Andreas Voss congres CLIMA 2022, eind mei in Rotterdam: een student heeft nagedacht hoe een verpleeghuis nu ontworpen zou kunnen worden, met corona of andere virussen in gedachten. Dan heb je het over een flexibeler inrichting en scenariodenken: wat te doen in reguliere tot zeer problematische situaties?” Kierenjacht Wat die aandacht voor een gezonder binnenmilieu en optimale ventilatie soms danig in de weg zit, is de nadruk op energiebesparing. “In de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw werd in Nederlandse huizen en gebouwen een nationale kierenjacht geïnitieerd: alles werd afgedicht en volgestopt, maar er werd niet nagedacht over ventilatie. Dus ontstonden er schimmelproblemen, ook heel slecht voor de gezondheid. Daarom, kijk eerst naar de luchtkwaliteit, en probeer dan een zo energie-efficiënt mogelijke oplossing te ontwerpen. Dan heb je de goede volgorde te pakken. Wanneer mensen in binnenruimten niet tevreden zijn, gaan ze compenseren: dan nemen ze zelf een airco mee of gooien alle ramen open. Dat is helemaal ongecontroleerd en zal uiteindelijk waarschijnlijk meer energie kosten.” Het is ook goed om te kijken naar lokale, persoonlijke oplossingen, stelt hij. “Je kunt niet álles met ventileren doen: het neerzetten van luchtreinigers of reinigen met UV-licht kan als aanvulling zeker zinvol zijn. Maar het belangrijkste: denk er bewust over na.” Het advies van Atze Boerstra: “Kijk nog eens goed hoe je huidige installaties werken. Haal de handreikingen op www.actiz.nl en www.masterplanventilatie.nl erbij. Ik zie veel partijen óf niets doen, óf ineens van alles aanschaffen om maar toch te laten zien dat ze iets gedaan hebben. Start eerst eens met te kijken wat je al hebt.” Meer informatie: www.masterplanventilatie.nl 9 Andreas Voss, arts-microbioloog en medisch manager van het Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis en hoogleraar Infectiepreventie aan Radboud Universiteit Nijmegen: “De ventilatieregelgeving in ziekenhuizen was er al, zeker voor OK’s en patiëntenkamers. Voor publieke ruimten, vergaderzalen en team- en werkkamers was er wellicht minder oog, maar ook daar wordt nu veel meer op gecontroleerd: hoe is de situatie volgens de bouwplannen, hoe pakt het uit in de praktijk? Door te meten weten we pas echt hoe het zit. Overal op deuren staat nu aangegeven hoeveel mensen maximaal in een ruimte mogen, met het oog op de anderhalve meter afstand, maar ook op de hoeveelheid verse lucht per persoon per uur die aangevoerd wordt. Jammer genoeg zijn er veel verschillende richtlijnen, van 17, 19, 23, 30 tot 45 kubieke meter per persoon per uur. Op het hoogtepunt van de pandemie hebben we 45 kuub aangehouden, nu gaan we weer meer naar 30 kuub. We hoeven niet per se veel te investeren, we moeten dingen anders doen. In sommige ruimten passen misschien wel veel mensen, maar dat wil je niet meer. Dus wordt er online, hybride of met minder mensen tegelijkertijd overlegd, er zijn letterlijk stoelen en tafels weggehaald. Ventilatie is heel belangrijk, maar het is één van de dingen: zitten we quasi op elkaars schoot of houden we afstand waar mogelijk? Gaan we meer thuiswerken? De ventilatie-eisen voor de gebouwen hoeven we niet extreem op te schroeven. Als we er op allerlei manieren gericht mee bezig zijn, kunnen we met onze bestaande systemen perfect uit te voeten. Een ziekenhuis is natuurlijk een complex gebouw met veel functies. In verpleeghuizen zijn de voorzieningen vermoedelijk minder, maar soms kunnen er wel ramen en deuren open. Daar kun je met geen ventilatiesysteem tegenop, al is dat uiteraard maar een beperkte oplossing voor een deel van het jaar.” Andreas Voss
10 Online Touch Home