INSPIRATIEDAG LIJNLOOS NETWERKEN: HET NIEUWE DOEN OVER DIALOOG, HET NIEUWE LEIDERSCHAP, PROGRAMMATISCH WERKEN, TRIPLE AIM, KNOOPPUNTEN, POSITIEVE GEZONDHEID, POPULATIEMANAGEMENT EN VEEL MEER
31 8 Verbeteren ervare kwaliteit van zor 34 10 INHOUD Leiders van de toekomst Knooppunten, pyramides, talenten en de juiste vragen Van dialoog naar duurzame samenwerking Gezamenlijk regionaal lef Programmatisch werken Positieve gezondheid #hetnieuwedoen Terugkoppeling Mentimeter Beeldverslag en reacties White paper Programmamanagement “Het was de tijdsinvestering meer dan waard” Deelnemers dialoogtafels 2 4 6 8 10 12 20 24 26 31 33 34 36
#hetnieuwedoen #hetnieuwedoen Vandaag gingen we met elkaar de zoektocht en uitdaging aan om buiten de eigen kaders te denken en te handelen. We kwamen even los van de dagelijkse werkzaamheden en individuele organisatiebelangen. De inspirerende verhalen van de sprekers daagden ons uit om met een andere bril te kijken naar bestaande structuren en gedragingen. Tijdens de dialoog hielden de gespreksleiders ons een spiegel voor: wat betekent het nu voor mij en voor mijn programma? Lief en leed werd gedeeld. Zonder te oordelen. Zonder hiërarchische structuren. Voor mij een moment van trots dat we dit in slechts één ochtend met elkaar hebben weten te realiseren. Zonder twijfel is er een urgentie en duidelijke behoefte aan begeleidingsexpertise bij complexe samenwerkingsvraagstukken. In grote lijnen gaat het om verschuivingen van centraal naar decentraal, van intramuraal naar extramuraal, van zorg in een medisch specialistische setting naar zorg in een generalistische setting en van formele zorg naar informele hulp. Bij mijn aantreden bij Robuust in 2015 leverden wij een programmamanager aan drie proeftuinen en twee programma’s. Medio 2016 is dit aanbod uitgebreid naar in totaal tien proeftuinen en programma’s én tien complete programmateams. Een stevige verantwoordelijkheid. We professionaliseerden onze aanpak door het volgen van de leergang Programmatisch Creëren en door het formeren van programmateams. De expertise die wij brengen is uniek, maar échte resultaten bereik je in gezamenlijkheid. Bernadette van Ling Directeur Robuust Samen maken we de eerste stap naar #hetnieuwedoen. Tijd om door te pakken. Doet u mee?! 3 COLOFON Redactie Patricia Teuns, Lonneke Hoop, Evelien Heinrich, Sandra de Loos Illustraties: Menno Ravenhorst © Robuust 2016 - Aan de inhoud van deze publicatie kunnen geen rechten worden ontleend. Deze publicatie mag niet zonder toestemming worden gekopieerd of verstrekt aan derden.
LEIDERS VAN DE TOEKOMST Schakelen, samenspel en meebewegen Gecompliceerde systemen versus complexe systemen Freek Peters is gespecialiseerd in leiderschapsvraagstukken en houdt zich bezig met de contextuele invloeden op besturing en management van hedendaagse en toekomstige organisaties en instituties. Hij ging in op het verschil tussen gecompliceerde versus complexe vraagstukken en wat dit van organisaties vraagt. Een korte samenvatting. 4 Gecompliceerde systemen zijn ingewikkeld; die heb je under control. Denk aan een kerncentrale of vliegtuig. Je hebt het onder controle, omdat je dit wilt zijn, of omdat je toezichthouder of bestuurder dit van je vraagt. Bij complexe systemen hebben organisaties en onderdelen bestaansrecht door interactie met hun omgeving. Je ziet dit veel in zorg en welzijn, maar ook bij onderwijs en veiligheid. Deze organisaties bewegen in de krachten om hen heen. Ze gaan verbindingen en interactie aan. Vooraf kun je de uitkomsten niet bedenken. Het gaat om trefzeker meebewegen; de verbinding aangaan voor het realiseren van nieuwe, nog niet ontwikkelde resultaten. Probeer je dit proces te sturen zoals bij gecompliceerde systemen, dan leg je het proces helemaal lam. De netwerkorganisatie Een netwerkorganisatie is een entropie: een systeem dat soms uit elkaar knalt. Dat hoort erbij. Er gaat wel eens wat fout; dat is niet erg. Wel is het spannend, dan is het even uithuilen en weer doorgaan. Want een netwerk is altijd in beweging. Juist uít zijn evenwicht heeft het waarde. Dat betekent dat je wat je van plan was, misschien anders moet gaan doen. Van die flexibiliteit en dat voortschrijdend inzicht moet je het juist hebben. Vooraf weet je niet wat eruit komt. Het enige dat je kunt doen is de kans vergroten dat er zoveel mogelijk uitkomt.
