0

jaargang 13 • nummer 5 • oktober 2017 Special: 14 pagina’s Anemeli van Wim van der Valk: snelle waterverplaatser Guido de Groot: mix tussen kunst en techniek

Bezoek ons in: hal 7 – Stand 125 Ontwikkeld door professionals voor professionals. Perfection Pro is een twee-componenten polyurethaan aflak speciaal ontwikkeld voor professioneel gebruik. Perfection Pro levert een spiegelglad en hoogglanzend eindresultaat aan iedere boot en elke ondergrond en is geschikt voor spuitapplicatie en kwast- & rolapplicatie. Perfection Pro heeft een uitgebreide kleurenrange en wordt geleverd op afroep. U kunt de gewenste kleur ter plaatse bij uw lokale distributeur bestellen. De kleur kan ter plekke worden gemengd wat u tijd & geld bespaart. yachtpaint.com Alle in deze publicatie genoemde handelsmerken zijn eigendom van of in licentie gegeven aan, het AkzoNobel concern. © AkzoNobel 2017. facebook.com/InternationalYachtPaint 8093/0917

INHOUDSOPGAVE 4 jaargang 13 • nummer 5 • oktober 2017 METSTRADE De METSTRADE staat voor de deur: van 14-16 november presenteren bijna 1500 exposanten hun producten in de Amsterdamse RAI. De vakbeurs besteedt speciale aandacht aan hybride voortstuwing en duurzaamheid. Wie gaat de DAME Award voor het beste design winnen en wie sleept een Boat Builder Award in de wacht? Op pagina 6-17 een voorproefje van het gebodene. 19 GUIDO DE GROOT Guido de Groot is twintig jaar actief als jachtontwerper, maar begon opmerkelijk genoeg zijn carrière als ontwerper van auto’s. Het ontwerpproces omschrijft hij als ‘tussen kunst en techniek’. 28 KOOPMANS KASKO’S Harry en Hilda Koopmans van Koopmans Kasko’s zijn geen familie van jachtontwerper Dick Koopmans, maar werken wel aan schepen die hij heeft ontworpen. In 25 jaar tijd heeft het bedrijf zich ontwikkeld als specialist op het gebied van aluminium cascobouw. Special: 14 pagina’s Anemeli van Wim van der Valk: snelle waterverplaatser Guido de Groot: mix tussen kunst en techniek De Anemeli die Van der Valk Shipyard deze zomer afleverde is een razensnelle waterverplaatser. Het 27 meter lange jacht met bulbsteven haalt met twee krachtige MANdiesels meer dan 30 knopen. Een design van Guido Groot, die op pagina 19-23 zijn werk uitgebreid toelicht. Lees verder op pagina 66 3 6 Overzicht van METSTRADE deelnemers 25 Marcel Schaap van De Stille Boot: Betaalbare alternatieven voor diesel 33 Pieter Timmers, Forward Management: Communicatie is moeilijk 35 HISWA te water: Lelystad heeft het helemaal 37 Mr. F.J. Hommersom, Hommersom Advocatuur: Opdracht gegeven of niet? 39 Wim Noordegraaf, NJI column: Gij zult niet ondernemen 40 NJI Verenigingsnieuws: ‘Duurzame inzetbaarheid’ helpt ondernemingen Metalen kunnen elkaar opvreten 43 Venandi Yachts lanceert eerste luxe tender 47 Heesen Yachts: ‘Logistiek is werk voor specialisten’ 48 Gerard Stap, All Voltage Supply: Infraroodpaneel brengt gerichte warmte 51 Kort Nieuws 54 Colofon en Bedrijvenindex 55 Nieuws van Nederlandse werven: Jetten, North-Line, Saffier, Knobbe, Amels, Damen, De Koning Keyzer, Aluqa, Atlantic, Dutch Premium Yachts, De Chinook, nominaties boten van het jaar, Vitters, Serious Yachts Jachtbouw Nederland 5 oktober 2017

In Material Xperience zijn verrassende en innovatieve materialen te zien (en te bevoelen). tekst en foto’s Rens Groenendijk METSTRADE gaat met de tijd mee Aandacht voor duurzaamheid METSTRADE, dé internationale vakbeurs waar toeleveranciers aan de jachtbouw hun nieuwste producten tonen, besteedt in de dertigste editie speciale aandacht aan ontwikkelingen rond elektrische en hybride aandrijving. In de Amsterdamse RAI, waar het recordaantal van bijna 1500 exposanten op de teller staat, wordt onder meer het E-nnovationLAB daartoe geopend en krijgt duurzaamheid extra aandacht. 4 De vakbeurs wil de trend blijven zetten met een vooruitziende blik op ontwikkelingen in de markt. Nieuwe productietechnologie en -processen dragen bij aan een schonere en meer duurzame industrie en wereld. Dit zal alleen maar toenemen omdat duurzaamheid en innovatie hand in hand gaan, aldus de beursorganisatie. In het E-nnovationLAB zullen projecten op het gebied van hybride en elektrische voortstuwing worden getoond en toegelicht in showcases. Bij de totstandkoming van het E-nnovationLAB is de Italiaan Andrea Frabetti betrokken als lid van de METSTRADE Innovation Board. Frabetti was directeur productontwikkeling van de Ferretti Group, maar stapte dit jaar over naar Bavaria Yachts, waar hij een topfunctie heeft bij de ontwikkeling van technologie voor motorboten. Deelnemers aan het E-nnovationLAB zijn Amphenol, E-Tech electric drives, EnerSys, Lynch Motor Company Oceanvolt Specialistisch platform Het Construction Material Pavilion (CMP) in het Elicium is het specialistische platform voor grondstoffen en composieten. Het is een perfecte plaats om inspiratie op te doen voor het gebruik van innovatieve materialen en hoe ze toegepast kunnen worden. In Material Xperience, onderdeel van het CMP, tonen leveranciers van zeer uiteenlopende aard hun materialen. In voorgaande jaren was daar vooral een beeld van bezoekers die zich verwonderen over de toepassing van de meest vreemde materialen, tot aan leer van visschubben toe. En omdat aanraDrukte op METSTRADE, ‘the place to be’, met bezoekers uit heel de wereld. ken is toegestaan, zijn veelvuldig handen te zien die de materialen betasten om te weten hoe ze aanvoelen. ‘Floating Future’ Material Xperience bestaat uit de expositie ‘Floating Future’en een presentatie van de nieuwste materialen. De jachtbouw heeft zijn eigen historie als het gaat om het gebruik van specifieke materialen en technieken. Veel inspiratie kan echter worden opgedaan door kennis te nemen van ontwikkelingen in andere sectoren. Technieken als 3D printing, het gebruik van slimme, gerecyclede of biobased materialen worden hier gepresenteerd. Denk aan panelen van zeegras, origami textiel en tegels van gerecycled plastic dat is opgevist uit zee. De expositie heeft een brede doelgroep wat te bieden, van ontwerpers, techneuten en trendwatchers tot jachtbouwers. I-nnovation Stage Material Xperience On Tour organiseert ook een reeks lezingen op het I-nnovation Stage in Hal 6, gedurende alle beursdagen. Op dinsdag zal bijvoorbeeld Daan Pol, de oprichter van Ortega Submersibles, vertellen over de uitdagingen en ervaringen bij het ontwerpen en fabriceren met behulp van 3D printing van baanbrekende onderwatervaartuigen voor duikers met perslucht. René Ritmeijer van 3D Robot Printing en partner in 010works zal het donderdag hebben over de mogelijkheden die 3D printing biedt voor de jachtbouw. Paneldiscussies Op het Innovation Stage zijn ook twee paneldiscussies over duurzaamheid in de jachtbouw met deskundigen die beschikken Jachtbouw Nederland 5 oktober 2017

Keynote door Schwabero METSTRADE wordt dinsdagmorgen 14 november geopend door de CEO van Brunswick Corporation, Mark D. Schwabero. Hij zal een keynote speech houden tijdens de ‘Breakfast Briefing’. Het onderwerp is ‘Global Marine Trends and Opportunities’. Schwabero zal het hebben over de verbindingen tussen industrie die zich bezig houdt met de pleziervaart en andere sectoren. Hij zal zijn visie geven op de uitdagingen voor de sector en hoe daar het beste mee om te gaan. Tijdens deze openingsbijeenkomst worden ook de winnaars bekendgemaakt van de felbegeerde DAME awards. METSTRADE duurt van14 tot en met 16 november en wordt georganiseerd door RAI Amsterdam in samenwerking met ICOMIA (International Council of Marine Industry Associations). www.metstrade.com Zoekt en gij zult vinden tussen bijna 1500 stands... Foto Rens Groenendijk over een relevante en commerciele of technische achtergond op dit terrein. Het publiek kan vragen stellen, maar ook input geven. Aan het einde van beide sessies zal een moderator de belangrijkste uitkomsten samenvatten en actiepunten benoemen. Sloopboten Er is al veel te doen geweest over de ‘end-of-life’ boten, het recyclen van schepen die aan het einde van hun levenscyclus zijn. Op 14 november zal op het Innovation Stage een overzicht worden geboden van de voortgang in verschillende landen. De verwachte stroom van sloopboten die het milieu gaan bedreigen in de komende tientallen jaren zal breder onder de aandacht worden gebracht, alsook de kansen die dit voor ondernemers biedt, zonder de financiele realiteit uit het oog te verliezen. Moderator is Albert Willemsen, milieu consultant bij ICOMIA, en verder zijn panelleden Neil Chapman (CEO van Boatshed.com), Willem Dekker (president van de European Boating Association), Jeroen van den Heuvel (HISWA), Pierre Barbleu (president van het APER netwerk van botenslopers in Frankrijk) en Albert ten Busschen (professor kunststoftechnologie bij de Windesheim Universiteit). Milieuregels Op15 november zal op het Innovation Stage aandacht zijn voor hoe de watersportindustrie denkt om te gaan met milieuregels bij het ontwerp van jachten en bouwtechnieken. De vraag is hoe de schadelijke invloed op het milieu beperkt kan worden gedurende de gehele levenscyclus zonder dat dit ten koste gaat van de winstgevendheid en groei. Moderator is Patrick Hemp, technisch manager bij ICOMIA, en het panel bestaat uit Christoph Ballin (CEO Torqeedo), Renaud Tourte (R&D directeur Beneteau Group Boats Division), Michaël Steenhof (jachtbouw manager bij HISWA) en Shyaam Ramkumar van Circle Economy. “Na de succesvolle conferenties over milieuproblemen gedurende de voorgaande twee METSTRADE shows brengen we nu duurzaamheid in het hart van de beurs”, aldus Irene Dros, maritiem directeur van RAI Amsterdam. “Dit stelt ons in staat een zo breed mogelijk publiek te bereiken.” METSTRADE.com Het internetplatform METSTRADE.com wil heel het jaar door aandacht vragen voor duurzaamheid. Een sleutelrol is daarbij weggelegd voor coördinator Peter Franklin, die was betrokken bij de organisatie van de conferentie ‘Future of Yacht Recycling’ in 2015 en ‘Sustainability in the Marine Industry’ in 2016 in samenwerking met ICOMIA. Op het platform worden visies en standpunten gedeeld en discussies gevoerd. Showcase French boating industry Business France and the French Nautical Industries Federation welcome visitors to the French Pavilion at the METSTRADE 2017 with a large variety of 88 exhibitors. The French boating industry has established itself as one of the world’s best manufacturers of sailboats and habitable multihulls and is recognized as the fourth largest producer of motorboats in the world. Its leisure boating market, generating a total turnover of 4.41 billion euros according to the latest figures from FIN, is one of the biggest and most dynamic markets in Europe, and continues to make an increasing contribution to France’s balance of trade with export sales up to 76,8 % of its production over the last year. During the upcoming edition of the METSTRADE Show this autumn in Amsterdam, Business France, the French national agency supporting the international development of the French economy, will host the iconic French pavilion with the French Nautical industries Federation (FIN). New exhibitors A record of 88 French companies will be exhibiting and showcasing their products, services and expertise, including new exhibitors and many new products. A large range of products will be presented by leading French manufacturers and suppliers of safety equipment, interior furnishing, optimization and navigation tools, as well as boat construction equipment and services. A strong focus will also be made on Marina & Yard Equipment, Boat Care & Maintenance, Deck Hardware & Rigging, Electronics, Fuel Handling products and Hydraulic Systems. Come and join us at the French Pavilion located at Hall 1 and 5, CMP & MYP, and please feel free to contact us if you are looking for an innovative French supplier! Contact Edouard van der Haas, export advisor at Business France, Trade commission of the French Embassy in The Netherlands. E-mail: Edouard.vanderhaas@businessfrance.fr T: +31 (0)20 794 19 69 5 Jachtbouw Nederland 5 oktober 2017 advertorial

overzicht van METS deelnemers STANDNUMMER 7.327 Een vaste waarde binnen de jachtbouw. Voor professionals die hoogstaande kwaliteit, technische service en een volledig productassortiment zoeken is Awlgrip wereldwijd de nummer één keuze. Toonaangevend binnen de jachtbouw zijn de hoogglanzende Awlgrip finishes; Awlgrip Topcoat en Awlcraft 2000 alsmede het paradepaardje Awlcraft SE, de revolutionaire “effect” topcoat die ook beschikbaar is in metallic en parelmoer effecten. Bezoek dit jaar de Awlgrip stand waar u zich kunt laten informeren over de nieuwste ontwikkeling en introductie in het Awlgrip finishes assortiment. www.awlgrip.com STANDNUMMER 7.465 Het assortiment RVS waterfilters en accessoires van het Australische Arctic Steel is sinds begin dit jaar geïntegreerd in het leveringsprogramma van Hydrasearch USA (Wat weer een onderdeel is van het wereldwijd opererende concern Dixon Valve USA). Nieuw bij Arctic Steel is de 1” “Side In/Side out” Strainer. Zoals alle Arctic Steel filters is ook deze gemaakt van gegoten, electro-gepolijst AISI 2205 RVS. 6 Importeur/distributeur in Nederland is Clouds International B.V. in Lopik. www.arcticsteel.eu STANDNUMMER 10.410 Aluland, meer dan aluminium! Met ingang van 1 september 2017 is Aluland B.V. uit ‘s-Gravendeel officieel gecertificeerd business partner voor de Benelux van Fiberdur® uit Duitsland, producent van glasvezelversterkte leidingsystemen. Fiberdur® leidingsystemen zijn goedgekeurd door de belangrijkste classificatiebureaus. Toepassing van de GRE/GRVE leidingen en bijbehorende isometrie zorgt voor lagere onderhoudskosten, nooit meer corrosie en gewichtsbesparing. GRE/GRVE is lichter dan staal en heeft een levensduur die het schip overleeft. Aluland staat bekend om haar uitgebreide assortiment aluminium “supersized” platen en profielen ten behoeve van de jacht- en scheepsbouw wereldwijd. Andere producten die wij kunnen leveren zijn o.a. Teekay® (bimetaal), CuNiFer en fittingen. koppelingen, Triplate® Bezoek onze stand op de METS voor meer informatie! www.aluland.com STANDNUMMER 12.915 DMS Holland naar nieuwe locatie De verhuizing van DMS Holland van het SuperYacht Pavilion naar hal 12 hangt samen met de keuze om dit jaar tijdens de METS de focus te leggen op het succesproduct MagnusMaster. Een volledig elektrische roldempingsysteem voor jachten tot 30 meter. Nu DMS Holland met dit product marktleider is in Nederland, DMS Holland is preferred supplier bij meer dan 20 werven, is het bedrijf klaar voor de export en op zoek naar internationale distributeurs. Gezien de korte levertijden, de eenvoudige installatie en de korte inbouwtijd, is de MagnusMaster een zeer interessant product voor dealers en distributeurs. STANDNUMMER 05.451 STEYR MOTORS is trots om op de METS 2017 een nieuwe motoren reeks te kunnen introduceren die aan de bestaande marine motorenserie wordt toegevoegd. Hogere efficiëntie, lagere emissies en comfortabel in het gebruik; de nieuwe SEC 4 cilinderserie combineert moderne common-rail techniek met het robuuste en beproefde Monoblock ontwerp. Monoblock motoren staan bekend om hun compacte afmetingen, optimale vermogen/gewichtsverhouding met daarbij duurzaamheid en betrouwbaarheid onder extreme situaties. De Steyr Motors state-of-the-art Common-Rail technologie is bestand tegen droog draaien en is minder gevoelig voor de gevolgen van het gebruik van verschillende brandstofsoorten. De SEC 4 cilinder serie wordt in 4 typen uitgebracht en dekt daarmee de 60 – 130kW markt. Orders kunnen vanaf begin komend jaar worden gedaan voor leveringen vanaf medio 2018. www.steyr-motors.com Jachtbouw Nederland 5 oktober 2017

