten. Het centrum is een initiatief van het Reinier de Graaf ziekenhuis, het HagaZiekenhuis en het LangeLand ziekenhuis en is daarmee het grootste centrum voor orthopedische zorg in Nederland. De vraag naar orthopedische zorg is hoog en neemt steeds verder toe. Daarom werken er twintig orthopeden en een sportarts uit de drie ziekenhuizen samen en bieden ze in het centrum orthopedische zorg voor patiënten uit heel Nederland. De orthopeden in het centrum werken nauw samen met huisartsen, fysiotherapeuten, revalidatieartsen, thuiszorgorganisaties en andere gespecialiseerde hulpverleners. Het centrum, dat 7.500 m² beslaat, is berekend op 70.000 patiënten per jaar. Patiënten met bijkomende aandoeningen die aanvullende medische voorzieningen nodig hebben, kunnen daarvoor gemakkelijk terecht in het aangrenzende LangeLand ziekenhuis. Kinderen met orthopedische klachten blijven voor behandeling in het Reinier de Graaf Gasthuis in Delft en het Juliana Kinderziekenhuis in Den Haag. De spoedeisende orthopedische zorg blijft ook bij de drie ziekenhuizen. GEZOND EN SPOEDIG HERSTEL Het gebouw is een ontwerp van EGMarchitecten en bestaat uit drie verdiepingen. Dankzij een grote open binnenplaats met veel licht, verblijven patiënten in een ontspannen omgeving. “In ons centrum hebben we alles rondom de patiënt georganiseerd en niet andersom. Gedurende het verblijf van onze patiënt is alles erop gericht om hem of haar zoveel mogelijk te laten bewegen in een fijne omgeving. Het geheel draagt bij aan een gezond en spoedig herstel”, aldus medisch directeur Rolf Bloem. PERSOONLIJK BEHANDELPLAN Rolf Bloem: “Wij zien het als onze roeping onze patiënten hun mobiliteit terug te geven én te laten behouden. We werken hiervoor samen in multidisciplinaire teams voor verscheidene orthopedische aandoeningen. Vooral voor de groeiende groep ouderen is fit worden, blijven bewegen en valpreventie belangrijk. Een lifestylecoach kan zo nodig onze patiënten hierbij begeleiden. We werken met een persoonlijk behandelplan, toegespitst op de unieke situatie van de patiënt.” Het Reinier Haga Orthopedisch Centrum is te vinden op de Toneellaan 2, 2725 NA in Zoetermeer. Meer informatie is te vinden op www.reinierhaga.nl/orthopedischcentrum OKTOBER 2020
PASSIE VOOR MIJN WERK KNO-arts Dick Kooper vertelt over onderzoek naar reuk- en smaakverlies onder coronapatiënten Dit jaar was anders dan anders, ook voor onze eigen artsen. Zo heeft keel-, neus- en oorarts (KNO-arts) Dick Kooper de afgelopen maanden onderzoek gedaan naar reuk- en smaakverlies onder ruim 200 COVID-19 patiënten. KNO-arts Dick Kooper vertelt over reuk- en smaakverlies bij coronapatiënten. ‘VAN DE COVID-19 PATIËNTEN VERBETERT 70% HUN REUK- EN SMAAK MET BEHULP VAN REUKTRAINING’ Dick Kooper, KNO-arts 20
“Ik ben normaal geen onderzoeker, ik ben veel meer een praktijkman. Maar ik heb wel een wetenschappelijk belangstelling voor van alles. Je blijft je altijd fascineren over hoe wat werkt en waarom dat zo is”, vertelt Kooper. Toen er werd gesuggereerd dat reuk- en smaakstoornissen gerelateerd waren aan corona, was hij gelijk gemotiveerd om hier iets mee te doen. “Ik dacht gelijk: waar hebben we het dan precies over, is de reuk dan helemaal weg of is het slechter geworden? Het is natuurlijk een hele nieuwe tak van sport. Zo las ik een bericht in de krant dat reuk- en smaakstoornissen bij coronapatiënten