0

AANGENAAM BERGEN OP ZOOM

2 BEST OF BOZ

AANGENAAM BERGEN OP ZOOM 3 AANGENAAM BERGEN OP ZOOM BOURGONDISCH VESTINGSTADJE IN HET GROEN Gezellige terrasjes, bijzondere winkeltjes, pittoreske steegjes en een schitterend middeleeuws stadspaleis. Maar ook een strand en boulevard, paarse heidevelden en uitgestrekte bossen. Dat is Bergen op Zoom: een historisch vestingstadje, gelegen aan het water en in het groen. Bergen op Zoom staat bekend om haar prachtige historische binnenstad. Als je hier door de smalle steegjes en over de knusse pleintjes loopt, voel je de sfeer van een rijk en bewogen verleden, dat al meer dan achthonderd jaar terug gaat. Alleen al in de binnenstad vind je meer dan 800 monumenten! Het meest opvallend is het Markiezenhof, het stadspaleis waar vroeger de heren van Bergen op Zoom woonden. Binnen vind je nog de Hofzaal met de gebeeldhouwde Christoffelschouw, de stijlkamers die ingericht zijn zoals het in vroeger tijden was en op zolder een heel bijzonder kermismuseum. Andere opvallende monumenten zijn onder andere het oude Stadhuis, de Gevangenpoort en de Sint Gertrudiskerk, die in de volksmond De Peperbus genoemd wordt. Vroeger werd Bergen op Zoom ook wel La Pucelle (de maagd) genoemd, omdat het vestingstadje bekend stond als een onneembare vesting. Van oorsprong was de stad niet alleen een handelsplaats, maar ook een kermisstad. De eerste en laatste jaarmarkt van het seizoen werden van oudsher hier gehouden. Nog steeds heeft Bergen op Zoom een bijzondere jaarmarkt: de Krabbenfoor. Voor dit evenement, dat in het laatste weekend van juli gehouden wordt, komen bezoekers van heinde en verre. Momenteel telt Bergen op Zoom ruim 66.000 inwoners. Opvallend is het grote aantal vrijwilligers dat de stad kent: in verenigingen, het cultureel leven en de organisatie van evenementen. Daarom is er ieder weekend dan ook wel iets te doen in Bergen op Zoom; grote evenementen als ProefMei en de Foodstoet, de Maria Ommegang, JazzBoZ en natuurlijk Vastenavend, zoals Carnaval in onze stad genoemd wordt. Verder zijn er talloze concerten, theatervoorstellingen, braderieën, stoffen- en boekenmarkten, kinderactiviteiten en nog veel meer. Bewoners, gemeente en ondernemers zorgen samen voor een bruisende binnenstad. Maar ook buiten de stad is genoeg te genieten. Door de unieke ligging op de Brabantse Wal is Bergen op Zoom omringd door mooie natuur. Wat dacht je van de wereldberoemde Mozesbrug op Fort de Roovere, waarbij je als het ware door het water heen loopt? De paarse gloed van de Bergse Heide? Of watersporten op de Binnenschelde, genieten aan het strand en op de gezellige terrassen aan de Boulevard? De Brabantse Wal zelf ligt op de grens van Brabant en Zeeland. Niet voor niets wordt Bergen op Zoom ook wel ‘de plek waar Brabant Zeeland kust’ genoemd. Uniek is de centrale ligging van de stad. In een half uurtje ben je in Antwerpen, Zeeland, Rotterdam en Breda. Dat maakt Bergen op Zoom tot een ideale vestigingsplaats voor bedrijven en uitvalsbasis voor bezoekers. Steeds meer ondernemers zien daarom ontwikkelingskansen in Bergen op Zoom. Bergenaren weten het al eeuwenlang, maar ook steeds meer mensen van buiten Bergen ontdekken het: het is aangenaam wonen in Bergen op Zoom. In de stad zelf, maar ook in de kleinere dorpskernen en wijken van Halsteren en Lepelstraat, die ook bij de gemeente horen. De verschillende nieuwbouwprojecten bieden fraaie woningen in steeds een andere, karakteristieke setting met alle voorzieningen binnen handbereik. Behalve nieuwbouw is er veel aandacht voor ontwikkeling van de bestaande wijken. www.aangenaambergenopzoom.nl

4 BEST OF BOZ

AANGENAAM BERGEN OP ZOOM 5 6 14 22 28 SHOPPEN UITGAAN EN EVENEMENTEN CULINAIR MONUMENTEN 32 WONEN WERKEN ACTIEF 36 40 50 54 58 ACCOMMO DATIES TOERISTISCH ABC AGENDA

6 BEST OF BOZ

SHOPPEN 7 VAN BROCANTE TOT BOEKETTEN ‘IK KAN ME NIET VOORSTELLEN DAT IK ZONDER BLOEMEN WERK’ Begin je in Bergen op Zoom over Rozen en Bottels, dan gaat het niet alleen over bloemen, maar vooral over de romantische uitstraling van het winkeltje. Al bij de voorgevel straalt je dat tegemoet: de brocante meubeltjes, het vele groen. “Volgens mij is dit het meest gefotografeerde winkeltje van Bergen”, lacht eigenaresse Tonnie Tims. “Vooral in de zomer zie je toeristen continu foto’s maken.” Binnen vind je een mengeling van bloemen, planten en bijzondere brocante meubels en woonaccessoires. Zeventien jaar geleden startte Tonny Tims haar winkel Rozen en Bottels in de Bergse binnenstad. “Ik was een alleenstaande moeder met vier kleine kinderen”, blikt ze terug. “Met hulp van vrienden kon ik dit overnemen.” Ze zat toen al jaren ‘in de bloemen’. “Eigenlijk wilde ik dierenarts worden, maar op school vonden ze dat te hoog gegrepen. Een leraar zei: ‘Misschien is bloemen wel iets voor jou’, en dus ben ik naar de tuinbouwschool gegaan. Daar bleek dat bloemen gewoon mijn roeping zijn. Ik kan me niet voorstellen dat ik ooit zonder bloemen zou werken.” Groeit onder mijn vingers Ze maakt niet alleen de meest mooie boeketten, maar levert ook bloemstukken voor bedrijven, bruiloften, tuinfeesten, uitvaarten of voor reportages in tijdschriften als Seasons. Alles in haar geheel eigen stijl. “Samen met de klant kom ik tot een idee. Het is geen heel vast omlijnd plan, het groeit als het ware onder mijn vingers.” Na een heel leven in de bloemen doet ze het nog steeds met heel veel plezier. “Samen met mijn collega Iris Huismans geniet ik iedere dag in mijn winkeltje. Ik zou geen ander werk willen hebben.” Ze heeft het weleens geprobeerd. “Maar voor ik het wist, stond ik bij een klant een tuin in te richten en een vijver te graven.” Stoer zink en verfijnd glas Bloemen zijn inmiddels niet meer haar enige product. Samen met haar man Keez heeft ze het assortiment uitgebreid met brocante. “Van stoer zink tot verfijnd glas, van vintage meubelen tot elegant servies.” Het stel reist er regelmatig voor naar Frankrijk en Noord-Italië, om daar de markten af te struinen, op zoek naar iets bijzonders. “We zijn echte francofielen, dus veel van onze spulletjes komen daar vandaan.” ENGELSESTRAAT 6 WWW.ROZEN-EN-BOTTELS.NL

8 BEST OF BOZ HIPPE ZAKEN —— De leukste cadeautjes, daarvoor moet je bij Hippe Zaken zijn! Kim van Dongen en Carmel Vriens openden de winkel in 2013 en inmiddels is de zaak uitgegroeid tot dé trendjuwelier van Bergen op Zoom. Twee jaar geleden was Hippe Zaken dan ook uit haar jasje gegroeid en verhuisde naar een groter pand, waar de hippe sieraden, tassen en horloges nóg beter tot hun recht komen. WOUWSESTRAAT 36 WWW.HIPPEZAKEN.COM ATELIER LE CARRÉ —— Dave en Charlotte Koevermans hebben hun eigen ‘fashion district’ in winkelgebied ’t Vierkantje. Het begon allemaal met herenmodezaak ’t Rondje, daarna openden zij ’t Pakhuis (kostuums), Circolo (damesmode) en sinds afgelopen jaar dus ook Atelier le Carré (herenmode). Dus ben je op zoek naar een nieuwe outfit, in deze vier kledingzaken slaag je altijd. KORTEMEESTRAAT 35 WWW.THE-FASHIONDISTRICT.NL

SHOPPEN 9 JESS & LOU —— Handig: Jess & Lou is kledingzaak en herenkapper in één. In het voorste gedeelte van de winkel heeft Jess de mooiste dames- en herenmode, achterin de zaak heeft Lou zijn herenkapsalon. Wil je op de hoogte blijven van de nieuwste mode? Volg Jess & Lou dan op Facebook en Instagram, want daar komen haast dagelijks nieuwe items voorbij. ZUIVELSTRAAT 11 WWW.FACEBOOK.COM/JESSENLOU FLORENCE SCHOENEN —— Ben jij ook zo dol op schoenen? Liefst een beetje apart en van goede kwaliteit? Kom dan eens naar Florence Schoenen in het Vierkantje. Hier vind je exclusieve schoenen van de beste Spaanse, Italiaanse en Nederlandse merken. En ze zijn niet alleen mooi, ze lopen nog heerlijk ook! FORTUINSTRAAT 26 WWW.FLORENCESCHOENEN.NL

10 BEST OF BOZ MIJN LIEVELINGSKLEDING —— De kleding van Mijn Lievelingskleding is anders dan anders. Een beetje vintage en een tikje retro. Vrolijk, verrassend, vaak kleurrijk, soms een beetje uitdagend en altijd een tikkeltje eigenzinnig. En kun je hier niet slagen? Dan steek je gewoon de straat over naar de andere vestiging, die heel toepasselijk ‘Aan de Overkant’ heet. Daar vind je nog veel meer dames-, herenen kindermode, schoenen en accessoires. ZUIVELSTRAAT 7 EN 4 WWW.MIJNLIEVELINGSKLEDING.NL DUIFHUIZEN —— ZUIVELSTRAAT 19 WWW.DUIFHUIZEN.NL Tassen, je kunt er nooit genoeg van hebben. Een tas maakt je outfit compleet en je kunt er je hele hebben en houwen in meenemen. Dus: hoe meer tassen in je kast, hoe beter! En de mooiste exemplaren vind je bij Duifhuizen. Duifhuizen heeft niet alleen een prachtige collectie handtassen, maar ook schooltassen, rugzakken, laptoptassen, reistassen, koffers en portemonnees. DE WATERPUT —— Platenzaken, ze bestaan nog. Sterker nog: ze zijn weer helemaal trendy! De Waterput is sinds 1969 in Bergen op Zoom gevestigd. Het jaar van Woodstock, van de allereerste Pinkpop-editie. Vijftig jaar en still going strong. Een winkel waar niet alleen lp’s en cd’s verkocht worden, maar waar ook gratis instore optredens zijn. Waar je welkom bent voor een praatje en de liefde voor muziek altijd voorop staat! BOSSTRAAT 36 WWW.WATERPUT.NL

SHOPPEN 11 QUIST —— FORTUINSTRAAT 24 WWW.LIBRIS.NL/QUISTBOEKEN De geur van inkt, het gevoel van papier, het zacht geritsel van pagina’s... in zo’n heerlijke boekenwinkel kun je wel uren rondsnuffelen. Boekhandel Quist is zo’n fijne boekenwinkel met honderden boeken. Romans, biografieën, reisgidsen, kookboeken, kinderboeken en nog veel meer. En lees je liever digitaal? Dan zit je hier ook goed voor e-books en e-readers. NUL TOT 16 —— Is jouw kindje lekker stoer of eerder een lief prinsesje? Bij kinderkledingzaak Nul tot 16 hebben ze voor ieder wat wils. Of je nu een schattige baby, een vrolijke peuter of een stoere tiener hebt, hier vind je de perfecte outfit voor jouw kind in de nieuwe en vorige collecties. Voor iedere smaak en iedere portemonnee. WOUWSESTRAAT 9-11 WWW.NULTOT16.NL DIETVORST FEESTARTIKELEN —— Bergenaren noemen Dietvorst Feestartikelen ‘Jantje Rommel’. Niet omdat ze er rommel verkopen, maar omdat ze er echt van alles hebben. Maskers, pruiken, kostuums, carnavalsartikelen, schmink, kleding voor themafeesten, fopartikelen... je kunt het echt zo gek niet bedenken. Dus: geef je een feestje, kom dan langs bij Dietvorst! BOSSTRAAT 14 WWW.FACEBOOK.COM/DIETVORSTFEESTARTIKELEN

12 BEST OF BOZ CHLOE.STERK GOODMORNINGWORLDBLOG Der spätgotische Markiezenhof in Bergen op Zoom diente den Herren und Marktgrafen früher als Residenzpalast. Heute beherbergt der imposante Bau ein Museum, in dem du in die pompöse Zeit des 15. Jahrhunderts eintauchen kannst. Würde es dich auch reizen, mal einen Tag im Mittelalter zu leben? Hi Bergen op Zoom. Een aantal weken geleden bezocht ik het #dilemmadoolhof in Bergen op Zoom en verkende ik deze bourgondische stad. Benieuwd wat ik precies gedaan heb en waarom ook jij een weekendje weg naar Bergen op Zoom zou moeten boeken? Check dan mijn nieuwste artikel op DailyNonsense.nl (klikbare link in bio) ESKIMO Anzeige / Back in Brabant, Netherlands! Thanks for the warm welcome! We continued our van Gogh tour and visited a lot of places where the artist worked and lived. BLOGBOHEME Anzeige/ Bergen op Zoom, August, 2019

INSTAWALL 13 MYTRAVELSECRET During the summer we will spent our time in Europe and i’m looking for recommendations for a weekend escapes from the Netherlands. What is your favorite city in Europe? I’m looking for smaller, not that popular cities. This picture was made during my visit to the lovely city of Bergen of Zoom (NL) ETIENNEHOMS #boulevard. ERIKKNIPPERSARCHITECT Floating bridge ro&ad architects. ROY.VERMEIJ Toren van Pompejus op zaterdag morgen om 7u. Het is werkelijk prachtig op Fort de Roovere zo vroeg, zeker een aanrader om daar ’s ochtends te wandelen!