overzicht van METS deelnemers STANDNUMMER 01.419 Clion-Marine presenteert nieuw Fresh Air systeem Ter uitbreiding op haar complete pakket van airconditioning systemen presenteert Clion-Marine haar nieuwe Fresh Air systeem tijdens de METS. Deze Fresh Air unit is ontworpen voor continue verversing van de lucht aan boord om zo een comfortabele en gezonde leefomgeving te creëren, vaak is dit een vereiste op grotere jachten. Het systeem conditioneert de aangezogen lucht niet alleen op temperatuur maar ook op luchtvochtigheid en is uniek in zijn soort. Voor meer informatie ontvangen wij u graag op stand nr. 01.419 tijdens de METS trade show. www.clion-marine.com SUPER YACHT PAVILION STANDNUMMER 11.318 Northern Lights is een fabrikant van Marine generatoren voor de (mega) Jachtbouw en is gevestigd in Seattle, USA. Yacht Power BV is fabrieksvertegenwoordiger en distributeur in Noord Europa gevestigd in Lemmer. Kwaliteit, bedrijfszekerheid en levensduur zijn de belangrijkste argumenten voor Northern Lights bij het bouwen van onze generatoren. Northern Lights bouwt generatoren van 5 tot 500 kW, met vele optie en classificatie mogelijkheden. Daarnaast is service zeer belangrijk. Northern Lights heeft meer dan 350 dealers wereldwijd. Sinds Juni 2017 staat de Europese voorraad van Northern Lights in Lemmer waardoor een snelle levering gewaarborgd is. www.northern-lights.com, kmaronier@northern-lights.com FRENCH PAVILION STANDNUMMER 05.436 Ino-Rope is the textile integration specialist. Ino-Rope is a new company specialised in exotic fiber integration. We make new products which are stronger and lighter that those found on the market. Our target is to provide the best products which will be easier to use and to maintain. We are developing a totally new sailing block concept and have other projects with the same goal: To be stronger and lighter than other products. The INO-BLOCK LIGHT 0.6 is a complete new block concept. Based on a textile axle technology patented in 2013. Only 8 grammes for a safe working load of 200kg, the safety coefficient is fixed at 3. This block is super-light, highly efficient even more under high loading. Dimensions : 35 x 26 x 18 mm Delivered with a ready-to-use Dyneema lashing. www.ino-block.com STANDNUMMER 01.817 Mantagua LED verlichting de kracht van eenvoud. De LED navigatieverlichting van de Franse fabrikant Mantagua kenmerkt zich door de eenvoud en bedrijfszekerheid. Niet voor niets wordt Mantagua door een groot deel van de Vendee Globevloot gekozen, omdat het een van de weinige lampen is die 6000 mijl onder water doorbrandt. De lampen zijn allemaal volledig ingegoten, super compact en enorm licht in gewicht. Naast navigatieverlichting heeft Mantagua ook een hele reeks met interieur- en machinekamerverlichting, waaronder een gecombineerd rood/wit navigatietafel lampje die ook in de professionele scheepvaart wordt gebruikt. Mantagua LED verlichting wordt in Nederland geïmporteerd door Rake Rigging. www.mantagualedverlichting.nl STANDNUMMER 12.909 De serie Side-Power Electric (SE) boegschroeven wordt uitgebreid met een 50 kgf én een 20 kgf boegschroef. De 20 kgf unit komt in een tunneldiameter van 110 mm en de 50 kgf unit (afgebeeld) wordt in een 140 mm tunnel gemonteerd. Daarnaast is de 50 kgf unit voorzien van een rubber koppelingselement en daardoor galvanisch geïsoleerd en dus toepasbaar in aluminium boten. De SE20 is alleen leverbaar in 12V, de SE50 is zowel in 12V als 24V te koop. Ook zal deze unit als SEP50 (PROportioneel) en SE50IP (Ignition Protected) versie op de markt verschijnen. www.asabootelectro.nl 7 Jachtbouw Nederland 5 oktober 2017

U bent op de METS van harte welkom bij: standnummer 01.741 standnummer 07.447 standnummer 05.357 Wereldprimeur: bekijk de nieuwste generatie elektrische inboard motoren. standnummer 07.161 de stille boot It Bûtlân 9 • 8621 DV Heeg • Tel. 0515 - 44 44 28 • info@destilleboot.nl • www.destilleboot.nl

overzicht van METS deelnemers STANDNUMMER 1.163 Alamarin-Jet Oy toon o.a. de laatste versie van de Alamarin Jet 340, compact, licht van gewicht, geschikt voor motoren tot 550kW/750Pk, hydraulische bediening van keerklep en besturing. Importeur/distributeur in Nederland is Clouds International B.V. in Lopik. www.clouds.nl/nl/alamarin STANDNUMMERS 01.101, 01.103, 01.200 GMR FANTOM™ DOME RADARS (18/24-inch) De 40W solid-state Garmin GMR Fantom dome radars met MotionScope™ technologie maken gebruik van het Doppler-effect om doelen te detecteren en markeren in verschillende kleuren wanneer ze naar u toe of van u af bewegen. Met een vermogen van 40W en een horizontale bundelhoek van 5,2 graden leveren deze radars hoge resolutie beelden, zodat doelen zelfs op grote afstand kunnen worden gedetecteerd. Zo worden de kustlijn, andere schepen en naderend onweer haarscherp weergegeven. De Fantom dome radars kunnen volledig geïntegreerd worden met Garmin kaartplotters. Kaartplotter met compact 9-inch multi-touchscherm De GPSMAP 922 kaartplotter met 9-inch multi-touchscherm is ontworpen voor motorbootschippers, zeilers en zeilracers die hoge prestaties, bedieningsgemak en functionele integratie eisen. Het product is bovendien uitgerust met een interne 10 Hz GPS, die de positie en de koers 10 keer per seconde bijwerkt. Inclusief volledige netwerkfunctionaliteit, waaronder het Garmin Marine Network en NMEA 2000, en alle voordelen van ingebouwde WiFi® connectiviteit voor mobiele apps van Garmin. www.garmin.com STANDNUMMER 12.437 Diemax introduceert de compacte lichtgewicht V12 Diesel DIEMAX introduceert de compacte lichtgewicht 6.0 liter V12 Diesel motor. Door het gebruik van lichtgewicht materialen als aluminium en carbon fiber heeft deze motor een gewicht van slechts 350 kg. Met een vermogen van 500-600 pk is deze motor zeer geschikt voor boten waar ruimte, gewicht en vermogen belangrijke factoren zijn. De twin-turbo V12 heeft een maximum toerental van 4500 tpm wat deze motor geschikt maakt voor snelle boten. De opvallende kleurencombinatie oranje met zwart gecombineerd met gepolijst RVS en carbon fiber complimenteren het ontwerp van de boot. www.diemax.nl STANDNUMMER 07.125 AkzoNobel introduceert tijdens METS de nieuwe antifouling range van International. Micron LZ is specifiek ontwikkeld voor de Nederlandse wateren en geproduceerd in overeenstemming met de Nederlandse wet- en regelgeving. Micron LZ is het resultaat van uitgebreid onderzoek en ontwikkeling, op basis van feedback van de klant, met een verbeterde formulering en verbeterde productkenmerken. Micron LZ biedt een heel seizoen bescherming tegen aangroei in zout en zoet water. Kan aangebracht worden op alle ondergronden exclusief aluminium. Leverbaar in 4 kleuren met een verbeterd kleurbehoud; Black, Navy, Red & Off-white. www.yachtpaint.com 9 Jachtbouw Nederland 5 oktober 2017

Bezoek ons op de Mets stand 12.603/12.703 Optimaal genieten van comfort aan boord! n Lucht- en waterverwarmers n Airconditioningsystemen n Raam- en luikblinderingen n Koel- en vriesapparatuur n Elektrische schuifdaken n Boilers webasto-marine.nl

overzicht van METS deelnemers STANDNUMMER 12.309 Mercury Marine® , de wereldleider op het gebied van scheepsaandrijving en -technologie, introduceert op 1 October 2017 de volgende generatie van VesselView, het belangrijkste assortiment van multifunctionele displays in de pleziervaartindustrie: Mercury® VesselView® SolarMAX® 703. VesselView 703 is uitgerust met het nieuwe Simrad® HD-scherm voor nauwkeurige en betrouwbare bediening in combinatie met verhoogde helderheid, HDresolutie, een brede kijkhoek en verbeterde bedieningselementen die in alle omstandigheden het besturen van de boot vergemakkelijken. Het display geeft actuele informatie weer voor meer dan 30 motorparameters. Het systeem is onder meer uitgerust met VesselView 703 is een zeer uitbreidbaar systeem dat over de gateway-functionaliteit beschikt, zodat SmartCraft-gegevens op NMEA 2000-apparaten kunnen worden weergegeven. Het systeem ondersteunt 16 talen en meerdere eenheidsomzettingen. Het beschikt ook over de automatische melding van beschikbare software-updates via GoFree Wi-Fi, die in het systeem is STANDNUMMER 01.518 In samenwerking met Achilles Corporation presenteert Wendt Agenturen B.V. een kraswerende transparante raamfolie voor bootkappen en andere marine toepassingen: Achilles Vinistar scratch-resistant. Met een hoogwaardige dubbelzijdige coating biedt deze raamfolie effectieve bescherming tegen krassen. De kraswerende raamfolie van Achilles behoudt zijn helderheid voor langere tijd en biedt optimaal zicht. Bijzondere eigenschappen van deze folie dragen bij aan de hoogwaardige uitstraling van het eindproduct. De Achilles Vinistar scratch-resistant folie heeft een hoge weersbestendigheid en biedt uitstekende bescherming tegen UV-straling. Dit innovatieve product is verder zeer onderhoudsvriendelijk. De krasbestendige raamfolie van Achilles is verkrijgbaar op de rol van 10m met een dikte van 0.50mm en is uit voorraad leverbaar. www.achilles-wendt.com GISATEX® - a competent partner for industry and ship building for over 30 years With our permanent product development and technology we are always able to offer our customers a range of materials and innovations like new DRYWEAVE® . GISATEX® products are to be found world-wide. We deliver to all destinations from our stock in Reutlingen. Ask for a copy of our comprehensive product catalogue with fabric samples or see at www. gisatex.de to gather initial information and product descriptions. GISATEX® GmbH & Co KG, Reutlingen, is in its second generation as a family firm. The company has specialized in the production of mattresses for ship and yacht industry and marketing of technical textiles for ship building. STANDNUMMER 01.171 GISATEX® offer broad range of wall and ceiling coverings specifically for caravanning and yacht building Wether elegant suede optics as AMAREE MUSC or extremely stretchy velours as BELINA SUPER STRETCH, GISATEX® offers industrial an professional user a wide range of wall and ceiling coverings. Modern surface materials and technical textiles but even traditional products such as AMAREE HIGH FLEX found in the range of specialists GISATEX® from Reutlingen, Germany, For wall and ceiling coverings with leatherette surface, the customer can choose from over 30 colours. AMAREE LEDRO with new Thermovlies for a better insulation and AMAREE SPORT with a fine perforation of the surface round off the range. All articles also in self-adhesive version on stock. Mattress innovations from GISATEX® Technical textiles make life on board more comfortable and enjoyable. The new GISATEX® mattresses made to measure with under-ventilation. Powerful modern insulations are used for moisture control. The range is convincing thanks to the very good price-performance ratio. The products gisamed VITAL® have been nominated for the European Innovation Award 2016 and all reference materials have the seal OEKO TEX Standard 100. www.gisatex.de 11 een ingebouwd gps van 10 Hz en kaartplotter. VesselView 703 heeft ook een geïntegreerd echolood en een echte CHIRP met twee kanalen, waardoor hij onmisbaar is op al uw visuitstapjes. Het systeem kan ook worden geïntegreerd met alle Simrad-accessoires voor de NSS Evo3-productlijn, waaronder radar, sonartransducers, fishfinder-transducers, AIS, VHF, Sonic Hub/Fusion Link, C-Zone digitaal schakelen en nog veel meer. geïntegreerd. In de VesselView 703-kit is Mercury’s VesselView Link meegeleverd. Dit systeem hebt u nodig om het aandrijfsysteem volledig te integreren en het display echt multifunctioneel te maken. www.mercurymarine.com Jachtbouw Nederland 5 oktober 2017

overzicht van METS deelnemers STANDNUMMER 01.317 De IJssel Coatings geeft kleur aan de watersport. Al sinds 1930 ontwikkelt, produceert en distribueert de IJssel Coatings 2-componenten materialen op basis van epoxy, polyester en polyurethaan. Primair bij de ontwikkeling is het continue verbeteren van de duurzaamheid en UV bestendigheid van deze producten. In het oog springende vernieuwingen zijn de 2-componenten x Variopo epoxy finishing plamuur in een eenvoudige kitkoker en de Variobond epoxylijm in een flexibelere uitvoering als kilo set. Daarnaast is ons beproefde laksysteem voor het behandelen van pluggen en modellen doorontwikkeld voor een eenvoudigere verwerking met de spuit. Door gebruik te maken ons premium mallenbouw systeem ontstaat vervolgens een zeer hoogwaardige mal. www.de-ijssel-coatings.nl 14 STANDNUMMER 07.447 Solbian is één van de leidende merken op het gebied van flexibele, overloopbare zonnepanelen. Ze worden steeds meer toegepast op zeil- en motorjachten, om de onafhankelijkheid van walstroom of een generator te vergroten. Nieuw is de samenwerking met het eveneens Italiaanse ILOOXS. De zonnepanelen van Solbian worden voorzien van een toplaag van gekleurd pigment zonder een noemenswaardig verlies van rendement. Deze toplaag kan afbeeldingen en texturen levensecht weergeven. Het eerste product uit deze samenwerking is een flexibel zonnepaneel met een teak-look toplaag. Solbian wordt in Nederland vertegenwoordigd door De Stille Boot. www.solbianzonnepanelen.nl STANDNUMMER 01.684 Ubi Maior Italia Rewind furlers. De high tech hardware van de Italiaanse fabrikant Ubi Maior is in Nederland relatief onbekend, maar zeker niet op de wedstrijdbanen van de Middellandse zee. Als dochteronderneming van het metaalprecisiebedrijf DINI srl meccanica precisione, stelt Ubi Maior de hoogste eisen aan ontwerp, productie en het testen van hun beslagen. Naast diverse series blokken en low friction producten is Ubi Maior vooral ook bekend door de Rewind furlers voor Code 0 en Gennaker en haar recente upwind furler de Jiber. Bezoek Ubi Maior op METS stand 01.684. Ubi Maior wordt in Nederland gedistribueerd door Rake Rigging. www.rigging-online.nl STANDNUMMER 07.243 ECOBAT Battery Technologies, het moederbedrijf achter drie vooraanstaande Europese accu-distributeurs met een uitstekende reputatie qua productportfolio en klantenservice, is de accuspecialist nummer 1 in Europa. Als onderdeel van de ECOBAT-groep, ‘s werelds grootste loodproducent, beschikt het over reeds jarenlang bestaande samenwerkingsverbanden met meerdere mondiale accufabrikanten in elk denkbaar marktsegment. Het bedrijf vertegenwoordigt hierdoor een aantal zeer hoog aangeschreven Europese merken die kunnen bogen op een ongeëvenaard hoog niveau van productbeschikbaarheid van meer dan 99%. Tot deze eersteklas kwaliteitsmerken behoren Lucas, de overkoepelende merkidentiteit, alsmede VMF en Numax, die beide een uitstekende reputatie in hun thuismarkten genieten. Met deze marktleidende merken en door het voordeel van het hebben van meerdere fabrikanten, kan ECOBAT Battery Technologies voor werkelijk elk mogelijke toepassing altijd de meest geschikte oplossing voor energieopslag bieden. Bezoek voor meer bijzonderheden ECOBAT Battery Technologies op: www.ecobat.tec STANDNUMMER: 10.210 SUPERYACHT PAVILLION Sun Marine Seats is the only authorized license partner of RECARO for the RECARO MARITIME seats. We have importers and dealers all over the world. The RECARO seats are famous for their quality and comfort, used in cars, planes, on professional boats and yachts. www.sunmarineseats.com www.sunmarineseats.nl www.recaro-maritime.com Jachtbouw Nederland 5 oktober 2017

