veiligheid | tekst • Frank van Wijck Scenario’s als basis voor brandveiligheidsbeleid Optimaal investeren om gevolgen te beperken Voor ziekenhuizen en verpleeghuizen is brandveiligheid een essentieel onderwerp. Het is echter moeilijk voor ze om tot een goede afweging te komen over de noodzakelijke investeringen en de opbrengst daarvan. Een economische benadering van het vraagstuk, uitgaand van scenario’s, kan ze helpen om tot een optimale investering met een zo groot mogelijke gevolgenreductie te komen, stelt prof.dr ir Genserik Reniers (TU Delft). Waarom wordt brandveiligheid vaak als een kostenpost gezien? “De reden daarvoor is eigenlijk dezelfde als bij de coronacrisis: je kunt niet bewijzen wat je hebt vermeden door de beschermende maatregelen die je hebt genomen. Heb je daadwerkelijk een uitbraak op grotere schaal voorkomen, of was het zonder al die maatregelen toch ook meegevallen? Er zit een paradox in natuurlijk. Als je alle maatregelen neemt en er gebeurt niets, dan krijg je de vraag of het geld voor al die maatregelen wel echt nodig is. En als het fout gaat komt ineens veel geld beschikbaar. Het is dus zaak voor veiligheidsmanagers om die emotie te gebruiken: uit te leggen wat er kan gebeuren als de maatregelen voor brandbeveiliging niet worden genomen en wat dan de directe en indirecte kosten kunnen en zullen zijn.” Om wat voor kosten gaat het in de zorg? ”Dat kunnen forse kosten zijn. Denk bijvoorbeeld aan bewoners van een verpleeghuis tijdelijk elders moeten onderbrengen, of in een ziekenhuis geen productie kunnen draaien. Vanuit de industrie weet ik echter dat organisaties daar vaak niet op de meest optimale manier mee bezig zijn, en ik kan mij goed voorstellen dat het in de zorg net zo is. De gangbare praktijk is dat de veiligheidsmanager een lijst met risico’s opstelt en dat het meeste geld naar de grootste risico’s gaat, berekend op basis van kansen en gevolgen. Interessanter of optimaler is te kijken naar de vraag bij welke bundel van maatregelen de grootste opbrengst zit, binnen een bepaalde budgetbeperking. Maar dat gebeurt dus niet.” Gebeurt dit wel in het economisch model dat u hebt ontwikkeld? “Model is een groot woord, het is een economische benadering om veiligheidsscenario’s op operationeel niveau in kaart te brengen. In de kern is die benadering voor toepassing op het onderwerp brandveiligheid vrij eenvoudig. Het begint met een goede inschatting maken van de gevolgen en de kansen voor brand. Scenario’s ontwikkelen dus en op basis daarvan enerzijds de kosten berekenen die je moet maken 26 FMT | november 2022 om scenario’s de baas te blijven, en anderzijds de vermeden kosten bepalen van alle scenario’s die door het nemen van de veiligheidsmaatregelen nooit zullen plaatsvinden. Dit leidt tot een overzicht van de kosten van veiligheidsmaatregelen. En daarmee kun je bepalen wat de optimale investering is om tot een zo groot mogelijke gevolgenreductie te komen binnen een bepaald budget.” Wat kunnen ziekenhuizen en verpleeghuizen hiermee doen? “In de kern is het vrij essentiële micro-economie. Maar het vraagt wel een leercurve om je in te werken in materie waarmee je niet vertrouwd bent en waarin je mogelijk ook niet geïnteresseerd bent. Toch is het heel rationeel en eigenlijk dus ook logisch om het wel te doen. Denk
27 Online Touch Home