Leefruimte in verpleeghuisTalma Hof in Emmeloord, een van de onderzoekslocaties | Foto: Henrieke van Assen Fotografie en in de gang van het verpleeghuis. Als een soort ‘fly on the wall’ observeren we wat de bewoners in deze twee ruimten doen, waar ze dat precies doen en met wie ze dat doen. Het gaat er daarbij om dat wij als onderzoekers zo min mogelijk opvallen, zodat het dagelijks leven zo normaal mogelijk door kan gaan. We letten vooral op ondernomen activiteiten, inactiviteit, eten en drinken, communicatie en verplaatsing. Ook is het belangrijk om te weten met wie ze deze acties ondernemen. Is dat met een medebewoner, een zorgprofessional of familie en vrienden? En wie begint de actie? Emoties interpreteren De laatste stap gaat over hoe senioren met dementie emotioneel gezien reageren op de dagelijkse activiteiten en hun woonomgeving. Deze stap wordt nog nauwelijks uitgevoerd in huidig onderzoek naar het leven van senioren met dementie. Het is dan ook een uitda ging: hoe kom je te weten hoe deze senioren zich voelen, wanneer zij zich door hun dementie moeilijker kunnen uiten? In onze Livinglabs maken we daarom gebruik van twee verschillende technieken. De eerste techniek is het gebruik van een ‘mood’-schaal en agitatieschaal. De emoties van de bewoners worden door de onderzoekers geïnterpreteerd via twee wetenschappelijk geverifieerde schalen. Deze observaties worden vervolgens door de zorgprofessional geverifieerd. De andere techniek is meer hightech: biometrische sensoren. In de consumentenmarkt en ons eigen dagelijks leven worden al veel biometrische data opgehaald door middel van slimme apparaten; denk aan een fitbit, apple watch of een hartslagmeter. Niet al deze devices werken echter even goed voor 16 FMT | december 2022 onze doelgroep. In ons onderzoek starten we met draagbare sensoren die om je middel worden bevestigd (van het bedrijf Jamzone). Deze sensoren meten hartslag en hartritmevariabiliteit (HRV); hiermee kan (o.a.) in kaart worden gebracht of mensen negatieve stress ervaren, geactiveerd worden (i.e. positieve stress) of ontspannen/ongefocust zijn. Door biometrische sensoren te combineren met de observatieschalen, hopen we te kunnen ontdekken of de emotie die we kunnen zien ook overeenkomt met de data van de biometrische sensoren, oftewel de fysiologische toestand van mensen met dementie. Op basis van de dagelijkse patronen van de bewoners - kennis opgedaan tijdens de tweede stap - bepalen we een aantal acti viteiten en momenten waarop we voor 2 tot 5 minuten de bewoner observeren in gedrag, de ‘mood’- en agitatieschaal invullen en de sensoren activeren. Hiermee kunnen we deze verschillende soorten informatie naast elkaar leggen om een completer beeld te schetsen van het dagelijks leven en de beleefwereld van mensen met dementie in een verpleeghuis. Livinglabs Met een plan van aanpak op zak, is het de bedoeling om dit uit te gaan voeren en empirische data op te halen. Momenteel werken we met dit plan van aanpak in twee Livinglabs bij zorginstellingen Talma Hof van ZONL (Emmeloord) en De Hoevenakkers van ouderenzorgorganisatie Oktober (Waalre). In samenwerking met de praktijk wordt in een Livinglab onderzoek gedaan in de ‘werkelijke’ leefomgeving van de doelgroep. Een actieve rol van de praktijkpartner is een essentieel onderdeel van het onderzoek. In deze studie zijn beide Livinglabs verpleeghuizen van verschillende zorgorganisaties Over het onderzoek Momenteel werken ir. Leonie van Buuren en Coosje Hammink MSc onder leiding van prof. dr. ir. Masi Mohammadi, hoogleraar Smart Architectural Technologies (Technische Universiteit Eindhoven), aan hun promotieonderzoeken over dementie en de gebouwde omgeving, respectievelijk ruimtelijke oriëntatie en het stimuleren van gezond gedrag. Dit lopende onderzoek wordt uitgevoerd in samenwerking met Livinglab-partners: zorgorganisaties ZONL en Oktober, Jamzone en Hans Achterbosch Architecten. Toestemming Uiteraard is er een aantal zaken van groot belang om een dergelijk onderzoek uit te voeren. Allereerst is er toestemming nodig van de bewoners en hun mantelzorgers. Zonder toestemming, mogen de onderzoekers niet beginnen. En zelfs als er wel toestemming is gegeven, maar de bewoner wil niet meewerken, dan hebben de onderzoekers dat te respecteren. Daarnaast is het ontzettend belangrijk om de zorgprofessional bij alle aspecten te betrekken bij het onderzoek. De zorgprofessionals zijn dagelijks in het bijzijn van de bewoners met dementie en kennen hen door en door. Gesprekken met zorgprofessionals zorgen voor achtergrond over de bewoners en het dagelijkse leven in het verpleeghuis. Dit is belangrijke informatie om de onderzoeksdata te interpreteren.
17 Online Touch Home