Prof. Dr. Freek Peters, Hoogleraar contextueel leiderschap bij de Tilburg School of Humanities van Tilburg University en partner van organisatieadviesbureau de Galan Groep Leiderschap: van oud naar nieuw We don’t need another hero. In een netwerk heb je geen ‘baas’ nodig die komt vertellen hoe het moet. De leider van nu organiseert het samenspel en zorgt dat er altijd ruimte is voor het in- en uitvliegen van netwerken. Tegelijkertijd is het nieuwe leiderschap iets wat je met z’n allen doet; persoonlijk leiderschap. Je kijkt naar elkaar. Wanneer doet wie wat? Wat past het beste? Met vrije interactie komen de dingen naar boven. Je bent bij elkaar voor zin en betekenis. Daar wil je tijd, energie en effort in stoppen. Dát maakt het leuk. Het oude leiderschap kende kwaliteiten die in het nieuwe leiderschap zijn verschoven: Van visie naar contextueel uitzicht Ben je in staat om te zien en te voelen wat er middenin de maatschappij gebeurt in al haar complexiteit? Je kijkt niet meer van binnen naar buiten, maar andersom. Van koers naar equifinaliteit Het maakt niet uit of je linksom of rechtsom gaat: er zijn meerdere wegen die naar Rome leiden. Kies een route en ga aan de gang. Van charisma naar altrocentrisme Altrocentrisme is het tegenovergestelde van egocentrisme. Jezelf dienstbaar maken voor de mensen om je heen, je eigen ego onder controle hebben en jezelf kunnen wegcijferen. Dat is waar het om draait. Van autonomie naar collectiviteit Ben je in staat om verbinding te maken met anderen? Heb je in de gaten welke rol je hebt in het systeem en hoe je die kunt stimuleren? Van kracht naar antifragiliteit Je hebt niet alleen kracht nodig, maar ook veerkracht. Je moet ertegen kunnen als het spannend wordt, je moet er soms om kunnen lachen als iets anders gaat dan je had verwacht. Je moet kunnen omgaan met veranderingen, want het is een spannende wereld waarin dingen gebeuren die je vooraf niet had bedacht. 5
KNOOPPUNTEN, PYRAMIDES, TALENTEN EN DE JUISTE VRAGEN Naar beweging en nieuwe vormen De samenleving wordt steeds complexer. Er is een nieuwe omgeving ontstaan met nieuwe partijen die zich op tal van vlakken bewegen. Denk bijvoorbeeld aan Google die zich nu ook richt op de markt van gezondheidszorg. Organiseren in systemen wordt steeds lastiger. En dus moeten we meer bewegen en andere vormen daarvoor ontwikkelen. Gebruikmaken van elkaars talent In de hoofden van mensen zit enorm veel kennis en wijsheid verstopt. Zijn we in staat om de benodigde kennis met elkaar te vinden en te delen? Denk bijvoorbeeld aan de enorme keur aan talent in een orkest: vraag je aan hen om hun eigen voorkeur te spelen, dan krijg je een kakofonie aan geluiden die letterlijk niet om aan te horen is. Verbinding en afstemming zijn zo belangrijk, dán maak je optimaal gebruik van elkaars talenten. Van pyramides naar netwerken De huidige organisaties denken en zijn veelal georganiseerd in pyramides. Vroeger werkten die prima, maar in deze tijd niet meer. Pyramides leiden tot mummies. Je creëert onvolwassen relaties, mede omdat iedereen volgens vaste structuren, competenties en processen werkt. In de huidige complexe wereld waarin we leven en bewegen is het belangrijk om verbindingen te maken. Dat lukt veel beter vanuit netwerken. Knooppunten leiden tot vernieuwing Zet als organisatie de goede mensen op de juiste onderdelen. Door die onderdelen met elkaar te verbinden, lukt het om de huidige vraagstukken op de juiste wijze met elkaar op te pakken. De ervaring leert dat goede ideeën met name ontstaan op de knooppunten, daar waar de verbindingen samenkomen. Van jong tot oud, bedrijven, onderwijs en personen met verschillende culturele achtergronden. Breng je verbindingen tot stand? Dan zie je ideeën totstandkomen! Dan krijg je een wederzijdse 6
