technologische innovatie | tekst • Betty Rombout High Intensity Focused Ultrasound: Ernstig ziek, maar zo pijnloos mogelijk Botmetastasen zijn uitgezaaide kankercellen, van de primaire kankerplaats naar botten. Dat kan voorkomen bij tal van kankers. Botpijn is één van de belangrijkste symptomen van uitzaaiingen van kankercellen naar botten. Magnetic Resonance-guided High Intensity Focused Ultrasound (MR-HIFU) is een nieuwe, succesvolle, techniek voor lokale palliatieve behandeling van botmetastasen. FURTHER-studie Slotman: “FURTHER is een onderzoek naar gefocust ultrageluid als noninvasieve pijnbehandeling bij patiënten met uitzaaiingen in botten. Dat deze behandeling werkt voor mensen met pijnlijke botmetastasen, is al in de praktijk bewezen. De pijn vermindert vaak in korte tijd na de behandeling. Isala werkt al met deze techniek, maar het is nog niet in het zorgpakket opgenomen. Daarvoor is meer onderzoek nodig. Oftewel: meer bewijs. Hoe effectief is deze therapie, voor wie werkt het en hoe verhoudt het zich bijvoorbeeld tot radiotherapie, de huidige standaardzorg? Dat zijn we aan het onderzoeken in de FURTHER-studie.” Brandpunt High Intensity Focused Ultrasound (HIFU), wat is het precies? Slotman legt uit: “We gebruiken geluidsgolven om heel nauwkeurig weefsel te verhitten. Weefsel sterft af boven een bepaalde temperatuur. Vergelijk het met een vergrootglas dat je in het zonlicht houdt, waarmee je een brandpunt creëert. We doen ongeveer hetzelfde met geluidsgolven. De bronnen waar de geluidsgolven uitkomen zijn gefocust op één punt. Op dat punt is veel energie-afgifte en temperatuuropbouw, zonder dat de omliggende weefsels opgewarmd worden.” Jorik Slotman | Foto: Nicolette Schwarte, Isala J orik Slotman is afgestudeerd technisch geneeskundige, werkzaam op de afdeling Radiologie van Isala en momenteel als PhD-kandidaat betrokken bij het FURTHER-onderzoek (Focused Ultrasound and RadioTHERapy for Non-invasive Palliative Pain Treatment in Patients with Bone Metastasis). Het onderzoek wordt gefinancierd door de Europese Commissie met een subsidie uit het Horizon 2020 grant program. 46 FMT | November 2021 Management van pijn De beschreven techniek is geschikt voor verschillende indicaties. In de FURTHER-studie richt men zich zoals gezegd op botmetastasen. Patiënten met deze aandoening worden tegenwoordig steeds ouder, maar hebben veel last van pijn, met name doorbraakpijn. Die pijn komt binnen drie minuten opzetten. “Heel lastig te managen”, vertelt Jorik Slotman. “Pijnstillers werken pas na 30 minuten. Dus voor mensen met botmetastasen helpen die niet altijd. Naast medicijnen is bestraling (radiotherapie) een optie om de pijn langer te onderdrukken, maar het kan vrij lang duren voordat het pijnstillend effect optreedt. Meer dan vier weken is geen uitzondering. Dat is één van de redenen waarom we naar alternatieven zoeken. We willen deze kwetsbare patiënten zoveel mogelijk kwaliteit van leven bieden in de laatste fase van hun leven. Met High Intensity Focused Ultrasound, zo blijkt al uit de praktijk, ervaren patiënten al na drie tot zeven dagen significante pijnvermindering.”
47 Online Touch Home