Regelen sociale acceptatie Daarnaast speelt sociale acceptatie een belangrijke rol. Is er daadwerkelijk een verhoogd risico bij het gebruik van grondstoffen uit zuiveringsslib, of is het alleen de perceptie daarvan? Ook de rol die publieke organisaties als de waterschappen spelen bij de productie van de grondstoffen komt in het project aan de orde. Het merendeel van de Nederlandse projecten bij de waterschappen om grondstoffen terug te winnen draait vooralsnog bij de gratie van subsidies, maar hoe zit het precies als het economisch wel interessant wordt? “Is het dan een taak van een publieke organisatie of niet? En hoe verdeel je de kosten en opbrengsten tussen het reinigen van afvalwater en het produceren van een biopolymeer? Deze vragen komen onherroepelijk aan de orde”, verwacht Van Loosdrecht. Osseweijer denkt ook aan vragen over de nieuwe relatie tussen de afvalwaterproducent en gebruiker in een circulair systeem. Het vergt overleg om tot de gewenste specificaties voor de nieuwe gebruikers te komen. “In het project zijn 24 workshops voorzien om dat soort zaken te bespreken, waarbij we open staan voor input die veranderingen aan het technische design vereisen. In de workshops bespreken we ook de nieuwe soorten contracten die nodig zijn in een circulair systeem, bijvoorbeeld tussen boeren en industrie of stedelijke afvalwater organisaties. Deze grote aandacht voor brede betrokkenheid is nieuw in demonstratieprojecten en bedoeld om een goede maatschappelijke inbedding van de innovaties te verwezenlijken.” Verhouding Perceptie speelt immers een belangrijke rol bij het gebruik van gezuiverd afvalwater voor uiteenlopende toepassingen, zoals irrigatie in de landbouw of als koelwater voor de industrie. Een bedrijf als Dow Benelux gebruikt al jaren het gezuiverde afvalwater van de inwoners van Terneuzen als proceswater. Van Loosdrecht wijst erop dat het gezuiverde afvalwater bijvoorbeeld voor agrariërs weer aan andere eisen moet voldoen. Kaumera Nereda Gum toegepast als coating voor zaadkorrels (foto: waterschap Rijn en IJssel). Voor de landbouw is de natrium kalium verhouding bijvoorbeeld een belangrijke kwaliteitsparameter. Verschillen in kwaliteitseisen hebben de partijen in Nederland die waterhergebruik met gezuiverd effluent van rwzi’s promoten volgens hem niet altijd even scherp op het netvlies. Bovendien vrezen de industrie en de landbouw dat de overheid maatregelen voor waterhergebruik aankondigen die in de praktijk onwerkbaar zijn. “Daar hebben we in het verleden verschillende voorbeelden van gezien. En dat maakt partijen kopschuw.” Meer bewustwording creëren Daarom zijn in WATER MINING organisaties, zoals wetenschapsmuseum NEMO in Amsterdam en de Floating Farm in Rotterdam, aangehaakt. Floating Farm staat voor circulair boeren: een groot deel van het dieet van de koeien op de drijvende boerderij bestaat uit organische reststromen afkomstig uit de stad. Zo krijgen de koeien bierbostel gevoerd van een aantal Rotterdamse brouwerijen, zemelen van Schiedamse molens, WATER MINING zet augmented reality in De initiatiefnemers gebruiken tijdens de beoogde workshops met deskundigen, beleidsmakers, de industrie en het publiek onder meer augmented reality. Zo komen er 3D geprinte modellen van de demo’s. Via een smartphone applicatie kunnen de deelnemers aan de workshops door augmented reality extra informatie zien op het scherm. Ook komen er dashboard applicaties om de kritische procesparameters te visualiseren en waar mogelijk te verbeteren. Met een mobiele installatie testen we eventuele kwaliteitsverschillen tussen Kaumera in binnen- en buitenlandse installaties... gras van sportvelden in de buurt en aardappelschillen van een lokale verwerker. “Door met deze organisaties samen te werken, willen wij bij het algemene publiek meer bewustwording creëren voor de circulaire economie, circulaire watersystemen en de introductie daarvan”, stelt Van Loosdrecht. In NEMO komen tentoonstellingen en kunnen jongeren actief aan de slag met het onderwerp. Het wetenschapsmuseum organiseerde eerder al een tentoonstelling waar jongeren zelf water konden zuiveren tot drinkwater of een stuwdam bouwen om stroom op te wekken. WATER MINING richt zich eveneens op de opschaling, integratie en verbinding van verschillende op zichzelf losstaande watertechnologische oplossingen die al in Europees verband zijn onderzocht, bijvoorbeeld in het Zero Brine project. Sinds 2017 onder38 | nummer 3/4 | 2020
39 Online Touch Home