Basis van het meten Belangrijke parameter in de voedingsmiddelen- en farmaceutische-industrie Viscositeit snel en betrouwbaar meten onder alle omstandigheden Viscositeit heeft niet alleen grote invloed op de fysieke en functionele eigenschappen van een product, maar levert bijvoorbeeld bij voedingsmiddelen ook een belangrijke bijdrage aan de smaakbeleving. De viscositeit wordt in de praktijk echter nog vaak bepaald in het laboratorium door het meten van productiemonsters. Dit kost tijd en energie, terwijl daarvoor een veel sneller, makkelijker, economischer en betrouwbaarder alternatief is in de vorm van inline ‘dual mode Coriolis viscometers’. Wat daar nog meer mee mogelijk is, staat centraal in dit artikel, dat tot stand kwam in nauwe samenwerking met experts van Endress+Hauser. Frank Senteur Vooral bij continuprocessen, zoals de productie van winegums, is een juiste viscositeitsbeheersing ook belangrijk in het kader van energiebeheer. Is het medium te dik, dan is er meer pompvermogen nodig om dezelfde output te realiseren. N aast basis smaakfactoren als zoet, zuur, zout en bitter is de viscositeit bijvoorbeeld binnen de voedingsmiddelenindustrie een belangrijke vijfde factor. Het maakt voor de smaakbeleving, maar ook voor de verwerkbaarheid en de ‘look & feel’ immers enorm uit of een product dun vloeibaar of juist dik en stroperig is. Maar ook in andere industrietakken is viscositeit een veelal cruciale parameter. Zoals bij de productie van medicijnen, polymeren, motorolie of douchegel of bijvoorbeeld in de mijnbouw bij het verwerken van nikkelerts en edelmetaal slurries. In alle gevallen geldt: hoe langer het duurt om de viscositeit te meten, des te groter is de kans op product(ie)verlies. Snelheid en reproduceerbaarheid zijn dan ook belangrijk bij vrijwel elke viscositeitsmeting. Eenheid van viscositeit De naam viscositeit of stroperigheid is afgeleid van de Latijnse naam voor de maretak, Viscum Album, waarvan in vroegere tijden vogellijm werd gemaakt. Viscositeit is een fysische materiaaleigenschap, die de traag-vloeibaarheid van een vloeistof of gas weergeeft. Of preciezer uitgedrukt: het is de eigenschap van een fluïdum die aangeeft in welke mate deze weerstand biedt tegen vervorming door schuifspanning. Des te stroperiger de vloeistof, des te hoger is de weerstand tegen schuifspanning en des te hoger is de viscositeit. Water heeft dus een aanzienlijk lagere viscositeit dan bijvoorbeeld appelstroop. Naast de dynamische viscositeit is er ook de kinematische viscositeit. Deze kan worden berekend uit de dynamische viscositeit door deze te delen door de dichtheid van het betreffende product. In feite is de kinematiSnelheid en reproduceerbaarheid zijn dan ook belangrijk bij vrijwel elke viscositeitsmeting... 40 | nummer 3/4 | 2020
41 Online Touch Home