The Next Generation of Marine Diesel Engines Enhancing your boating experience Mercury Marine - the world leader in high speed stern drive engines now completes a range of most sophisticated and best performing marine diesels in horsepower categories between 120 to 550 horsepower. MercuryMarine.com. Joystick Piloting Total control at your fingertips VesselView Active Trim Get all your engine information easily visible Speed based automatic engine trim system SmartCraft Fully integrated vessel control system DTS Remote Control Delivers precise control and smooth operation 15 STANDNUMMER: 01.341 Altijd warm water met WHT-boilers Met de WHT-serie boilers voegt VETUS een nieuwe betekenis toe aan ‘Double Dutch’. De VETUS twin coil boilers hebben een extra spiraal, zodat het water ook kan worden opgewarmd door het verwarmingssysteem aan boord. Heet koelwater van de scheepsmotor verhit het water en als de motor niet loopt, gebeurt dat door een elektrisch element. Alle VETUS boilers zijn voorzien van montagebeugels voor veilige installatie, een complete aansluitset met overdrukventiel en een verwarmingselement van 1,5 kW. Warm water op afroep, altijd, overal. Nieuwe VETUS-Deutz 4-cilinder motoren VETUS introduceert 4-cilinder D-line common railmotoren, gebaseerd op de kwaliteit van het bekende Deutz motorblok, dus uitzonderlijk betrouwbaar en duurzaam. De motoren hebben een hoog vermogen en koppel, lage toeren en zijn zeer zuinig en uitermate geschikt voor het toepassen van power hydrauliek aan boord. Deze motoren hebben een CAN bus-systeem volgens SAEJ1939 protocol, maar werkt ook moeiteloos met NMEA 2000. De nieuwe D-Line serie voldoet aan de laatste RCD II emissie-eisen en heeft een nieuwe VETUSuitstraling gekregen. Eigentijdse luiken De serie FGH vlucht- en ventilatieluiken is uitgebreid en speciaal ontworpen voor moderne type boten. Compleet vlak in het dek gemonteerd voor een strakke overgang tussen luik en dek. Het 12 mm dikke ‘dark smoke’ acrylaat biedt privacy, terwijl het gepolijste en geanodiseerde aluminiumframe het stijlvolle en tijdloze ontwerp aan de binnenzijde invult. www.vetus.com Jachtbouw Nederland 5 oktober 2017

overzicht van METS deelnemers STANDNUMMER 01.111 De nieuwe standaard voor navigeren heet Raymarine Axiom. Met zijn snelle prestaties, intuïtieve bediening en moderne technieken maakt de Axiom u zich bewust van uw omgeving, zowel boven- als onderwater. • Standaard voorzien van de nieuwe,snelle en vloeiende LightHouse 3 besturing • Ook verkrijgbaar met ingebouwde Real-Vision™ 3D sonar • Supersnelle Quadcore prestaties • Compatibel met 4-in-1 Wide Spectrum CHIRP sonartransducers • Duurzame en slanke glasconstructie, passend bij elke stuurpositie www.raymarine.nl 16 STANDNUMMER 05.347 FRENCH PAVILION SPLASHELEC is specialized in intelligent marine electronics. With our system you will be able to take control of the different part of your boat/yacht. We are able to control the rudder, the sheets (on sailing boat) and the hydrofoils on motor boats and sailing boats. Using our electronics system you could build an autonomous boat. With the SPLASHELEC waterproof joystick you will get a proportional control of the rudder and you will even feel a force feedback in your palm. This allows you to steer your boat properly. Thanks to SPLASHELEC easy plug electronic cards, you will be able to take control of the vessel: trim the sheets, auto-pilot heading, hydrofoil orientation. Using this intelligence and connecting some sensors to it, we have made a system that allows to electronically control the pitch, the roll, and the height of an hydrofoil boat. You can just focus on your navigation, the electronics will take care of the adjustements of the foils. Sea water resistant. www.splashelec.com STANDNUMMER 07.161 WaterWorld lanceert op de METS haar nieuwste generatie elektrische aandrijvingen voor boten tot 15 m. lengte. Ze zijn het moderne alternatief voor de inboard dieselmotor: even betrouwbaar en betaalbaar, alleen dan schoon en stil. Helemaal in lijn met de huidige trend, die gaat van fossiele naar elektrische aandrijvingen. De WaterWorld inboard motoren komen begin 2018 op de markt in vermogens van 2,5 kW, 4 en 10 kW. Later volgt ook een motor van 20 kW. Ze lossen de huidige generatie motoren af die zich de afgelopen 4 jaren ruimschoots heeft bewezen. De nieuwe range motoren is het resultaat van een hechte samenwerking tussen 2 Nederlandse bedrijven: De Stille Boot als commercieel verantwoordelijke en Water World Electronics als ontwikkelaar en producent www.waterworld.systems STANDNUMMER: 3.540 DG Rubber Holland BV is de specialist op het gebied van Slangen, Kabels en TPE rubber profielen en Stootranden voor de watersport. Sinds 2014 produceren wij in eigen beheer TPE profielen op maat, in elke gewenste afmeting. Vanaf heden is het zelfs mogelijk om in elk gewenste Ral kleur de profielen en stootranden te produceren. Grootste voordelen zijn; • Snelle levertijden. • Volledig op maat. • Elke gewenste lengte en Ralcode. • Alles geproduceerd in eigen huis. Onze slogan is dan ook; “We save Boatbuilders money so they can build better Boats” Wij verwelkomen u graag op onze stand in hal 3 standnr; 03.540 www.dgrubberholland.nl STANDNUMMER 05.506 Poralu Marine and Rotax have developed the Seabin V5 Floating Dock. The Seabin is an automated solution to capture floating waste down to 2mm. The V5 has been designed to be unobtrusive in Marinas, Ports, Yacht Clubs, etc. It runs with a robust water pump powering the Seabin at a rate of 25 000 liters/hour, with a running cost of $0.90 per day. Renewable energies may be used for its running. Each Seabin can collect 0,5 ton of waste per year. www.poralumarine.fr Jachtbouw Nederland 5 oktober 2017

overzicht van METS deelnemers STANDNUMMER 7.216 Rigging Projects offers independent and unbiased advice to yacht owners, project managers and boat yard purchasing staff in today’s composite rigging and hardware market. Our industry is just coming of age which makes it, technologically, incredibly diverse both in product offer and quality. Whether you are seeking a performance advantage or safety is the primary concern, we can source and compare different options which suit your predetermined parameters. RPG Lock, the Rigging Projects Gaff Lock is an automated mainsail gaff lock to assist the connection of a squared headed mainsail to any type of locking headboard car. www.riggingprojects.com STANDNUMMER: 12.603 EN 12.703 Indel Webasto Marine heeft haar range aan Isotherm koelkasten en vriezers verder uitgebreid. Op de Mets zal Webasto diverse nieuwe koelkasten tonen waaronder de nieuwe Built-In Box 16 en Built-In Box 31. De serie koelboxen is verder uitgebreid met de nieuwe Travelbox 13. Deze is uitgerust met een nieuwe BD 1.4F Micro compressor, de kleinste en lichtste eenheid op de markt. Door het lichtgewicht, compacte ontwerp en de optionele bevestigingsplaat is de TB 13 zeer gemakkelijk te installeren aan boord. Aan de reeds omvangrijke range van lade koelkasten, in volumes uiteenlopend van 16 tot en met 190 liter, is nu een lade van 30 liter toegevoegd, de Drawer DR30. Daarnaast kunt u op de stand van Webasto informatie vinden over de uitbreiding van de BlueCool V-serie, de V64 en de V77 T. www.webasto-marine.nl STANDNUMMER 01.722 Lancelin lijnen innovatief en flexibel. Corderie Lancelin is in Frankrijk de absolute marktleider op het gebied van kwaliteitstouwwerk. Lancelin is huisleverancier van vrijwel alle Franse seriejachten en vele innovatieve raceprojecten. De afgelopen zeven jaar heeft het touwmerk in Nederland een vaste plek veroverd. Het is terug te vinden op vele succesvolle wedstrijdschepen en op de kwaliteitsjachten van Contest. Innovatie en flexibiliteit zijn de grote krachten van Lancelin. Daardoor kunnen zij een korte lead time garanderen voor custom made producten, zonder meerkosten. Veel van de standaardproducten zijn in meer dan 15 kleuren beschikbaar. Daardoor is Lancelin de ideale partner voor jachtwerven die met het touwwerk een eigen gezicht aan hun jachten willen geven. Lancelin touwwerk wordt in Nederland geïmporteerd door Rake Rigging. www.lancelinlijnen.nl STANDNUMMER: 05.357 Sentinel Marine Solutions is producent van remote boat monitoring systemen. Een compleet systeem, waarbij alles van uw boot op afstand gevolgd kan worden. En een betaalbaar systeem, dat vanaf € 369 incl. BTW en een jaarabonnement aan de consument kan worden aangeboden. Daar zit dan al track & trace, accubewaking, bilge en deuralarm bij inbegrepen. Naar wens kan alle NMEA 2000 compatible apparatuur worden aangesloten, eventueel via bluetooth, zodat er geen extra kabels hoeven te worden getrokken. En kan apparatuur zelfs op afstand geschakeld worden. Het Sentinel systeem kan accupakketten voor (elektrische) boten op afstand bewaken. Dit kan op 12, 24 en 48 Volt. Er is een versie met een externe antenne beschikbaar voor aluminium en stalen boten. De Stille Boot is distributeur voor Nederland. 17 www.sentinelmarine.net STANDNUMMER 02.525 RS Marine BV zal als uitvinder en leverancier van de RS Magnus stabilisatoren ook dit jaar weer present zijn op de 2017 editie van de Mets. Naast de bekende Magnus effect stabilisatoren tonen wij de RS Wing die slingerdemping biedt over een breed snelheidsbereik, veel keuzevrijheid in inbouwpositie en een optimale demping van het stampen. Op onze stand krijgt u uitleg over de unieke eigenschappen van beide stabilisatoren en een op uw motorjacht afgestemd advies. Per inschrijving is het mogelijk deel te nemen aan een workshop over stabilisatie of een proefvaart. www.rotorswing.com Jachtbouw Nederland 5 oktober 2017

FROM YOUR IMAGINATION TO THE OCEAN Find us at: Hall 7 - Stand 327 Achievement deserves recognition, and sailing 45,000 nautical miles is no small feat. Awlgrip, a brand of AkzoNobel who are the official supplier of coatings to the Volvo Ocean Race 201718, helping give each trailblazing team its own unique identity. Fast-drying and easy to apply, making for quick repairs, Awlcraft® SE can withstand the elements and has a boundless palette of colours and effects, removing yet another barrier between the boat you imagine and the one that sets sail. awlgrip.com facebook.com/awlgripfinishfirst twitter.com/awlgrip TEAM AKZONOBEL TECHNICAL CLOTHING PARTNER Awlgrip and Awlcraft are owned by, or licensed to, the AkzoNobel group of companies. © AkzoNobel 2017 . Image © Amalia Infante/Volvo Ocean Race. 8665/0917

Illustratie van een interieur op een 80 meter jacht. Door Laurens van Zijp Guido de Groot over het veelomvattende ontwerpproces ‘Een mix tussen kunst en techniek’ 19 Jachtbouw Nederland belicht in een serie ontwerpers en ontwerpbureaus. Guido de Groot is twintig jaar actief als jachtontwerper en geniet wereldwijd bekendheid. Hij leerde het ontwerpvak in de autowereld en kwam pas later in aanraking met de jachtbouw. Op jonge leeftijd was Guido de Groot (1965) al aan het tekenen. Veelal auto’s, wat verklaarbaar is, omdat zijn vader in de autobranche werkte. Op zijn zeventiende toog De Groot naar Italië om met zijn schetsen op bezoek te gaan bij het vermaarde ontwerpbureau Pininfarina. Noem het jeugdige overmoed, het getuigt wel van geloof in eigen kunnen. Hij volgde een studie industriële vormgeving en greep de kans om zich te specialiseren in het ontwerpen van auto’s aan een dependance van het Amerikaanse Art Centre College of Design. Vervolgens werkte hij ruim zeven Auto-invloed: de kont van de Mulder Favorite 1500 is geïnspireerd op die van de Porsche 911. jaar als ontwerper bij Citroën in Parijs. “In een klein, jong team met gering budget en maximale verantwoordelijkheid. Heel leerzaam.” Werfbezoek Jachten kwamen pas op zijn radar na een toevallige ontmoeting met scheepsbouwer Bieb de Vries uit Aalsmeer. Die nodigde hem uit voor een werfbezoek. De Groot: “Ik wist helemaal niet dat er in Aalsmeer superjachten werden gebouwd. Tijdens mijn bezoek zag ik de 45 meter lange Highlander in aanbouw, een ontwerp van Jon Bannenberg; naar mijn mening de grondlegger van jachtstyling. Ik was meteen gefascineerd. Jachten en auto’s: het gaat allebei over vormen. Naast mijn werk als auto-ontwerper begon ik ook schepen te tekenen. Bieb de Vries beoordeelde mijn tekeningen kritisch. Ik moest jachten leren begrijpen en ging mij erin verdiepen. Het bleek een interessante puzzel, omdat er zoveel facetten zijn: zeewaardigheid en functionaliteit, naast sfeer en styling.” De Vries besloot tot de bouw op speculatie van een 48 meter jacht, de Katrion, en vroeg De Groot of hij het schip wilde ontwerpen. Jachtbouw Nederland 5 oktober 2017

20 De Groot gaf de Breedendam MTB (geïnspireerd op het model van een motortorpedoboot) Fourzero stoere en tegelijk elegante lijnen. De Vivante 73 ‘Salu’, gebouwd bij Jetten Shipyard in Sneek, met een Fast Displacement Hull Form. Jachtbouw Nederland 5 oktober 2017

De aluminium Vanquish boten hebben een chique, moderne styling gekregen. 21 Zelfstandig jachtontwerper In 1997 gooide De Groot het roer om. Hij nam ontslag bij Citroën en vestigde zich als zelfstandig jachtontwerper. Een van de eerste dingen die hij deed was een stand huren op de boatshow in Nice, waar hij zich presenteerde met ‘slechts’ een model van Feadship en zijn schetsen. De Groot, veelbetekenend: “Ik moest vanaf nul beginnen.” Zijn eerste opdrachtgever werd Jachtwerf Mulder uit Voorschoten die het modellen-programma wilde moderniseren. Het werd een duurzaam contact, want nog altijd ontwerpt De Groot voor Mulder, inclusief de Mulder Favorites. Publiciteit in internationale tijdschriften leidde tot contact met de eerste particuliere klant. Die liet een schip bouwen in Italië en vroeg De Groot om interieurtekeningen. Vervolgens kwamen er meer opdrachten uit Italië, onder andere van AB Yachts en de Rodriguez Group. 3D modelleren Rond 2002 werd het tijd om personeel aan te nemen. De Groot: “Tot die Russische werf Op een gegeven moment werd De Groot tijd deed ik alles alleen en met de hand, maar we stapten toen over op 3D modelleren. Dat werd een toegevoegde waarde. Onze ontwerpen zijn in de regel wat complexer, met veel vormtaal en rondingen. Ronde vormen werden steeds meer mogelijk, omdat de engineering met behulp van de computer en de snijpakketten opkwamen. Cascobouwers vonden het ook leuk om anders te bouwen. Dat was ook wel nodig, want de internationale concurrentie zat niet stil.” “Ik werk graag met mensen uit de autoindustrie, waar 3D-modellering norm is, omdat ze snappen hoe vormen verlopen over langere afstand, hoe de lichtlijnen gaan lopen als de zon erop schijnt. Klassiek of modern maakt niet uit; lijnen moeten gewoon kloppen. We vatten het ontwerpproces op als kunstzinnig, maar tegelijkertijd als een functioneel iets. Een mix tussen kunst en techniek.” ‘Lijnen moeten gewoon kloppen’ benaderd door een Rus die een werf had gekocht en zich wilde richten op jachtbouw. Onder de opmerkelijke naam Timmerman Yachts, vernoemd naar een Nederlandse leermeester van Peter de Grote. Met Ginton Naval Architects uit Haarlem en interieurbouwer Bootwerk in Woudsend vormde De Groot voor dit project een team en het kwam in Moskou tot de bouw van drie jachten van 32 meter en drie van 26 meter. In Sint Petersburg, waar een andere Russische werf, Laky Verf, jachten ging bouwen, werden zes jachten gebouwd. De Groot: “We hebben in Rusland wel iets gepresteerd. Maar uiteindelijk bleken de Russische klanten liever hun schip in het buitenland te betrekken. Komt bij dat jachtbouw gevoelig is voor conjunctuurschommelingen en politieke veranderingen.” Inmiddels is De Groot in tal van landen actief, waaronder ook China. Daar is de 28 meter lange Selene 92 van zijn hand gebouwd. Een 31 meter versie is in aanbouw. Jachtbouw Nederland 5 oktober 2017