Vaak heb je een droom, je ziet die droom, je bouwt verder uit en krijgt een grotere organisatie. En dan ontstaat een risico, een risico op vaste patronen en systemen. Hoe zorg je dan dat je steeds vernieuwt en inspeelt op alles wat er op je afkomt? aantrekkelijkheid. Spreek één taal Zet een aantal slimme jongens bij elkaar en het gevaar is dat ze hun kennis en expertise niet inzetten. Ze gaan over tot ‘dom’ handelen, omdat ze meegaan in het bestaande systeem. Ook al ziet men in dat iets niet klopt, men zegt het niet tegen elkaar. Waar het om draait, is met elkaar de juiste taal spreken. Werk je samen, dan zal op een bepaald moment een clash ontstaan op grond van verschillen. Ga dan door! Dan worden de verschillen helder, komen ze op tafel, heb je een moment van reflectie en kom je echt verder met elkaar. Stel de juiste vragen Stel vragen aan elkaar: wat zou jij willen? Waar ben je bang voor en wat moet er gebeuren? Met die vragen kom je weer terug naar de kern van het gesprek. Dit kan leiden tot vernieuwing. Maak afspraken met elkaar: waar vinden we elkaar weer als we elkaar kwijt zijn. Drs. Eric Koenen Associate partner bij Executive Learning Partnership, eigenaar Doorwerthgroep De kracht van Eric Koenen ligt in het zichtbaar maken en doorbreken van belemmerende gedragspatronen. Hij maakt ons tijdens de inspiratiedag deelgenoot van zijn visie op nieuwe organisatievormen en de daarbij behorende patronen en gedragingen. Passend bij onze vraagstukken binnen de gezondheidsprogramma's. 7
VAN DIALOOG NAAR DUURZAM “Dialoog is een hele geschikte gespreksvorm die helpt om vrije ruimte te scheppen waarin verbinding kan ontstaan. Met respect voor de inzichten en ervaringen van alle betrokkenen, voor het thema dat zij delen en voor de omgeving waarin zij opereren.” Aan het woord zijn Olga Plokhooij en Femke Zwaal van Spirit of the Age, ervaren gespreksleiders in het voeren van de dialoog. Een kort gesprek over de dialoog als middel om te komen tot duurzame samenwerking. “Of het nu gaat om veranderingen in de zorg, binnen welzijn, het onderwijs, de financiële wereld of bij de overheid. Dialoog is de basis voor een betrokken en veerkrachtige organisatie en samenleving”, begint Femke. “Het voeren van een dialoog is een middel om te komen tot vitale samenwerkingsverbanden die de maatschappelijke ontwikkelingen brengen die deze tijd vraagt.” Even ver van het midden Olga gaat verder: “Gelijkwaardigheid is een belangrijk kenmerk van de dialoog. Die uit zich in de cirkelvorm waarin de dialoog plaatsvindt. Iedereen zit even ver van het midden. En even dicht bij de vraag die wordt besproken.” Femke: “Of je zou ook kunnen zeggen: even dicht bij de waarheid.” Tijdens een dialoog worden
M ME SAMENWERKING alle gespreksdeelnemers uitgenodigd om persoonlijke ervaringen te delen, gerelateerd aan de centrale vraag. Bijvoorbeeld: wat vraagt samenwerking van jou? Samen de toekomst visualiseren “Het gezamenlijke onderzoek in de dialoog creëert een horizontale verbinding tussen verschillende mensen, die vanuit diverse invalshoeken hun ervaring inbrengen. Door unieke ervaringen met elkaar in verbinding te brengen, zie je een collectieve verhaal ontstaan en groeien. In deze dynamiek ontstaat er - naast inspiratie en onderlinge verbinding - ook de mogelijkheid om de gewenste toekomst met elkaar te visualiseren, om te zien wat nodig is om daar te komen en afscheid te nemen van wat niet behulpzaam of vitaal is”, vertelt Olga. Bewegen in uitdagende fases Femke vult aan: “Als je niet vanuit een rol of functie maar als persoon in verbinding gaat met elkaar en helderheid hebt over drijfveren en belangen, dan leg je pas echt een fundament van respect en waardering onder de samenwerking waar je in spannende fases van de samenwerking op kunt terugvallen. Je creëert daarbij een cultuur en omgangsvorm die maakt dat je weet hoe je door uitdagende fases heen kunt bewegen.”