14 BEST OF BOZ

UITGAAN EN EVENEMENTEN 15 GEBOUW-T —————————— Gebouw-T is inmiddels niet meer weg te denken uit Bergen op Zoom. Het poppodium aan het Wilhelminaveld heeft een flink aantal (inter)nationale artiesten mogen ontvangen, waaronder Racoon, De Dijk, Joe Satriani, John Petrucci, New Cool Collective en Bazart. Naast concerten en (dance)evenementen biedt Gebouw-T ook een podium aan opkomend talent via de jaarlijkse bandwedstrijd T-Strijd en maandelijkse jamsessies. Bands kunnen terecht in de opnamestudio en oefenruimtes in het pand. Maar Gebouw-T organiseert ook buiten de muren van het poppodium. Tijdens Hemelvaartsdag vindt op het Wilhelminaveld jaarlijks het gratis toegankelijke Op De T Festival plaats. In het tweede weekend van september, tijdens het Open Monumentenweekend, organiseert Gebouw-T het festival PopMonument wat voornamelijk plaatsvindt in de monumenten van de stad. —————————— WILHELMINAVELD 96 / WWW.GEBOUW-T.NL THEATER DE MAAGD —————————— ‘Theater van het goede leven!’ is een synoniem voor Bergen op Zoom, dan kan een theater natuurlijk niet ontbreken. En wat voor een! Sinds de bekroonde transformatie van kerk naar theater in 1990 geven de glas-in-lood ramen, zuilen en fresco’s van De Maagd extra sfeer aan een professioneel theaterprogramma van meer dan 100 voorstellingen per jaar en vele culturele en zakelijke events. Bezoekers én artiesten komen hier graag. In de unieke ambiance wacht je een warm welkom met een gezellige sfeer waarin iedereen zich thuis voelt. Vele nationale en internationale sterren krijgen hier de mensen uit de stoelen. Sommige gebruiken zelfs de muurschildering van de absis als hun decor. Ook dit seizoen kun je grote namen verwachten. Het gevarieerde programma biedt muziek, dans, cabaret, show, toneel, klassiek, swing en familievoorstellingen met heerlijke theaterarrangementen en extra beleving. De Maagd programmeert tevens in de Hofzaal Markiezenhof en CKB Theaterzaal en biedt het podium regelmatig aan plaatselijk talent. Zoals de award-winning musicals van BOV en TMC, de concerten van verenigingen, de CKB voorstellingen en coproducties met het Cultuurbedrijf waartoe De Maagd behoort. Heel wat Bergenaren zijn na een optreden in De Maagd doorgebroken in de artiestenwereld! —————————— GROTE MARKT 32 / WWW.DEMAAGD.NL

16 BEST OF BOZ BERGEN OP ZOOM HERDENKT EN VIERT DE BEVRIJDING Op 27 oktober 1944 werd Bergen op Zoom bevrijd, nog voor de hongerwinter. Dat was het afgelopen jaar 75 jaar geleden en natuurlijk is daar veel aandacht aan besteed, onder andere met een defilé, een taptoe en een openluchtspektakel. Maar ook in 2020, tijdens de landelijke viering van 75 jaar vrijheid, zijn er weer activiteiten. Diverse Canadese groepen hebben aangegeven rond 4 en 5 mei in Nederland te zijn en dan graag Bergen op Zoom aan te willen doen. “We hebben al jarenlang goede contacten met Canadese veteranen en hun familie”, zegt Paul Versijp van de gemeente Bergen op Zoom. “En natuurlijk zijn ze ook dit jaar van harte welkom in onze stad. Op 4 mei is de jaarlijkse herdenking bij het herdenkingsmonument op het Thaliaplein in de binnenstad.” HET DILEMMA DOOLHOF Vorig jaar werd het Dilemma Doolhof in Bergen op Zoom geopend, gelegen tussen het Canadese en Britse ereveld in. Bezoekers worden voor ingrijpende keuzes gesteld: laat je joodse vluchtelingen binnen, geef je de politie het adres van onderduikers? De antwoorden bepalen het verhaal en daarmee de weg door het doolhof. De verhaallijnen zijn in het Engels en Nederlands te beluisteren. Je kunt het Dilemma Doolhof aan de Ruytershoveweg in Bergen op Zoom tot medio 2020 gratis bezoeken. LIBERATION ROUTE BRABANT De Liberation Route Brabant vertelt het verhaal van de bevrijding, maar toont ook wat de Tweede Wereldoorlog heeft betekend voor gewone Brabanders. Acht fiet sroutes, verspreid over Noord- Brabant, leiden je langs Brabant Remembers-verhalen, luisterzuilen van de Liberation Route Europe, monumenten en musea. Een van de routes loopt door en langs Bergen op Zoom en Woensdrecht, waar de Slag om de Schelde centraal staat. De verhalen kun je beluisteren bij de diverse luisterzuilen of via de ‘Liberation Route Europe’-app, of door te downloaden via Liberation Route Europe. De fietsroute is verkrijgbaar bij VVV Brabantse Wal.

UITGAAN EN EVENEMENTEN 17 GETIPT DOOR LOCALS LUNCHROOM BITES “Bites zit nog niet zo lang in Bergen op Zoom, maar sinds ik het ontdekt heb, kom ik er zeker een keer per week. Lunchen met m’n moeder of borrelen met vriendinnen. Het is klein, knus én je kunt er heerlijk eten. Toptent!” – Annerie (24) —————————— WWW.LUNCHROOMBITES.NL BRASSERIE DE BERK “Bij de Berk is het altijd gezellig druk en dat is geen wonder. Je zit er echt op een prachtig plekje, midden in het bos. In de zomer is het genieten op het terras en in de winter gaan we er na een wandeling lekker warme chocomel drinken met slagroom. Echt mijn favoriete plekje!” – Frank (34) —————————— WWW.BRASSERIEDEBERK.NL BIERCAFÉ DE LOCO “Een gezellig weekend begint voor mij bij de Loco. Nog een echte bruine kroeg. In een prachtig pand en bovendien kun je hier wel honderd soorten bier proeven. In de winter hebben ze warm glühbier. Dat vindt zelfs mijn vriendin lekker!” – Michael (26) —————————— WWW.BIERCAFEDELOCO.NL BROWNIES & DOWNIES “Altijd als ik bij Brownies & Downies binnenstap, word ik helemaal blij van binnen. Je wordt er altijd met een brede glimlach begroet. Je merkt gewoon dat mensen daar met plezier werken en blij zijn dat je er bent. En natuurlijk zijn die brownies gewoon superlekker!” – Jorik (22) —————————— WWW.BROWNIESANDDOWNIES.NL/ BERGENOPZOOM DE SCHAFT OP FORT DE ROOVERE “Een van de mooiste plekjes bij Bergen op Zoom. De Pompejustoren en de Mozesbrug trekken toeristen van over de hele wereld. Wij gaan er regelmatig met de hond wandelen en dan drinken we nog even koffie bij de Schaft. Alsof je een soort huiskamer binnenstapt: heel relaxt en gezellig.” – Marijke (46) —————————— WWW.FACEBOOK.COM/DESCHAFT

18 BEST OF BOZ DE ZEELAND VAN SUIKERFABRIEK NAAR WINKEL CENTRUM EN TRENDY UITGAANSPLEK Het imposante gebouw De Zeeland deed tussen 1917 en 1929 dienst als suikerfabriek. Een aantal jaren geleden zijn de fabriekshallen gerenoveerd en is er een overdekt winkelcentrum gerealiseerd. Met in totaal drie verdiepingen biedt het gebouw ruimte voor een tiental winkels en horecagelegenheden. BOWLING & RESTO LOUNGE Op de bovenste verdieping van De Zeeland is een bowlingcentrum met restaurant gevestigd. Met twaalf witte automatische wedstrijdbowlingbanen voorzien van LED-verlichting, audio en video faciliteiten is het een van de modernste bowlinghuizen van Nederland. Wie niet van bowlen houdt, is welkom in het grandcafé, restaurant of de loungehoek waar je kunt darten, poolen, tafelvoetballen of gewoon op je gemak een drankje kunt drinken. —————————— WWW.BOWLINGBERGENOPZOOM.NL CRAZY GOLF BERGEN OP ZOOM De nieuwste aanwinst in De Zeeland is Crazy Golf Bergen op Zoom op de eerste verdieping van het winkelcentrum. Bij Crazy Golf Bergen op Zoom krijgt het spelletje midgetgolf een heel nieuwe spectaculaire dimensie. Je speelt de 18 holes in een bijzondere black-light omgeving! Terwijl je met zo min mogelijk slagen het balletje in de holes probeert te krijgen, waan je je in een indrukwekkende en spectaculaire jungle. —————————— WWW.BOWLINGBERGENOPZOOM.NL RESTAURANT WATERTUIN Op de tweede verdieping van het gebouw vind je restaurant Watertuin met haar succesvolle all-inclusive concept. Bergen op Zoom is de 5e locatie waar Watertuin is gevestigd en is met zo’n 440 zitplaatsen een van de grotere locaties. Ontbijten, lunchen of dineren; je kan er de hele dag terecht. Of je nu vegetariër, zoetekauw, vlees- of visliefhebber bent, het buffet biedt een uitgebreide keuze. —————————— WWW.WATERTUIN.NU VERSMARKT Bakkerij Van Ravels, De Zuivelhoeve, Visgilde Oosterschelde, Keurslager Peter Krijnen, Slijterij de Zeeland en Berry’s bloemenshop zijn te vinden in Versmarkt De Zeeland. Je vindt hier alles onder één dak, dus voor de dagelijkse boodschappen hoef je niet verder te kijken. Bij het winkelcentrum is het gratis parkeren en je kunt er de auto recht voor de deur kwijt. CINEMA KIEK IN DE POT Naast De Zeeland is in 2016 een gloednieuwe bioscoop geopend. De strakke uitstraling en moderne verlichting maken het gebouw een heuse eyecatcher. Met grote schermen, luxe stoelen, volop parkeergelegenheid en het allerbelangrijkste; de beste films, behoort ‘het filmpje pakken’ in Antwerpen tot de verleden tijd. —————————— WWW.CINE-SERVICE.NL DE ZEELAND MARKIEZAATSWEG 25

UITGAAN EN EVENEMENTEN 19 OPEN MONUMENTENDAG & POPMONUMENT UNIEKE LOCATIES, BIJZONDERE ACTS, PRACHTIGE VERHALEN EN OVERWELDIGENDE KUNSTVORMEN! OPEN MONUMENTENDAG 12 en 13 september 2020 Open Monumentendag is een jaarlijks terugkerend evenement dat bol staat van historie, hedendaagse kunst en cultuur. Zoals elk jaar is er weer een speciaal thema. Dit jaar is dat ‘Leermonument’. Cultuurhistorische verenigingen, koren, harmonieën en kunstenaars zorgen tijdens Open Monumentendag voor een levendig programma vol cultuur en vermaak dat jong en oud zal aanspreken. Enthousiaste gidsen geven toelichting in en over de vele historische monumenten. Ze laten je de geschiedenis van deze monumenten proeven. Daarnaast laten de Brabantse Wal gemeenten de meest uiteenlopende kunstvormen in hun prachtige erfgoed tot leven komen. Erfgoed, muziek, ambacht, theater, dans en kunst! En het is dé kans om een plek te bezoeken waar je normaal niet zo snel komt, of om mee te doen aan een eenmalige activiteit. POPMONUMENT 11 en 12 september 2020 PopMonument samengevat in een zin: bijzondere artiesten op bijzondere locaties in Bergen op Zoom. Van een intiem optreden in een eeuwenoud monument tot een opkomend bandje in een bruine kroeg dat het publiek van z’n sokken blaast. PopMonument combineert bekende namen met local heroes. PopMonument is een festival dat op een innovatieve manier verrast met haar programma en de locaties: de historische plekken en monumenten in Bergen op Zoom, het bijbehorende verhaal en een line-up van bekende artiesten en onbekendere acts. Tijdens PopMonument wordt op unieke locaties, zoals de Gevangenpoort, Heerenkamer, Synagoge en het Markiezenhof, een podium geboden aan beginnende en gevestigde (inter)nationale popacts. Door middel van acts, expedities, rondleidingen en storytelling wordt beleving en sfeer gecreëerd op plekken waar de bezoeker normaal niet komt. INFORMATIE Kijk voor het programma en meer informatie op www.kunstenindemonumenten.nl en www.popmonument.nl

20 BEST OF BOZ OPTOCHT VASTENAVEND De laatste dag van de Vastenavend is eigenlijk ook de mooiste want dan komt de optocht door de straten van het Krabbegat, zoals Bergen op Zoom tijdens de carnaval wordt genoemd. Tijdens de optocht op 25 februari 2020 trekt er een leutkaravaan van enkelingen, paren, groepen, dweilbands en praalwagens door de Bergse binnenstad. Een lust voor ’t oog! Je kunt natuurlijk langs de kant van de optocht genieten, maar je kunt ook een plaatsje reserveren op de tribune op de Grote Markt. Jaarlijks op carnavalsdinsdag www.stichtingvastenavend.nl JAZZBOZ Tal van topartiesten zijn weer vastgelegd om op te treden op diverse locaties in het centrum. Tijdens een streetparade geniet zelfs het winkelend publiek van vrolijke jazzklanken. Van 5 t/m 7 juni 2020 barst het feest weer los. Gospelmuziek, jazzbattles, imposante orkestklanken; kortom een muzikaal weekend vol soul en jazz. Jaarlijks weekend na Pinksteren www.jazzboz.nl PROEFMEI Van 11 t/m 14 juni 2020 kun je op de binnenpleinen van stads paleis het Markiezenhof genieten van culinaire hoogstandjes van top restaurateurs uit de omgeving. Ze laten je proeven van verschillende streekproducten zoals aardbeien, asperges en ansjovis. Verder kun je dit weekend volop genieten van muzikale optredens, culinaire tours, kookwedstrijden, fietstochten en meer. Proef, beleef en geniet van de Brabantse Wal tijdens de 13e editie van dit culinaire festival. Jaarlijks mei/juni www.proefmei.nl ROVERSRUN Op 29 augustus 2020 vindt deze uitdagende obstakel run plaats op het terrein van Fort de Roovere. Aan de deelnemers de taak om het fort als ware rovers te veroveren. Je trotseert het parcours wat voor 95 % bestaat uit bospaden, mul zand en andere natuurlijke obstakels met de nodige hoogteverschillen. Onderweg word je verrast door uitdagende hindernissen zoals hoge trappen, steile hellingen, obstakels van autobanden en schuttingen. Zowel kleine rovertjes als volwassen rovers kunnen individueel of in teamverband deelnemen. www.roversrun.nl

