Logo ARCH22 gebruikers zoals professionals, patiënten en bezoekers om de tafel gaan zitten. Hoe doe je daar op een goede manier onderzoek naar, zodanig dat het te vertalen is in een ontwerp? In de Scandinavische landen, de bakermat van het ARCH-netwerk, gaat betrokkenheid van gebruikers vooral over participatief ontwerpen. Vooral in Zweden wordt de participatie van gebruikers gezien als een uitingsvorm van het democratise ringsproces dat in de jaren zeventig van de vorige eeuw startte. In Nederland ligt dat anders, tenminste als het gaat om architectuur en niet om product- of service-ontwerp. Daar waar participatie van patiënten en zorgprofessionals in ontwerpprocessen van medische producten en services gebruikelijk zijn, is dat ongewoon voor het ontwerp van gebouwen of de gebouwde omgeving. Verschillen in schaalniveau en de daarmee samenhangende complexiteit zijn hier ongetwijfeld debet aan. Maar het weerspiegelt ook een verschil in visie. In de opleiding tot architect is het uitgangspunt dat de architect weet hoe de wensen van gebruikers te vertalen in een ontwerp. Het belang van ARCH22 is dat het verschillende werelden bij elkaar brengt en ruimte biedt voor uitwisseling van kennis en praktijkervaring. Vragen bij ontwerponderzoek De aandacht voor ‘evidence-based design’ en participatie onderzoek voor gebruikers in kleinschalige, hooggespecialiseerde ontwerpen kan echter ten koste gaan van andere maatschappelijke vraagstukken. De sterke nadruk op participatie initieert nu bijvoorbeeld vooral onderzoek naar woonwensen voor ouderen, en vaak ook specifi ek voor de groep van mensen met beginnende psychogeriatrische problematiek. De maatschappelijke opgave is echter een andere dan deze selecte focus op de expliciete woonwensen van degenen die zich een woonserviceappartement kunnen permitteren. Gezien de woningbouwopgave en gezien de grote aantallen hoogbejaarden is het ook belangrijk om onderzoek te doen naar het versterken van een meer grootschalige aanpak. Met andere woorden, stellen beleidsmakers en opdrachtgevers aan ontwerpende onderzoekers en onderzoekende ontwerpers wel de juiste vragen? Pan eldiscussie ARCH22 sluit af met een paneldiscussie, waarin experts vanuit verschillende disciplines met elkaar in gesprek gaan over de vraag of het hier gepresenteerde ontwerpend onderzoek al aansluit bij de actuele ontwerpopgaven die samenhangen met de grote maatschappelijke uitdagingen waar Europa voor staat. Denk aan verduurzaming van de woningvoorraad tegen de achtergrond van een toekomst met (nog) langer thuiswonende ouderen met een zorgbehoefte; maar ook aan smart home technologie en andere digitale innovaties zoals bijvoorbeeld E-Health. Niet alleen in de thuissituatie of de care, maar ook in de steeds complexere cure-omgevingen, waar het een serieuze bijdrage kan leveren aan het verminderen van werkdruk. Dit vormt een brug naar de 6e editie van ARCH, te houden in Finland, in 2024. Onderzoek en innovatieve ontwerpen moeten aansluiten op de grote maatschappelijke opgaven rond duurzaamheid en demografi e 49
50 Online Touch Home