Verbeteren ervaren kwaliteit van zorg Verlagen zorgkosten Verbeteren gezondheid bevolking GEZAMENLIJK REGIONAAL LEF WERKEN AAN POPULATIEMANAGEMENT Triple Aim is een term dat in Nederland steeds meer bekend raakt. Het is een lange termijnaanpak, waarbij tegelijkertijd drie doelstellingen worden nagestreefd. De programmatische aanpak van Robuust hangt nauw samen met werken vanuit de Triple Aim gedachte. Immers, de activiteiten voor de Triple Aim bevinden zich op het snijvlak van gezondheidszorg en sociale domein in de volle breedte. Alle inspanningen die wij doen en programma’s waar wij bij betrokken zijn, toetsen wij geregeld aan de doelstellingen van deze werkwijze. 10
De Triple Aim doelstellingen: • Het verbeteren van de ervaren kwaliteit van zorg • Het verbeteren van de gezondheid van inwoners • Het verlagen van de kosten Unieke elementen De drie doelstellingen binnen Triple Aim zijn even belangrijk. Tegelijkertijd gaat de werkwijze er vanuit dat door het verbeteren van de ervaren kwaliteit van zorg ook andere doelstellingen worden gerealiseerd. De aanpak kent een aantal unieke elementen, waardoor een compleet ander speelveld ontstaat: • In plaats van onderscheid te maken naar ziekte, doet men dat op risico. Dus is niet de huidige situatie het uitgangspunt, maar een voorspelde situatie in de toekomst. Door die aanpak ontstaan andere populaties waarop kan worden ingezet. • Daarnaast zijn het niet de uitgangspunten van de professionals waar vanuit doelen worden opgesteld en innovaties worden gestart. De doelen en behoeften van de patiënt worden onderzocht. Daarop wordt vervolgens een passende interventie uitgezet. Populatiemanagement Populatiemanagement en Triple Aim zijn, binnen de programma’s waarbij Robuust het programmamanagement verzorgt, onlosmakelijk met elkaar verbonden. Populatiemanagement betekent dat we uitgaan van vragen en behoeften van een specifieke groep mensen, ofwel een populatie. Hebben we me elkaar de populatie inzichtelijk? Dan pas is het mogelijk om de gevraagde zorg zo efficiënt en effectief mogelijk met elkaar te organiseren voor die bepaalde groep, in relatie tot hun gezondheid. Populatiegericht werken betekent dat we met elkaar de zorgvragen die leven binnen de populatie kennen en interventies organiseren. Zijn we gezamenlijk bereid om de populatie actief te benaderen en de juiste interventies in te zetten – van preventie tot en met complexe zorgbehoefte – dan kunnen we succesvol werken aan de Triple Aim doelstellingen. Gedragsverandering Verandering van ons huidige gezondheidssysteem betekent ook gedragsverandering bij professionals en inwoners. Meer zelfmanagement, meer sturing op goede gezondheid en kwaliteit van zorg. Niet alleen binnen de eerstelijnszorg, maar over domeinen heen. Zorg, welzijn, nulde, eerste en tweede lijn moeten meer dan voorheen met elkaar samenwerken. Dit betekent met elkaar experimenteren en buiten de eigen kaders denken. Landelijke dekking Ook het landelijk dekkend ROS-netwerk, waar Robuust deel van uitmaakt, heeft Triple Aim omarmd. Alle deelnemende partijen streven naar resultaten op het gebied van gezondheid, kwaliteit en betaalbaarheid van zorg. Bronnen: Jan van Es white paper: de 7 stappen op weg naar Triple Aim, Position paper ROS-netwerk “Krachtige partner in de transformatie naar wijk- en populatiegericht werken 11
MMATISCH WERKEN - WERKWIJZE - PROGRAMMATEAMS - “Op basis van een gezamenlijke visie werken we aan een gezonde regio in Zuid-Nederland” 12
PROGRAMMATISCH WERKEN - WERKWIJZE - PROGRAMM 13
MMATISCH WERKEN - WERKWIJZE - PROGRAMMATEAMS - Werkwijze programmatisch werken: Programmatisch werken kent geen blauwdruk Het draait om een gezamenlijke beweging Het is een nieuwe manier van samenwerken waar Robuust zich op focust Organisaties, professionals en inwoners krijgen een nieuwe rol Brengt en houdt de juiste mensen bij elkaar en enthousiasmeert Bouwt aan duurzame netwerk-organisaties Vergroot de impact van gezondheids-programma’s Door het leveren van programmamanagement Robuust is een onafhankelijke sparringspartner Maakt vertaalslag van visie naar activiteiten Geeft (bij)sturing aan de ingezette beweging Zo verbeteren we samen de gezondheid van inwoners in Zuid-Nederland, tegen lagere kosten en een beter ervaren kwaliteit. 14
PROGRAMMATISCH WERKEN - WERKWIJZE - PROGRAMM Robuust levert momenteel het programmamanagement voor zeven programma’s en twee programma’s in ontwikkeling. Ieder programmamanagementteam bestaat uit een Programmamanager, Sparringpartner, Kennismanager en Communicatie adviseur. Programmamanager Sparringpartner MijnZorg in het kort Binnen MijnZorg willen partijen een langdurige verbintenis aangaan om samen een toekomstbestendige integrale populatiegebonden aanpak te ontwikkelen. Die aanpak leidt tot kwalitatief goede zorg en gezondheid en beperkt de groei in de zorgkosten in de regio Oostelijk Zuid-Limburg. Kennismanager Communicatie adviseur 15