22 De VanQuish is een nieuwe invulling van het begrip ‘waterscooter’. FDHF Ook op de Nederlandse markt heeft De Groot volop opdrachten. Onder meer van Van der Valk Yachts, K&M Shipyard en Venandi Yachts. In juni van dit jaar kwam de Vivante 73 ‘Salu’ in de vaart, gebouwd bij Jetten in Sneek. Een snel motorjacht met de door Van Oossanen ontwikkelde Fast Displacement Hull Form. De Groot: “We zijn in een heel vroeg stadium gaan samenwerken, want we wilden uiteraard zeker weten dat wat wij aan interieur hadden getekend ook daadwerkelijk voldeed voor dit snelle schip. Het was plezierig teamwork, al hadden we soms verschillende uitgangspunten. Een naval architect wil bij wijze van spreken de meeste ruimte voor de machinekamer; wij voor de eigenaarshut. Dat is een spel waarin je de optimale oplossingen bedenkt.” Stoer en elegant Afgelopen winter werd de 40 voets Breedendam MTB geïntroduceerd, waarvoor De Groot de styling verzorgde en Flamme Yacht Design de naval architecture deed. De Groot raakte geïnspireerd door de lijnen. “Van oorsprong is zo’n MTB - motortorpedoboot - een functioneel werkschip met hoge, stompe kop en een unieke lijn. Daar hebben we een nieuwe interpretatie aan gegeven en een verfijning aangebracht. Stoere lijnen en toch elegant.” De Vanquish jachten zijn een ander Nederlands project waar De Groot bij betrokken is. Chique dagboten bestemd voor een Mediterrane ambiance. Niet ‘Op den duur is Dutch built niet meer voldoende’ gebouwd in composiet, maar in aluminium. De Groot: “Het zijn lifestyle-boten. Een leuk concept. Werfeigenaar Tom Steentjes opereert in een markt waar snel geleverd moet worden. Daar moeten wij op kunnen inspelen. We hebben nieuwe stijlelementen toegevoegd: de boeg meer geaccentueerd, de Jachtbouw Nederland 5 oktober 2017

23 Voor Rotor tug ontwierp De Groot dit interieur. raampartijen een herkenbaar silhouet gegeven en de luchtinlaten geïntegreerd.” Studio Delta is de naval architect van de Vanquish modellen, die voorlopig bestaan uit een 43, 48 en een 54 voeter. Helemaal nieuw is de VanCraft waterscooter, die ook door De Groot is ontworpen. De associatie met een eenvoudige jetski is niet helemaal juist; deze VanCraft is een veel luxere pleziermachine, in composiet geproduceerd. Voor de startup Chaser Yachts uit Aerdenhout tekende De Groot een 15 meter aluminium RIB, die ook al geen doorsnee uiterlijk heeft gekregen. Mulder Favorite en vervolgens naar die van een Porsche 911. Klassiek, krachtig en tijdloos.” Diversiteit Het werk beperkt zich niet tot pleziervaart. Voor Rotortug tekende De Groot het interieur van een opleidingsschip. Een Finse werf probeerde een recreatieve markt te vinden voor offshore trimarans en liet De Groot een concept ontwerpen. “Wij vinden het leuk om steeds aan iets anders te werken”, verklaart De Groot de diversiteit in zijn werk. “We verdiepen ons ook graag in achtergronden: wat is Guido de Groot is van huis uit auto-ontwerper. de geschiedenis van ontwerpstijlen? Zo hebben we een interieur in art nouveaustijl gemaakt, maar ook een interieur gebaseerd op de Star Trek televisieserie. Wij staan open voor dat soort ideeën van de klant.” Op de vraag of hij ook inspiratie vindt in de autowereld, antwoordt De Groot bevestigend. “Kijk bijvoorbeeld maar eens naar de rondlopende achterkant van een Toekomst “We blijven graag op alle fronten bezig. Dat is belangrijk”, zegt De Groot, gevraagd naar zijn toekomstverwachting. Groei van zijn bureau is geen doel op zich. Kwaliteit en goed werk leveren wel. En: er plezier in houden. Over de branche zegt hij: “De markt wordt wel lastiger. Je ziet dat productieboten steeds groter worden. Bepaalde merken hebben waarde en daar stappen investeerders in, die er veel geld in pompen en grote marketingcampagnes opzetten. Op den duur zal het begrip ‘Dutch built’ niet meer voldoende zijn, want in Italië, Turkije of China zeggen ze: ‘Wij kunnen het net zo goed.’ Wie mee wil blijven doen, moet investeren in design en styling. Wees vernieuwend, brainstorm met ontwerpers. En streef korte levertijden na.” www.guidodegroot.com Jachtbouw Nederland 5 oktober 2017

Nieuw: Normale, haakse positie RotorSwing 140 Combi RS Marine lanceert voor 2017 het meest universele slingerdempingssysteem voor waterverplaatsende motorjachten, de “RotorSwing 140 Combi”. Een combinatie van de unieke eigenschappen van het Magnus- effect tijdens varen en stilliggen. Het inklappen van de Rotors is volledig automatisch. Het gepatenteerde, volledig elektrische systeem, heeft een bedrijfszekere V-snaar aandrijving met levenslange garantie. Het minimale onderhoud kan geschieden met het schip in het water. RAKE 60 graden De RotorSwing 140 COMBI • Stabilisatie tijdens varen en voor anker (ZeroSpeed) • Nieuwe functie (Rake) voor minimale weerstand • Optimale demping van 0 – 15 knopen • Inklapbaar (vrijwel geen uitstekende delen) • Onderhoudsarm RAKE 30 graden RotorSwing Marine BV Schuttersstraat 26B 6191 RZ BEEK (L) www.rotorswing.com T: +31 (0)46 423 4206 E: info@rotorswing.com RAKE 45 graden Uniek in deursluittechniek, sinds 1932 fabrikant van geruisloze (deur)sluitoplossingen U heeft de toepassing, wij de oplossing! Op klantspecificatie of speciaal voor u berekend met behulp van computersimulatie. Wordt geleverd met montagetekening voor optimale plaatsing en werking. • Kwalitatief hoogwaardige gasveren, ook in RVS (type 304 & 316) • Ruime keuze uit bevestigingstoebehoor/aansluitingen • Verend- of star blokkeerbare gasveren • Van enkele stuks(maatwerk) tot grote series • Lange levensduur gegarandeerd DICTATOR Productie B.V. Energieweg 11, Emmeloord T +31 (0)527 613456 F +31 (0)527 698420 E info@dictator.nl “Donkervoort gebruikt voor haar sportwagens al vele jaren probleemloos de kwaliteits gasveren van DICTATOR, dat wilt u toch ook voor uw jacht?” www.dictator.nl

WaterWorld introduceert op de METSTRADE in Amsterdam drie nieuwe elektromotoren. Deze vervangen de huidige generatie, die nu vier jaar op de markt is. Compacter, voorzien van praktische functies en met een prijsniveau dat gelijkwaardig is aan een dieselinstallatie. Marcel Schaap van De Stille Boot stelt vast dat de consument elektrisch en hybride varen inmiddels heeft geaccepteerd. “We zijn de pioniersfase voorbij.” De compacte elektrische voortstuwingsunit van WaterWorld past naadloos op de motorsteunen in deze Antaris Fifty5 sloep. WaterWorld introduceert nieuwe generatie elektromotoren Betaalbare alternatieven voor diesels Vorig jaar gingen Water World Electronics uit Oldemarkt en De Stille Boot in Heeg, onder meer importeur van Torqeedo, een strategische samenwerking aan. Water World Electronics ontwikkelt en produceert elektronica - ook voor andere branches - en ontwikkelt tevens zelf de elektrische aandrijvingen. De Stille Boot doet de marketing, verkoop en service van deze installaties. De introductie van drie nieuwe elektrische aandrijvingen onder de merknaam WaterWorld is een tastbaar resultaat van de samenwerking. Deze worden op de komende METSTRADE getoond aan de vakhandel (stand 07.161). Ze zijn een regelrecht alternatief voor diesels in schepen tot 10 meter, met name sloepen en andere dagboten. “Het zijn motoren van 2,5, 4 en 10 kilowatt”, aldus Marcel Schaap, “met een laag voltage van 48 Volt, dus veilig en eenvoudig te installeren. Omdat WaterWorld ook alle elektronica en software in eigen huis fabriceert, hoeft dat niet bij externe partijen te worden ingekocht. De keten is korter, wat geld scheelt. Daardoor is het prijsniveau van de elektromotoren gelijkwaardig aan die van dieselinstallaties. De consument kan nu een keuze maken op basis van het product in plaats van de prijs.” 25 Gashendel is eigenlijk niet het juiste woord bij een elektrische voortstuwing. Het dashboard kan verrassend eenvoudig zijn van opzet. Beproefde techniek Deze 6,6 meter lange Antaris Sixty6 kost met een 16 pk Vetus 2 cilinder diesel €37.750. Voor de goedkoopste elektro-uitvoering, 5.0 Kw met 225 Ah accupakket, geldt een meerprijs van €2500. Voor een uitvoering met 450 Ah accupakket moet €5500 extra worden betaald. Andere aankoopcriteria zijn de betrouwbaarheid, actieradius en extra functies. De actieradius met een elektromotor is weliswaar kleiner dan met een diesel, maar ruim voldoende voor een dag varen. Stroompunten met 16 ampère voor het opladen zijn overal beschikbaar. De betrouwbaarheid staat buiten kijf. Schaap: “Elektromotoren worden natuurlijk al veel langer in veel meer toepassingen gebruikt. Het is beproefde techniek uit een grootschalige industrie, wat trouwens ook geldt voor de (semi-) tractie- en lithiumaccu’s. Wij hebben de vertaalslag naar een nautische toepassing gemaakt.” Jachtbouw Nederland 5 oktober 2017

ERVAAR HET MOBIELE LEVEN Europort - stand 6701 7 - 10 november 2017 - Rotterdam Ahoy METS - stand 07.131 14 - 16 november 2017 - Amsterdam RAI dometic.com

Water World Electronics ontwikkelt en produceert elektronica - ook voor andere branches - en ontwikkelt tevens zelf de elektrische aandrijvingen. Voorbeeld van een extra functie is het elektronische contactslot: een programmeerbare sleutel met unieke code. Zonder die sleutel - vergelijkbaar met een startonderbreker in de auto - Ruimtebesparend De nieuwe elektromotoren zijn compact en passen op bestaande motorfundaties. De vervanging van een diesel door een elektromotor kan zonder veel verbouwing gebeuren. Het bespaart in elk geval ruimte; de motorkist kan lager worden. Of zelfs verdwijnen, wanneer er al in de ontwerpfase wordt uitgegaan van elektrische aandrijving. De nieuwe generatie motoren heeft geen aparte koeling meer nodig. Het rendement is optimaal, zodat er weinig warmteverlies optreedt. Zo valt er volledig te profiteren van het hoge koppel dat een elektromotor van nature levert, zeker in combinatie met een wat grotere, meer efficiënte schroef. WaterWorld heeft trouwens een zwaardere motor van 20 kW op stapel staan, geschikt voor schepen tot 15 meter waterverplaatsing. Deze wordt later in 2018 in de markt gezet. Geaccepteerd Op METSTRADE wordt dit nieuwe display gepresenteerd. is de boot niet te starten. Een andere nieuwe functie is het op afstand uitlezen van het systeem. Daarmee kunnen storingen worden geanalyseerd en updates worden verstuurd. Marcel Schaap: “Dat kunnen we centraal doen of via de dealers die dan snel eventuele storingen ter plekke kunnen verhelpen.” Het dealernet zal verder worden uitgebreid, zodat er landelijke dekking ontstaat en klanten ‘om de hoek’ terecht kunnen. Ter vergelijking: Torqeedo telt landelijk inmiddels veertig dealers. Schaap ziet een omslag in denken; elektrische mobiliteit is overal in opkomst. Elektrisch rijden is al ‘gewoon’ en ook het elektrisch varen raakt meer en meer geaccepteerd. Zeker vanuit maatschappelijk perspectief, maar ook uit het oogpunt van comfort: stil en rookvrij varen. Schaap: “We zijn de pioniersfase wel voorbij. Vijf jaar geleden moesten wij de boer op met onze boodschap, nu komen mensen naar ons toe. We gaan naar een situatie toe dat werven standaard elektrische aandrijving aanbieden naast diesel.” Hybride Behalve volledig elektrische aandrijving is hybride varen ook een schone optie. WaterWorld levert hiervoor een elektromotor die boven de schroefas kan worden geplaatst en met een getande riem de as aandrijft. De hybride configuratie is duidelijk bestemd voor een ander segment: snelvarend of grotere schepen die op diesel grote afstanden overbruggen, maar tevens in stiltegebieden of uitstootvrije zones willen varen. Wanneer er op diesel wordt gevaren, fungeert de elektromotor als grote dynamo om stroom te genereren. www.waterworld.systems 27 Zonder deze (programmeerbare) contactsleutel kan de boot niet varen. Jachtbouw Nederland 5 oktober 2017

Uniek beeld: drie Koopmans-ontwerpen in aanbouw. (Foto Dick Koopmans) Koopmans Kasko’s al 25 jaar succesvol 28 Door Laurens van Zijp Meedenken als toegevoegde waarde Koopmans Kasko’s in Sneek bestaat een kwart eeuw en uitgerekend in dit jubileumjaar worden er drie nieuwe Koopmans ontwerpen gebouwd. Waaronder ontwerpnummer 500. Uiteraard in aluminium, specialiteit van de werf. Eigenaren Harry en Hilda Koopmans blikken terug en kijken vooruit. Als Jachtbouw Nederland bij Koopmans Kasko’s in Sneek arriveert, is Harry Koopmans in druk overleg met een klant. Die wil een aanpassing aan zijn zeiljacht. Een papieren mal vormt het onderwerp van het gesprek, dat gaat over materiaaldikte, vorm, boorgaten, tapeinden en wat dies meer zij. Het overleg wordt afgerond een blik van verstandhouding en een ferme handdruk. De klant vertrekt tevreden met de wetenschap dat alles goed komt. Een andere klant formuleert het treffend: “Ik kom hier graag terug, omdat Harry altijd zo goed meedenkt.” Ziedaar een woordelijke variant van de ‘vind-ik-leukduim’ op Facebook. Het raakt de kern van het succes van Koopmans Kasko’s, dit jaar 25 jaar actief in aluminium cascobouw. Vindingrijk In 1992 zette vader Harry sr. een grote stap. Hij verruilde zijn vaste baan bij Aluboot in Hindeloopen voor een zelfstandig bestaan. Gesteund door zijn vrouw Tinie startte hij in Sneek Koopmans Kasko’s, met hun twee zonen Harry jr. en Evert-Jan als personeel. Binnen vier maanden voegde zich daar Rein Smit bij, die afgelopen voorjaar een kwart eeuw bij de zaak was. De allereerste opdracht kwam via ontwerper Dick Koopmans sr. en betrof de bouw van een 11,70 meter zeiljacht. Daar zit een bijzonder verhaal aan vast: zie kader. Voor de duidelijkheid: ontwerper en cascobouwer zijn geen familie. Het was nog het pre-computer tijdperk. Ontwerpen werden op de klassieke manier uitgezet en afschreven op de tekenvloer. Daarna werd alles uitgezaagd. Destijds een gangbare werkwijze, zij het tijdrovend. Harry Koopmans: “We kregen tekeningen, maar moesten zelf oplossingen bedenken en vindingrijk zijn. Als je dat bent, komt het altijd goed. De plaatsing van keerblokken bijvoorbeeld lijnen we heel praktisch uit met een touwtje. We hebben Vaklui die van begin tot eind een jacht kunnen bouwen. (Foto Laurens van Zijp) Jachtbouw Nederland 5 oktober 2017

Het casco van Utopia 58 met veel vormwerk werd vier jaar geleden opgeleverd. (Foto Koopmans Kasko’s) Hilda en Harry Koopmans: ‘Vraag naar nieuwe custom built jachten zal blijven.’ (Foto Laurens van Zijp) ruime ervaring met handmatig werken; spantendrukken en platen vormen hebben we veel gedaan. Dat vormen op het oog doen we nog steeds trouwens. Je leert elke dag weer.” Als iets in die 25 jaar voor verandering heeft gezorgd, dan is het wel de opkomst van snijpakketten. Dat leidde tot een andere workflow en heeft een tijdwinst in de bouw tijdelijk onderdak geregeld, terwijl ze ook welkom was op de werf om aan haar schip te klussen. “Met de meeste klanten hebben we een goede klik”, aldus Hilda Koopmans. ‘We hebben het vertrouwen van ontwerpers’ opgeleverd. Koopmans betrekt zijn snijpakketten onder meer van Snijtech Joure. De rompen worden gebouwd van zeewater bestendig hard aluminium (ALM G 4,5); MIG gelast door Lloyd’s gecertificeerde lassers. Ze worden elk half jaar gekeurd, waardoor het niveau op peil blijft. Allerhande opdrachten Sinds de start heeft Koopmans niet zonder opdrachten gezeten en werden talloze ontwerpen gebouwd. Naast ‘Koopmansen’ ook ontwerpen van de hand van onder andere Martin Bekebrede, Vripack, Van de Stadt, Trimm Design, Jan Visser en Dick Zaal. In 1996 trof een groot drama het bedrijf toen moeder Tinie, drijvende kracht, op 52-jarige leeftijd overleed. Het jaar erop werden Harry jr. en Evert-Jan vennoten. In 2007 ging senior met pensioen en namen Harry en Hilda het bedrijf over. Opnieuw kregen ze een Koopmans ontwerp onder handen. Ditmaal een bestaand jacht dat van de bok was gevallen en gerepareerd moest worden. Voor de eigenaresse, die aan boord woonde, werd Grotere casco’s De crisis kwam het bedrijf door met een order voor tien offshore-schepen. Om die klus te kunnen behappen werd zelfs samenwerking gezocht met Folmer in Rijs. Koopmans schuwt opdrachten van buiten de jachtbouw niet. Stuurhutten en reparatiewerk voor de binnenvaart bijvoorbeeld. Of Lloyd’s gecertificeerde lassers. (Foto Laurens van Zijp) verwarmingspanelen voor de skyboxen in het Abe Lenstra stadion. Het houdt de orderportefeuille gevuld en het werk gevarieerd. De loods was al uitgebreid naar 30 x 30 meter, maar de toegangsdeur bleek dikwijls te smal voor de almaar groter wordende casco’s. Met een tijdrovende uitbouw van de gevel tot gevolg, als een schip naar buiten moest. Dat probleem werd adequaat opgelost door in de zijgevel een extra brede deur te plaatsen. De bouwopstelling van de casco’s binnen werd daarom een kwartslag gedraaid. Het grootste casco tot dusver gebouwd, is dat van het door Vripack ontworpen 29 Jachtbouw Nederland 5 oktober 2017