UITGAAN EN EVENEMENTEN 21 KIJK VOOR ALLE EVENEMENTEN OP WWW.VVVBRABANTSEWAL.NL MARIA OMMEGANG Traditiegetrouw op de laatste zondag in juni trekt de Maria Ommegang door de straten van Bergen op Zoom. Deze religieuze dankstoet ter ere van Maria wordt jaarlijks uitgevoerd omdat Bergen op Zoom tijdens de Tweede Wereldoorlog groot oorlogsleed bespaard is gebleven. Op 28 juni 2020 wisselen historische groepen, bijbelse taferelen, praalwagens en zang- en dansgroepen elkaar af tijdens dit prachtig en typisch Bergs schouwspel. Jaarlijks laatste zondag in juni www.mariaommegang.nl KRABBENFOOR Van 23 t/m 26 juli 2020 kan iedere levensgenieter vier dagen lang, zijn of haar hart ophalen in de vrolijke drukte van de pleinen en winkelstraten. Slenter langs kramen, profiteer van kortingen, bezoek de marktjes, waan je in Oosterse sferen en geniet van afwisselende muziek. Voor lekker eten kun je werkelijk overal terecht en voor de kids zijn tal van leuke attracties. Eten, drinken, swingen van ’s middags tot in de kleine uurtjes... het kan allemaal tijdens de Krabbenfoor! Jaarlijks laatste do t/m zo in juli www.dekrabbenfoor.nl FOODSTOET Van 28 t/m 30 augustus 2020 vormen tientallen foodtrucks een bonte stoet aan wereldse smaken in Stadspark Kijk in de Pot. Vleesliefhebbers, visliefhebbers, vegetariërs, zoetekauwen; tijdens de Foodstoet gaat de wondere wereld van Street & Soulfood voor iedereen open! Tijdens het evenement worden ook diverse activiteiten georganiseerd en is er volop muziek. In december 2020 is er ook weer een wintereditie van dit foodtruckfestival, Foodstoet ‘Kerst op de Kaai’ op de Gedempte Haven. Dompel je onder in de winterse sfeer en geniet van heerlijke winterse gerechten terwijl je opwarmt bij het kampvuur. Jaarlijks augustus/september en december www.defoodstoet.nl BRABANTSE WAL WEEK Net als vorig wordt er ook dit jaar weer een Brabantse Wal Week georganiseerd. Een week lang allerlei activiteiten in de hele regio. De week start op vrijdag 11 september 2020 en wordt op zondag 20 september 2020 feestelijk afgesloten op Landgoed Mattemburgh tijdens de jaarlijkse Brabantse Wal Dag waarbij er volop activiteiten plaatsvinden op het gebied van recreatie, natuur, cultuur, culinair en educatie. Jaarlijks september www.brabantsewalweek.nl

22 BEST OF BOZ

CULINAIR 23 MAARTEN EN JOSEFINE HAMEL GEVEN HUN VARKENS EEN GOED LEVEN ‘EEN BLIJ VARKEN IS EEN LEKKER VARKEN’ Plofkippen, kiloknallers, het zijn Maarten en Josephine Hamel, eigenaren van restaurant ’t Geheim van Bergen, een doorn in ’t oog. “Wij willen zeker weten dat ons vlees van dieren komt, die een goed leven hebben gehad”, zegt Maarten. “Door lokaal te kopen eet je verantwoordelijker, lekkerder en gezonder.” En lokaler dan dit kan al niet: Josephine en Maarten houden varkens op hun eigen boerderij in Steenbergen. Ga je er een kijkje nemen, dan zie je het meteen: die varkens hebben een heerlijk leven. Ze wentelen in de modder, liggen lui in het stro en krijgen dagelijks een kroel. Als ze uiteindelijk in de pan van restaurant ’t Geheim van Bergen eindigen, smaken ze heerlijk van al die pure verwennerij. “Toen we onze boerderij in Steenbergen kochten, wilden we daar ook echt iets mee doen”, vertelt Maarten. En dus kochten ze Berkshire-varkens, topkwaliteit vlees. “We dachten eerst aan een stuk of vier, maar uiteindelijk kochten we er vijftien in één keer. Inmiddels zijn dat er een stuk of vijftig, zestig. Helemaal in eigen beheer, van fokken tot afmesten. En slachten gebeurt bij een kleine slachterij van mensen die we kennen.” KINDERBAKSPEK Alles bij elkaar wordt er hard gewerkt in huize Hamel. De werkzaamheden zijn verdeeld: Josephine verzorgt de varkens en staat in de boerderijwinkel, Maarten ontwikkelt de mooiste gerechten in de keuken van ’t Geheim. “Intensief werk, maar ook ontzettend gaaf”, vindt Maarten. “Als kok heb ik me er enorm door ontwikkeld, want we willen natuurlijk niks van het varken weggooien, dat zou niet van respect voor het varken getuigen. Ken je kinderbakspek? Nee, bijna niemand kent dat nog. Het is supervet, je moet echt moeite doen daar iets lekkers van te maken. We laten het garen, marineren het met wijn en kruiden, dan gaat het uren in de oven, maar uiteindelijk hebben we dan iets heerlijks gecreëerd. Zo kom ik tot hele nieuwe gerechten.” Gasten proeven het verschil, weet hij. “Een blij varken is een lekker varken. Gasten die bij ons een gehaktbal proeven, weten niet wat ze meemaken. Dat smaakt zó anders dan vlees van de supermarkt.” MET RESPECT Ook de andere gerechten die in ’t Geheim geserveerd worden, hebben een keurmerk: ook vis, kip en rundvlees. “We gebruiken alleen gerechten van dieren die met respect behandeld worden.” De Hamels verkopen hun vlees ook in de boerderijwinkel, die iedere woensdag en zaterdag open is van 10.00 tot 14.00 uur. Wel houden ze het bij varkens. “Nog meer dieren is voor ons niet haalbaar”, zegt Maarten. En lachend: “Sinds ik varkens houd, heb ik nóg meer bewondering gekregen voor de boeren.” — RESTAURANT ’T GEHEIM VAN BERGEN BOSSTRAAT 20 WWW.GEHEIMVANBERGEN.NL — BOERDERIJWINKEL DRIE LINDEKENSWEG 6 STEENBERGEN FACEBOOK.COM/BOERDERIJHAMEL

24 RESTAURA BEST OF BOZ AMIGO SAUS 1633 ETEN EN DRINKEN BIJ DE CONINCK GROTE MARKT 17 0164 652 411 WWW.RESTAURANT-AMIGO.NL Stel je voor: je zit op een mooie zomeravond op het terras, uitzicht over de Binnenschelde. Een lekker drankje binnen handbereik, een heerlijk diner wordt in de keuken voor je bereid. Dat is toch puur genieten? Het kan bij restaurant Saus. En niet alleen met mooi weer zit je hier goed. Ook als de regen buiten klettert en de golven af en aan rollen heb je vanuit het sfeervolle restaurant een indrukwekkend uitzicht. Of het nu gaat om een lunch, diner of high tea. En extra leuk: in de winter kun je hier eten in je eigen iglo met uitzicht op het water. Ideaal voor een romantisch etentje of een bijzondere gelegenheid. — BOULEVARD 65 0164 856 779 WWW.SAUSETENENDRINKEN.NL Restaurant 1633 Eten en Drinken is gevestigd op een unieke locatie: in het oude raadhuis van Halsteren. Een monumentaal pand dat (de naam zegt het al) in 1633 gebouwd is. De trap gevel, houten plafondbalken en glas-in-loodramen geven het een heerlijk knusse sfeer. Het eten is zonder franje, maar van uitstekende kwaliteit. Met mooi weer kun je ook plaatsnemen op het terras, vanwaar je de gezellige Dorpsstraat in kijkt, het bruisende hart van het dorpje Halsteren. — DORPSSTRAAT 22 0164 652 775 WWW.1633.NL “Zonder wijn ontbijten we”, vindt Maurice de Coninck, chefkok en vinoloog. Het zal je dus niet verbazen dat wijn een belangrijke plaats inneemt bij bistro Bij de Coninck. Het concept van het restaurant is glashelder: de beste stukken vlees, dagverse vis, groenten van de boerderij en brood dat vers in de keuken voor je gebakken wordt. Maurice is een echte slow food chef: geen frutsels en fratsen, maar heerlijke gerechten in een relaxte ambiance. — BOSSTRAAT 17 0164 785 703 WWW.BIJDECONINCK.NL PROEF, RUIK VAN AL DIT L Bij het Argentijnse grillrestaurant Amigo stap je zo Zuid-Amerika binnen. Het restaurant is ingericht met warme kleuren en veel hout. Als je binnenstapt, ruik je meteen de geur van houtskool, waarop het vlees bereid wordt. Vlees van runderen die dagelijks vrij over de Argentijnse pampa’s lopen. Die volop beweging krijgen en wel honderd verschillende soorten gras eten. En dat proef je! Overigens: Amigo is niet alleen geschikt voor vleeseters, maar hier kun je ook terecht voor vis, salades en soepen. —

K AL CULINAIR 25 K EN GENIET LEKKERS THE OLD BAKERY Je loopt er langs en de geur van huisgemaakte scones, cheesecake, heerlijke koffie en gezelligheid komen je tegemoet. Dat is de geur van The Old Bakery. Je vindt dit knusse lunchrestaurant op een pleintje in de Bergse binnenstad. Eigenaren Pau-man Chan en Rudo van Wermeskerken maken hun producten zelf. Gebak, glutenvrij brood, maar ook de jam en clotted cream voor bij de scones komen uit eigen keuken. “Zelf krijgen we er ook geen genoeg van”, verklappen ze. — BOSSTRAAT 9 0164 211 924 WWW.THEOLDBAKERY.NL DE MOOR Gastrobar De Moor combineert gastronomie met gezelligheid in een warm decor. Je kunt neerstrijken op het terras aan de Grote Markt, in de trendy bar en restaurant of in de intieme stadstuin aan de achterkant van het pand. Je bent hier welkom voor een lekkere gin-tonic, een heerlijke cocktail of een mooi glas wijn. Het eten wordt met passie bereid door de chef. Lunch eens met ouderwetse bloedworst, een burger de luxe of salade eendenbout. Voor het diner kun je kiezen uit vele vis-, vlees- en vegetarische gerechten. — GROTE MARKT 29 0164 211 119 WWW.DEMOOR-BOZ.NL ’T SPUIHUIS ’t Spuihuis heeft in de verre omgeving een uitmuntende reputatie. Een restaurant met een Franse basis, maar met uitstapjes naar de internationale en regionale keuken en ingrediënten. Bovendien is het gevestigd in een heel bijzonder pand. In de vijftiende eeuw diende dit pand als sluis voor waterloop de Grebbe, die in de middeleeuwen door de stad stroomde. Het mooie terras wordt door de Bergenaren liefkozend ‘Klein Frankrijk’ genoemd, door de wijntonnen, zinken teilen, verse bloemen, strak linnen op tafel, verwarmde plaatsen en fijn meubilair. — SPUI 1 0164 233 196 WWW.SPUIHUIS.NL TEERKAMER In het centrum van Bergen op Zoom aan de Grote Markt bevindt zich het gezellige restaurant De Teerkamer. Voor ontbijt tot lunch, borrel en diner kun je hier terecht. De Teerkamer heeft naast haar mooie restaurant ook een groot terras op de Grote Markt, het sfeervolle hart van de stad. Hier is altijd wel iets te beleven! Daarnaast wordt in de Teerkamer regel matig een Ladies Night georganiseerd, met cocktails en mooie prijzen. — GROTE MARKT 13 0164 239 345 WWW.DETEERKAMER.NL ANTS

26 BEST OF BOZ CULINAIRE TIPS Bergen op Zoom is een stad voor lekkerbekken. Bijzonder trots zijn Bergenaren op hun streekproducten, de befaamde drie A’s: aardbeien, asperges en ansjovis. Maar ook heel speciaal is de wijn die op de Brabantse Wal gemaakt wordt en de oesterzwammen, die gekweekt worden op koffiedik. ANSJOVIS Van de drie A’s is de ansjovis wel het meest bekend en bijzonder. Nergens op de wereld wordt de ansjovis nog gevangen zoals in Bergen op Zoom: door de weervisserij. De familie Van Dort is de enige familie die dit ambacht nog beoefent. Zij lokken het ansjovisje met hoog water in een soort V-vormige fuik van weren (palen). Met laag water kan het visje er niet meer uit en huppekee, dan gaat het de boot in en wordt het vanuit de woning van Van Dort in Bergen op Zoom verkocht aan winkels, horeca en particulieren. Verser en lekkerder bestaat niet! Bovendien kun je ook mee met de weervissers om met eigen ogen te zien hoe dat gaat. Op www.behoudweervisserij.nl kun je meer informatie vinden en je boottocht boeken. AARDBEIEN EN ASPERGES Bij de boeren op de Brabantse Wal worden aardbeien en asperges gekweekt. Heerlijk zoete aardbeien en asperges die zich onderscheiden door een licht zilte smaak. Deze unieke smaak ontstaat door de combinatie van het zuivere grondwater van de Kalmthoutse Heide en de zilte zeelucht die vanuit Zeeland over de Brabantse Wal waait bij westenwind. De allerlekkerste aardbeien en asperges haal je bij de telers. Die vind je op www.brabantsewalasperges.nl/telers. Maar ook diverse restaurants serveren een AAA-menu.

CULINAIR 27 OESTERZWAMMEN Jolande Vermaas houdt van duurzaam. Ze at al jaren biologisch en startte een stadsmoestuin bij stadspaleis het Markiezenhof. Toen ze zonder werk kwam te zitten, besloot ze oesterzwammen te gaan kweken. Bijna dagelijks haalt ze koffiedik op bij Bergse restaurants, waarop de zwammen in de donkere, vochtige kelders van haar bedrijfje Aardzwam&Zo groeien als kool. Als ze eetbaar zijn, brengt Jolanda de zwammen met haar bakfiets naar winkels en horeca. Super duurzaam dus én heel erg lekker. Kijk voor meer informatie op www.facebook.com/aardzwamenzo WONDERLIJKE WIJN Lekker eten genoeg dus in Bergen op Zoom. Maar wat drink je daarbij? Ook daar voorziet de Brabantse Wal in, want bij Ossendrecht vind je zomaar een heuse wijngaard. Die kwam er niet zonder slag of stoot: eigenaar Paul Bosse moest er eerst een productiebos voor rooien en later kreeg hij te maken met vorst, wateroverlast en gulzige vogels. En toch werden de eerste tien flessen in het keuringsrapport van de Brabantse Wijnboeren ‘een klein wonder’ genoemd. Inmiddels heeft Domaine de Brabantse Wal bronzen, zilveren en gouden medailles gewonnen met haar wijn en levert het bedrijf niet alleen aan gerenommeerde restaurants in de regio, maar tot aan Amsterdam toe. Proost! Kijk voor meer informatie op www.onze-wijngaard.nl Illustratie: Petra Kwaadgras