altijd over gaan, maar dat weten we momenteel helemaal niet.” ‘IK BEN NORMAAL GEEN ONDERZOEKER, IK BEN VEEL MEER EEN PRAKTIJKMAN’ HET ONDERZOEK Het balletje ging rollen toen hij met iemand aan de praat raakte die bij de huisartsenpost in Reinier de Graaf werkt. Die vertelde dat ze daar een vragenlijst hadden opgesteld om aan mensen te vragen of ze last hebben van COVID-19 symptomen. Een vraag over reuk- en smaakverlies ontbrak, dus toen heeft de KNO-arts geopperd om die vraag toe te voegen, wat binnen een weekend was geregeld. “Vervolgens dacht ik: als ik het bij de huisartsenpost kan vragen, dan kan ik natuurlijk ook patiënten benaderen die in het ziekenhuis zijn opgenomen met corona.” Een paar maanden later heeft Kooper de gegevens van ruim 200 patiënten binnen. Hij is nog volop bezig met het analyseren van de resultaten, maar kan voorzichtig al de eerste conclusies delen. Zo ziet hij dat bij 70% van de coronapatiënten binnen 3 tot 4 maanden hun reuk- en smaakverlies verbetert dankzij reuktraining. “Normaal kunnen de meeste mensen geuren alleen al identificeren op hun reuk, maar patiënten met een reuk- of smaakstoornis kunnen dat niet. Reuktraining doen we met kleine flesjes met geuren erin. Die houd je drie keer per dag onder je neus. Je dwingt je hersenen een voorheen bekende geur weer als bekende geur te gaan interpreteren. We weten natuurlijk niet of dit altijd voor COVID-19 patiënten gaat werken, want het is een hele nieuwe ziekte.” Ook ziet de arts verschil tussen corona en de gewone griep. “Het verschil tussen influenza (griep, red.) en COVID-19 qua reuk lijkt te zijn dat het bij corona eerder beter gaat en dat het iets meer gepaard gaat met parosmie (het ruiken van geuren die anders zijn, red.) of kakosmie (het ruiken van geuren die anders zijn, red.). Bij griep zie je vaak dat de reuk langzamer terugkomt. Een vieze geur is meestal de eerste herkenning, maar ook de ondefinieerbare geuren, omdat de hersenen deze nog niet snappen. In het onderzoek is er ook gevraagd naar smaakbeleving onder coronapatiënten, omdat smaak wat anders is dan reuk. Zo vertelt Kooper: “Smaak is een beleving, reuk is iets concreets. Als ik zeg: “ik heb een roos geroken”, dan weet je exact wat ik geroken heb. Als ik zeg: “ik heb lekkere koffie op”, dan heb je geen idee hoe dat precies smaakt. Smaak wordt niet alleen bepaald door reuk, maar ook door wat je ziet. Je kan het mooi vergelijken met een paprikachipje. Als je de zak opentrekt en je ziet een paprikachipje, dan zie je een oranje schijfje. Als je het proeft, dan is het zout. Je hoort krak en je voelt de krak. Als je nou dezelfde zak paprikachips vier weken open laat staan en je pakt een chipje, dan is het chipje nog steeds oranje. Hij smaakt nog steeds zout, maar je beleving is anders omdat je hem niet meer hoort en hij kraakt niet meer. De entourage is dus heel belangrijk voor smaakbeleving.” In het onderzoek ziet hij dat hierdoor verwarring optreedt bij patiënten, omdat ze het heel lastig vinden om reuk van smaak te scheiden. “Bij een sinaasappelgeur zeg ik dan tegen de patiënten die deze niet kunnen identificeren: het is een oranje vrucht. Dan horen ze namelijk ook iets en zo wordt er een geheel in de hersenen bepaald. Leg je daar ook nog een oranje vrucht bij, dan krijgen de hersenen ook nog visuele informatie. Daar is reuktraining op gebaseerd. Dat je met flesjes