MMATISCH WERKEN - WERKWIJZE - PROGRAMMATEAMS - Programmamanager Sparringpartner Anders Beter in het kort Juiste zorg op de juiste plek, tegen kosten die beheersbaar blijven en de continuïteit garanderen van doelmatige en hoogwaardige zorg. Dat is het doel van het programma Anders Beter in de regio Westelijke Mijnstreek in ZuidLimburg. Betrokken partijen werken samen aan een integrale populatiegebonden aanpak. Kennismanager Communicatie adviseur Programmamanager Sparringpartner Proeftuin Ruwaard in het kort Het realiseren van een vitale wijk Ruwaard in Oss, waar burgers tegen lagere kosten een betere (positieve) gezondheid ontwikkelen. Via actieve bewoners, ontschotte gebiedsgerichte financiering, intersectorale samenwerking en steunende systemen worden overdraagbare lessen geoogst. 16 Kennismanager Communicatie adviseur
PROGRAMMATISCH WERKEN - WERKWIJZE - PROGRAMM Programmamanager Sparringpartner Goedleven in het kort Een leefbaar Zeeuws-Vlaanderen vraagt om goede voorzieningen, nu en in de toekomst. Om de kwaliteit, beschikbaarheid, bereikbaarheid en betaalbaarheid van gezondheidszorg en welzijn in Zeeuws-Vlaanderen te garanderen is maatwerk nodig. Daarom hebben inmiddels zo’n 25 ZeeuwsVlaamse publieke, zorg-, welzijnsen patiëntenorganisaties de handen ineen geslagen in Goedleven. Kennismanager Communicatie adviseur Programmamanager Sparringpartner LOQS in het kort Moeder, kind en gezin de best haalbare uitgangspositie geven bij zwangerschap en geboorte. Dat is het doel van Limburg Obstetric Quality System (LOQS). Het programma beoogt een continue daling van de ziekte- en sterftecijfers rond zwangerschappen en geboortes. Daarnaast streeft het naar gedeelde (integrale) zorg van nulde, eerste, tweede en derde lijn. Kennismanager Communicatie adviseur 17
MMATISCH WERKEN - WERKWIJZE - PROGRAMMATEAMS - Programmamanager Sparringpartner Slimmer met Zorg in het kort Meer gezondheid voor minder kosten en betere kwaliteit van zorg door populatiegebonden zorgafspraken in regio Eindhoven. Dat is het doel van de partners die gezamenlijk vormgeven aan de proeftuin Slimmer met Zorg. Kennismanager Communicatie adviseur Programmamanager Sparringpartner Regio Nijmegen op één lijn in het kort Regio Nijmegen op één lijn wil de eerstelijnsgezondheidszorg in de regio Nijmegen verbeteren en vernieuwen. Samen streven zij naar zinnige en zuinige zorg door in te zetten op substitutie, populatiegerichtheid en implementatie van innovaties. 18 Kennismanager Communicatie adviseur
PROGRAMMATISCH WERKEN - WERKWIJZE - PROGRAMM Programmamanager Sparringpartner Programma in oprichting Midden-Brabant in het kort Betrokken partijen willen ‘over de organisatiemuren’ samenwerken. Uitgangspunt is om ervoor te zorgen dat de kwaliteit van zorg beter wordt, evenals de gezondheid van de (deel)populatie. De verschuiving van zorg van de tweede naar de eerste lijn sluit aan op meer patiëntgerichte zorg en op het doel om kosten te besparen. Kennismanager Communicatie adviseur Programmamanager Sparringpartner Programma in oprichting Noord-Limburg in het kort Het bruist in en rondom Reuver (gemeente Beesel), een dorp met 6400 inwoners niet ver van Venlo. Robuust onderzoekt de vraag: kunnen de ontwikkelingen en initiatieven, zoals het Pro Vita centrum voor gezondheidszorg en Px-Zorg in het Noord-Limburgse effectief worden samengevoegd tot een gezondheidsprogramma? Kennismanager Communicatie adviseur 19
POSITIEVE GEZONDHEID Focussen op gezondheid en niet op ziekte. Kijken naar wat iemand nog wel kan en hoe iemand een zo goed mogelijk leven kan leiden. Positieve gezondheid staat voor het vermogen van mensen om zich aan te passen en eigen regie te voeren binnen fysieke, emotionele en sociale uitdagingen van het leven. Dit biedt niet alleen een nieuw perspectief voor patiënten, cliënten en inwoners, maar ook voor de samenwerking tussen professionals in zorg, welzijn en wonen. Bij Robuust geloven we in dit nieuwe concept van gezondheid, ontwikkeld door Machteld Huber. Huber: “Ik beschrijf gezondheid niet als een statische situatie, zoals de oude WHO-definitie waarin het gaat om ziekte of gebreken. In 1948 waren het vooral infectieziekten die bestreden moeten worden - terwijl we in de Westerse wereld nu vooral te kampen hebben met welvaartsziekten. Het gaat er nu meer om, om door veerkracht je lichamelijk, geestelijk en sociaal welbevinden weer terug te vinden, ook na tegenslagen. Er kan namelijk iets gebeuren in je leven, zoals een scheiding, ontslag of sterfgeval, dat je welbevinden beïnvloedt, zonder dat je een ziekte onder de leden hebt.” Health as the ability to adapt and to self manage, in the face of social, physical and emotional challenges - Machteld Huber, British Medical Journal, 2011 Positieve gezondheid en Robuust Robuust werkt zowel binnen als buiten de organisatie aan positieve gezondheid. Bijvoorbeeld door de eigen medewerkers te stimuleren om te werken aan verschillende dimensies van gezondheid en door het gedachtegoed over te dragen aan externe partijen in de samenwerkingsverbanden en gezondheidsprogramma’s waarin wij actief zijn. 20