30 Het ‘geraamte’ van de Yerseke Offshore 62, die in 2016 werd opgeleverd. Onaangeroerd casco De eerste opdracht voor Koopmans Kasko’s was een 11,70 m zeiljacht, naar een ontwerp van Dick Koopmans. Dat zou 25 jaar geleden aanvankelijk worden gebouwd in Zeeland, maar de werfeigenaar verdronk. Daarna ging de order naar Koopmans Kasko’s dat het schip aan de eigenaar afleverde. Die zou het zelf afbouwen. Onlangs werd Harry Koopmans gebeld door nabestaanden van de opdrachtgever, die dit jaar is overleden. Hij blijkt zijn schip nooit te hebben afgebouwd. Het heeft 25 jaar lang in een schuur bij zijn huis gestaan. Omdat het huis werd verkocht, moest het casco daar weg. In overleg met Harry Koopmans is het voorlopig naar een berging in Sneek gebracht, in afwachting van verkoop. Waarom de eigenaar zijn jacht nooit afbouwde, is onduidelijk. motorjacht NED70. “Die NED70 was grensverleggend voor ons”, zegt Koopmans, “het was een omslag in denken en maakte ons duidelijk: dit kunnen wij ook.” Drie ‘Koopmansen’ Dit jubileumjaar 2017 gaf een bijzonder beeld te zien op de werkvloer: drie Koopmans jachten in aanbouw, waaronder ook nog eens ontwerpnummer 500 van Dick Koopmans. De 497 werd afgelopen zomer opgeleverd, de 500 zal later dit jaar volgen en daarna de 502205. De 500 is een aluminium zwaardjacht, voor een Nederlandse opdrachtgever, die vooral in Scandinavië wil verblijven. Het schip is voor permanente bewoning en krijgt een keerfok voor het zeilen langs de scherenkusten. De 502-205 is een aluminium langkieler, in opdracht Ontwerpnummer 500 van Dick Koopmans nadert nu voltooiing. (Foto Laurens van Zijp) Jachtbouw Nederland 5 oktober 2017

De door Koopmans gebouwde schepen kom je in verre wateren tegen. Hier de Necton, een Nieland-ontwerp. (Foto Aldert Hesseling) 31 van een Spaanse klant, die er solo mee rond de wereld wil. Hij heeft voor een kitstuigage gekozen om de zeilen handelbaar te houden. Een snijpakket voor een motorjacht is al in aantocht en er staan veelbelovende offertes uit. De toekomst zien Harry en Hilda Koopmans dan ook met optimisme tegemoet. “We hebben het vertrouwen van ontwerpers en werken oplossingsgericht: we maken de vertaalslag naar de bouw. Dat ‘meedenken’ is een toegevoegde waarde van ons bedrijf. Er zal voorlopig vraag blijven bestaan naar nieuwe custom built jachten en verder is er een markt voor refits van bestaande schepen.” www.koopmanskasko.nl Personeel “Goede krachten zijn schaars”, verzuchtten Harry en Hilda Koopmans, gevraagd naar het personeelsaanbod. “We hebben geen doorsnee lassers nodig, maar jáchtbouwers; vaklieden die van begin tot eind een jacht kunnen bouwen. Onze mensen kunnen dat.” Volgens beiden sluit het niveau van de opleidingen niet aan op de praktijk van de werkvloer. Harry Koopmans: “Je moet leerlingen die van school komen opleiden in je bedrijf.” Zelf doet hij dat met een kracht die in kader van het ‘Werken-Leren’ één dag per week naar school gaat. “Ik leer hem alles, weliswaar stapsgewijs, maar het is de bedoeling dat hij straks uiteenlopende werkzaamheden zelfstandig kan verrichten.” Een mooi leerproject is de bouw van de Harlinger zonnepont. Deze is bij Koopmans gebouwd door leerlingen van de afdeling Maritieme Techniek van de ROC Friese Poort in Sneek, onderdeel van de Maritieme Academie Holland. De jongens werden op de werf intensief begeleid door Koopmans’ medewerker Bernard. Een goede leerschool. De productieloods in Sneek. (Foto Laurens van Zijp) Jachtbouw Nederland 5 oktober 2017

Lantor introduceert Skincore® voor infusie en Resin Transfer Molding Light (RTML) voor superieure oppervlaktekwaliteit en osmose resistentie in de composiet jachtbouw. Skincore® maakt het verschil Skincore® kan droog en makkelijk in de mal gelegd worden direct achter de gelcoat. Het grote voordeel is dat er geen barrier- en/of skincoat aangebracht hoeft te worden. Dit leidt tot een reductie in styreenemissie, minder manuren en een verhoging van de productiesnelheid. Met meer dan 40 jaar ervaring is Lantor een toonaangevende internationale producent, bekend van merknamen als Coremat® en Soric® . Lantor Skincore® is verkrijgbaar via: Voor meer informatie stuurt u een email naar info@mctechnics.com SIDE-POWER Innovation & Experience DC Speed Control thrusters and Stabilizer Systems from Side-Power - Innovative products developed from unique experience! BENELUX-REPRESENTATIVE: STANDNR. 12.909 asabootelectro.nl

Door Pieter Timmers, Forward Management Communicatie is moeilijk Communicatie is van levensbelang. Als we in nood zijn en dreigen te verdrinken, roepen we om hulp in de hoop dat iemand ons hoort en dan kun je van de verdrinkingsdood gered worden. Om hulp roepen is communicatie. Overal waar mensen zijn, wordt met behulp van de taal gecommuniceerd en werk georganiseerd. Slaan we er Wikipedia op na dan vinden we de volgende definitie: ‘Communicatie is de uitwisseling van symbolische informatie, die plaatsvindt tussen mensen die zich bewust zijn van elkaars aanwezigheid, onmiddellijk of gemedieerd. Deze informatie wordt deels bewust, deels onbewust gegeven, ontvangen en geïnterpreteerd’. ICT, oftewel Informatie Communicatie Technologie, is een technische informatie uitwisselbaarheid tussen computers, maar dat is niet het type communicatie dat hier wordt bedoeld. Heel wat woorden die met ‘co’ beginnen, zoals: coöperatie, complex, connectie, conventie, converteren, co-engineering, conflict, enz. gaan altijd over iets tussen meer dan twee mensen of dingen. In je eentje valt er niets te communiceren, want die ander is er niet om het te ontvangen. Klank en taal Hier wordt communicatie met behulp van taal bedoeld. Taal is evolutionair gezien jonger dan de mens. De mensachtigen dateren van 1,5 miljoen jaar geleden, hun strottenhoofd met stembanden stelden deze wezens in staat een ruim assortiment aan klanken te produceren. Vermoedelijk was er voor alles wel een klank beschikbaar. Door de tijd evolueerden zowel lichaam, brein als klankenspel en kon er rond 35.000 jaar v. Chr. ‘sprake’ zijn van taal, althans dat beweren historici en evolutiebiologen. Toen werd het pas echt moeilijk; het gesproken woord leende zich zowel voor de liefde als voor het gevecht. Wie aan communicatie denkt, denkt aan verbale communicatie, maar dieren communiceren ook, echter niet met behulp van een gesproken vocabulaire. Veelal met herkenbare klanken, geuren en gedrag. Wij mensen zijn ook (denkende) dieren en zijn we ons niet bewust van het feit dat wij naast de taal ook communiceren met geur en gedrag. Dieren ruiken angst bij hun prooi en/ of tegenstander, maar ook hoe de gezondheidstoestand is. Zo is het ook bekend dat olifanten een infrageluid van minder dan 20 Hz kunnen produceren dat voor de mens onhoorbaar is, althans niet bewust. Ergo, ons brein vangt het wel op en wekt een angstgevoel op. Dit kunnen we tegenwoordig goed zien in de fMRI scan. Dus vangen we meer signalen op dan we beseffen, erger nog, we reageren erop en handelen er naar. Non-verbaal Sinds enkele decennia hebben communicatiewetenschappers aangetoond dat 95% van onze communicatie non-verbaal is, 95% is dus lichaamstaal, klank en omstandigheden en blijft er 5% over voor de woorden met hun betekenis. Hiermee leveren wij het bewijs dat communicatie ook zonder taal mogelijk is. Dit is niet 100% waar, want door middel van het woord kan er feitelijke informatie doorgegeven worden. Wat heeft dit te betekenen voor onze dagelijkse zakelijke communicatie? Kort gezegd ‘veel’. Een kaal feit wat niet interpretatiegevoelig is, kan schriftelijk langs digitale weg. Zodra het echter aan een persoonlijke interpretatie onderhevig is, moet je het zorgvuldig en empathisch schriftelijk kunnen verwoorden, maar dan hoort de ontvanger de stem niet en ziet hij ook de lichaamstaal van de zender niet. De telefoon biedt dan nog een voordeel, maar ter plekke zijn, biedt ons een 100% communicatie mogelijkheid. Systeem van Luhmann Communiceren met grote bedrijven kan extra moeilijk zijn, omdat medewerkers vaak beperkt bevoegd zijn en dan gehoorzaamt men een anonieme autoriteit. Zo’n groot bedrijf gedraagt zich als een systeem waar Niklas Luhmann (bekend Duits socioloog 1927-1998) het volgende van zei: ‘Een systeem kan slechts zien wat het kan zien Het kan niet zien dat het niet zien kan Het kan ook niet zien dat het niet kan zien wat het niet kan zien’ De eerste regel zegt dat het systeem ‘bewust onbekwaam’ is. De laatste regel zegt dat het systeem ‘onbewust onbekwaam’ is. Eén grote blinde vlek dus. In beide gevallen is het voor het individu erg moeilijk met de medewerker, deel uitmakende van het systeem, te communiceren. Deze onderwerpt zich, al dan niet vrijwillig, aan een anonieme macht. Kwestie van begrip Communicatie is veelal een kwestie van ‘begrijpen en begrepen worden’. Kinderen in de leeftijd van 3 tot 5 jaar van verschillende nationaliteit en taal, zie je met elkaar spelen en de taal vormt geen enkele belemmering. Bij volwassenen daarentegen, in dezelfde taal, pakt vaak heel anders uit. Wat ging hier fout? In onze hedendaagse wereld waarin we met alles en iedereen ‘connected’ kunnen zijn, lijkt het dat we optimaal communiceren, maar is dat zo? Het is maar wat je dan onder communicatie verstaat. De internettechnologie stelt ons in staat maximaal te zenden, denk maar aan Twitter, Facebook, enz., maar je treedt niet in dialoog met die (anonieme) ander. Slechts de dialoog of de interactie stelt ons in staat de noodzakelijke verbindingen tot stand brengen. Wat betekent dat voor jachtbouwers? Eén verkeerd woord > géén order! 33 Ploegen, eggen, zaaien en oogsten Foto Rens Groenendijk

DE VRIJHEID OM JE EIGEN KOERS TE VAREN Powered by Mastervolt Mee met de meute. Dat kan altijd nog. Je wilt vrij zijn. Onafhankelijk. Met de elektrische componenten en systemen van Mastervolt kan dat. Neem bijvoorbeeld de Mastervolt MLI Ultra 24/5000. Een lithium ion accu uit de buitencategorie. Razendsnel te laden. Licht, compact en… heel slim dankzij MasterBus. Daarmee communiceert de accu met allerlei andere apparaten aan boord. En met de waterdichte systeemmonitor EasyView 5 volg je nauwgezet alle prestaties. WWW.MASTERVOLT.NL

De HISWA te water nam vorige maand na vijf edities van de beurs afscheid van Amsterdam. ‘Lelystad heeft het allemaal’ Arjen Rahusen is de nieuwe directeur van de watersportbeurs HISWA te water. Hij is op 1 oktober Paul Boomsma opgevolgd, die vanwege zijn leeftijd wilde stoppen. Rahusen (1959) was werkzaam als zelfstandig adviseur en begeleidde in die hoedanigheid de HISWA bij de zoektocht naar een nieuwe locatie voor de beurs. Hij voerde de onderhandelingen met de gemeente Lelystad en de provincie Flevoland. De natte HISWA gaat volgend jaar naar de Bataviahaven (4 tot en met 9 september 2018). “Lelystad heeft alles wat we willen hebben”, legt Rahusen de keuze uit, “groeimogelijkheden, een uitstekende bereikbaarheid over land en over water, voldoende parkeerfaciliteiten, mogelijkheden voor proefvaarten en wateractiviteiten. We zullen samenwerking zoeken met de naastgelegen Fashion Outlet. Bovendien is de gemeente Lelystad erg enthousiast om de beurs te huisvesten.” Ruimtegebrek en drukte zijn volgens Rahusen redenen om Amsterdam-Noord te verlaten en geen gebruik te maken van de optie voor de komende vijf jaar. “Dat gebied wordt razendsnel ontwikkeld en volgebouwd. Ze hebben hier duidelijk andere plannen. De parkeerplaatsen rondom het beursterrein zijn snel vol, waardoor bezoekers verder weg moeten parkeren. Wij willen de HISWA te water een nieuwe dynamiek geven.” Rahusen heeft een lange ervaring met het organiseren van grootschalige evenementen. Hij werkte lang bij het sportmarketingbureau Trefpunt van Frank van den Wall Bake en later PRISM. Hij leidde de internationale Spa Regatta, later Delta Lloyd Regatta en internationale hockeytoernooien. 35 Minder bezoekers De HISWA te water trok dit jaar minder bezoekers, 21.751, 1.869 minder dan in 2016, 1.650 meer dan in 2015. De beursorganisatie stelt echter dat het publiek zeer serieus was en een hoge koopbereidheid had. Er waren van 29 augustus tot en met 3 september circa 250 boten te zien (deels 2e hands) en honderden watersportartikelen. Beursmanager Michelle Jonker stelde vast dat exposanten op de eerste beursdag al boten verkochten. “Daarnaast zijn er diverse proefvaarten geboekt en offertes opgevraagd. De verwachting is dat exposanten komende maanden meer verkopen zullen realiseren.“ Veel exposanten toonden zich volgens de beursorganisatie positief. Bas Lengers Arjen Rahusen, nieuwe directeur HISWA te water. Foto Laurens van Zijp van Lengers Yachts: “We hebben een zeer goede beurs gehad en veel nieuwe contacten opgedaan. Ik weet zeker dat er meerdere transacties uit komen.” Nieuwkomer op de beurs AdmiralsTender kon de eerste beursdag al direct een boot verkopen aan een nieuwe klant. Een tweede boot volgde later in de week. Foppe-Jan Smit: “Ik weet zeker dat de sfeer van de HISWA te water bijgedragen heeft aan de verkoop.” www.hiswatewater.nl Dit is een archieffoto van de aanblik van de Bataviahaven in Lelystad tijdens de Nationale Sloepenshow. De locatie heeft volgens de HISWA te water alles in zich om de beurs een nieuwe dynamiek te geven. Jachtbouw Nederland 5 oktober 2017 foto Rens Groenendijk foto Rens Groenendijk