met geuren erin continu moet ruiken en je hersenen moet dwingen tot het identificeren met reuk zonder de extra zintuigen te gebruiken.” ‘SMAAK IS EEN BELEVING, REUK IS IETS CONCREETS’ ADVIES AAN PATIËNTEN Dick Kooper geeft daarom ook een advies mee voor patiënten met reuk- en/of smaakstoornissen: “Ga eerst met je reuktraining starten, dan heb je grote kans dat het goedkomt. Bij zeventig procent van de patiënten met COVID-19 verbetert na 3 tot 4 maanden hun reuk met behulp van reuktraining. Ik heb altijd goed contact met de Anosmie vereniging, de patiëntenvereniging voor mensen met een reukstoornis. Zij raden ook reuktraining aan. Verwacht geen wonderen, maar probeer het, want reuktraining kan echt helpen.” Naast KNO-arts is Dick Kooper gespecialiseerd in reuk- en smaakstoornissen. Hij werkt al 21 jaar bij Reinier de Graaf, waarvan 12 a 13 jaar met als ‘hobby’ de reuk. De KNO-afdeling is gestart met een reukpoli waar mensen met reukstoornissen door middel van bloedonderzoek, scanfoto’s en een reuktest kunnen kijken wat de oorzaak is van hun probleem en of het verholpen kan worden. Meer informatie over reuktraining? Download dan de gratis app reuktraining.nl OKTOBER 2020
REINIER IN HET KORT COMPASSIEBEHEER OP HET VOORPLEIN In september startte de bouw van een zogenoemde Compassiebeer op het voorplein van ons Gasthuis in Delft. De 4,5 meter hoge, driedimensionale teddybeer heeft een vacht van plantjes. De beer is een initiatief van kunstenares Adriënne Rombout en staat symbool voor waardering voor de zorg. Op dinsdag 6 oktober werd de Compassiebeer officieel onthuld. De beer is mogelijk gemaakt door donaties uit de regio en met hulp van verschillende ondernemers en vrijwilligers. NIEUWSTE ROBOTTECHNOLOGIE SPOORT PROSTAATKANKER NOG BETER OP Vernieuwende Robot Biopteur zorgt voor meer precisie. Goed nieuws voor mannen met een kleine afwijking aan de prostaat. Het Reinier Haga Prostaatkankercentrum (PKC) kan sinds kort nauwkeuriger een biopt afnemen voor microscopisch onderzoek met behulp van de vernieuwende Robot Biopteur. “Zo vergroten we de kans op vroege opsporing van prostaatkanker”, aldus radioloog dr. Han van het PKC. De robot is geschonken door Team Westland. Het PKC is het eerste centrum in de provincie Zuid-Holland waar radiologen werken met de Robot Biopteur. Mannen met een verhoogde PSA22 (prostaat specifiek antigeen) waarde in het bloed, hebben mogelijk prostaatkanker. Maar alleen een biopsie (het afnemen van een stukje weefsel) geeft uitsluitsel over de aanwezigheid, de uitgebreidheid en de agressiviteit van de tumor. Met de introductie van de Robot Biopteur hebben we de prostaatkankerzorg voor onze patiënten naar een nog hoger niveau getild”, zegt dr. Han. “Deze nieuwe robot gestuurde methode wordt toegepast bij kleine afwijkingen in de prostaat en is aanvullend op de andere technieken zoals echogeleide biopsieën, waarbij het soms lastig is om de precieze locatie te biopteren. Met de Robot Biopteur kan dit veel nauwkeuriger en wordt de kans op vroege opsporing van prostaatkanker vergroot.” Jaarlijks krijgen meer dan 12.000 mannen in Nederland de diagnose prostaatkanker. Het Reinier Haga Prostaatkankercentrum behoort tot de vier grootste prostaatkanker behandelcentra in Nederland. Naar verwachting komen dit jaar zo’n 50 patiënten in aanmerking voor een MRI-geleide prostaatbiopt met de Robot Biopteur.
