Als je een discussie wilt voeren over de inzetbaarheid van waterstof en het huidige gebruik van waterstof, moet je om te beginnen wel de juiste cijfers hebben... voor nodig die wordt geproduceerd met waterstof uit aardgas. Je kunt in dat ammoniakproces echter niet zomaar die grijze waterstof één op één vervangen door groene waterstof. Verderop in het proces heb je namelijk een deel van de CO2 die vrijkomt bij de productie van waterstof weer nodig voor de productie van ureum. Bij volledige vervanging door groene waterstof moet je dus ook een alternatieve CO2 -bron vinden.” Syngassen Nu is er aan CO2 brek, hoewel de meeste CO2 over het algemeen geen gewordt uitgestoten in combinatie met andere rookgassen en dus geen zuivere CO2 is. Maar daar valt een mouw aan te passen, zeker als er straks onder de Noordzee wellicht enorme hoeveelheden (zuivere) CO2 liggen opgeslagen. Maar er zijn meer industriële processen waarbij waterstof niet zozeer een hoofdproduct is dat uit aardgas wordt gemaakt, maar een bijproduct in een totaal ander chemisch proces. Die geproduceerde grijze waterstof kan uiteraard niet zomaar worden vervangen door groene waterstof. Weeda: “In een aantal gevallen is de productie van syngas of de productie van koolmonoxide het hoofddoel van de conversie (reforming) van aardgas, en niet de productie van waterstof. Ook die waterstof kan je niet zomaar vergroenen.” Geen alternatief Anders dan wat het NRC-artikel doet vermoeden, heeft het nieuwe TNO-onderzoek geen gevolgen voor de manier waarop we tegen de toekomst van waterstof zouden moeten aankijken, meent Weeda. “Waterstof is en blijft cruciaal in de energietransitie. Waterstof is wat mij betreft een logisch gevolg van de toenemende inzet van van zon- en windenergie in onze energievoorziening. Waterstof staat niet op zich maar hangt samen met de overgang van fossiel naar hernieuwbare energiebronnen. Voor vergaande inpassing Toepassingen voor waterstof Het TNO-onderzoek geeft aan dat niet alle grijze waterstof geproduceerd met aardgas zomaar kan worden vervangen door groene waterstof. Niettemin is voor de geschatte 50 PJ die wel is te vervangen nog altijd 5 GW wind op zee nodig. “Dat schetst de omvang van de uitdagingen die voor ons liggen”, weet Weeda. “Want naast deze vervanging wordt er ook nagedacht over tal van andere toepassingen van waterstof in de industrie”. Andere toepassingen zijn bijvoorbeeld de inzet van waterstof in plaats van aardgas voor de productie van hoge temperatuur warmte. Ook wordt gedacht aan productie van ijzer en staal, gebaseerd op processen met reductie van ijzererts door waterstof, in plaats van cokes. En om tenslotte ook aardolie het systeem uit te krijgen, kan groene waterstof dienen als bouwsteen voor de productie van synthetische brandstoffen (kerosine en diesel) en groene chemie in combinatie met duurzame biomassa en andere vormen van duurzame koolstof. Volgens Weeda wordt soms al te gemakkelijk gesteld dat groene waterstof eerst naar de industrie moet, omdat daar de opties voor verduurzaming beperkt zijn. “Voor de huidige productie van waterstof lijkt afvang en opslag van CO2 op korte termijn veel (kosten)effectiever. Vervanging van goedkoop aardgas door dure groene waterstof als brandstof is zelfs nog minder rendabel, en voor de inzet als chemische bouwsteen is naast waterstof in de meeste gevallen ook een nieuw industrieel complex nodig. Allemaal best lastig en het is nog lang niet duidelijk hoe dit binnen afzienbare tijd te realiseren valt. Mogelijk liggen andere toepassingen meer binnen handbereik.” van zon- en windenergie zie ik vooralsnog geen alternatief voor het gebruik van groene waterstof.” Pleidooi voor waterstofstatistiek Met het oog op die komende ontwikkeling zou het volgens Weeda geen gek idee zijn om een aparte waterstofbalans te gaan bijhouden. De informatie over waterstof is nu versnipperd en lastig toegankelijk, wat een goed zicht op de ontwikkeling lastig kan maken. “Daarnaast moet er verder over worden nagedacht of waterstof een aparte categorie moet worden in de energiestatistieken, zeker als er straks ook waterstof geïmporteerd en geëxporteerd wordt én waterstof breed en op grote schaal wordt ingezet als als brandstof voor diverse toepassingen en als bouwsteen in de productie van synthetische brandstoffen en duurzame chemie”, meent Weeda. “Aanpassen van die internationaal afgestemde statistieken kost veel tijd. Het is slim om daar in Europees en internationaal verband nu al met elkaar over in gesprek te gaan.” Het complete rapport is te downloaden op: https://energy.nl/en/publication/the-dutchhydrogen-balance-and-the-current-andfuture-representation-of-hydrogen-in-theenergy-statistics/ Het MIDDEN project: https://www.pbl.nl/en/middenweb 33
34 Online Touch Home