HIGH QUALITY AIRC NDITI NING SYSTEMS BASED ON INVERTER TECHNOLOGY WWW.CLION-MARINE.COM KEEPING YOU COOL

recht zo die gaat Jachtbouw Nederland 5 oktober 2017 Door mr. F.J. Hommersom, Hommersom Advocatuur Opdracht gegeven of niet? Het komt regelmatig voor dat een discussie ontstaat tussen de opdrachtgever en de werf/reparateur over de hoogte van de factuur. Er is misschien ooit een bedrag afgesproken voor een refit, maar vervolgens is er meerwerk uitgevoerd, komt de opdrachtgever beduidend duurder uit en weigert te betalen. Of een klant denkt vrijblijvend met de reparateur te hebben gebabbeld over een klacht en vraagt ‘om er eens naar te kijken’, waarna de betaling van de reparatie wordt geweigerd omdat de klant in zijn overtuiging nooit opdracht heeft gegeven. Een voorbeeld: Yachtservice X krijgt bezoek van meneer Y die klachten constateert aan de motor van zijn vlet en laat die vervolgens onderzoeken. X biedt de motor vervolgens zonder overleg aan bij de importeur. De brandstofinjectoren bleken kapot. De importeur repareert de motor, ook weer zonder overleg en dus zonder kostenopgave, en stuurt hem terug naar Yachtservice X. Die factureert meneer Y met het aan hem in rekening gebrachte werk, vermeerderd met nog wat bijkomende werkzaamheden. In totaal ongeveer 5.000 euro. Meneer Y weigert te betalen, want hij had helemaal geen opdracht gegeven voor reparatie, alleen maar voor onderzoek. Lastig! Er is inderdaad een opdracht noch een opdrachtbevestiging. Ook is er geen offerte met de te verwachten kosten van de reparatie. Yachtservice X valt ook niet veel te verwijten, want die is op zijn beurt ook weer voor voldongen feiten gesteld door de importeur. Y heeft echter zijn vlet wel meegenomen en heeft ook baat bij de reparatie. Immers, de motor functioneert weer. Hij weet ook dat er is gerepareerd. Compromis na discussie In de discussie die volgt, stelt Y dat als hij had geweten dat de reparatie zo duur zou uitvallen, hij daarvoor nooit opdracht zou hebben gegeven. Bovendien stelt hij dat de reparatie niet per se noodzakelijk was en ook op een andere manier had gekund. Yachtservice X stelt echter dat de reparaties wel noodzakelijk zijn en bestrijdt ook dat het elders goedkoper had gekund. Hij heeft in de tussentijd ook al wat uren gematigd. Uiteindelijk realiseert Y zich dat hij toch wel voordeel heeft van de reparatie. Dit voordeel becijfert hij op ongeveer de helft van de totale factuur, welk bedrag hij ook betaalt. Een compromis waarbij in ieder geval de reparateur toch nog iets betaald krijgt, hoewel X beduidend meer moet betalen aan de importeur en dus feitelijk verlies lijdt. Procederen heeft voor hem echter weinig zin, want er is geen bewijs van een opdracht tot reparatie en er is ook geen offerte. De reparateur neemt zijn verlies, onder het motto ‘beter een half ei dan een lege dop’. Klant niet altijd koning In dit geval gaat het om een relatief klein bedrag en wordt de zaak pragmatisch opgelost. Wanneer er echter een groter belang had gespeeld, had de zaak heel anders kunnen lopen. Immers, wanneer X toch Y had gedagvaard tot betaling dan was naar verwachting Y er met zijn eigen berekening niet zo makkelijk vanaf gekomen. Hij is namelijk wel ‘verrijkt’ met de reparatie en heeft daarmee X dus ‘verarmd’. Bij een dergelijke procedure is de gebruikelijke gang van zaken dat de rechter een deskundige benoemt, die becijfert wat een redelijke prijs is en die moet Y dan toch betalen, ongeacht wat hij er zelf van vindt. Dan had hij het schip maar niet mee moeten nemen. Meerwerk betwist Wat wanneer er tussen partijen geen verschil bestaat over een opdrachtverlening tot bijvoorbeeld een refit, maar het werk veel duurder uitvalt? Belangrijk is dat de wet bij aanneming van werk bepaalt dat als de prijs bij het sluiten van de overeenkomst niet is vastgesteld of er alleen maar een richtprijs is bepaald, de opdrachtgever een redelijke prijs is verschuldigd. Er wordt rekening gehouden met de prijzen die de aannemer gewoonlijk vraagt en met eventueel gewekte verwachtingen. Wanneer er wel een richtprijs is bepaald, mag deze met niet meer dan tien procent worden overschreden, tenzij de aannemer tijdig heeft gewaarschuwd. Ook hier spitst de discussie zich meestal toe op de vraag of dus meer werkzaamheden zijn uitgevoerd of dat bijvoorbeeld het werk veel meer tijd/moeite vraagt dan dat de werf in eerste instantie heeft becijferd. Als er meer werkzaamheden zijn uitgevoerd of andere materialen worden gebruikt, is vaak de discussie dat de opdrachtgever betwist opdracht hiervoor te hebben gegeven of als verweer voert dat hij niet wist dat die meer werkzaamheden/materialen extra zouden kosten. Verdere overschrijding Hoewel de wet in dit geval zowel een opdrachtgever als -nemer gedeeltelijk in bescherming neemt met voornoemde maximering, komt het maar al te vaak voor dat een project nog veel hoger uitvalt qua overschrijding dan genoemde tien procent. Wanneer de werf/reparateur niet kan aantonen dat, hetzij de opdrachtgever opdracht heeft gegeven, dan wel hij niet kan aantonen gewaarschuwd te hebben dat overschrijding van het budget dreigde, loopt hij een groot risico! Er is in een gerechtelijke procedure met een beroep op een deskundige aangetoond dat het toch redelijk was dat een werf een compensatie kreeg voor het feit dat een schip met een veel hogere waarde werd afgeleverd dan volgens de oorspronkelijke offerte, maar daar was wel een jarenlange kostbare procedure voor nodig. Strakke discipline Praktische oplossing om escalaties te voorkomen is het hanteren van een strakke discipline in het documenteren van alle werkzaamheden die afwijken van de oorspronkelijke offerte/overeenkomst. Natuurlijk is het een en ander niet altijd even praktisch, maar wanneer bijvoorbeeld aan het einde van een werkdag door uitvoerders wordt aangegeven, wat er is gedaan in afwijking van wat er is overeengekomen en dit ook, al is het maar per mail, aan de opdrachtgever wordt bevestigd met de financiële consequenties, bestaat er weinig tot geen risico dat de inspanningen niet worden betaald. Goed om te bedenken dat een mondelinge overeenkomst/opdracht net zo geldig is als een schriftelijke, maar dan moet er wel bewijs zijn dat hij is gegeven, wat in de praktijk alleen maar kan door getuigen of zo snel mogelijk een mondelinge opdracht te bevestigen aan de opdrachtgever, bijvoorbeeld per mail. 37

VARIOBOND VARIOPOX 2K in 1 doos of koker VARIOBOND EN VARIOPOX Onze producten Variopox en Variobond leveren wij nu in nieuwe omverpakkingen. De basis en verharder blijven hierdoor bij elkaar. Na gebruik kunt u de blikken weer netjes samen opbergen. Opgeruimd staat netjes en is veiliger! Ook de Variobond Mahonie en Variopox Finishing plamuur leveren wij in een nieuwe koker. Deze nieuw ontworpen koker bestaat uit twee compartimenten achter elkaar geplaatst. Hierdoor is de doseerbaarheid verbeterd en is het mogelijk met een mengtuitje te verwerken. Voor toepassingen waar meer flexibiliteit gewenst is in de lijmverbinding hebben wij Variobond Flex ontwikkeld. Variobond Flex is onder andere geschikt voor het verlijmen van kiel/romp verbindingen en het verlijmen van (massief) houten onderdelen waar beweging niet is uit te sluiten. Variobond Flex is leverbaar in een set van 1500 gram, verpakt in een doosje. VERNIEUWD Voor meer informatie zie: www.doublecoat.nl.

Door Wim Noordegraaf, voorzitter NJI Gij zult niet ondernemen Een gemeente die zelf ligplaatsen voor boten of staanplaatsen voor campers aanbiedt, vlak bij een bestaande jachthaven of camping. Brandweerkorpsen die ‘hun’ voertuigen zelf onderhouden of zelfs bouwen. Het mág, en het zorgt ervoor dat veel ondernemers mededingingstechnisch op achterstand worden gezet. Op basis van de Wet Markt en Overheid mogen overheden ook zelf commerciële activiteiten ontplooien. Dat hoeven zij zelfs niet tegen vanuit concurrentie optiek bezien eerlijke voorwaarden te doen. Als ze maar in een formeel bestuurlijk besluit opnemen dat die activiteiten in het algemeen belang zijn, mogen lokale overheden voor ondernemer spelen, waarbij gedragsregels die een eerlijke concurrentie moeten waarborgen rustig kunnen worden genegeerd. Dat maakt de Wet Markt en Overheid tot een ongelukkige constructrie, die ondernemers hoegenaamd geen bescherming biedt tegen deze vorm van oneerlijke concurrentie. Motiveringseisen Aanpassen van de wet is met het oog op eerlijke concurrentie dringend nodig. Demissionair minister Kamp wil na onder meer een zwartboek met voorbeelden van misstanden en protesten van een grote groep ondernemers de wet nu eindelijk iets aanscherpen door motiveringseisen in te voeren. Daarnaast moeten ondernemers meer inspraak krijgen en zouden gemaakte uitzonderingen op de wet verplicht moeten worden ‘geëvalueerd’. Het wetsvoorstel daartoe is begin september in consultatie gebracht. Het is mooi dat de minister erkent dat de wet niet voldoet, maar de vraag is wel of de bescherming van ondernemers met deze zachte aanpassingen wel voldoende is. Verplicht motiveren klinkt leuk, maar de lokale overheden blijven op deze manier slagers die hun eigen vlees keuren. Inspraak bieden aan ondernemers klinkt ook mooi, maar laat de bestuurlijke procedure om deze inspraak te kunnen effectueren wel aansluiten op de werkwijze van het MKB. Zorg er bovendien voor dat het bedrijfsleven ook bij de initiële besluitvorming wordt betrokken. Het meest stekend blijft dat overheden in het nieuwe wetsvoorstel nog steeds onder de kostprijs mogen concurreren met bedrijven. De belangrijkste tekortkoming van de huidige wet wordt zo niet weggenomen. Algemeen belang De algemeen belang uitzondering is een ‘te gemakkelijk excuus’ voor gemeenten. Ook de Autoriteit Consument en Markt denkt er zo over. Zelfs de voorgenomen wijziging in het Burgerlijk Wetboek om de bepalingen over privaatrechtelijke handhaving van het mededingingsrecht op nationale overtredingen toe te passen biedt onvoldoende soelaas. Alleen door het schrappen van de algemeen belang bepaling krijgt de ondernemer een eerlijke kans. Voor overheden bieden andere (Europese) kaders mogelijkheden om activiteiten te kunnen uitvoeren die echt in het algemeen belang zijn. Die kaders wijzen expliciete diensten aan waarvan het evident is dat de overheid hierin een ondernemende rol moet vervullen. Bijvoorbeeld de exploitatie van accommodaties voor de beoefening van amateursport. De minister moet bekijken of hier aansluiting bij kan worden gezocht in plaats van nieuwe regels te verzinnen. De overheid dient pas echt het algemeen belang als ondernemers mogen ondernemen en ze niet onnodig worden belemmerd door oneerlijke concurrentie. 39 column Jachtbouw Nederland 5 oktober 2017

Effectief en met plezier aan het werk ‘Duurzame inzetbaarheid’ helpt ondernemingen Goede vitale medewerkers zijn de sleutel voor het succes van ieder bedrijf. Ze produceren, denken mee en geven kennis door aan nieuwe collega’s. Dit klinkt vanzelfsprekend, maar dat wordt wel steeds lastiger, want de arbeidsmarkt verandert. De instroom van gekwalificeerde jongeren laat te wensen over, terwijl kennis en vakmanschap in de pas moeten blijven lopen met technologische ontwikkelingen. Intussen gaat de vergrijzing van het werknemersbestand onverminderd voort en moet het bedrijfsleven zich instellen op langere dienstverbanden. Ondernemers vragen zich af hoe zij ook op termijn het beste uit hun vaste medewerkers kunnen blijven halen. Handreikingen 40 Het programma Duurzame inzetbaarheid vertaalt bovengenoemde maatschappelijke en technische ontwikkelingen naar concrete oplossingen voor ondernemers en biedt handreikingen op vragen als: * Hoe blijft mijn bedrijf een aantrekkelijke werkomgeving voor goede krachten en hoe kan ik deze medewerkers binden, boeien en door laten groeien? * Hoe ga ik om met verschillende generaties medewerkers en houden ze plezier in hun werk? * Hoe zorg ik dat iedereen veilig en gezond kan werken? * Hoe ‘leer’ ik mijn bedrijf om soepel in te spelen op nieuwe technologieën? Workshops Tijdens het programma worden via workshops de kennis en de methoden aangereikt waarmee de deelnemende bedrijven direct binnen hun eigen organisatie aan de slag kunnen en leren hoe zij Duurzame inzetbaarheid tot een vanzelfsprekend onderdeel van hun bedrijfsstrategie kunnen maken. Begonnen wordt met een Individueel gesprek, waarin de specifieke situatie wordt geanalyseerd en een plan van aanpak wordt gemaakt. Vervolgens worden in vijf Inhoudelijke modules in de regio bij een van de deelnemende bedrijven workshops gehouden rondom de thema’s: * veiligheid - hoe zorg ik dat iedereen veilig en gezond kan werken? * taakgerichtheid - hoe geef ik leiding in verschillende situaties? * generatiebeleid - hoe werk ik met verschillende generaties in mijn bedrijf? * verandermanagement - hoe neem ik mijn mensen mee in veranderingen? * opleidingsbeleid (opstellen matrix) - hoe blijft mijn personeel leergierig? Via een persoonlijk coaching traject wordt de vertaalslag naar de individuele deelnemende bedrijven gemaakt. Flinke subsidie De tijdsinvestering bedraagt ongeveer 4,5 dag voor het volledige programma. Dankzij een ruimhartige subsidie vanuit MKB-Nederland en het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid is de eigen bijdrage minimaal. Om reistijden zo veel mogelijk te beperken, worden de bijeenkomsten regionaal georganiseerd. Voor bedrijven die aangesloten zijn bij Opleiding Ontwikkeling Metaalbewerking (OOM) is bovendien een bijdrage vanuit het ontwikkelbudget beschikbaar. www.jachtbouw.nl/duurzameinzetbaarheid Onverwacht kannibalisme in de metaal Metalen kunnen elkaar opvreten De chemische en metallurgische effecten die verschillende metaalsoorten binnen één constructie op elkaar uitoefenen worden door velen onderschat. Zelfs gerenommeerde bedrijven gaan nog steeds regelmatig de fout in door, soms met de beste bedoelingen, metaalcombinaties te construeren die desastreuze gevolgen kunnen hebben. In 2011 kwam door een ongeluk in een zwembad in Tilburg een baby om het leven. Twee aan het plafond bevestigde geluidsboxen waren van hun bevestiging losgekomen en een daarvan was op een daaronder geparkeerde kinderwagen gevallen. De dampen van het chloorwater had de rvs-ophanging zodanig aangetast dat deze hierdoor bezweek onder het gewicht van de geluidsboxen. We noemen dit spanningscorrosie. Op 1 juli 2017 werd de zeilwereld geschokt door het nieuws dat drie ervaren zeilers, waaronder de bekende jachtontwerper Frans Maas, waren omgekomen met het zeiljacht Capella voor de kust van Oostende doordat de kiel van het schip plotseling afbrak. Iedereen reageerde verbaasd hoe dit kon gebeuren. Omdat het onderzoek in volle gang is kan nog steeds niet Jachtbouw Nederland 5 oktober 2017