DONATIE WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK LYMFEKLIERKANKER In augustus doneerde Marry de Baat in het Reinier de Graaf ziekenhuis maar liefst 18.000 euro voor wetenschappelijk onderzoek naar lymfeklierkanker. Hematoloog-oncoloog Ward Posthuma en internist-hematoloog Joost Vermaat mochten de waardevolle cheque namens het Reinier de Graaf en het LUMC in ontvangst nemen. Marry De Baat kreeg meerdere keren lymfeklierkanker. Inmiddels is ze hersteld en zet ze zich al jaren in om geld op te halen voor onderzoek naar lymfeklierkanker. Marry de Baat doneerde 18.000 euro voor wetenschappelijk onderzoek. BLOEDPRIKKEN OP AFSPRAAK Sinds september werken we op al onze bloedafnamelocaties zoveel mogelijk met geplande afspraken. Door het werken op afspraak kunnen we het aantal personen in de wachtkamers tot een minimum beperken en de anderhalve meter afstand voor zowel patiënten als medewerkers waarborgen. Een ander bijkomend voordeel is dat de patiënt direct wordt geholpen, waardoor de wachttijden worden verminderd. Wel is het belangrijk dat mensen zich niet meer dan 5 minuten van tevoren aanmelden. - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - De subsidie voor dit project wordt verstrekt door Innovation Quarter. Deze regionale samenwerking tussen de provincie Zuid-Holland en de Metropoolregio Rotterdam Den Haag brengt de juiste mensen samen voor versnelling van innovaties en het oprichten van nieuwe bedrijven. Door de inzet van slimme instrumenten in de zorg, zoals de lasergauge van SLAM Ortho, wordt de zorg beter, veiliger en is er grip op de stijgende zorgkosten. SUBSIDIE VOOR NIEUWE TECHNOLOGIE IN DE OK SLAM Ortho heeft deze zomer een Zorg-Tech voucher van Innovation Quarter gewonnen voor de ontwikkeling van de lasergauge. De lasergauge is een innovatieve techniek waarmee chirurgen tijdens de operatie de juiste lengte van schroeven en platen bij patiënten met botbreuken kunnen bepalen. Door middel van een sensor kan tijdens het boren de diepte en de dikte nauwkeurig gemeten worden. Dit scheelt niet alleen kostbare tijd in de operatiekamer, maar kan ook voorkomen dat een patiënt pijn krijgt doordat een schroef niet de juiste maat heeft of een implantaat instabiel wordt. De sensor kan dankzij de subsidie in samenwerking met Reinier de Graaf verbeterd worden. LAAT HET ONS WETEN Mist u iets in het magazine of heeft u ideeën of suggesties waarover wij kunnen schrijven? Laat het ons weten via communicatie@rdgg.nl. OKTOBER 2020
MENSEN VAN REINIER Duizendpoot Sing Dekker zorgt voor veilige medische hulpmiddelen ‘STEEDS WEER KRIJG IK MOOIE KANSEN IN REINIER DE GRAAF. ZO BEN IK INMIDDELS OOK DEELS WERKZAAM ALS FOTOGRAAF IN HET ZIEKENHUIS’ 24
Al 34 jaar lang is Sing Dekker een bekend gezicht in het ziekenhuis. Als Deskundige Steriele Medische Hulpmiddelen en Scopendeskundige zorgt hij voor veilige medische instrumenten. Tijdens de coronacrisis was zijn kennis onmisbaar bij onze eigen productie van mondmaskers. “Ik ben zo trots dat ik hieraan heb mogen meewerken.” In 1986 begon hij als chef Schoonhouddienst in het Diaconessenhuis Voorburg en werd later hoofd Interne Dienst. In 1997 maakte hij de overstap naar het Gasthuis in Delft. “Ik kreeg toen de kans om de hbo-opleiding Facilitaire Dienstverlening te volgen. Ik werkte