28 BEST OF BOZ

MONUMENTEN 29 MARKIEZENHOF EEUWENOUD STADSPALEIS VOL GEHEIMEN Midden in het historisch centrum van Bergen op Zoom staat een heel bijzonder monument: het Markiezenhof. Het oudste stadspaleis van Nederland, vroeger het adellijk woonpaleis van de heren en markiezen van Bergen op Zoom, nu museum. Een paleis vol geheimen... De geheimen van het Markiezenhof worden bewaard door de Zeeridder, die bovenop de toren staat. Een gouden, wonderlijke gestalte, half mens, half vis. Al eeuwenlang weet de Zeeridder precies welke geheimen het Markiezenhof herbergt. Wij verklappen er alvast een paar. DE KUNST VAN HET VERWERKEN Ontdek de kunstwerken van veteranen van Nederlandse missies van na de Tweede Wereld oorlog. In deze expositie laten kunst en bijbehorende verhalen zien hoe ieder mens zijn ervaringen verwerkt op zijn eigen manier. Maar ook jongeren denken na over vrijheid en dat laten zij zien van 22 april tot 21 juni 2020. Steenbergsestraat 6 0164 277 077 www.markiezenhof.nl OPEN dinsdag tot en met zondag van 11.00 - 17.00 uur KOELE WATEREN Vanaf 8 november 2020 herbergt het Markiezenhof weer een oogstrelende selectie van veertig schilderijen uit de collectie van het Rijksmuseum. Koele Wateren toont vier eeuwen kunst met water in de hoofdrol als vriend én vijand. Daarnaast wordt in de tentoonstelling een link gelegd met de toekomst. Wat gebeurt er als de zeespiegel 6 meter stijgt en hoe ziet Nederland er over 200 jaar uit? HET GEHEIM VAN DE WINTERKONINGIN Ooit werd de Schotse Elisabeth Stuart de Winterkoningin genoemd. Zij was de hartsvriendin van Maria Elisabeth II, de markiezin van Bergen op Zoom. Maar de vriendschap kreeg het zwaar te verduren... Ontdek, op een moderne manier, het verhaal van de verbroken relatie tussen de Bergse markiezin en de winterkoningin. Bovendien is speciaal voor dit geheim een prinsessenkamer ingericht. Kleine prinsesjes kunnen zich hier verkleden en als echte hoogheid door het paleis dwalen. September en oktober 2020 gesloten in verband met herinrichting. MEER GEHEIMEN Bovenin het Markiezenhof vind je het interactieve Kermismuseum. Laat je meevoeren in de wereld van de lichtjes, muziek, glans, glitter, draaiende miniatuurkermisattracties, de middeleeuwse jaarmarkt, het anatomisch kabinet en de cinematograaf! Verder zijn er diverse toffe speurtochten voor kinderen. Ben je na al die activiteiten wel toe aan een hapje of een drankje? Strijk dan eens neer in het lunchcafé van het Markiezenhof. De begane grond van het stadspaleis is gratis toegankelijk en iedereen is dan ook welkom in het lunchcafé. Je zit hier op het mooiste plekje van Bergen op Zoom: in een van de tuinzalen met uitzicht op de Franse tuin. Wees welkom! OP WEG NAAR HET GEHEIMZINNIGSTE MUSEUM Pssst... kun je een geheim bewaren? Museum het Markiezenhof is in verandering. Geheimen en storytelling spelen een steeds belangrijkere rol in de exposities. Daarom wordt de vaste tentoonstelling aangepast. Door middel van interactieve tentoonstellingen, dilemma’s en een experience ontdek je straks allerlei aspecten van geheimen in het museum. In september en oktober is het museum daarom dicht. Vanaf 10 november 2020 zijn de eerste en tweede verdieping weer toegankelijk voor bezoekers. De begane grond blijft wel open en is gratis toegankelijk.

30 BEST OF BOZ WANDEL MEE MET EEN GIDS Er is geen betere manier om een stad te leren kennen dan te voet. Nieuwsgierig naar de rijke historie van stad en streek? Laat je rondleiden tijdens een wandeling langs monumenten, laat je meeslepen door spannende verhalen over de West Brabantse Waterlinie bij Fort de Roovere en de Waterschans, ga ondergronds en bezoek de Grebbe of kom alles te weten over Vastenavend (= Carnaval in Bergen op Zoom). Wandelingen zijn er voor individuelen en groepen, op vastgestelde tijden of op verzoek, alles is mogelijk. Kies de wandeling die bij je past! Een uitbreiding met een culinair arrangement is mogelijk; van koffie met wat lekkers tot een lunch, high tea en diner. De gidsendienst organiseert regelmatig wandelingen met een bijzonder thema. Houd de socials en vvvbrabantsewal.nl in de gaten voor deze exclusieve wandelingen. DE GEVANGENPOORT EEN BELEVING VOOR JONG EN OUD De Lievevrouwepoort (1350) is de enige bewaard gebleven middeleeuwse stadspoort van Bergen op Zoom. Het is zelfs één van de oudste bestaande stadspoorten in Nederland. Nadat het zijn functie verloor als toegangspoort werden de statige torens omgedoopt tot de Gevangenpoort. Een plek waar dronkenlappen, dieven, een heks en overig gespuis moesten wachten op hun uiteindelijke (lijf)straf. Behalve de prachtige verhalen maken de eeuwenoude massief houten gevangenisdeuren, de steile ronde torentrappetjes en de origineel in hout gesneden namen van gedetineerden de beleving compleet. In de Gevangenpoort vind je ook de escaperoom ‘Escape the Gate’. Met maximaal 5 personen moet je binnen een uur de kelder van een van de torens zien te verlaten. Vooraf reserveren doe je via www.gevangenpoortboz.nl. DE GREBBE SPANNEND ÉN INTERESSANT! Stadsriool de Grebbe dateert uit de dertiende eeuw en is het grootste monument van Bergen op Zoom. Het vier meter brede riool is 780 meter lang en loopt vanaf het Ravelijn via de Geweldigerstraat, Markiezenhof, Moeregrebstraat naar de Gedempte Haven. Het gedeelte tussen de Gevangenpoortstraat en het Markiezenhof is toegankelijk voor publiek. Check www.vvvbrabantsewal.nl voor data, tijden en prijzen.

MONUMENTEN 31 NOG MEER PARELTJES Bergen op Zoom is met ruim 800 jaar geschiedenis een levend monument. Vele veldslagen vonden hier plaats. Meer dan 800 monumenten, waarvan er ruim 200 op de rijksmonumentenlijst staan, leveren het bewijs voor dit bewogen verleden. Wij hebben er een aantal voor je uitgelicht. De Synagoge, Gevangenpoort, Stadhuis en de Peperbus kun je tegen betaling van mei t/m oktober bezoeken. Van dinsdag t/m zondag ben je welkom tussen 13.00 en 16.30 uur. In de Sint Gertrudiskerk kun je in deze periode gratis een kijkje nemen tussen 10.00 en 16.30 uur. In de periode november t/m april worden de deuren van de monu menten regelmatig opengezet. Kijk op www.vvvbrabantsewal.nl voor de data. Groepen kunnen op afspraak met VVV Brabantse Wal onder leiding van een gids van SBM (Stichting Bezichtiging Monumenten) de monumenten ook buiten genoemde tijden bezoeken. HET STADHUIS GROTE MARKT Het Stadhuis is een samenvoeging van drie afzonderlijke panden. De spreuk op de gevel ‘Mille Periculis Supersum’ – duizend gevaren kom ik te boven – herinnert aan de rol van de stad in de Tachtigjarige Oorlog. Het Stadhuis wordt tegenwoordig gebruikt voor raads- en commissievergaderingen en er wordt nog steeds getrouwd. SINT GERTRUDISKERK GROTE MARKT Een kerk met een veelbewogen geschiedenis. Bij binnenkomst via de nieuwe entree op de Grote Markt, valt de indrukwekkende inrichting op. De kunstwerken, monumentale orgels en 17e eeuwse biechtstoelen met prachtig Mechels houtsnijwerk, maken een bezoek aan deze kerk meer dan waard. En hou je van een uitdaging? Beklim dan de Peperbus, de toren van de kerk. Je wordt beloond met een prachtig uitzicht over de stad. RAVELIJN OP DEN ZOOM KORNEEL SLOOTMANSLAAN De vesting ‘Het Ravelijn’ is een ontwerp van Menno van Coehoorn en dateert uit 1702. Het eiland wordt omringd door aarden wallen en stenen muren en is door een gracht met water omgeven. Dit laatste restant van het uitgebreide vestingstelsel bleek een ingenieus staaltje werk. Niet te trotseren, dacht men toen. Helaas werd in 1747 Bergen op Zoom toch door Franse troepen ingenomen. Het binnenterrein is gerestaureerd en met de drijvende brug is een bezichtiging de moeite waard. WATERSCHANS HAVENDIJK De Waterschans, het oudste vestingwerk van Bergen op Zoom, is teruggekeerd in het landschap. Het vestingwerk is in 1584 aangelegd en verdedigde de haven van Bergen op Zoom. Het vormde een onderdeel van de Zuiderwaterlinie, de langste en meest benutte waterlinie van Nederland. Het gebied is gereconstrueerd volgens tekeningen van 1880. Het bastion en voormalige oesterputten zijn toegankelijk. Het hart van het fort is bereikbaar via een brug en een doorgang in de wallen. SYNAGOGE KOEVOETSTRAAT De synagoge stamt uit 1832 en de middeleeuwse kelders met het mikwe (het rituele bad), het waterbassin en de twee waterputten behoren tot de mooiste in Nederland. Op de vrouwengalerij vind je een aantal originele documenten van Walter Süskind. Hij was een Joodse verzetsheld die honderden Joodse kinderen uit de crèche van de Hollandsche Schouwburg in Amsterdam wist te redden.

32 BEST OF BOZ

WONEN 33 SHANNON EN STANLEY WILLEN NOOIT MEER WEG UIT BERGEN OP ZOOM Zij kwam uit Zegge, hij uit Hoogerheide. Allebei werken ze in Bergen op Zoom, dus besloten ze hier te gaan wonen. “Bergen op Zoom is een stad, maar voelt klein. Als je de stad in gaat, kom je altijd wel een bekende tegen.” Shannon Claessen (26) en Stanley Geilings (25) ontmoetten elkaar in het Interium, waar ze allebei werken. Stanley in het onderhoud van de panden bij Easyspaces, Shannon als mede-eigenaar van Verswijver Interieur concepten. Zij begon zes jaar geleden als stagiaire bij Verswijver en eigenaar Peter Verswijver was zo tevreden over haar, dat hij haar mede-eigenaar maakte. “Dat Stanley en ik allebei voor de familie Verswijver werken gaat prima. Wel hebben we de regel: thuis praten we na het avondeten niet meer over werk. Anders heb je het nergens anders meer over.” Samen gingen ze op zoek naar woonruimte. Maar Stanley wilde eigenlijk helemaal niet weg uit Hoogerheide. “Ik had daar alles: mijn vrienden, familie, vrijwilligerswerk.” “Maar ik wilde geen stap verder dan Bergen op Zoom”, lacht Shannon. “In Zegge waren we meer georiënteerd op Roosendaal en Breda, dus Bergen op Zoom vond ik al heel ver weg.” Ruim twee jaar geleden vonden ze een huurappartement aan de Zuidzijde Haven. Maar na twee jaar waren ze toe aan een koophuis. “Een hele stap”, verzucht Shannon. “Zeker omdat we heel verschillend dachten. Ik zocht eigenlijk een ‘gewoon’ huis, kwam Stanley met dit enorme pand aanzetten.” Dat enorme pand staat aan de Noordzijde Haven, een paar honderd meter van hun vorige appartement en bijna recht tegenover hun werk. Een groot monumentaal pand met drie verdiepingen. “Er moest heel veel aan gebeuren”, vertelt Shannon. “Nog steeds. De benedenverdieping hebben we het eerst aangepakt, zodat we die konden verhuren. Nu werken we aan ons eigen deel. Op zolder maken we drie slaapkamers en een badkamer, en dan kunnen we de middelste verdieping uitbreken tot een grote ruimte, een woonkamer met keuken. Gelukkig is Stanley heel handig, dus dat komt wel goed. We doen het rustig aan, we hebben geen haast. Verbouwen doen we alleen op zaterdag.” Stanley verbouwt met groot enthousiasme. “Als dit klaar is, zou ik het liefst over vijf jaar weer een huis kopen en verbouwen, en dan verhuren. En over tien jaar weer een.” Inmiddels hebben ze het zo naar hun zin, dat ze nooit meer weg willen. In Bergen op Zoom voelen ze zich helemaal thuis. “Waar kun je nou te voet naar het strand, naar de binnenstad, de bowlingbaan en de bioscoop? Van hieruit kan het allemaal. Wat ook zo fijn is: als je vrienden de stad laat zien, is er zoveel over Bergen op Zoom te vertellen, het is echt een stad met geschiedenis. Bovendien heeft het alle voorzieningen van een stad, en toch het fijne ons-kent-ons gevoel van een dorp. We wonen hier geweldig.”

34 BEST OF BOZ AANGENAAM WONEN IN BERGEN OP ZOOM Bergen op Zoom heeft haar inwoners veel te bieden. Uitgestrekte natuurgebieden, een mooie oude binnenstad, tal van monumenten, een breed winkelaanbod, gezellige café’s, restaurants en een theater. Je vindt het er allemaal. Het verenigingsleven bruist, zowel op sportief als cultureel gebied. Sinds de komst van de A4 sta je binnen 30 minuten in het centrum van Antwerpen of Rotterdam. STADSMAKELAAR Op zoek naar een woning, (bedrijfs)kavel of winkelpand? Stadsmakelaar Bergen op Zoom helpt je graag verder. Stadsmakelaar geeft informatie over nieuwbouwprojecten, woningbouw- en bedrijfskavels en de beschikbare winkelpanden in het centrum. Ook verkoopt en verhuurt Stadsmakelaar het vastgoed en gronden van de gemeente Bergen op Zoom. Door nauw contact met makelaars, projectontwikkelaars en overige partijen weet Stadsmakelaar als geen ander wat er in Bergen op Zoom op vastgoedgebied speelt en wat de mogelijkheden zijn. AANGENAAM WONEN De verschillende nieuwbouwprojecten in de gemeente Bergen op Zoom bieden fraaie woningen in steeds een andere karakteristieke setting met alle voorzieningen binnen hardbereik. Behalve nieuwbouw is er ook veel aandacht voor de ontwikkeling van bestaande wijken. Er worden op dit moment verschillende nieuwbouw projecten gerealiseerd. Deze bevinden zich in de wijken ‘de Markiezaten’, ‘Gageldonk’ en ‘ScheldeVesting’. Het aanbod is divers en varieert van eengezinswoningen, herenhuizen, appartementen, villa’s tot vrije kavels om je eigen droomhuis te realiseren. Een actueel en compleet aanbod vind je op de website www.stadsmakelaarboz.nl MARKIEZATEN In de Markiezaten woon je letterlijk tussen water en groen, maar wel vlakbij scholen, sportclubs en een supermarkt. De Markiezaten is ruim opgezet met aansprekende architectuur. Er is veel aandacht voor groen en speelplekken voor kinderen, dus kindvriendelijk en veilig. Door de centrale ligging is zowel het bruisend hart van Bergen op Zoom als de natuur altijd dichtbij. Aan de Markiezaatsweg en Zuiderdreef / Augustakreek komen moderne 2 onder 1 kapwoningen. Deze woningen gaan begin 2020 in de verkoop. SCHELDEVESTING Het grote nieuwbouwproject ScheldeVesting is volop in beweging. De afgelopen jaren werden er al veel nieuwe huiseigenaren blij gemaakt met de oplevering van hun nieuwbouwwoning binnen dit project. Maar klaar is het overkoepelende project ScheldeVesting nog zeker niet. Er wordt nog steeds gebouwd. Het oude havenkanaal is vormgegeven en de Waterschans is gerealiseerd. Tussen de randweg en het Groot Arsenaal komen eengezinswoningen en appartementen. Daarnaast komen in het reeds gerealiseerde gedeelte een woonzorgcomplex, genaamd ‘Paravicini’. De volgende fase, tussen de randweg en oude vissershaven zal op zijn vroegst in 2021 worden gerealiseerd. www.stadsmakelaarboz.nl