Positieve gezondheid in programma MijnZorg Vijftien zogeheten Pluspraktijken in Zuid-Limburg zijn in 2016 aan de slag gegaan met positieve gezondheid. Dat gebeurt gefaseerd; de eerste praktijken startten in januari met de nieuwe aanpak en bij gebleken succes wordt verder opgeschaald. De huisartsen en praktijkondersteuners in deze praktijken gaan zaken anders aanpakken. In de regio is er een hoog percentage mensen met een chronische aandoening, met ggz-problemen en SOLKklachten. Dit experiment is een kans om de focus op zelfmanagement en leefstijladviezen in dit programma te versterken, om de eigen regie te versterken. Daarbij verwacht men een positief effect te bereiken als het gaat om toegenomen ervaren kwaliteit van zorg, betere gezondheid en lagere kosten. Netwerk Positieve Gezondheid Noordelijke Maasvallei Het Netwerk Positieve Gezondheid Noordelijke Maasvallei wil positieve gezondheid een centrale rol in de regio geven. De vele deelnemers van het netwerk, waaronder Robuust, houden zich vanuit hun eigen diverse expertises bezig met positieve gezondheid. In maart 2016 ontving het netwerk de ‘Make the Move’-award (Alles is Gezondheid) als initiatief met de meest kansrijke en succesvolle activiteiten op het gebied van positieve gezondheid in Nederland. Uniek aan de samenwerking in de Noordelijke Maasvallei, is dat het niet gaat om één of een aantal activiteiten, maar om het initiëren van een beweging, die op alle gebieden positieve gezondheid als vertrekpunt neemt. Zowel in beleid, als in onderwijs, onderzoek en praktijk. Het netwerk ondersteunt de netwerkleden bij initiatieven op het gebied van positieve gezondheid. Daarnaast richt zij zich op kennisdeling onderling en met externen. 21
Ontwikkelen van gezondheidswaaier Binnen het programma Goedleven wordt op dit moment de gezondheidswaaier – op basis van het model van Machteld Huber – ontwikkeld tot een interactieve website. Deze website biedt inwoners concrete interventies om zelf te kunnen werken aan gezondheid met als doel vitale, betrokken, gezonde inwoners. Interventies zijn er op drie niveaus: • informatie • e-health toepassingen • face-to-face contact en online coaching De essentie van het concept is om mensen - zowel met als mensen zonder gezondheidsklachten - in hun kracht te houden of te krijgen en eigenaar te laten zijn van hun proces. Er moet aandacht zijn voor de sociale en fysieke factoren die bevorderen dat een persoon dat ‘vermogen’ ook kan ontwikkelen. Gezondheid zou geen doel op zich moeten zijn, maar een ‘middel tot’. Er komt meer focus te liggen op ‘Wat kun je nog wel?’ en ‘Wat is voor jouw van betekenis?’. Inspiratiedag voor medewerkers Robuust en GGD’en Zuid-Nederland Wat is Positieve gezondheid? Hoe ga je ermee om als inwoner en hoe ga je ermee om in je werk? Over deze vragen bogen in 2015 ruim 100 medewerkers van Robuust en de GGD’en in Zuid-Nederland zich tijdens de inspiratiebijeenkomst ‘Positieve gezondheid, wat kan ik ermee?!’ Machteld Huber, arts-onderzoeker en de bedenker, lichtte de zes dimensies van gezondheid toe en deelnemers werd gevraagd hun eigen gezondheid op alle dimensies te scoren. In de dialoog die daarop volgde, werd duidelijk waar het om draait: niet de score an sich is van betekenis, het gaat om de duiding door de persoon zelf. Het gaat niet om het oordeel hoog of laag, maar juist om de eigen behoefte over wat je eventueel wilt veranderen. Naast eigen motivatie wordt het ook duidelijk dat er een publieke verantwoordelijkheid is om het mensen mogelijk te maken om te kunnen veranderen. Een veilige omgeving die faciliteiten biedt om te veranderen. Gebruikte iconen positieve gezondheid zijn ontwikkeld door het Netwerk Positieve Gezondheid Noordelijke Maasvallei. 22
23
#hetnie 24
e euwedoen 12.929 ACCOUNTS BEREIKT MET #HETNIEUWEDOEN 25
Welk gedrag is volgens jou essentieel voor samenwerking tussen organisaties binnen programma’s? 26
63 stemmen 27
Wat kan jij doen om de samenwerking in jouw programma te versterken?