gezegd worden wat de uiteindelijke oorzaak van het tragische ongeluk is. Vele partijen, waaronder de NJI, willen graag opheldering en leren van wat er met het schip van Frans Maas is gebeurd is, zodat er indien nodig verbeteringen kunnen worden doorgevoerd om soortgelijke ongevallen te voorkomen. Speculaties over mogelijke oorzaken zijn er legio, bijvoorbeeld: dat het schip een aanvaring heeft gehad met een zwaar drijvend voorwerp of dat er sprake is van een constructiefout in de ophanging van de kiel. Het is echter allerminst ondenkbaar dat ook hier oorzaak terug te voeren is op corrosie door het toepassen van verschillende metalen Dat dit geval niet op zich staat, illustreert het voorbeeld van een booteigenaar die onlangs contact zocht met de helpdesk van Teqnow, het technische kenniscentrum van de Koninklijke Metaalunie. Gealarmeerd door het scheepsongeluk van Frans Maas had de eigenaar van een 40 jaar oud zeiljacht zijn kielbouten maar eens geïnspecteerd en constateerde een zeer ernstige vorm van corrosie. Er kon zelfs één moer, zonder heel veel moeite, rechtstandig van de kielbout worden getrokken. In eerste instantie verdenkt men het bilgewater wat via de doorgestoken mast altijd in het schip kan komen. Bij nadere inspectie blijkt dat de werf de stalen kielbouten met roestvaststalen moeren heeft vastgezet. Het in een bilgeruimte onvermijdelijke (zilte) vocht is dan de perfecte katalysator voor het proces van corrosie. Er treden in deze omstandigheden een aantal vervelende mechanismen op. Ten eerste elektrolyse. De kiel onder het schip krijgt door wrijving een positieve elektrische lading als het schip door het water vaart. Deze stroom zoekt zijn weg en komt via de kielbouten in het schip en omdat het daar niet kan ontladen wordt het onedelste materiaal weggevreten. In combinatie met het edeler roestvaststaal wordt het ‘gewone’ staal opgeofferd. Ook treedt wel spleetcorrosie op: het vocht dringt tussen de contactvlakken door capillaire werking en start het roestproces. En dan is er ook nog besmettingscorrosie: eenvoudig gezegd eet het ene metaal het andere op omdat de legeringselementen een chemische reactie aangaan met elementen van het andere metaal. Deze combinatie van drie soorten corrosie leveren een schade op waarbij het niet de vraag is of er wat kan gebeuren, maar wanneer dit gaat gebeuren. In dit voorbeeld blijken cruciale bouten in een krappe tien jaar volledig te zijn weggerot. Er zijn ander gevallen van corrosie bekend die gelukkig het nieuws niet halen omdat het meestal goed is afgelopen. Echter krijgt de Metaalunie met grote regelmaat telefoontjes of mailtjes van bedrijven, maar ook van particulieren, voor advies. Het thema corrosie is het meest voorkomend. Reden dus om hier de komende maanden extra aandacht aan te besteden. De Metaalunie investeert in de oprichting van kenniscentra en stelt op verschillende fronten specialisten aan, of organiseert dit specialisme. Zo functioneren het Aluminium Centrum en Teqnow al een tijdje onder de vlag van de Metaalunie en weten steeds meer bedrijven de weg naar het kenniscentrum te vinden. In veel branches van verschillende industrieën wordt overgestapt naar andere metalen of combinaties daarvan. Van staal gaat men over naar roestvaststaal of bijvoorbeeld aluminium. Aluminium is enorm in opkomst. Doordat steeds meer gerecycled wordt, zakken bovendien de inkoopkosten en wordt het in economisch opzicht steeds interessanter dit relatief nieuwe metaal te gebruiken. Aluminium gedraagt zich in vele opzichten echter compleet anders dan bijvoorbeeld staal. Maar ook de toepassing van roestvaststaal in combinatie met koolstofstaal kan grote problemen veroorzaken. Opleidingen en bijscholing zijn daarom essentieel om het kennisniveau in Nederland op peil te houden. Vernieuwing van personeel en toepassing van ‘nieuwe’ metalen vragen om adequaat onderricht. Het Aluminium Centrum en Teqnow spannen zich in om samen met externe specialisten en organisaties zoals ION (Industrieel Oppervlakte behandelend Nederland), het NIL (Nederlands Instituut voor Lassers), het Microcentrum, maar ook technische universiteiten een opleidingspakket aan te bieden dat optimaal aansluit op de wensen en toepassingen binnen het bedrijfsleven. Daarnaast wordt in toenemende mate toenadering gezocht om op (V)MBO scholen meer aandacht te besteden aan materialisatie, waar de toepassing van metalen een onderdeel van is. Met het eerder beschreven voorval wordt het in ieder geval wel duidelijk dat de toepassing van verschillende metalen binnen een constructie om gedegen kennis vraagt, met name ook op de werkvloer. Hoe dan wel? Dat is de meest gestelde vraag. Constateren is één, oplossen is twee. Leren begrijpen wat er gebeurt en kennis kunnen nemen van de metallurgie van de metalen. Om dit te bereiken is een modulair trainingsprogramma opgezet om zittend personeel bij te scholen. Niet enkel een kunstje leren, maar leren doorgronden waar men mee bezig is en wat de consequenties zijn. In sommige gevallen vereisen de producteisen een combinatie van metalen. In de jachtbouw komen heel veel van dergelijke combinaties voor. Uit stabiliteitsoverwegingen worden complete aluminium dekhuizen op een stalen romp geplaatst. Aluminium masten worden uit sterkteoverwegingen staande gehouden met roestvaststalen stagen en het oog verlangt scheepsbeslag uit roestvaststaal. Dus combinaties zijn wel degelijk mogelijk, maar daarbij moeten wel bepaalde zaken in acht worden genomen. De kunst is dus om de juiste aanpak te leren en zo problemen voor de toekomst te voorkomen. Het Aluminium Centrum en Teqnow, met de vraagbaak TeqnowQuest, zijn opgericht om leden, maar - tegen vergoeding - ook niet-leden te ondersteunen bij hun materiaal vraagstukken. Ook met andere technologische vragen kan men bij TeqnowQuest terecht. Deze helpdesk is een service die Teqnow in principe kosteloos aan haar deelnemers aanbiedt. Indien de situatie daarom vraagt, komen experts op locatie langs om maatoplossingen voor specifieke toepassingen op te stellen. 41 verenigingsnieuws Jachtbouw Nederland 5 oktober 2017

Ervaar de duurzame kracht van infrarood! • Uw werkruimte efficiënt en aangenaam verwarmen tegen een fractie van de energiekosten? • Geen ongewenste verspreiding meer van stofdeeltjes tijdens het spuiten? • Lamineren en lakken bij homogene temperaturen? INNO-GIE heeft voor u de oplossing! Het afzuigen van polyesterdampen zonder warmteverlies, spuiten of verven bij een temperatuur voor optimale hechting, een minimum verwerkingstemperatuur, de afwezigheid van wervelende stofdeeltjes, een houten deck lamineren bij homogene temperaturen…vanaf nu is dit zelfs in de winter allemaal geen probleem meer! Voor professionals in jachtbouw- en reparatie is het toepassen van stralingswarmte enorm waardevol. Onze infrarood Heatscreens doen wat ze moeten doen, en dat is efficiënt verwarmen en tegelijkertijd besparen op energiekosten én bijdragen aan duurzaamheid! Hoe werkt dit? Stralingswarmte verwarmt direct het object en niet de lucht eromheen zoals bij confectiewarmte. De energetische voordelen van infraroodverwarming zorgen ervoor dat u, ook in de koude maanden, tegen lagere energiekosten effectiever kunt verwarmen en dus meer productie kunt draaien. De Heatscreens hebben een lange levensverwachting en zijn onderhoudsvrij, CO² neutraal, IP 65 stof- en waterbestendig, energiezuinig, flexibel in hergebruik, 98% recyclebaar en volledig veilig (CE-conform / SGS gecertificeerd) Voor meer informatie of een afspraak, bezoek www.inno-gie.nl “ In feite komt elke grotere ruimte waar schilder- en onderhoudswerkzaamheden worden uitgevoerd voor dit systeem in aanmerking!” “Inno-gie is in staat diverse soorten bedrijfsruimtes, kantoren, woningen, maar vooral loodsen, magazijnen, drydocks etc. te verwarmen met infrarood warmtepanelen. Afhankelijk van de opstelling kan er een enorme besparing gerealiseerd worden, goed voor zowel bedrijfsleven als milieu.”

De ‘zwevende’ bimini en het doorzichtige boeisel kenmerken de Venandi 900. Venandi Yachts lanceert eerste luxe tender ‘Onderscheidend product voor het hogere segment’ 43 ‘Dutch Design, Dutch Built’. Dat geldt helemaal voor de 9 meter tender die Venandi Yachts op de natte Hiswa introduceerde. Daarmee gaat een wens van jachtbouwer Roel Hachmang in vervulling: een eigen lijn exclusieve schepen. Roel Hachmang (1983) is een man van de praktijk. Na een opleiding metaalbewerking werkte hij eerst bij een productiebedrijf en vervolgens in de machinebouw. Daarna trad hij in dienst bij de werf van Mulder in Voorschoten, waar hij het jachtbouwvak leerde en tevens een avondstudie Scheepsbouwkunde volgde. Opgegroeid in het waterrijke gebied rond de Braassem was hij altijd al geïnteresseerd in schepen en boten bouwen. Hachmang noemt het een passie: “Het omvat zo veel verschillende facetten, dat maakt het mooi.” In 2010 besloot hij voor zichzelf te beginnen en Van Lent was zijn eerste klant. Later kwamen daar De Vries, Oceanco en Mulder bij. Inmiddels heeft Hachmang Montage- en installatiebedrijf in Roelofarendsveen alle disciplines in huis: ijzerwerk, pijpfitten, montage en installatie. Plus toeleveringswerk als daarom wordt gevraagd. Hachmang werkt met een aantal vaste krachten en afhankelijk van het project breidt hij de ploeg uit met zelfstandigen en gedetacheerden. “We zijn dus breed georiënteerd en kunnen complete projecten aannemen.” Aluminium tender Mooi werk, maar toch had Roel Hachmang nog een andere langgekoesterde droom: een eigen botenlijn opzetten. Dat is nu gelukt met de Venandi 900, die op de natte Hiswa werd geïntroduceerd. Een aluminium tender met een knikspant romp, voorzien van sprayrails. Het snijpakket werd geleverd door Snijtech in Joure. Hachmang over de keuze voor dit type schip: “Omdat we veel in de wereld van superjachten werken, zagen we een groeiende vraag naar tenders. We wilden een onderscheidend product maken voor het hogere segment. Een 9 meter model is qua productie en financiering goed te behappen. Voor het ontwerp heb ik Guido de Groot benaderd, want ik ben erg te spreken over zijn ontwerpen.” De naam Venandi komt trouwens uit Latijn; het is een vervoeging van venor, wat ‘jagen, nastreven’ betekent. Daarmee wordt de missie van het bedrijf het beste verwoord: altijd op jacht naar de meest luxueuze tender, zo luidt de verklaring in een persbericht. Veel detaillering In samenwerking met De Groot ontstond een stoer, modern schip met klassieke elementen en veel detaillering. Het eerste dat opvalt aan de Venandi is de doorzichtige verschansing voorin. Vanaf de riante rondzit aldaar heb je een panoramisch uitzicht over het water. Het wat hogere vrijboord biedt tevens bescherming tegen eventueel buiswater. In het oog loopt ook de composiet bimini boven de stuurstand, die voorzien is van halftransparant doek tegen de zon. De kap zit elegant ‘zwevend’ op het relingwerk. Dat laatste is van glanzend rvs met ovalen buis. De bolders zijn fraai verwerkt in de reling. Rond de romp is een rubberen rand aangebracht die als stootkussen dient bij het langszij gaan van een superjacht. Het potdeksel is van teak, terwijl ook het ‘interieur’ met houtlijsten is afgewerkt en voorin staat een teakhouten tafel. In de stuurstand is een toiletruimte verwerkt, inclusief lades en opbergvakken. Aan stuurboord staat een langsscheepse kombuis met koelkast, kookplaat en spoelbak. Achter de kombuis zit een opbergvak in de verschansing voor stootwillen. Jachtbouw Nederland 5 oktober 2017

De slimme manier naar meer vaarplezier „Oyster® TV“ SAT-DOM De nieuwe Volvo Penta D8 combineert hoge prestaties en laag brandstofverbruik. Een hoge pk-gewichtsverhouding en betrouwbaarheid maakt dat de D8-motor ideaal is voor snelle acceleratie en hoge snelheid. D h E b id h In combinatie met de Volvo Penta Joystick voor binnenboord motoren heeft u alles binnen bereik. Vingertop bediening met een perfecte precisie maakt afmeren en manoeuvreren eenvoudig, zelfs leuk. Vergeet ingewikkelde manoeuvres in overvolle jachthavens – de slimme manier naar meer vaarplezier. J 2 jaar garantie Meer informatie op: www.volvopenta.com Het interne Gyro stabilisatie systeem van deze compacte koepelantenne is permanent actief en zorgt ervoor dat, ook bij gebruik op zee, de antenne bij de kleinste beweging van de boot snel de positie corrigeert, zodat ongestoorde televisie ontvangst mogelijk wordt. De zeewaterbestendige behuizing is bestand tegen sterke wind, regen en hagel, neemt weinig ruimte in en is door gebruik te maken van enkele kabel techniek ook makkelijk te plaatsen op vrijwel elk vaartuig. D8 en Joystick Spinnerstraat 39 · 7461 TV Rijssen Tel.: 0548/521777 · info@bmsat.nl · www.bmsat.nl

De motor in de Venandi is een wit gespoten Volvo diesel van 435 pk, met een V-drive en vaste schroefas. “Met dit schip moet je ook langzaam kunnen toeren, daarom hebben we niet gekozen voor een hekdrive”, aldus Hachmang. Fraai is ook het ankergerei dat in de boeg is weggewerkt. Bij het voor anker gaan schuift een soort boegspriet naar buiten waar het anker op zit. Zo blijft het vrij van de boeg, wat de kans op beschadigingen verkleint. Eerste stap Veel leefruimte aan boord van de Venandi 900. Toegangsluiken De stuurstand is voorzien van een Garmin display, waarin alle functies zijn geïntegreerd. Door de stuurbank op te klappen is een luik te openen om de motor, filters, kranen en dergelijke te controleren. Onder het zonnebed op het achterdek zitten nog twee luiken: een toegang tot het motorcompartiment en een luik van een bergruimte. Fraai detail: ovaal RVS relingwerk. De voorlopige lijn van Venandi bestaat uit de 650, de 900 en de 1350. Plus pure custom built modellen. Hachmang: “Ik wil een kleine werf opzetten, waar we een paar boten per jaar kunnen bouwen. De 900 is de eerste stap. We zouden ook graag tenders voor superjachten bouwen. Vandaar die custom built modellen. Het bouwen van een superjacht is een andere discipline dan het bouwen van een tender. Dat wordt doorgaans uitbesteed aan een andere werf. We weten hoe het werkt in de superjachtbouw, wat de kwaliteitseisen zijn en hoe dat terug moet komen in een kleiner product. Daar willen wij graag een rol in spelen.” www.venandi.nl Roel Hachmang heeft een passie voor botenbouwen. 45 Technische gegevens Venandi 900 Lengte Breedte Diepgang Kruiphoogte Rompmateriaal Motor Snelheid 9,20 m 2,95 m 0,78 m 2.60 m aluminium Volvo D6 435 HP ca. 36 knopen CE-certificering C Jachtbouw Nederland 5 oktober 2017

ACCU’S – Ze zitten in ons DNA De kracht van samenwerking De nieuwe groepsnaam voor Hefra, Manbat Frankrijk en Manbat VK is ECOBAT Battery Technologies • We zijn ‘s werelds nummer 1 experts in loodtechnologie • En we zijn ‘s werelds nummer 1 loodfabrikant STANDNR. 07.243Stand 07.562 • Door ons paneuropese netwerk zijn we Europa’s nummer 1 acculeverancier • Ons gesloten kringloopproductieproces garandeert de beste milieuveiligheid • Omdat u voor ons prioriteit nummer 1 bent VROEGERE HANDELSNAAM BATTERY TECHNOLOGIES