WONEN 35

36 BEST OF BOZ

WERKEN 37 ‘KOM JE NOU OP DE FIETS UIT APELDOORN?!’ STADVRACHT RIJDT OP BRUINE BOTERHAMMEN IN PLAATS VAN OP BENZINE In Amsterdam en Rotterdam is het ‘big business’, maar ook in Bergen op Zoom is het steeds normaler als een pakketje bij je thuis wordt afgeleverd door een fietskoerier. Charlie Jumelet bezorgt met zijn bedrijfje Stadvracht pakketjes op de fiets. “In Bergen op Zoom, maar we zorgen ook dat pakjes door heel Nederland gaan.” Dat zorgt weleens voor verwarring: “Mensen denken vaak dat ze pakjes via Stadvracht alleen binnen Bergen op Zoom kunnen verzenden. En een klant heeft me ooit gevraagd, toen hij een pakje uit Apeldoorn kreeg: ‘Kom je nou helemaal uit Apeldoorn fietsen?’” Voor alle duidelijkheid: dat doet Charlie dus niet. Pakjes die van buiten de stad komen of daar bezorgd moeten worden, worden bezorgd in samenwerking met fietskoeriers.nl. Ze worden door een auto op biogas het land door gebracht, naar de lokale fietskoeriers. Die zorgen dat ze op het goede adres aankomen. STEEDS DRUKKER Charlie begon zijn bedrijf een goed jaar geleden. “Toen mijn vrouw en ik ons tweede kindje kregen, werden de geboortekaartjes afgeleverd door een fietskoerier. Dat vond ik zó bijzonder. Dus heb ik met die koerier gepraat, ben eens gaan googelen en raakte helemaal enthousiast.” Charlie doet het naast zijn fulltime baan. “Gelukkig werk ik bij ons familiebedrijf en kan ik mijn tijd zelf indelen.” Inmiddels heeft hij al vijf oproepkrachten. “Vooral om ’s avonds pakjes rond te brengen. Want dat begon me op te breken: overdag werken, en dan ’s avonds ook nog. Bovendien heb ik twee kleine kinderen thuis zitten, die papa ook nog wel eens willen zien.” Met die oproepkrachten is het prima te doen. “Maar fietskoeriers.nl groeit enorm, dus het kan binnenkort best wel eens flink druk worden.” VIJFTIEN KILO AFGEVALLEN De reacties die hij krijgt zijn uitsluitend positief. “Mensen vinden het fijn dat we duurzaam werken en zijn blij met onze service.” Zijn conditie is er het afgelopen jaar zeker op vooruitgegaan. “Ik ben vijftien kilo afgevallen”, lacht hij. “En ik weet nu overal in Bergen op Zoom de weg. Ik ben hier geboren en getogen, maar kom in straten waar ik nog nooit van had gehoord.” Ook met slecht weer stapt hij opgewekt op de fiets. “Ik ben best wel Spartaans, dus regen deert me niet zo.” Hoe hij de toekomst van Stadvracht ziet? “Ik zie nog mogelijkheden genoeg. Er zijn al diverse Bergse bedrijven bij ons aangesloten, maar ik zou bijvoorbeeld ook graag voor apotheken werken. Daar worden dagelijks medicijnen rondgebracht. Kleine pakjes, allemaal met de auto. Dat kan toch veel beter op de fiets gebeuren?” www.stadvracht.nl

38 BEST OF BOZ SUIKERLAB WORDT DABLAB PLANTING THE FUTURE In het pand waar vroeger suikerbieten werden verwerkt, borrelt en bruist het nu van de innovatieve ideeën, onderzoeken en initiatieven. Dit prachtig monumentaal pand staat in Bergen op Zoom bekend als het suikerlab, maar heet sinds kort Dablab, waarbij Dab staat voor Delta Agrifood Business. Minder vlees eten, biologisch en lokaal eten. Allemaal ontwikkelingen die helemaal van deze tijd zijn. In het Dablab zijn diverse bedrijven bezig met een nieuwe kijk op eten. Alles draait hier om agrifood, van het voedsel zelf tot de verpakkingen, van de bodem waar het op geteeld wordt tot de laatste innovaties in de landbouw. Niet zo gek als je bedenkt dat de Zuidwestelijke Delta (Zeeland, Zuid-Holland en West-Brabant) de ideale mix bevat van een rijke agrarische traditie en een historie van (chemische) maakindustrie. Planten en gewassen spelen in ons gebied een belangrijke rol. INSECTEN Dus wat gebeurt er nu eigenlijk in het Dablab? Hier zit bijvoorbeeld Protix, een bedrijf dat eiwitten wint uit gewassen en insecten. Bij het kweken van insecten is de uitstoot van broeikasgassen wel honderd keer lager dan bij een varken of rund, zij vormen dus een duurzame en economisch interessante oplossing voor het wereldvoedselvraagstuk. Een ander voorbeeld is Budelpack. Dit bedrijf is bezig om 3D-foodprinting voor de zorgsector verder te ontwikkelen. Zo worden er bijvoorbeeld worteltjes geprint, die eruitzien en smaken als een echt worteltje, net zo vitaminerijk zijn, maar wel zacht en dus makkelijker eetbaar. Ideaal voor mensen met slikproblemen. Verder zijn er ontwikkelingen op het gebied van bodem- en watervraagstukken, voedselverpakkingen en food. STUDENTEN Een heleboel nieuwe, boeiende ontwik kelingen dus, die hier door bedrijven worden uitgewerkt. Groot voordeel: HAS Hogeschool en Curio (voorheen ROC) zijn ook vertegenwoordigd in Delta Agrifood Business. Contacten met andere scholen en universiteiten zijn inmiddels gelegd. Het onderwijs ondersteunt hierbij de innovaties van het bedrijfsleven, vaak door derde- en vierdejaarsstudenten aan de projecten te verbinden. Projectleider Peter Berben is enthousiast: “In onze regio was de kennisuitvlucht een groot probleem. Te veel studenten gingen elders studeren en keerden niet meer terug naar onze regio. Samen met de gemeente Bergen op Zoom, die het gebouw als faciliteit aankocht, is deze handschoen opgepakt. We zien dat er nu meer partijen aanhaken. Bedrijven als COSUN, Lamb Weston Meijer, ZLTO, RijkZwaan, CZAV en de Rabobank hebben hun steun aan Delta Agrifood Business toegezegd. Zo ontstaan nieuwe samenwerkingen en nieuwe ideeën’’. MOOIE TOEKOMST Op deze prachtige locatie is dan ook veel mogelijk. Er zijn klimaatkassen en laboratoria, vergaderruimten, kantoren en loodsruimte. Alles wat je als agrifoodbedrijf nodig hebt. Bovendien is er een grote diversiteit aan bedrijven, die allemaal op hun eigen manier naar innovaties kijken. Peter Berben: “Het Dablab moet nog verder groeien, maar de toekomst ziet er positief uit. Positief voor de gemeente Bergen op Zoom en voor de hele regio’’.

WERKEN 39 DE GREEN CHEMISTRY CAMPUS OP NAAR EEN GROENERE WERELD Bankjes of verpakkingen van olifantsgras. Verf uit zeewier. Biobased plastic op basis van suikerbietenloof. Allemaal duurzame, groene producten die ontwikkeld worden op de Green Chemistry Campus. Steeds meer mensen beseffen dat het anders moet in de wereld. Zij zien hoe belangrijk hergebruik is, dat fossiele grondstoffen als olie en gas leiden tot klimaatverandering en vervangen moeten worden door groene alternatieven. Daarom zijn veel ondernemers en studenten bezig met nieuwe ideeën en producten. Innovaties die heel belangrijk zijn voor de toekomst, vertelt Petra Koenders, directeur van de Green Chemistry Campus. “Kijk, je hebt afbreekbaar plastic en niet-afbreekbaar plastic. Voor de consument is dat allemaal niet bij te houden, dus komt al het plastic afval op één hoop. Hier wordt gekeken hoe dat anders kan, beter. Zodat we ook dit kunnen scheiden en hergebruiken.” VERGROENING Wat er in Bergen op Zoom gebeurt, wordt door overheden en bedrijven nauwlettend in het oog gehouden. “Hier ontstaan echt baanbrekende ontwikkelingen”, zegt Koenders trots. Een van de belangrijkste onderzoeken is wel het winnen van aromatische chemicaliën uit reststromen. Het op de Campus gevestigde Shared Research Center Biorizon houdt zich hiermee bezig. “Nu haalt de chemische industrie basischemicaliën – die in veel alledaagse producten voorkomen – vooral uit olie. Als dat niet meer hoeft, zijn we niet meer afhankelijk van aardolie, is er minder CO2 uitstoot en kan de chemische industrie verduurzamen. Een enorme stap naar vergroening van onze maatschappij. Grote bedrijven waaronder Covestro, Cargill en SABIC kijken belangstellend mee.” Het is een langdurig proces, geeft ze aan. “Biorizon denkt vanaf 2025 de eerste bio-aromaten op commerciële schaal te kunnen produceren.” UITVLIEGEN De Green Chemistry Campus faciliteert die processen en onderzoeken. Met een pand op het terrein van SABIC, waar ondernemers gebruik kunnen maken van allerlei apparaten en werkruimtes, maar ook van kennis. Heeft een ondernemer een marketingplan nodig, moet een uitvinding worden gepatenteerd of gefinancierd? De Green Chemistry Campus kan erbij helpen. Het gaat dan vooral om innovaties op het gebied van verpakkingen en bouw-gerelateerde producten. “Een idee concreet maken en ‘op de markt brengen’ is nog niet zo eenvoudig”, legt Koenders uit. “Wij kunnen daarbij helpen, onder andere via het programma BioVoice. Grote en kleine bedrijven worden hierbij gekoppeld. Als er een ‘klik’ is, kan het kleine bedrijf een innovatiecontract verdienen, waardoor het verzekerd is van financiële steun, coaching en begeleiding. Het grote bedrijf krijgt een oplossing voor zijn probleem. Win-win dus!” Op een gegeven moment is het de bedoeling dat een ondernemer vanuit de Campus ook weer verder gaat, zegt Koenders. Naar een fabriek of bedrijf, zodat het product ook daadwerkelijk op de markt kan worden gebracht. “Ondernemers moeten uitvliegen.” BANKJES IN HET PARK De Green Chemistry Campus werkt samen met allerlei bedrijven, overheden, scholen en kennisinstellingen in Brabant, Zeeland en Zuid-Holland: de Biobased Delta. De gemeente Bergen op Zoom ondersteunt het initiatief, samen met de provincie Noord-Brabant en de regionale ontwikkelingsmaatschappij REWIN. “Voor bedrijven geeft dat vaak vertrouwen”, zegt Dietmar Lemmens van de gemeente Bergen op Zoom. “Bovendien kunnen we soms nét wat extra’s doen. Zo is er bijvoorbeeld het bedrijf Vibers. Dat maakt onder andere lichtgewicht betonnen producten waarin olifantsgras is verwerkt, zoals bankjes. Door als eerste afnemer (‘launching customer’) dit nieuwe product af te nemen, gaven we dit bedrijf nét het duwtje dat nodig was. Deze bankjes staan in het Anton van Duinkerkenpark. Sindsdien maakt het bedrijf flinke stappen. Vibers is echt een van de successtory’s van de Green Chemistry Campus.”

40 BEST OF BOZ

ACTIEF 41 VAN VUILSTORT TOT MOUNTAINBIKEPARCOURS FIETSEN OP COL DU KRAGGE Voor fietsers is de bosachtige omgeving van Bergen op Zoom een waar walhalla. Om op een zonnige zomermiddag een toertje te rijden met de picknickmand achterop, maar ook voor de stoerdere mountainbikers. Sinds kort heeft Bergen op Zoom er wel een heel bijzondere mountainbikeroute bij: de Col du Kragge. Waar vroeger de Bergse vuilstort lag, is nu een uitdagend parcours gerealiseerd in een prachtig natuurgebied. Het hoogste punt van Col du Kragge is 30 meter hoog en daarmee meteen het hoogste punt van de Brabantse Wal. De totale route is ruim vijf kilometer met scherpe bochten, hindernissen en steile paadjes zigzag over de berg. Een echte uitdaging dus! Werd hier vroeger het afval van de Bergenaren gestort, inmiddels is het 23 hectare grote terrein helemaal geïntegreerd in de natuur. Daar wordt nog steeds aan gewerkt: zo worden een aantal hectaren ingezaaid met speciaal samengesteld inheems zaadmengsel, wat moet zorgen voor meer insecten, en dan vooral bijen en vlinders. Verder wordt er zo’n 1,5 kilometer gemengde inheemse hagen aangeplant en zijn de hekwerken weggehaald, waardoor het beter toegankelijk is voor reeën en ander wild. Je kunt in het gebied niet alleen mountainbiken, maar ook fietsen en wandelen. Diverse partijen hebben inmiddels interesse getoond in dit project, onder andere om er een professioneel testterrein van te maken. Het parcours is ontworpen door Patrick Jansen van Tracks&Trails. Bij het ontwerp is rekening gehouden met de mogelijkheid om in de toekomst hier ook nationale en internationale wedstijden te organiseren. De ingang van Col du Kragge ligt tegenover Bergsebaan 27

42 BEST OF BOZ ONTDEK DE NATUUR VAN DE BRABANTSE WAL Voor natuurliefhebbers is er rondom Bergen op Zoom genoeg te ontdekken. De stad is aan alle kanten omringd door bos, heide en water. NATUURPOORT STAYOKAY Bij Natuurpoort Stayokay vind je de bossen en heide op landgoed Lievensberg. Loop er eens over het blotevoetenpad, ga van boomtop tot boomtop in het klimbos of maak een wandeltocht door de bloeiende heide. En heb je zin in een hapje of een drankje: er zijn diverse leuke horecagelegenheden om even uit te rusten. Bij ’t Appeltje kunnen kinderen heerlijk in de speeltuin (met kabelbaan) spelen terwijl jij op het terras zit, bij Villa Heidetuin kun je terecht voor een lunch of drankje en Stayokay en Natuurpodium Brabantse Wal zijn het ideale begin- en eindpunt van een wandel- of fietstocht. Hier vind je ook de vaste expositie ‘Natuur & Duurzaamheid op de Brabantse Wal’, geschikt voor jong en oud om op een leuke en interactieve manier de omgeving te leren kennen. — BALSEDREEF / BOSLUSTWEG LEPELAARS & FLAMINGO’S Ook ten zuiden van Bergen op Zoom ligt een prachtig natuurgebied bij bezoekerscentrum De Kraaijenberg. Dit grenst aan het Markiezaatsmeer, waar regelmatig lepelaars en zelfs flamingo’s neerstrijken. Je zult versteld staan van de vogelrijkdom in dit gebied. Runderen en IJslandse paarden zorgen dat het gebied niet helemaal dichtgroeit. Langs het pad naar de vogelkijkhut aan de rand van het meer wemelt het in het voorjaar van de orchideeën en in het bezoekerscentrum zijn wisselende exposities over planten en dieren uit dit gebied te zien. Naast het bezoekerscentrum staat bovendien een uitkijktoren, die je kunt beklimmen en vanwaar je een adembenemend uitzicht hebt op de omgeving. — FIANESTRAAT

