Het type lockdown lijkt niet een directe invloed te hebben op de hevigheid van de economische krimp. In die raming wordt overigens geen rekening gehouden met het terugbetalen van de verstrekte staatssteun. Maar dat hoeft ook geen probleem te zijn volgens Bouman. “We gaan die niet op korte termijn terugbetalen. De staatsschuld kan in dit geval best oplopen tot 70 procent. Sterker nog, die staatsschuld is er voor gevallen als deze.” Scenario 2 Volgens het tweede scenario krimpt de economie dit jaar met 6,2% en is er in 2021 een krimp van 3,2%. Bouman: “Dit is een scenario waarbij de bodem onder de economie vandaan valt. Daar wil je eigenlijk niet eens over nadenken. Gelukkig is scenario twee nu zeker niet gaande. Bij het CPB hebben ze bij deze berekening heel wat factoren uit de eerste golf in het nieuwe model toegepast, bijvoorbeeld de disruptie van supply chains, scholen die sluiten, dichte grenzen, enzovoorts. Scenario twee is dus echt te negatief. In scenario 1 gelooft echter ook niemand meer. Wat het dan wel wordt? Wellicht iets tussen scenario één en twee in.” (Inmiddels zegt de meest recente raming dat de economie in 2020 met 4,2% krimpt en met 2,2% groeit in 2021, red.) Indicatoren Een andere manier om iets zinnigs over de economische toekomst van de industrie te zeggen, is naar de economische indicatoren te kijken. “Die indicatoren representeren allerlei verschillende zaken, bijvoorbeeld de omzet in de uitzendbranche, het BBP, het aantal gewerkte uren, uitstaande vacatures, productiecijfers, enzovoorts”, verduidelijkt Bouman. “Door naar die verschillende indicatoren te kijken en ze te plaatsen in een van de vier kwadranten (recessie, herstel, hoogconjunctuur, afzwakking), kan je iets zinnigs over de economische verwachtingen zeggen.” Tools Maar ook de indicatoren laten tijdens de coronacrisis nooit eerder vertoonde ‘bewegin16 | nummer 7 | 2020 Perry Verberne en Mathijs Bouman tijdens de eerste online versie van Machevo Connect. gen’ zien. Bouman:“De indicatoren schieten alle kanten op en dat heb ik nooit eerder gezien. Sommige indicatoren kunnen ook bijna niet kloppen. Zo zie je op een gegeven moment export compleet rechts in het kwadrant herstel staan, terwijl de productie helemaal links in het kwadrant recessie staat. Met andere woorden: dit toont eigenlijk aan dat de tools van de econoom niet werken bij een crisis als deze.” Believe in the V Bij het uitbreken van de coronacrisis hoopten veel economen op het zogenaamde V-vormige herstel: een snelle krimp, gevolgd door een even snelle groei. “In eerste instantie leek die V er ook te zijn, Met andere woorden: dit toont eigenlijk aan dat de tools van de econoom niet werken bij een crisis als deze... maar verwachtte men na het uitbreken van de tweede golf dat die zou afzwakken”, licht Bouman toe. “Persoonlijk denk ik dat we toch die V er in houden. Ik denk namelijk niet dat de tweede golf het snelle herstel weer teniet zal doen, zowel voor de economie als geheel, als voor de procesindustrie. Kijk, de horeca, theaters en evenementenbedrijven krijgen natuurlijk echt wel klappen, maar als je ziet wat die sectoren voor het BBP en de werkgelegenheid doen, is dat nauwelijks relevant voor de totale economie. Wat wel cruciaal is dat je de scholen openhoudt. Sluit je die, maak je het voor heel veel ouders lastig om te blijven werken. Bij de SARS-epidemie kwam de grootste economische klap pas toen de scholen sloten. Believe in the V dus.” Bouman is niet de enige die in de V gelooft. Uit het producentenvertrouwen blijkt een duidelijke V-vorm en ook het herstel van de Duitse economie laat V-achtige patronen zien. “De Duitse auto-industrie lijkt over zijn productiedip heen te zijn. Kijk je naar de PMI’s zie je ook een V-vormig herstel. Ook hier zie je nog geen effect van de tweede lockdowns.” Ook in de CPB World Trade Index is een duidelijke V te zien. ”De V is daarbij ook veel steiler dan die in de kredietcrisis. Dat is een positief teken.” Reorganisaties Ook van de recente reorganisaties is Bouman niet echt onder de indruk. “Dat er bij Campina 1000 banen worden geschrapt is echt niet alleen aan corona te wijten. Dat soort reorganisaties zaten er al veel langer aan te komen. Corona is dan een goede smoes om het ineens er doorheen te drukken.” ZZP’ers hebben de grootste klap gekregen. “Maar daar zijn ze voor: ze zijn nu eenmaal de flexibele schil.”
17 Online Touch Home