duurzaam | tekst • Wilma Schreiber Verduurzamen is nú keuzes maken Royal HaskoningDHV onderzocht voor zeventien ziekenhuizen de beste route naar een duurzame toekomst. Experts uit het eigen competence center Sustainable Buildings, aangevuld met andere specialisten uit de organisatie, stelden hiervoor routekaarten op maat op in lijn met de bekende klimaatdoelen: 49% CO2 -reductie in 2030 en 95% in 2050. Een flinke uitdaging voor ziekenhuizen, waarbij hun routekaart kan dienen als leidraad bij de uitvoering. D e richtlijnen, waar ook de routekaarten op gebaseerd zijn, maken onderscheid tussen reductie van CO2 -uitstoot (direct en indirect) en energiebesparing. Het terugdringen van de directe CO2 -uitstoot blijkt voor ziekenhuizen over het algemeen goed haalbaar. “Van het aardgas af, geen fossiele bronnen gebruiken binnen je eigen gebouw, elektriciteit opwekken of een warmtenet gebruiken. Maar ziekenhuizen moeten verder kijken, niet door twee keer zo veel elektriciteit in te kopen hun eigen probleem verleggen naar de energieleverancier. Want dan gebruiken ze weliswaar zelf geen aardgas meer, maar elektriciteitscentrales wekken die extra stroom nog wel op met steenkolen en aardgas”, zegt Mark Overdijk, consultant Energietransitie Gebouwde Omgeving. Hij adviseert opdrachtgevers hoe ze kunnen verduurzamen, door energiedata te analyseren en op basis daarvan energiebesparende maatregelen te initiëren en door te rekenen. Energie-eindnorm Het is dus zaak voor ziekenhuizen om daadwerkelijk energie te besparen. De methode van Royal HaskoningDHV is een uitbreiding van de bekende trias energetica, stelt Overdijk. “Je begint met besparen, kijkt hoe je slim energie kunt uitwisselen of opslaan, en gaat vervolgens die energie duurzaam opwekken, in eerste instantie binnen je eigen gebouw. Maar dus ook door naar buiten te kijken en bijvoorbeeld restwarmtestromen van buren te benutten.” Momenteel wordt gewerkt aan een energie-eindnorm (bekend als wettelijke eindnorm 2050) die bepaalt dat een ziekenhuis maar een beperkt aantal kWh per vierkante 6 FMT | februari 2022 Mark Overdijk meter gebruiksoppervlak mag gebruiken. “Wij verwachten dat die norm uitkomt op 140-150 kWh per vierkante meter, een forse uitdaging. Want dan moet een ziekenhuis dus echt zorgen dat de vraag zo laag is of dat de eigen duurzame-energieproductie de vraag kan compenseren.” Nut en noodzaak In de discussie over de vraag ‘verder met de huidige gebouwen of nieuwbouw plegen?’ wordt vaak gekeken naar een intensiever gebruik van de ruimte. “Vanuit het oogpunt van flexibiliteit is het slim om het gebouw overdag in te zetten voor behandelingen en ’s avonds voor een andere functie. Maar qua energieverbruik en de aanstaande eindnorm krijg je daar last mee, omdat het aantal kWh per vierkante meter toeneemt”, stelt Anne Spira, projectmanager vastgoedverduur zaming en wetgevingsexpert, en projectleider van zeven van de zeventien routekaartprojecten bij ziekenhuizen. Dat is ook het discutabele aan die norm, beaamt Overdijk: “In feite is het een perverse prikkel om veel vierkante meters te hebben, die dan minder intensief gebruikt worden om zo bij hetzelfde energieverbruik lager te scoren op de norm.”
7 Online Touch Home