ACTIEF 43 BIJNA VERDWENEN, MAAR NU WEER IN VOLLE GLORIE Bergen op Zoom droeg vroeger de geuzennaam La Pucelle, omdat het van alle vestingsteden de meest onneembare was. Dit was deels te danken aan de West Brabantse Waterlinie, die nog uit 1628 stamt en onderdeel is van de Zuiderwaterlinie, waaronder 11 vestingsteden vallen. Bergen op Zoom, Steenbergen, maar ook Breda, Willemstad, Heusden en Den Bosch. Deze linie bestond uit een aantal forten, waarbuiten het land bij een aanval onder water werd gezet. Niet even, maar wel twee eeuwen lang: van 1628 tot ongeveer 1832. Hiermee werd de handelsroute van Zeeland naar Holland beschermd. Tot zo’n tien jaar geleden was de Waterlinie bijna onzichtbaar. Overwoekerd door gras en struiken, vergaan door de tijd. Maar vanaf 2010 zijn de forten en vestingwerken gerestaureerd. Daarbij zijn er bergen verzet, letterlijk. Ten noorden van Bergen op Zoom is Fort de Roovere helemaal in ere hersteld. Veel fietsers en wandelaars weten het gebied te vinden. Er loopt een route van 2 km om het fort heen, maar wie verder wil, kan met een wandelroute van 18 kilometer de hele linie ontdekken. Bij Fort de Roovere trekken de bijzondere uitkijktoren Pompejus en de Mozesbrug, waarbij je als het ware dwars door het water loopt, bezoekers van heinde en verre. Kom je ook eens kijken? — SCHANSBAAN/LIGNEWEG, HALSTEREN

44 BEST OF BOZ BERGEN OP ZOOM EN KINDEREN: ONTDEKKEN, SPELEN, KLIMMEN… Ook voor de allerkleinsten is Bergen op Zoom een heerlijke stad om te bezoeken! Van pratende prullenbakken tot uitgezette speurtochten en het beklimmen van de Peperbus: er kan genoeg in de Bergse binnenstad. STADSSTENENSPEURTOCHT Met het gezin de stad in? Ga dan even langs de VVV voor de Stadsstenen Familie Speurtocht en ontdek op een leuke manier de bijzondere plekjes van de stad. De Stadsstenen Speurtocht bestaat uit een routebeschrijving en een opdrachtkaart met grappige doe-, denk-, en zoekopdrachten. De route loopt dwars door het centrum van Bergen op Zoom, dus je komt ook langs alle leuke winkeltjes, speelfonteinen én een ijssalon! En zijn de monumenten open? Dan ben je welkom om een kijkje binnen te nemen. Na het lopen van de route en het beantwoorden van de vragen, ontvangen de kinderen bij VVV Brabantse Wal een leuk presentje! BEKLIM DE PEPERBUS Beklim de 183 treden van de Peperbus: de kerktoren van de Sint Gertrudiskerk aan de Grote Markt in Bergen op Zoom. Eenmaal boven geniet je van het prachtige uitzicht! Bij helder weer kun je zelfs tot Antwerpen kijken. Gidsen wijzen je de weg en weten alles over de Sint Gertrudiskerk. Weer terug beneden ontvang je een officieel ‘Ger van de Gertrudis’ beklimmingsdiploma. Breng ook eens een bezoek aan het Oude Stadhuis en de Gevangenpoort. Ook daar kun je meedoen aan een speurtocht en kun je een diploma verdienen! — GROTE MARKT 10 0164 277 482 WWW.VVVBRABANTSEWAL.NL

ACTIEF 45 SPEURTOCHTEN MARKIEZENHOF Het Markiezenhof heeft toffe speurtochten die je het hele jaar kunt doen! Tijdens de speurtocht ‘Reis door het Paleis’ ga je opzoek naar schatkisten vol verhalen en geheimen en voer je opdrachten uit. Kraak de geheime code en misschien win je wel een prijs. Als je kiest voor de speurtocht ‘Koffer Vol’ ga je gewapend met een koffer op ontdekkingsreis door de zalen en gangen van het voormalige stadspaleis. Tot slot kun je ook op de kermiszolder op ontdekking met de speurtocht ‘Zwieren, zwaaien en rondjes draaien’. Deze speurtocht hoort bij de miniatuurkermis. Er zijn ook ouderwetse kermisautomaten en zelfs een echt draaiorgel. Kun jij de spannende raadsels oplossen? BIG BELLY SPEURTOCHT Al deze activiteiten zijn een walhalla voor de kleintjes in Bergen op Zoom. Maar er is nog meer! Zo zijn er ook twaalf pratende vuilnisbakken in de binnenstad geplaatst. Big Belly’s, noemen we ze. Met allemaal een eigen naam. Van Minstreel tot de Stadsomroeper en de Professor. Om deze prullenbakken heen is een speurtocht uitgezet door de stad. Met deze speurtocht langs vrolijke, pratende prullenbakken wordt het weer een feestje om onze stad schoon te houden. De gratis speurtocht kun je afhalen bij VVV Brabantse Wal. KOREN MARKT 1. MINSTREEL 2. 1 4 2 LIEVEVROUWESTRAAT 5 3 10 9 7 8 6 12 11 STADSOMROEPER 3. KNUTSELMEISJE 4. FREULE 5. PROFESSOR 6. TROL 7. NAR 8. HEKS 9. BIG BELLY 10. KABOUTER 11. STRAATKAT 12. PRINCES GOUVERNEMENTS PLEIN ZUIVELSTRAAT GROTE MARKT TRAAT BOSSTR. KO SCHOOLSTRAAT ST.JOSEPHSTRAAT ARNOLDUS ASSELBERGSSTRAAT EENBERGSESTRAAT HOFSTRAAT LINDEBAAN OUTERS PENSTRAAT LOMBARDENSTRAAT KLEINE KERKSTRAAT RAAT B WASSENAARSTRAAT NIEUWSTR. KOEVOETSTRAAT MOEREGREBSTRAAT BEURS PLEIN THALIA PLEIN WOUWSESTRAAT T KERKSTRAAT VAN DER RIJTSTRAAT KORENBEURSSTRAAT FLUWELENBROEK STRAAT STRAAT HOOGSTRAAT ST. JOSEPH PLEIN KREMERSTRAAT ST. ANNASTRAAT POTTERSTRAAT FORTUINSTRAAT ZUIDMOLENSTRAAT BLAUWEHANDSTRAAT ENGELSESTRAAT GEWELDIGERSTRAAT ST. CATHARINA PLEIN LONDON Illustraties: Bureau Snor

46 BEST OF BOZ KIDS ACTIEF In Bergen op Zoom hoeven kinderen zich absoluut niet te vervelen. Zij kunnen overdekt spelen, naar de kinderboerderij, fruit plukken, zwemmen of een spannende speurtocht door de stad of in het Markiezenhof maken. En wat denk je van een bezoek aan een molen en lekker op blote voeten in het bos lopen? Bergen op Zoom biedt allerlei leuke activiteiten het hele jaar door! BLOTE VOETENPAD Wandelen in de natuur is met kinderen altijd een succes. Het Blote Voetenpad maakt wandelen in het bos nog leuker. Volg het 2,5 km lange parcours dat kriskras door Landgoed Lievensberg loopt. Met je blote voeten voel je het warme mulle zand van de open vlakte of de vochtige zompige ondergrond van het bos. De modder tussen je tenen veeg je gewoon af aan het zachte mos. Op het pad met de kleine scherpe steentjes verleg je jouw grenzen, terwijl het boomstammetjespad een beroep doet op je evenwichtsgevoel. Dus schoenen en sokken uit en genieten maar! Want met het Blote Voetenpad beleef en voel je het bos op een unieke manier. Haal de folder bij VVV Brabantse Wal. ––––––––––––– BALSEDREEF 5 ZWEMMEN Ga je mee van de glijbaan? In zwembad de Schelp vind je veel leuke speelelementen waaronder een superwaterglijbaan, familieglijbaan, stroomversnelling en duikplank. Vanaf voorjaar 2020 vind je naast het zwembad Skill’s Garden; sport- en speelfaciliteiten, waar je gratis gebruik van kunt maken. Is het lekker warm buiten en wil je een verkoelende duik nemen? Ga dan naar zwembad de Melanen in Halsteren. Hier is het goed vertoeven, met een gezellig buitenterras, een mooie lig-speelweide, een groot peuteren kleuterbad en een ondiep- en diepbad met springkuil. ––––––––––––– DE BOULEVARD NOORD 45 BERGEN OP ZOOM LANGSTRAAT 7, HALSTEREN 0164 230 799 WWW.ZWEMBADDESCHELP.NL NATUURPODIUM Hét vertrekpunt voor het leren, beleven en ontdekken van de Brabantse Wal. Een educatief bezoekerscentrum voor jong en oud met wisselende exposities, waardoor je van alles leert over de Brabantse Wal. Wil je op avontuur? Download dan de gratis Natuurpodium Expeditie App en kies voor expeditie Binnenschelde of expeditie Lievensberg. Verzamel zo veel mogelijk punten door het maken van foto’s, te luisteren en kijken, en nog veel meer. Na afloop ben je helemaal op de hoogte van alle beestjes, bomen, geschiedenis en cultuur van deze omgeving. ––––––––––––– BOSLUSTWEG 1 0164 256 387 WWW.NATUURPODIUM.NL

ACTIEF 47 FRUIT PLUKKEN BIJ FRANKEN FRUIT Net buiten het centrum, tussen de bossen van Landgoed Lievensberg, vind je het tuindersbedrijf van de familie Franken. In het fruitwinkeltje kun je tijdens het seizoen veel verschillende soorten groenten en fruit kopen. Het grootste deel wordt zelf gekweekt en bijna dagelijks geplukt, zodat je altijd verse producten koopt. Het allerleukste is dat je verschillende producten zelf mag plukken. Dit maakt een bezoekje aan het bedrijf wel heel bijzonder! ––––––––––––– BALSEDREEF 1 0164 244 451 WWW.FRANKENFRUIT.NL SINT ANTONIUSMOLEN Net buiten de dorpskern aan de Halsterseweg torent een witte ronde stenen bergkorenmolen boven de bebouwing uit. De molen en het molenwinkeltje zijn elke woensdag, vrijdag en zondag open van 13 tot 17u en zaterdag vanaf 10u. De molen is dan te bezichtigen en de molenaar vertelt je alles over de werking van de molen. Kom je met een groep en wil je een rondleiding, meld je dan vooraf aan bij de molenaar. In het winkeltje kun je lekkere producten voor thuis kopen. ––––––––––––– HALSTERSEWEG 57, HALSTEREN 06 123 022 92 WWW.ANTONIUSMOLEN.NL DE KRAAIJENBERG Bezoekerscentrum de Kraaijenberg van Brabants Landschap is gelegen aan het Markiezaatsmeer. Op loopafstand van het bezoekerscentrum vind je de vogelobservatiehut en de uitkijktoren, die je kunt beklimmen. Het bezoekerscentrum is ‘gerestyled’ voor de ‘next generation’. Bijzonder aan het centrum is dat kinderen centraal staan. Zij leren, ontdekken en beleven het Markiezaatsmeer; één van de vogelrijkste broedgebieden van Nederland aan de voet van de Brabantse Wal. ––––––––––––– FIANESTRAAT 21 0164 235 210 WWW.BRABANTSLANDSCHAP.NL KLIMBOS Met zeven verschillende klimroutes met bruggen, netten, lianen en tokkelbanen is Klimbos Brabantse Wal een fantastische belevenis in een prachtig bosgebied. Voor kinderen vanaf 7 jaar is het Junior Klimbos een echte uitdaging. Het is geschikt voor iedereen die met gestrekte armen 1.30 meter haalt. Kinderachtig? Zeker niet! Je gaat met beide benen van de grond op 3 tot 5 meter hoogte en komt meer dan 35 overspanningen tegen. ––––––––––––– BOSLUSTWEG 1 088 554 66 36 WWW.KLIMBOSBRABANTSEWAL.NL

48 BEST OF BOZ

ACTIEF 49 BINNENSCHELDE Aan de Binnenschelde is vanalles te beleven! Op zomerse dagen kun je hier aan het strand of bij een van de strandtenten aan de Boulevard vertoeven. Fietsers en wandelaars genieten tijdens een rondje van 7 kilometer rondom de Binnenschelde van het prachtige uitzicht. En je kunt er allerlei sportieve activiteiten ondernemen. Van skeeleren tot zeilen en van kanoën tot zwemmen; het kan er allemaal! Illustratie: Cees Boot

50 BEST OF BOZ

ACCOMMODATIES 51 Fletcher Hotel-Restaurant Stadspark **** Hotel aan de Schelde Voor een prachtig uitzicht over de Binnenschelde moet je in dit hotel verblijven. Vanaf hier is Bergen op Zoom en omgeving goed te ontdekken. Het historische stadscentrum is op loopafstand en de nabij gelegen recreatieplas biedt mogelijkheden voor zwemmen, surfen, wandelen en fietsen. Wil je liever van een relaxed verblijf genieten, dan heeft het hotel een volledig uitgerust wellness center. Dit hotel beschikt over 87 kamers. Alle kamers beschikken over airconditioning. GERTRUDISBOULEVARD 200 / BERGEN OP ZOOM 0164 260 202 / WWW.FLETCHERSTADSPARKHOTEL.NL Hotel Old Dutch *** “Van huis, toch thuis!” Het centraal gelegen hotel ligt om de hoek van het treinstation, in het verlengde van een gezellige winkelstraat. Ouderwetse gastvrijheid en modern comfort komen samen in dit statige rijksmonumentale pand. Het hotel beschikt over 11 sfeervolle en warme kamers welke in 2016 zijn gerenoveerd. Wanneer je hier aankomt voelt het als thuiskomen. Sportief en met de fiets gekomen? Deze wordt hier gratis en veilig gestald en eventueel opgeladen. STATIONSSTRAAT 29-31, BERGEN OP ZOOM 0164 271 888 / WWW.HOTEL-OLDDUTCH.NL Grand Hotel De Draak & Résidence Dagmara **** Het oudste hotel van Nederland In het hart van Bergen op Zoom bevindt zich op de Grote Markt het historische gebouw van hotel de Draak. Dit pand heeft in de veertiende en vijftiende eeuw als een van de weinige in Bergen op Zoom twee stadsbranden overleeft. Wanneer je in het hotel bent, waan je je in sferen van weleer met hedendaags comfort. Hotel de Draak beschikt over 62 unieke kamers. In restaurant Hemmingway kun je genieten van culinaire hoogstandjes, en in de wellness & spa kom je heerlijk tot rust. GROTE MARKT 30 EN 36-38, BERGEN OP ZOOM 0164 252 050 / WWW.HOTELDEDRAAK.NL