als projectleider en daarna als afdelingsmanager Facilitair Servicebureau.” Rond 2010 kwam Sing erachter dat hij meer betrokken wilde zijn bij het zorgproces. Hij ging toen voor de functie van Deskundige Steriele Medische Hulpmiddelen en Scopendeskundige. Hij volgde diverse vakopleidingen, waaronder die tot deskundige Infectiepreventie. Sing vertelt: “Ik zorg ervoor dat de medische instrumenten die we gebruiken op de operatiekamers, verpleegen functieafdelingen en poliklinieken altijd steriel zijn. Door reiniging, desinfectie en hete stoom doden we alle microorganismen zoals bacteriën.” Sing zorgt ook dat steriele wegwerpartikelen, zoals naalden en mondmaskers, op de juiste wijze worden aangeleverd en bewaard. “We bewaren de steriele medische hulpmiddelen in speciale bergingen om de steriliteit tot het moment van gebruik te garanderen.” Om dit te bereiken stelt Sing protocollen op, geeft hij scholing en voert kwaliteitscontroles uit. Ook terugroepacties en veiligheidsmeldingen zijn onderdeel van zijn werk. Sing is ook scopendeskundige. Een scoop is een medisch instrument met een camera, waarmee de zorgverlener in het lichaam kijkt en bepaalde handelingen kan verrichten. Scopen worden onder meer gebruikt voor darm- en maagonderzoeken, maar ook op de longafdeling, urologie en KNO. “Alle scopen reinigen en desinfecteren we met speciale machines op onze afdeling Endoscopie. Ook hiervoor geef ik bijscholing en advies.” De coronacrisis afgelopen voorjaar was voor Sing een bijzondere periode. “Al snel merkten we dat er een krapte was aan mondmaskers voor onze zorgverleners. Alle medische mondmaskers die we binnen kregen, zijn uitgebreid getest en vaak opnieuw gesteriliseerd voor gebruik. Een deel van de maskers voldeed niet. Toen ontstond het idee om zelf mondmaskers te gaan produceren, wat ook is gelukt. Het was een hele puzzel om te zorgen voor een masker het juiste filter, dat ook goed aansluit op het gezicht, goed dooradembaar en comfortabel is. Het was geweldig om dit samen met de collega’s en met hulp van de TU Delft en DSM in hele korte tijd voor elkaar te krijgen. En nog steeds produceren we dagelijks zo’n 1500 tot 2000 mondmaskers voor onze zorgverleners.” Sing Dekker bij de scopenreiniging. Sing had vooraf niet verwacht zo lang in Reinier de Graaf te blijven. “Steeds weer krijg ik mooie kansen. Zo ben ik inmiddels ook deels werkzaam als fotograaf in het ziekenhuis. Een mooie creatieve uitlaatklep. In mijn functie ben ik veel bezig met regels en voorschriften en fotografie is een mooi tegenwicht, een gouden combinatie dus. Ook geniet ik van het contact met de collega’s in het ziekenhuis, dat ik door mijn verschillende functies heb.” OKTOBER 2020
Fysiotherapie nodig? Wij werken nauw samen met uw specialist! Optimaal herstellen in uw directe omgeving tijdens of na uw behandelingen in het ziekenhuis. Wij bieden: Oncologische revalidatie Longrevalidatie en COPD training Orthopedische revalidatie Pre operatieve training en advies Post COVID revalidatie Bekkentherapie Handtherapie aining en advies idatie Vakkundig, betrouwbaar en dichtbij. e Vestiging Pootstraat Pootstraat 174a 2613 PN Delſt estiging Phoenixstraat Phoenixstraat 8 2611 AL Delſt E-mail inf nfo info@fysiotherapiedelſt .nl Telefoon 015 - 213 78 66 Website fysiotherapiedelſt .nl fysio 26