57 stemmen Moeilijk leesbaar? Klik met je muis om in te zoomen. 29
Wat kan jouw organisatie doen op weg naar een betere samenwerking binnen het programma? 83 stemmen 30
“Inspirerende bijeenkomst. Ik heb echt iets aan de verhalen van de sprekers en de dialoog gehad. Het is goed om zelf eens even stil te staan bij alledaags gebeuren en erover te praten.” “Een nieuwe wereld met sprekers die echt out of the box denken. Dat zet mij ook aan tot anders denken. De metafoor van de Efteling was een goede. Zijn we elkaar onderweg even kwijtgeraakt, dan spreken we met elkaar af: we ontmoeten elkaar altijd weer bij de patiënt.” “Ik had niet gedacht dat deze opzet mij zo zou inspireren. Echt uniek: inspirerende sprekers en de keuze voor dialoog. Deze wijze werkt echt om samen de randen op te zoeken en daarover met elkaar te praten.” “Met andere professionals aan tafel om elkaars visie en ervaringen te delen. Het was leerzaam en inspirerend om vanuit een andere invalshoek te kijken. Ook een mooi moment om contacten te leggen voor betere samenwerking.” “Samen reflecteren wat er gebeurt binnen de programma’s en dat met elkaar bespreken. Dat is zeker gelukt vandaag.” “De dialoog ging over persoonlijke ervaringen, niet om functies. Voor mij als communicatieadviseur was het ook zeer inspirerend. Ik kreeg echt het gevoel: ook ik wil een bijdrage leveren aan de gezondheidszorg.”
32
Deze zomer beschikbaar: mis hem niet! Ons werkveld verandert in een razend tempo, zowel inhoudelijk als organisatorisch als beleidsmatig. Nieuwe, complexe vraagstukken dienen zich aan. Organisaties opereren in wisselende coalities en samenwerkingsverbanden om een antwoord te kunnen bieden op de huidige vraagstukken. Succes is weggelegd voor organisaties die - vanuit een eigen kernidentiteit in flexibele samenwerkingsverbanden - tot een oplossing weten te komen of kansen weten te ontwikkelen. De basis van samenwerking ligt in de wil om samen te werken. De intentie moet zijn om samen vanuit een visie concrete doelen te realiseren, vanuit de overtuiging dat er kracht schuilt in gezamenlijkheid. Dat is waar Robuust middels programmamanagement op stuurt. Een programma is gericht op het bereiken van een strategische verandering. Het vertrekpunt en het einddoel, daar is men het vaak wel over eens. Een groot deel van de weg er naartoe moet al werkend worden ontdekt en ontwikkeld. Een mooie uitdaging voor ons allemaal! Deze zomer publiceert Robuust een white paper waarin we uitgebreider ingaan op programmamanagement. Wat is het, hoe ziet het ideaalplaatje eruit en wat zijn voor ons essentiële onderdelen? Laat uw gegevens achter, dan bent u de eerste die deze white paper in uw mailbox ontvangt! 33
“HET WAS DE TIJDSINVESTERING MEER DAN WAARD”
“De uitkomsten van de mentimeter en de reacties vanuit de deelnemers zijn voor ons de bevestiging dat we als Robuust de juiste weg zijn ingeslagen. Onze nieuwe koers en werkwijze sluiten aan bij de uitdagingen waar we samen voor staan en worden gewaardeerd. Aanwezigen zien Robuust als aanjager en verbinder in de regio. De partij die organisaties bijeen kan brengen en initiatieven aan elkaar kan knopen. De onafhankelijke rol die we daarbij hebben, wordt als zeer waardevol ervaren. De openheid van vandaag vonden wij bijzonder. De reactie van een aantal deelnemers: “Deze dag was de tijdsinvestering meer dan waard.” Een mooi compliment. Onze dank daarvoor namens het hele team Robuust.”
