Door Wim Noordegraaf, voorzitter NJI Gij zult niet ondernemen Een gemeente die zelf ligplaatsen voor boten of staanplaatsen voor campers aanbiedt, vlak bij een bestaande jachthaven of camping. Brandweerkorpsen die ‘hun’ voertuigen zelf onderhouden of zelfs bouwen. Het mág, en het zorgt ervoor dat veel ondernemers mededingingstechnisch op achterstand worden gezet. Op basis van de Wet Markt en Overheid mogen overheden ook zelf commerciële activiteiten ontplooien. Dat hoeven zij zelfs niet tegen vanuit concurrentie optiek bezien eerlijke voorwaarden te doen. Als ze maar in een formeel bestuurlijk besluit opnemen dat die activiteiten in het algemeen belang zijn, mogen lokale overheden voor ondernemer spelen, waarbij gedragsregels die een eerlijke concurrentie moeten waarborgen rustig kunnen worden genegeerd. Dat maakt de Wet Markt en Overheid tot een ongelukkige constructrie, die ondernemers hoegenaamd geen bescherming biedt tegen deze vorm van oneerlijke concurrentie. Motiveringseisen Aanpassen van de wet is met het oog op eerlijke concurrentie dringend nodig. Demissionair minister Kamp wil na onder meer een zwartboek met voorbeelden van misstanden en protesten van een grote groep ondernemers de wet nu eindelijk iets aanscherpen door motiveringseisen in te voeren. Daarnaast moeten ondernemers meer inspraak krijgen en zouden gemaakte uitzonderingen op de wet verplicht moeten worden ‘geëvalueerd’. Het wetsvoorstel daartoe is begin september in consultatie gebracht. Het is mooi dat de minister erkent dat de wet niet voldoet, maar de vraag is wel of de bescherming van ondernemers met deze zachte aanpassingen wel voldoende is. Verplicht motiveren klinkt leuk, maar de lokale overheden blijven op deze manier slagers die hun eigen vlees keuren. Inspraak bieden aan ondernemers klinkt ook mooi, maar laat de bestuurlijke procedure om deze inspraak te kunnen effectueren wel aansluiten op de werkwijze van het MKB. Zorg er bovendien voor dat het bedrijfsleven ook bij de initiële besluitvorming wordt betrokken. Het meest stekend blijft dat overheden in het nieuwe wetsvoorstel nog steeds onder de kostprijs mogen concurreren met bedrijven. De belangrijkste tekortkoming van de huidige wet wordt zo niet weggenomen. Algemeen belang De algemeen belang uitzondering is een ‘te gemakkelijk excuus’ voor gemeenten. Ook de Autoriteit Consument en Markt denkt er zo over. Zelfs de voorgenomen wijziging in het Burgerlijk Wetboek om de bepalingen over privaatrechtelijke handhaving van het mededingingsrecht op nationale overtredingen toe te passen biedt onvoldoende soelaas. Alleen door het schrappen van de algemeen belang bepaling krijgt de ondernemer een eerlijke kans. Voor overheden bieden andere (Europese) kaders mogelijkheden om activiteiten te kunnen uitvoeren die echt in het algemeen belang zijn. Die kaders wijzen expliciete diensten aan waarvan het evident is dat de overheid hierin een ondernemende rol moet vervullen. Bijvoorbeeld de exploitatie van accommodaties voor de beoefening van amateursport. De minister moet bekijken of hier aansluiting bij kan worden gezocht in plaats van nieuwe regels te verzinnen. De overheid dient pas echt het algemeen belang als ondernemers mogen ondernemen en ze niet onnodig worden belemmerd door oneerlijke concurrentie. 39 column Jachtbouw Nederland 5 oktober 2017
40 Online Touch Home