Joke Veenman-van der Hoeven, werkzaam als diëtist in Reinier de Graaf, deelde dit gezonde en smakelijke recept KRUISWOORDPUZZEL 1 6 7 11 13 18 21 24 22 25 19 23 14 15 2 3 4 8 12 16 20 17 5 9 10 26 27 28 32 PASTA OVENSCHOTEL Vier personen INGREDIËNTEN ■ 38 42 ■ 300 gram pasta (al dente gekookt) ■ 1 ui ■ 2 teentjes knofl ook ■ 2-3 kipfi lets (in blokjes) ■ 200 gram spinazie ZO MAAK JE HET ■ ■ halve courgette ■ 2 paprika’s ■ 1 blik tomatenblokjes ■ Italiaanse kruiden ■ 150 gram geraspte kaas ■ cherrytomaatjes Begin met het al dente koken van de pasta. Terwijl dit op het vuur staat, kun je de rest voorbereiden. Snipper de ui, pers de teentjes knofl ook uit en snijd de rest van de groenten fi jn. ■ Doe de ui met knofl ook en een scheut olijfolie in een ruime pan en fruit deze. Voeg de blokjes kip toe en bak deze kort rondom aan. Ze hoeven niet gaar te zijn, dat gebeurt straks in de oven. Maak de stukjes kip ook vooral niet te klein, daar kunnen ze droog van worden. Voeg vervolgens de rest van de groenten toe en bak deze 2-3 minuten mee. ■ Voeg de inhoud van het blik tomatenblokjes toe en breng het geheel op smaak met Italiaanse kruiden. Laat op een laag vuur staan tot de pasta goed is. Voeg de pasta toe, roer deze door de groenten heen en schep vervolgens het geheel in een ruime ovenschaal. ■ ■ Strooi de geraspte kaas over de pasta heen en verdeel er nog wat gehalveerde cherrytomaatjes over. Zet de ovenschotel voor 20-25 minuten in de oven op 200 °C (boven- en onderwarmte). Tip: In plaats van kip kun je ook gehakt gebruiken. Of maak het gerecht vegetarisch door het toevoegen van (kidney)bonen. 43 24 16 38 15 47 30 17 29 Horizontaal: 1 overeenkomstig 6 pl. in Noord-Brabant 8 saai 9 fotografi sche term (afk.) 11 vogel 12 zangstem 13 Ierse verzetsgroep 14 opnieuw (in samenst.) 16 vlaktemaat 18 numero 19 cijfer 20 voorzetsel 21 vakbond (afk.) 23 drinkgerei 24 marktplein 25 raamwerk 26 uitvlucht 29 muziekterm 32 nagerecht 33 vreemde munt 34 annexus 35 naamspeldje 37 noordzuid 38 mal aanwensel 40 brandgang 41 vragend vnw. 42 als het ware 43 afgemat 44 sportartikel 45 zie ommezijde 47 ik 48 knorrig mens Verticaal: 1 deel v.e. kolenkachel 2 anno domini 3 brilschans 4 voegwoord 5 avondkleding 7 omslagrok 10 rivier 13 oorspronkelijk bewoner van Peru 14 Griekse godin 15 vogel 17 selderij 22 overvloedig 23 verlichtingsmiddel 26 waterdeeltje 27 fanaticus 28 kaartspel 29 verbond 30 voldoende 31 bezittelijk vnw. 36 aride 39 deftig 41 vogel 45 zie aldaar 46 zuster 44 48 45 46 39 40 43 47 41 34 35 36 29 33 37 30 31 OKTOBER 2020 Foto: laurasbakery.nl
28 OKTOBER 2020
28 GOED OM TE WETEN HORECA IN REINIER DE GRAAF Zin in een kopje koffie of een lekker broodje? Onze brasserie Kannen & Kruiken in het Gasthuis in Delft is ingericht volgens de richtlijnen van het RIVM. Vanwege de 1,5 meter-maatregel zijn er minder zitplaatsen beschikbaar. De brasserie is alleen via de hoofdentree van het Gasthuis bereikbaar. In het ziekenhuis zijn looproutes duidelijk aangegeven. Bezoekers van de Brasserie worden eerst bij de screeningstafel in de centrale hal gecontroleerd op klachten die kunnen wijzen op het coronavirus. De openingstijden: op werkdagen van 7.30 tot 20.00 uur, in het weekend van 10.00 tot 20.00 uur. Ook bij de Espressobar in het Diaconessenhuis