Deelnemers dialoogtafels Een overzicht van alle deelnemers aan de dialoogtafels. Vanwege privacyredenen verspreiden we de contactgegevens niet. Wilt u contact opnemen met één van de deelnemers? Neem dan gerust contact op met een programmamanager voor meer informatie! Tafel 1: Yvonne Jansen Robuust y.jansen@rosrobuust.nl - 06 83 24 12 06 Bert Hesdahl Bram Jacobs Cora Vlasblom Guido Adriaansens Hellen Slager Josje Langenveld Programmamanager West-Brabant GGD Zuid Limburg Gemeente Beesel Slimmer met Zorg LHV-huisartsenkring Nijmegen e.o. Zeeuwse mantelzorgmakelaars Atrium MC Tafel 2: Peggy Goris Robuust p.goris@rosrobuust.nl - 06 22 92 67 02 Casper Besters Els Knapen René Peters Sonja Kuijpers Wendy van Helden Programmamanager Slimmer met Zorg CZ Zuyderland Medisch Centrum Gemeente Oss Gemeente Venlo Viecuri 36
Tafel 3: Monique Lemmens Robuust m.lemmens@rosrobuust.nl - 06 83 24 12 82 Programmamanager Goed en Gezond Noord-Limburg Alexander Droge Elize van Ballegooie Frans van Muilwijk Irma Nellen Leo Jongen Lilo Crasborn Dorenda van Asseldonk CZ Nederlandse Diabetes Federatie Gezondheidscentrum Reeshof Cohesie Gemeente Kerkrade MCC Omnes GGD Hart voor Brabant Tafel 4: Sandra Adamini Robuust s.adamini@rosrobuust.nl - 06 83 24 31 32 Chantal Schillings Miriam van der Smissem Monica Grasveld Paul Kuipers Wiro Gruisen Programmamanager Midden-Brabant Provincie Limburg Slimmer met Zorg ONS Welzijn Zuyderland Medisch Centrum CZ Tafel 5: Yvonne Röselaers Robuust y.roselaers@rosrobuust.nl - 06 83 24 37 15 Ed Berends Eefje de Bruijne Elleke Raedts Erik Hoesbergen Hans Berkers Marijn Verburg Programmamanager LOQS SGE GGD Hart voor Brabant Gemeente Venray Welzijnsgroep Parkstad Limburg Atrium MC Huisartsen Oostelijk Zuid-Limburg 37
Tafel 6: Bernadette van Ling b.van.ling@rosrobuust.nl - 06 11 72 02 39 Annemieke van Hees Esther van Engelshoven Jeroen Kwak Marjon Hulst Peggy Bisschop Toos van den Berg Sylvia Peeters Robuust Directeur Robuust VGZ Huisartsen Oostelijk Zuid-Limburg Zorgbelang Brabant Provincie Limburg Atrium MC Gemeente Beesel Viecuri Tafel 7: Jacqueline Philipsen j.philipsen@rosrobuust.nl - 06 83 24 31 43 Cock Vermolen Koen Kasper Mariëlleke Spruijt Roger Ruijters Vivian Stoffels Jan Lassche 38 Robuust Programmamanager Regio Nijmegen op één lijn Zorgbelang Brabant Opera CZ Meander Groep Zuid Limburg Cohesie GGD Zeeland
Tafel 8: Vera Op den Drink Robuust v.op.den.drink@rosrobuust.nl - 06 83 26 56 07 Programmamanager MijnZorg Nathalie van Breugel Noortje van Duijnhoven Niels van Elderen Ward Verkuylen Jolanda Bogaert Radboud MC Viecuri Zeeuwse Mantelzorgmakelaars Huisartsen Oostelijk Zuid-Limburg PoZoB Tafel 9: Edwin Leutscher en Pieter Paardekooper e.leutscher@rosrobuust.nl - 06 46 75 01 92 Antoinette Lokerse Gerdine Fransen Margo Vermazeren Rene Bekhuis Lara Dijkstra Robuust Programmamanagers Zeeland Viecuri GGD Gelderland-Zuid VCNL CZ MCC Omnes Tafel 10: Susanne Smits Robuust s.smits@rosrobuust.nl - 06 13 67 28 13 Angelique Camps Jan Thijssen Jo Maes Liezeth Drabbels Martin Wijnen Patrick Ernst Programmamanager Proeftuin Ruwaard Proteion VGZ Huis voor de Zorg Samen in Zorg CZ Robuust 39
Kom jij een volgende keer weer? Breng je stem uit: JA NEE 40
41
Heeft u uw route al uitgestippeld? www.lijnloos.nl recente ontwikkelingen actueel nieuws de laatste projecten Hoe pakken andere partijen en regio’s programmatisch werken aan? U leest het op Lijnloos!
1 Online Touch