52 BEST OF BOZ Tulip Inn *** Overnachten in een rijksmonument Tulip Inn Bergen op Zoom is gevestigd aan de rand van de oude vestingstad. Het hotel is gebouwd in 1930 en staat mede door haar karakteristieke uitstraling te boek als rijksmonument. Met 95 kamers, variërend van eenpersoons kamers tot ruime suites en appartementen, is het een uitermate geschikte locatie voor zowel een weekendje weg als voor een aangenaam langdurig verblijf. Voor een drankje en een praatje kun je terecht in de gezellige hotelbar, de sfeervolle lounge of bij mooi weer op het terras. ANTWERPSESTRAAT 56 / BERGEN OP ZOOM 0164 820 000 / WWW.TULIPINNBERGENZOOM.NL B&B Suite de Noordt Liefde tot aan de sterren en daar voorbij Vroeger was hier de haven van Bergen op Zoom, in de straat kun je dat nog steeds terug zien. Wanneer je de bed & breakfast binnenloopt voel je de charme van een authentiek jaren ‘20 pand. Suite De Noordt heeft twee suites, een daarvan heeft een dak met uitzicht op de sterrenhemel. Voor pas getrouwde koppels heeft Suite De Noordt een speciaal arrangement, de suite wordt omgetoverd tot een romantische beleving. NOORDZIJDE HAVEN 6 / BERGEN OP ZOOM 06 301 863 32 / WWW.SUITEDENOORDT.NL B&B Slapen op 11 Alle privacy die je kunt wensen Op 1 minuut loopafstand van het historische centrum van Bergen op Zoom, het prachtige Anton van Duinker kenpark, het Ravelijn en station vind je B&B Slapen op 11. Door de eigen opgang heeft de B&B alle privacy die je kunt wensen. Bij binnenkomst zorgen de eigentijdse, luxe inrichting en het dakterras met uitzicht op de bijzondere torentjes van het centrum ervoor dat je er meteen helemaal uit bent. BREDASESTRAAT 11 / BERGEN OP ZOOM 06 144 765 97 / WWW.SLAPENOP11.NL

ACCOMMODATIES 53 B&B Stadshart Ruimte en rust op loopafstand van de binnenstad B&B Stadshart is centraal gelegen in Bergen op Zoom. In slechts 3 minuten sta je op de Grote Markt en op 10 minuten loopafstand ligt de Binnenschelde met boulevard. Alle voorzieningen zoals winkels, horeca, restaurants, bezienswaardigheden en bioscoop zijn op loopafstand. In alle privacy kun je hier heerlijk tot rust komen in een eigen appartement. AUVERGNESTRAAT 41 / BERGEN OP ZOOM 06 489 806 47 / WWW.BBSTADSHART.NL Stayokay Bergen op Zoom Waar duurzaamheid hoog in het vaandel staat Wie van een bosrijke omgeving houdt, voelt zich helemaal op z’n plek bij Stayokay. Het aan de Natuurpoort gelegen hostel is het startpunt voor menig buitenactiviteit. Wanneer het om eten en drinken gaat is de Stayokay erg duurzaam bezig, alles is biologisch of fairtrade. Groente en fruit komen van Nederlandse boeren. Dit hostel beschikt zowel over gedeelde als privékamers, maar ook kleine appartementen. BOSLUSTWEG 1 / BERGEN OP ZOOM 0164 233 261 / WWW.STAYOKAY.COM/BERGENOPZOOM Grand Café Hotel de Bourgondiër *** Genieten van het rijke leven Midden op de Grote Markt vind je Grand Café Hotel de Bourgondiër. Hier kun je volop genieten van het Bourgondische leven en van prachtige hotelkamers tot heerlijk eten. Vanuit dit hotel is er goed zicht op een aantal monumenten op de Grote Markt zoals de Sint Gertrudiskerk en theater de Maagd. Het hotel beschikt over dertien stijlvol ingerichte kamers. Met het terras op het zuiden schijnt hier bijna altijd de zon! GROTE MARKT 2-3 / BERGEN OP ZOOM / 0164 254 000 WWW.GRANDCAFEHOTELDEBOURGONDIER.NL

54 BEST OF BOZ TOERISTISCH ABC STEENBERGSESTRAAT 6 (in stadspaleis het Markiezenhof) 4611 TE BERGEN OP ZOOM T. 0164 277 482 E. INFO@VVVBRABANTSEWAL.NL I. WWW.VVVBRABANTSEWAL.NL VOLG ONS OOK OP BEZOEKERSCENTRA Bezoekerscentrum de Kraaijenberg Fianestraat 21, 0164 235 210, www.brabantslandschap.nl Natuurpodium Brabantse Wal Boslustweg 1, 0164 256 387, www.natuurpodium.nl BIOSCOOP Cinema Kiek in de Pot Burg. Van de Laarstraat 25, 0164 254 886, www.c-cinema.nl BOWLING Bowling & Resto-Lounge Markiezaatsweg 25, 0164 657 572, www.bowlingbergenopzoom.nl BROM-FIETSENSTALLING FIETSEN/BROMFIETSEN Pastoor Joorenplein Camerabewaking / gratis NS Fietsenstalling Stationsplein 2 Onbewaakt (gratis)/bewaakt (niet gratis) FIETSEN Sint Annastraat 12 Bewaakt / gratis. Tevens verhuur van buggy’s, gratis gebruik van kluisjes en openbaar toilet. ESCAPEROOM Escape the Gate Lievevrouwestraat 60, 0164 277 482, www.gevangenpoortboz.nl Escaperoom De Kelder van de Maagd Grote Markt 33, 0166 617 033, www.uitjeinjouwstad.nl Escaperoom 0164 Kortemeestraat 18, www.escaperoom0164.nl FIETSVERHUUR Hermes Fietsen Antwerpsestraatweg 25/27, 0164 241 844, www.hermespassievoorfietsen.nl Kees de Mooij Fiets & Fitness Zuid-Oostsingel 43, 0164 240 964, www.keesdemooij.nl Stayokay Bergen op Zoom Boslustweg 1, 0164 233 261, www.stayokay.com/bergenopzoom Het Poortje Fietsen Dorpsstraat 47, Halsteren, 0164 683 405, www.hetpoortjefietsen.nl Multi-Bikes Kerkstraat 59, Lepelstraat, 0164 681 328, www.multi-bikes.nl NS Stationsplein 2, www.ns.nl Klimbos Brabantse Wal Boslustweg 1, 088 554 6636 www.klimbosbrabantsewal.nl GALERIEËN Alles over actuele exposities lees je op www.vvvbrabantsewal.nl GOLF Golfbaan Wouwse Plantage (18 holes) Zoomvlietweg 66, 0165 377 100, www.golfwouwseplantage.nl Bosgolf Stayokay Boslustweg 1, 0164 233 261, www.stayokay.com/bergenopzoom Midgetgolf Meilust Heesterbos 2, 06 826 247 60, www.midgetgolf-meilust.nl Midgetgolfbaan Halsteren Langstraat 5, 0164 851 888, www.eeterijdemelanen.nl Glow in the Dark Crazy Golf Markiezaatsweg 25, 0164 657 572, www.bowlingbergenopzoom.nl INDOORSKI / KLIMMEN Ego Indoor Ski Oude Wouwsebaan 14, 0164 211 495, www.egoindoorski.nl KINDERBOERDERIJ De Nieuwe Drenck Zuidgeest 17, 0164 265 745, www.denieuwedrenck.nl KLIMBOS Klimbos Brabantse Wal Boslustweg 1, 088 554 6636, www.klimbosbrabantsewal.nl LANDGOEDEREN/TUINEN Landgoed Lievensberg & Heidetuin Balsedreef Landgoed De Beek De Beeklaan, Halsteren Landgoed De Hertgang Klaverblokken 18, Halsteren, 0164 683 801, www.dehertgang.nl MANEGES Manege Molenzicht Boslustweg 15a, 0164 236 081, www.manegemolenzicht.nl

TOERISTISCH ABC 55 Manege De Paardenhoeve Verlengde Zandstraat 7, 0164 236 339, www.manegedepaardenhoeve.nl MARKTEN Algemene Warenmarkt Wouwsestraat, Van der Rijtstraat, Stationsstraat, Korenbeursplein donderdag 09.00 – 17.00 MOLENS Molen De Twee Vrienden Oude Huijbergsebaan 227, 0164 683 560 Sint Antoniusmolen Halsterseweg 57, Halsteren, 0164 684 237, www.antoniusmolen.nl MUSEA De Gevangenpoort Lievevrouwestraat 60, 0164 277 077, www.gevangenpoortboz.nl Het Markiezenhof Steenbergsestraat 8, 0164 277 077, www.markiezenhof.nl PLUKTUIN La Fleur Balsedreef 1, 06 384 285 74, www.pluktuinlafleur.nl POPPODIUM Gebouw-T Wilhelminaveld 96, 0164 253 122, www.gebouw-t.nl SNOOKER/POOL/BILJART ’t Provoosthuis Potterstraat 36, 0164 257 978 SPEELTUINEN Partycentrum ’t Appeltje Balsedreef 5, 0164 257 949, www.hetappeltje.nl De Nieuwe Drenck Zuidgeest 17, 0164 265 745, www.denieuwedrenck.nl Monkey Town (indoor) Langstraat 5, Halsteren, 0164 851 888, www.monkeytown.eu/bergenopzoom STADSWANDELING Op eigen gelegenheid aan de hand van het boekje Historische Stadswandeling of een van de themawandelingen verkrijgbaar aan de balie van VVV Brabantse Wal. Groepen onder leiding van een gids van Stichting Bezichtiging Monumenten (SBM), op aanvraag via VVV Brabantse Wal. THEATER Theater De Maagd Grote Markt 32, 0164 280 555, www.demaagd.nl TENNIS Sportcentrum De Karmel Karmel 4, 0164 254 777, www.sportcentrumdekarmel.nl WELLNESS Blue Wellness (gevestigd in het Fletcher Hotel Stadspark) Gertrudisboulevard 200, 0164 242 520, www.bluewellnessstadspark.nl ZWEMMEN Zwembad De Schelp (overdekt) De Boulevard Noord 45, 0164 230 799, www.zwembaddeschelp.nl Zwembad De Melanen (openlucht) Langstraat 7, Halsteren, 0164 683 553, www.zwembaddeschelp.nl OVERNACHTEN HOTELS EN B&B’S Hotel De Draak Grote Markt 30+36-38, 0164 252 050, www.hoteldedraak.nl De Bourgondiër Grote Markt 2-3, 0164 254 000, www.grandcafehoteldebourgondier.nl Van Ee Beursplein 5, 0164 299 500, www.hoteleetcafevanee.nl Hotel Old Dutch Stationsstraat 29-31, 0164 271 888, www.hotel-olddutch.nl Fletcher Hotel Stadspark Gertrudisboulevard 200, 0164 260 202, www.fletcherstadsparkhotel.nl Tulip Inn Bergen op Zoom Antwerpsestraat 56, 0164 820 000, www.tulipinnbergenopzoom.nl Hotel De Blauwe Vogel Stationsplein 5-7, 0164 237 772, www.hoteldeblauwevogel.nl B&B De Stadspoort Gevangenpoortstraat 2a, 0164 250 035, www.bbstadspoort.nl B&B Suite De Noordt Noordzijde Haven 6, 06 301 863 32, www.suitedenoordt.nl B&B van Elewout Halsterseweg 308, 0164 210 155, www.bnbvanelewout.nl B&B Stad en Wal Canadalaan 1, 06 340 113 12, www.stadenwal.nl Villa Heidetuin Balsedreef 4, 06 547 385 45, www.villaheidetuin.eu B&B Stadshart Auvergnestraat 41, 06 122 761 44, www.bbstadshart.nl B&B de Vijver Vijverdonk 19, Halsteren, 06 838 331 18, www.bbdevijver.nl HCR De Ram Steenbergseweg 1, Halsteren, 0164 682 350, www.hotelderam.nl B&B Op de Brabantse Wal Kannewielseweg 16b, Halsteren, 0164 687 617, www.opdebrabantsewal.nl B&B Van Harte Moeregrebstraat 33, 06 481 198 63, www.dehemelboz.nl B&B Hoeve Hildernisse Hildernisse 1, 0164 655 868, www.hoevehildernisse.com

56 BEST OF BOZ EETGELEGENHEDEN Slapen op 11 Bredasestraat 11, 06 144 765 97, www.slapenop11.nl B&B De Zinken Gieter Steenovenweg 6, 06 249 139 78, www.benbdezinkengieter.nl B&B Aan huisje 49 Hippocrateslaan 49, 06 538 538 81, www.aanhuisje49.nl B&B Rozenhof Parallelweg 108, 06 397 829 41, www.rozenhofbergenopzoom.nl B&B DownTown 46 Steenbergsestraat 46, 06 255 426 91, www.downtown46.nl HOSTEL Stayokay Bergen op Zoom Boslustweg 1, 0164 233 261, www.stayokay.com/bergenopzoom GROEPSACCOMMODATIES Stayokay Bergen op Zoom Boslustweg 1, 0164 233 261, www.stayokay.com/bergenopzoom Molenzicht Boslustweg 15a, 0164 236 081, www.manegemolenzicht.nl Vakantieboerderij Zomerhof Groenewoudseweg 22, 0164 256 376, www.zomerhof.eu CAMPINGS Camping de Dassenplas Laagweg 6, 0165 307 774, www.dassenplas.nl Camping De Bergse Hoeve Bergsebaan 44, 0164 240 830, www.bergsehoeve.nl Minicamping De Nieuwe Drenck Zuidgeest 17, 0164 265 745, www.denieuwedrenck.nl Camping Zoomland Weststraat 8, 0165 379 279, www.camping-zoomland.nl Camping Uit en Thuis Heimolen 56, 0164 233 391, www.campinguitenthuis.nl Camperplaats (openbaar) Boulevard Noord JACHTHAVEN W.V. De Schelde Vermuidenweg 6, 0164 237 472, www.wvdeschelde.nl A Indiaas Tandoori Handi Antwerpsestraat 1, 0164 855 118 A Jasmijn Antwerpsestraatweg 211, 0164 245 201 A Lotus Dorpsstraat 172, Halsteren, 0164 682 940 A Tai Tin Casper Fagellaan 71, 0164 260 089 A/FF De Kombuis Vogelaar 31-32, 0164 630 566 AF Maza Koepeldwarsstraat 4, 0164 253 097 B Bistroclub De Stadsburger Zuivelstraat 3, 0164 745 492 BR De Berk Bemmelenberg 21, 0164 238 751 BR Brasserie Leijnse Grote Markt 4, 0164 245 822 BR ’t Geheim van Bergen Bosstraat 20, 0164 653 943 BR In de Dikke Daan / Canise Meeussenstraat 13, 0164 281 020 BR Saus De Boulevard 65, 0164 856 779 BR Restaurant In De Zeeland Markiezaatsweg 25, 0164 657 572 BR Villa Heidetuin Balsedreef 4, 06 547 385 45 BR Marco’s Intermezzo Stationsstraat 33, 0164 255 557 BR La Pucelle Hofstraat 2, 0164 266 445 BR Het Ministerie van Eten en Drinken Zuidzijde Haven 39, 0164 820 391 BR La Place Wouwse Tol Mastendreef 85, 0165 301 710 BR Restaurant Oase Fortuinstraat 3, 06 524 110 10 BR 1633 Eten & Drinken Dorpsstraat 22, Halsteren, 0164 652 775 E Bij Betty Steenbergsestraat 9, 06 266 158 92 E Van Ee Beursplein 5, 0164 299 500 E Stadsbrasserie Thalia Koevoetstraat 31, 0164 239 679 E Eetwinkel De Hollandsche Tuyn Huijbergsestraat 14, 0164 266 011 E Stayokay Bergen op Zoom Boslustweg 1, 0164 233 261