Voorburg hebben we extra maatregelen genomen om de patiëntveiligheid te garanderen. Bezoekers worden gescreend in de centrale hal en kunnen daarna gebruik maken van het take away assortiment van de Espressobar. Openingstijden: maandag tot en met vrijdag van 8.00 tot 17.00 uur. AL BEKEND MET HET PATIËNTENPORTAAL MIJN REINIER DE GRAAF? Patiënten hebben graag de regie over hun gezondheid. Het patiëntenportaal Mijn Reinier de Graaf maakt dat mogelijk. Patiënten krijgen hiermee inzicht in hun medische gegevens. Er maken al ruim 2.500 patiënten gebruik van het patiëntenportaal. In Mijn Reinier de Graaf hebben patiënten altijd en overal online toegang tot een belangrijk deel van hun medisch dossier van Reinier de Graaf. In het patiëntenportaal is het onder andere mogelijk uitslagen van onderzoeken en afspraken te bekijken, vragenlijsten in te vullen, belangrijke folders te lezen en persoonsgegevens te wijzigen. Bovendien kan er bij een aantal afdelingen digitaal een vraag worden gesteld aan een arts. Het patiëntenportaal is goed beveiligd. Alleen patiënten kunnen zelf inloggen in het portaal. Om toegang te krijgen zijn een computer of tablet met internetverbinding, een DigiD met sms-controle en een mobiele telefoon voor ontvangst van de sms-code nodig. Inloggen is eenvoudig: ga naar mijn.reinierdegraaf.nl en volg de aanwijzingen op het DigiD-scherm. Wie geen DigiD heeft en toegang wil krijgen tot het patiëntenportaal, kan een DigiD aanvragen op DigiD.nl. Meer informatie over het patiëntenportaal en veelgestelde vragen zijn te vinden op www.reinierdegraaf.nl/patienten/mijnreinierdegraaf. OKTOBER 2020
VOOR ALLE ZORGVERLENERS BEDANKT VOOR JULLIE ZORG Deze advertentie is een initiatief van BC Uitgevers BV - Sneek in samenwerking met:
T GOED OM TE WETEN ASSISTMEDEWERKERS Onze assistmedewerkers zijn werkzaam op de verpleegafdelingen en zijn voor patiënten het eerste aanspreekpunt voor niet-medische vragen. Zij hebben geen verpleegkundige of medische taken. Assistmedewerkers verzorgen ontbijt, lunch, diner en drankjes. Daarnaast zorgen de assistmedewerkers in samenwerking met de schoonmaakmedewerkers voor de dagelijkse schoonmaakwerkzaamheden op de patiëntenkamers. De assists zijn te herkennen aan hun blauwe kleding. MOBIELE TELEFOON EN WIFI Patiënten en bezoekers kunnen op al onze locaties gewoon gebruikmaken van hun mobiele telefoon. Op sommige plekken binnen het ziekenhuis kunnen echter de signalen van mobiele telefoons de werking van medische apparatuur verstoren. Dit staat aangegeven op de desbetreffende plekken. Bij twijfel kunnen onze medewerkers meer vertellen. Op alle locaties van ons ziekenhuis hebben patiënten en bezoekers toegang tot gratis wifi (draadloos internet). Maak via de smartphone, tablet, laptop of ander apparaat verbinding met het netwerk ‘ReinierGast’ om hiervan gebruik te maken. STILTECENTRUM Te midden van de onrust van het ziekenhuis biedt het stiltecentrum patiënten, bezoekers en medewerkers de mogelijkheid om even tot zichzelf te komen. Wie daar behoefte aan heeft kan een gedachte opschrijven of een elektrisch kaarsje aansteken. Het stiltecentrum bevindt zich op de begane grond van het Gasthuis in Delft, in de gang direct achter de centrale hal. Naast de stilteruimte is de gebedsruimte te vinden. OKTOBER 2020
1 Online Touch