TOERISTISCH ABC 57 E/GR Fort Smakelijk Bernadettestraat 4, 0164 854 433 F ’t Spuihuis Spui 1, 0164 233 196 F Hemingway Grote Markt 36, 0164 252 050 F Moerstede Vogelenzang 5, 0164 258 800 F De Hemel Moeregrebstraat 35, 0164 210 108 F Hotel De Ram Steenbergseweg 1, Halsteren, 0164 682 350 F De Drempel Oudeweg 3, Halsteren, 0164 685 988 F Fletcher Hotel Stadspark Gertrudisboulevard 200, 0164 260 202 F Bij de Coninck Bosstraat 17, 06 515 905 45 FF ’t Strandhuys De Boulevard 55, 0164 260 222 FF Broodjeszaak Het 4de Fortuinstraat 13, 0164 255 745 FF De Zalm Bosstraat 11-13, 0164 242 983 FF McDonald’s De Boulevard Noord 8, 0164 263 720 FF Volkan Potterstraat 45, 0164 257 717 FF ’t Singeltje Noordsingel 188, 0164 251 849 FF Showboat Zuivelstraat 51, 0164 238 635 FF Willy’s Steenbergsestraat 5, 0164 247 971 FF ’t Luifeltje Williamstraat 33, 0164 249 526 FF De Ruif Blokstallen 2f, 0164 657 584 G Athene Fortuinstraat 18, 0164 266 604 G Delphi Grote Markt 25, 0164 258 387 G Knossos Lievevrouwestraat 4, 0164 242 607 GC De Bourgondiër Grote Markt 2-3, 0164 254 000 GC Stadscafé De Teerkamer Grote Markt 13, 0164 239 345 GC Gastrobar De Moor Grote Markt 29, 0164 211 119 GR Bellevue Antwerpsestraatweg 188, 0164 240 247 GR Natuurlijk!Kloof Zurenhoek 5, 0164 256 579 GR De Raayberg Antwerpsestraatweg 267, 0164 233 675 GR Party Restaurant Rozenoord Beukenlaan 14, 0164 234 210 I Amore Mio Kremerstraat 5, 0164 248 127 I Il Maccherone Korte Bosstraat 9, 0164 244 157 I Napoli Kerkstraat 10, 0164 243 704 I Ristorante La Grotta Grote Markt 30a, 0164 855 665 L Brasserie Bernard Sint-Josephstraat 18, 0164 234 442 L Differance Van Konijnenburgweg 11, 0164 657 636 L Delifrance Zuivelstraat 13, 0164 265 037 L The Old Bakery Bosstraat 9, 0164 211 924 L Brownies & Downies Zuivelstraat 22d, 0164 315 974 L De Colweghe Dorpsstraat 30, Halsteren, 088 259 33 65 L Kaldi Koffie & Thee Kremerstraat 14, 0164 201 248 L Panos Wouwsestraat 12, 0164 769 027 L Inspire Coffee Company Zuivelstraat 9, 0164 653 004 L Hema Restaurant Sint-Josephstraat 72, 0164 241 454 L Leonidas Kremerstraat 11, 0164 750 803 L Bakker Bart Wouwsestraat 26, 0164 262 921 L De Sprenge (Landgoed Vrederust) Hoofdlaan 8, 0164 289 100 L Gewoon bij Sjuul Kortemeestraat 14, 0164 314 690 L De Eetbare Tuin Halsterseweg 65a, Halsteren, 0164 650 050 L De Schaft (op Fort de Roovere) Ligneweg 3a, Halsteren, 06 100 584 61 L Eeterij De Melanen Langstraat 5, Halsteren, 0164 851 888 L Zoomlanderij Weststraat 8b, 088 255 55 52 L Bagels & Beans Lombardenstraat 1, 0164 321 063 A Aziatisch AF Afghaans B Burger BR Brasserie E Eetcafé F Frans FF Fast Food G Grieks GC Grand Café GR Groepsrestaurant I Italiaans L Lunchroom M Mexicaans P Pannenkoeken S Steaks SY Syrisch T Turks TA Tapas V Vis W Wereldkeuken IJ IJs L Bites Grote Markt 9, 0164 314 330 L Gasterij de Kladde Kladde 12, Lepelstraat, 06 197 805 65 L Multivlaai Huijbergsestraat 13, 0164 247 299 L La Place De Parade Sint-Josephstraat 54-58, 0164 745 436 P Partycentrum ’t Appeltje Balsedreef 5, 0164 257 949 P De Nieuwe Drenck Zuidgeest 17, 0164 265 745 S Amigo Grote Markt 17, 0164 652 411 SY 1000 en 1 nacht Kremerstraat 30, 0164 314 576 T Truva Korte Bosstraat 5, 0164 299 280 TA Brasserie’t Zusje Blokstallen 2, 0900 98753 TA Bodega Waldolala Moeregrebstraat 84, 0164 743 120 TA Casa de Castro Steenbergsestraat 1, 0164 657 965 TA/M El Mundo de Carlita Beursplein 7, 0164 234 760 V Bergsdiep Blokstallen 2e, 0164 858 243 W De Watertuin Markiezaatsweg 29, 0164 657 640 W Kook. Plus Grote Markt 26, 0164 256 908 IJ IJssalon Emma’s Boulevard De Boulevard 75, 0164 657 009 IJ IJssalon Crusio Wouwsestraat 10, 0164 233 239

58 BEST OF BOZ ZET IN JE AGENDA VOOR 2020! FEBRUARI —————— 16 & 23 FEB / VASTENAVENDWANDELINGEN Maak kennis met de ontstaansgeschiedenis van de Bergse Vastenavend tijdens deze wandelingen. —————— 22 T/M 25 FEB / VASTENAVEND/CARNAVAL Het is feest in Bergen op Zoom: 4 dagen lang vol muziek, praalwagens, sketches en plezier! MAART —————— 20 MRT / BLUESROUTE Verspreid over een aantal podia zullen diverse bands een breed scala aan bluesmuziek laten horen. —————— 21 MRT / GERTRUDISTOCHT Een wandeling door de historische monumentale binnenstad van Bergen op Zoom. APRIL —————— MEDIO APR / VOORJAARSKERMIS Allerlei attracties voor jong en oud. —————— 27 APR / KONINGSDAG Het belooft weer een mooi Oranjefeest te worden met diverse activiteiten voor jong en oud. MEI —————— MEI – OKTOBER / STADSWANDELINGEN Op stap met een gids door het historisch centrum van de stad, over Fort de Roovere, ondergronds in de Grebbe, over het Ravelijn of de Waterschans. Gidsen van Stichting Bezichtiging Monumenten organiseren in het seizoen diverse rondleidingen. —————— 16 MEI / 90’S NO LIMITS Dit jaar de 10e editie met de beste hits uit de jaren 90! —————— 21 MEI / OP DE T FESTIVAL Muziekfestival met optredens van verschillende regionale en nationale bands. 21 T/M 23 MEI / CONCOURS HIPPIQUE HALSTEREN Zowel de basissport van de dressuur als het springen komen aan bod voor paarden en pony’s. —————— 29 MEI T/M 1 JUN / CONCOURS HIPPIQUE Paardenevenement met een gevarieerd wedstrijdprogramma. JUNI —————— 1 JUN / DOORKOMST ROPARUN Kom de deelnemers een extra steuntje in de rug geven voor het laatste stukje. —————— 5 T/M 7 JUN / JAZZBOZ Jazzmuziek op verschillende locaties met o.a. luisterconcerten en een oecumenische jazzdienst. —————— 7 JUN / BRABANTSE WAL MARATHON Hét hardloopevenement van de Brabantse Wal over een geaccidenteerd terrein en met diverse parcoursen. —————— 11 T/M 14 JUN / PROEFMEI Een culinair evenement waarbij de 3A’s (Aardbeien, Asperges, Ansjovis) centraal staan. —————— 28 JUN / MARIA OMMEGANG Jaarlijkse dankstoet aan Maria met honderden vrijwilligers verkleed in historische kledij. JULI —————— 3 T/M 5 JUL / BEACHVOLLEYBAL De Grote Markt wordt omgetoverd tot een grote zandbak. Met de terrassen rondom worden het gezellige dagen! —————— 16, 23 & 30 JUL / PALM PARKIES Openluchtconcert voor iedereen die wilt genieten van goede muziek. —————— 23 T/M 26 JUL / KRABBENFOOR Grootschalige jaarmarkt met leuke kraampjes, demonstraties, een kunstmarkt, muziek en veel meer. AUGUSTUS —————— 2 AUG / OLDTIMERSHOW LEPELSTRAAT Het Kerkplein is gevuld met oude brommers, tractoren, auto’s en motoren.

AANGENAAM BERGEN OP ZOOM 59 6, 13, 20 & 27 AUG / PALM PARKIES Zie juli. —————— 16 AUG / DOORKOMST VUELTA De 75ste editie van de Ronde van Spanje gaat van start in Nederland met ook een rit door Bergen op Zoom. —————— 28 T/M 30 AUG / FOODSTOET Culinair evenement met tientallen foodtrucks. —————— 29 AUG / ROVERSRUN Obstakel run met een uitdagend parcours. —————— EIND AUG / JEUGDWIELERRONDE Jonge renners met een KNWU licentie komen strijden om de punten. —————— EIND AUG / CARS & CHARITY Activiteiten en een rondrit voor oldtimers, cabrio’s en andere bijzondere auto’s. SEPTEMBER —————— 11 T/M 20 SEPT / BRABANTSE WAL WEEK Een week lang allerlei activiteiten in de hele regio met als afsluiting de jaarlijkse Brabantse Wal Dag. —————— 11 & 12 SEPT / POPMONUMENT Optredens van bijzondere artiesten op bijzondere (erfgoed) locaties. —————— 12 & 13 SEPT / OPEN MONUMENTENDAG Een festival vol historie en hedendaagse cultuur waarbij diverse monumenten hun deuren openen. —————— 19 SEPT / BERGS BIERFESTIVAL Proef en geniet van bekende en minder bekende speciaal bieren. —————— 19 SEPT / BERGEN OP ZICHT Verenigingen, groepen en instellingen presenteren zich om vrijwilligers en leden te werven. —————— 19 & 20 SEPT / BRADERIE HALSTEREN De Dorpsstraat staat vol met kramen waar je leuke koopjes kunt scoren. —————— 20 SEPT / AMERIKANENDAG LEPELSTRAAT Voor liefhebbers en eigenaren van Amerikaanse voertuigen. 26 SEPT / KRABBENTOCHT Een wandeltocht met veel festiviteiten onderweg, want het is een jubileumjaar. 27 SEPT / CULTUUR CARROUSEL Een uitmarkt voor artiesten en gezelschappen uit de gemeente. —————— 27 SEPT / BERGS KRABBENFESTIVAL Blaaskappelenfestival met diverse bands. OKTOBER —————— BEGIN OKT / BERGS BLUESFESTIVAL Optredens van diverse blues artiesten. —————— 11 OKT / VESTINGLOOP Loop dwars door de historische stad met haar prachtige natuur en monumenten. —————— MEDIO OKT / NAJAARSKERMIS Allerlei attracties voor jong en oud. NOVEMBER —————— 8 NOV T/M 7 MRT 2021 / EXPOSITIE KOELE WATEREN De tweede thematentoonstelling in het Markiezenhof met schatten uit het Rijksmuseum. —————— 14 NOV / INTOCHT SINT NICOLAAS Feestelijk onthaal van de Sint en zijn Pieten. —————— 29 NOV / SINTERKLAASLAMPIONNENOPTOCHT Een grote lampionnenoptocht met muziek onderweg. DECEMBER —————— BEGIN DEC T/M BEGIN JAN / IJSBAAN Schaatsplezier voor jong en oud op de Grote Markt. —————— MEDIO DEC / FOODSTOET KERST OP DE KAAI Culinair evenement met foodtrucks in heerlijke winterse sferen. —————— MEDIO DEC / SANTA RUN Een ongeveer 3 kilometer lange Fun-Kerstloop. BIJ DE SAMENSTELLING VAN HET BEST OF BOZ MAGAZINE WAREN NOG NIET ALLE DATA BEKEND. KIJK VOOR ALLE DATA, INFO EN NOG MEER EVENTS OP WWW.VVVBRABANTSWAL.NL

BEST OF BOZ COLOFON Uitgave Eindredactie Ontwerp Tekst Fotografie Drukwerk Aangenaam Bergen op Zoom en VVV Brabantse Wal, januari 2020 Aangenaam Bergen op Zoom en VVV Brabantse Wal FraaieDingen, Concept & Ontwerp Aangenaam Bergen op Zoom, VVV Brabantse Wal en Tekstbureau Irma van Schaijk Nick Franken, Dick Vermaas, VVV Brabantse Wal, Gijs Proost, Erik de Jonge, Lotte Brouwers, Aangenaam Bergen op Zoom, Peter Braakmann e.a. Grafimedia Drukkerij Hertogs Niets van deze uitgave mag worden overgenomen zonder voorafgaande toestemming van de redactie. Bij de samenstelling van dit magazine is uiterste zorgvuldigheid betracht. De redactie kan geen verantwoordelijkheid nemen voor eventuele onjuistheden.

1 Online Touch

Index

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4
5. 5
6. 6
7. 7
8. 8
9. 9
10. 10
11. 11
12. 12
13. 13
14. 14
15. 15
16. 16
17. 17
18. 18
19. 19
20. 20
21. 21
22. 22
23. 23
24. 24
25. 25
26. 26
27. 27
28. 28
29. 29
30. 30
31. 31
32. 32
33. 33
34. 34
35. 35
36. 36
37. 37
38. 38
39. 39
40. 40
41. 41
42. 42
43. 43
44. 44
45. 45
46. 46
47. 47
48. 48
49. 49
50. 50
51. 51
52. 52
53. 53
54. 54
55. 55
56. 56
57. 57
58. 58
59. 59
60. 60

Home