Voor het superjacht Galactica Super Nova van Heesen moest vorig jaar een kwetsbaar scheepsmodel uit Rusland worden gehaald. MOL Logistics regelde het transport met twee chauffeurs die ombeurten konden rijden om de deadline te halen. Bovendien kon de maker van het model meerijden om er op toe te zien dat zijn werk in perfecte staat zou aankomen. Heesen Yachts uit Oss haalt de ene na de andere order binnen. Voor de bouw van de superjachten moet een breed scala aan onderdelen op het juiste moment worden aangevoerd. Voor de service aan klanten die met de jachten over de wereldzeeën varen, moeten reserveonderdelen snel leverbaar zijn. Heesen Yachts over MOL: ‘Logistiek is werk voor specialisten’ De lat ligt hoog: leveranciers ondergaan kwaliteitscontroles alvorens zij mogen leveren. De onderdelen moeten in perfecte staat aankomen. Heesen Yachts heeft in MOL Logistics een partner gevonden die de werf ondersteunt bij allerhande transporten. Joris van Putten, verantwoordelijk voor Spare Parts & Provisioning bij Heesen Yachts, onderstreept dat transport en logistiek vaak een ondergeschoven kindje lijkt in de scheeps- en jachtbouw. “Waar een bedrijf uitblinkt in kwaliteit, moet het kunnen vertrouwen op goede partners. Die dezelfde kwaliteit even hoog in het vaandel hebben, met hart voor het vak.” Maar dat blijkt in de praktijk nog niet zo eenvoudig. “Het regelen van transport is voor ons een tak van sport die we liever aan de specialisten overlaten”, vertelt Van Putten. “Toen we Marc Jochem van MOL Logistics spraken, merkten we dat dit bedrijf alles in huis heeft om aan onze strenge eisen te voldoen. Ze denken met ons mee over de manier van transport, de wijze van verpakken en wanneer iets de deur uit moet om het op tijd op locatie te krijgen.” Certificering MOL Logistics is gecertificeerd op een breed terrein: AEO, ISO en IATA, waaruit blijkt dat kwaliteit gewaarborgd is. Marc Jochem, Key Account Manager: “Voor ons maakt het niet uit of we betimmering, onderdelen voor het interieur of constructie, of inbouwapparatuur moeten laten vervoeren voor Heesen Yachts. Bij ieder onderdeel, bij iedere zending kijken we in ons netwerk naar de juiste partner. Onze transporteurs moeten door een strenge voorselectie en worden constant gemonitord. We willen de perfecte match in kwaliteit en snelheid.” Voor werven en jachtbouwers maakt volgens Jochem het in de meeste gevallen niet uit of het item via de lucht, over zee of via de weg wordt vervoerd. “Als ze er maar op kunnen vertrouwen dat het op het juiste tijdstip, in de juiste conditie, op de juiste plaats is. Essentieel is dat we snel reageren, korte lijnen hebben en ervoor zorgen dat er altijd iemand bereikbaar is voor noodoproepen.” Advisering MOL Logistics doet veel meer dan het regelen van transporten voor uiteenlopende bedrijven, aldus Jochem. “We geven bijvoorbeeld ook advies voor de bekisting van kwetsbare goederen, zodat ze optimaal in een vliegtuig passen. Zonodig gaat een van onze medewerkers kijken of het op de juiste wijze is gedaan.” Recent wapenfeit: voor de Monaco Yacht Show zorgde MOL eind september voor het aanvoeren van een duikbootje van U-Boat Worx uit Breda, en het retourtransport. MOL Logistics (Netherlands) bestaat 98 jaar. Begonnen als een Tilburgs transportbedrijf, ontwikkelde het een steeds bredere dienstverlening. Niet alleen over de weg, maar ook door de lucht en over zee. In 2000 werd het toenmalige familiebedrijf Wassing overgenomen door de Japanse rederij Mitsui O.S.K. Lines. In Europa heeft MOL Logistics eigen vestigingen in het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Duitsland, Tsjechië, Nederland en Italië. Wereldwijd heeft het bedrijf een netwerk van eigen kantoren en agenten. Marc Jochem: “Onze transporteurs moeten door een strenge voorselectie en worden constant gemonitord”. www.mol-logistics.nl 47 Jachtbouw Nederland 5 oktober 2017

Ook voor verwarming van jachtbouwloodsen Infraroodpaneel brengt gerichte warmte Gerard Stap, directeur van All Voltage Supply uit Schiedam, verwarmde zijn 5000 vierkante meter grote opslagloods en de inpandige kantoorruimte op de eerste verdieping met gasheaters. Gevolg: hitte in het kantoor en onvoldoende warmte beneden. Probeersels met infrarood panelen liepen op niets uit. Tot hij een leverancier ontdekte die daarmee wél goede resultaten boekte. Het resultaat: hij zit er warmpjes bij en brengt de panelen op de markt in de Benelux en Duitsland. “In Nederland is vanaf midden jaren zestig van de vorige eeuw de kolenkachel verdrongen door de CV-installatie op aardgas, een goedkope brandstof. Maar gas is een fossiele brandstof die steeds duurder wordt en moeilijker verkrijgbaar. Door het streven naar verduurzaming zijn veel bedrijven aan de slag gegaan met andere soorten verwarming en nog meer isolatie”, aldus Stap. 48 Als leverancier van elektrotechnische apparatuur en materialen voor met name de maritieme sector ging Stap ruim twee jaar geleden zelf aan de slag met infrarood om zijn bedrijfspand te verwarmen. “De resultaten waren bedroevend. De infraroodpanelen gaven volstrekt te weinig warmte af. Dat betekende dat de ene leverancier na de andere zijn panelen kwam plaatsen, zo ook Leo de Mos, die ik begin vorig jaar ontmoette. We waren erg sceptisch. Echter na een bezoek aan zijn magazijn waren we direct om. Zijn panelen en de toepassing gaven een weldadige warmte.” Stap legt uit dat dit komt door enerzijds een maximale efficiency van de panelen én de opslag van de warmte in massa, zoals de vloer. “De vloer straalt terug en er wordt in de gehele ruimte een homogene warmte verspreid, die bij het opengaan van deuren niet direct verloren gaat”. Luchtcirculatie boosdoener Leo de Mos is ruim 20 jaar werkzaam in de meet- en regeltechniek van bedrijfsgebouwen en kwam tot de conclusie dat grotere gebouwen zeer moeilijk klimaattechnisch zijn te beheersen. Stap: “De grote boosdoener is de luchtcirculatie als gevolg van gasheaters. Er ontstaat hierdoor een stroming die op de vloer koude geeft en waardoor condens in de ruimte ontstaat. Zijn Heatscreens lossen dit probleem op. Bovendien zijn ze zowel in aanschaf als in gebruik bijzonder goedkoop”, vertelt Stap enthousiast. Hij becijfert dat met een vijfde aan geïnstalleerd vermogen van gasverbruik comfortabele verwarming mogelijk is. “De vergelijking gaat natuurlijk een beetje mank omdat bij gasheaters de werkvloer nimmer wordt verwarmd. Als de infraroodpanelen partieel worden gebruikt - alleen verwarmen in het gedeelte waar wordt gewerkt, is een nog grotere besparing mogelijk.” Inmiddels worden de gepatenteerde panelen van De Mos onder meer toegepast door de Nederlandse marine in Zeebrugge in onderhoudsloodsen voor het varend materieel en bij de KLM in vliegtuighangars. In operatiekamers van ziekenhuizen (o.a. UMC te Utrecht, Isala kliniek in Zwolle, Viecurie MC in Venlo) zorgen infraroodpanelen ervoor dat de chirurg partieel wordt aangestraald en de patiënt koel blijft, wat bij sommige ingrepen essentieel is. Een Heatscreen is 79 x 47 cm groot, werkt op 230 volt/50 Hz en heeft een vermogen van 2300 W/10 A. Het stroomverbruik is afhankelijk van de toepassing circa 1500 Kwh per jaar. Een paneel weegt 7,5 kg. Verwarmt ongeveer een oppervlak van 40 m². Standaard geleverd in de kleur antraciet (RAL7016), maar is ook in andere kleuren leverbaar. Prijs € 1495 (ex btw). Jachtbouw Nederland 5 oktober 2017

Combi met zonnepanelen Het gebruik van infraroodpanelen in combinatie met zonnepanelen is volgens Stap een oplossing om bedrijfsgebouwen energieneutraal te maken. Het bedrijf dat is opgericht om duurzame en innovatieve energie-oplossingen op de markt te brengen, Inno-gie, heeft een concept ontwikkeld dat door subsidiering en eventuele voorfinanciering een terugverdientijd mogelijk maakt van circa anderhalf tot drie jaar. “Voor scheepswerven en jachtbouwers, die in grote hoge loodsen werken, is deze wijze van verwarming ideaal”, aldus Stap. “Je kunt ‘s winters doorwerken in een comfortabele omgeving en bovenal is het materiaal verwarmd, waardoor er veel effectiever en efficiënter kan worden gewerkt. Denk bijvoorbeeld aan het spuiten van schepen en de droogtijd in combinatie met luchtcirculatie, die weer tot stofvorming leidt.” Met infraroodpanelen heeft een spuiterij geen last meer van stofdeeltjes door bewegende lucht en de droogtijd is aanmerkelijk korter door de straling van de panelen, zegt Stap. “Ook is gebleken dat de temperatuur van te verwerken materialen, denk hierbij aan composieten en lijmen, dezelfde temperatuur en vochtigheid moeten hebben om een optimale verwerking te realiseren. Met luchtverwarming is dit vrijwel onmogelijk, met infrarood kan dit wel degelijk. De materialen in de loods worden aangestraald op bijvoorbeeld 16 graden, dan betekent het dat het gehele materiaal, van voor tot achter van links naar rechts, deze temperatuur heeft. In het bijzonder bij het lamineren van materialen is dit erg belangrijk.” Met een groot aantal werven en jachtbouwers zijn inmiddels gesprekken gaande om dit nieuwe verwarmingssysteem toe te passen, aldus Stap. www.inno-gie.nl Marinewerf in Zeebrugge In Zeebrugge is er een project afgerond met Heatscreen infrarood verwarmingspanelen. In deze 33 meter hoge loods met een botenlift voor mijnenjagers van de NAVO, zijn eerder drie pogingen met andere verwarmingssystemen gedaan, aldus Gerard Stap van Inno-gie. “Deze voldeden echter niet, omdat de stijgende lucht vrijwel direct ontsnapte uit het relatief open pand. Hierdoor ontstond er als het ware een reuze schoorsteen. Door het plaatsen van infrarood verwarmingspanelen, wordt alles nu wel comfortabel warm en is het probleem opgelost. De schepen kunnen nu ‘s winters ook volledig onderhouden worden. Een ander groot voordeel is het financiële aspect. Slechts het gedeelte wat noodzakelijk is voor onderhoud aan de schepen wordt verwarmd. 49 In totaal verwarmen 360 infraroodpanelen de 33 meter hoge marineloods (68 m lang en 55 m breed) in Zeebrugge. Negen sensoren schakelen de verwarming gericht in, afgestemd op het formaat van het schip dat binnen ligt. Jachtbouw Nederland 5 oktober 2017

auto GuidancE brEEdbEELd muLtitoucH disPLay Auto guidance, 3D kaarten en meer met optionele BlueChart® g2 Vision kaarten. VoLLEdiGE systEEm intEGratiE Integreert verschillende sonar technologieën, geïntegreerde autopilot, connectiviteit, apps, motor data en multimedia. Nieuw multitouch breedbeeld capacitief LED kleuren display met uitstekend beeld in alle omstandigheden. Garmin HELm aPP Bekijk en bedien uw GPSMAP 7400 kaartplotter via een Android or iOS smartphone of tablet. Als je denkt dat je alles gezien hebt. De GPSMAP 7400 serie bestaat uit prachtige, breedbeeld multitouch toestellen met volledige netwerkfunctionaliteit. Hoge prestatie in combinatie met eenvoud in gebruik. Belangrijke specificaties zijn naadloze integratie met verschillende componenten via NMEA 2000 en Garmin Marine Netwerk en compatibilteit met BlueChart® g2 Vision® sonar mogelijkheid voor traditionele CHIRP, DownVü™ met Garmin Auto Guidance. De xsv modellen geven en SideVü™ scanning sonar. Voor meer informatie, bezoek garmin.com/marine2017 GPSMAP® Apple, iPhone, iPad, iTunes, en App Store zijn geregistreerde handelsmerken van Apple, Inc. iOS is een handelsmerk of geregistreerd handelsmerk onder licensie van Cisco in de Verenigde Staten en andere landen. Android en Google Play zijn handelsmerken van Google Inc. 7400 serie

kort nieuws Jachtbouw Nederland 5 oktober 2017 Composiet buizen van hoge kwaliteit Aluland partner van Fiberdur Aluland uit ‘s Gravendeel is sinds vorige maand officieel business partner van Fiberdur uit Duitsland, producent van glasvezelversterkte leidingsystemen. Aluland is verantwoordelijk voor de sales, lokale opslag, klantenservice en consultancy van Fiberdur in de Benelux. Fiberdur filament gewikkelde buizen zijn vervaardigd uit polyester-, vinylester- of epoxyhars en glasvezelrovings. Een streng glasgaren die zonder twist (in elkaar gedraaid) op een spoel wordt gewikkeld heet ‘roving’. Het geautomatiseerde productieproces, gevolgd door verhitting, zorgt voor hoge en constante mechanische sterkte. De buizen zijn standaard verkrijgbaar met een nominale diameter van 25 - 2000 mm voor de drukklassen 6, 10 en 16 bar (grotere diameters en alternatieve drukklassen zijn op aanvraag verkrijgbaar). Twee componenten Glasvezelversterkt kunststof is een samengesteld materiaal dat bestaat uit twee verschillende componenten. De versterkende vezels van textielglas hebben een uitstekende mechanische sterkte, terwijl duroplastische harsen bekend zijn vanwege hun uitstekende chemische weerstand. De combinatie van deze twee componenten resulteert in een product dat volgens Aluland in veel toepassingen kan worden gebruikt als de operationele veiligheid op lange termijn een must is. Fiberdur gebruikt zowel epoxy- als vinylesterharsen als matrixmateriaal. Deze blijven vloeibaar voor en tijdens het productieproces. De glasvezels worden geïmpregneerd met hars en in de gewenste vorm verwerkt in het filamentwikkelproces. Na het vormen wordt het composiet materiaal onder verhitting verhard. Door zijn duro3D geprinte schroef De Damen Shipyards Group heeft met behulp van 3D printing een scheepsschroef gemaakt, die is goedgekeurd door Bureau Veritas. Voor de fabricage is een mengsel gebruikt van nikkel, aluminium en brons, dat een metaalprinter laag voor laag heeft aangebracht; de zogenaamde Waam-technologie (Wire Arc Additive Manufacturing). De driebladsschroef, met een diameter van 1,30 meter, is gemaakt in het Rotterdam Additive Manufacturing Lab (Ramlab) van de Port of Rotterdam. De geprinte scheepsschroef is nog een prototype, maar een volgend exemplaar wordt daadwerkelijk onder een sleepboot gemonteerd. Tijdwinst is een krachtig voordeel van 3D printen. Een schroef kan in enkele dagen worden geprint, waar het gieten veel langere tijd vergt. Dat geldt natuurlijk ook voor reserveonderdelen. De schroef is een volgende stap in de toepassing van 3D printing. Het Ramlab is opgezet door het Havenbedrijf Rotterdam, InnovationQuarter en RDM Makerspace. Met als doel de vertaalslag te maken van R&D projecten naar commerciële toepassingen. Het lab kent inmiddels negen partners: Air Liquide, Autodesk, IBM, Lemtech, Lincoln Electric, Lloyds Register, M2I, TU Twente Interactieve presentatiewand DMS Holland had een opvallende presentatie op de HISWA te Water. Geen bemande stand met een demonstratiemodel van het roldempingsysteem, maar een interactieve presentatiewand. Daarop stonden de logo’s van de werven aan wie DMS Holland het MagnusMaster systeem levert. En er was een film met testien Valk Welding en negen leden (Bolier, Fokker, Heerema Fabrication, Huisman Equipment, Koninklijke Marine, MX3D, Promarin, Royal IHC en Royal Roos). www.damen.com www.ramlab.com monials te zien. De MagnusMaster werd tevens op stands van een tiental exposerende werven onder de aandacht gebracht en er lagen zes jachten die met het systeem zijn uitgerust. Patrick Noor van DMS was mobiel bereikbaar om her en der persoonlijk uitleg te geven. www.dms.nl plastische eigenschappen behoudt glasvezelversterkt kunststof zijn vorm zelfs bij hoge temperaturen en heeft het een hoge mechanische sterkte. Toezicht op kwaliteit De materiaalgerichte productie is onderworpen aan een strikt kwaliteitscontrole systeem, volgens de geldende DIN-normen. Doorlopend toezicht op de kwaliteit volgens officiële normeringen maakt dat Fiberdur-leidingsystemen goedgekeurd zijn voor vele toepassingsgebieden, ook door de belangrijkste maritieme classificatiebureaus. Glasvezelversterkte materialen hebben volgens Aluland belangrijke voordelen ten opzichte van staal: geen corrosie, lage onderhoudskosten, een zeer lange levensduur, gewichtsbesparend en chemisch bestendig. Aluland is vorige maand ISO 9001:2015 gecertificeerd. www.aluland.com 51

Pluim voor IVA Driebergen De Keuzegids HBO 2018 heeft IVA Driebergen opnieuw bovenaan de ranglijst gezet van ‘beste kleine hogescholen’. Dit gebeurde op basis van een beoordeling door studenten in het hoger onderwijs in Nederland, een onafhankelijk onderzoek van bureau GFK. Teksten uit de Keuzegids HBO 2018: “Het mooiste komt het laatst: de kleine hogescholen met minder dan 700 eerstejaars. Daar zitten briljantjes tussen. In de top tien staan opvallend veel particuliere scholen: je betaalt daar veel meer collegegeld, maar dan heb je ook wat. De winnaar van dit jaar is de businessopleiding IVA in Driebergen. De A komt van auto, maar het gaat over meer soorten ‘mobiliteit’. Er is ook een nautische richting waar je luxe jachten leert verkopen.” “Het onderwijs bij IVA wordt bejubeld: het programma staat volgens de studenten als een huis en de toetsing is supereffectief.” IVA benadrukt dat de grote focus op het bedrijfsleven ervoor zorgt dat studenten een uitstekende plaats verwerven binnen het grote IVA-netwerk. www.iva-driebergen.nl Nieuwe hoofdredacteur Motorboot Sinds 1 september is Yvonne Zwaan (36) de nieuwe hoofdredacteur van het Motorboot. Zij is Hans Papenburg opgevolgd, die op 3 augustus plotseling overleed op 56-jarige leeftijd. Papenburg was van huis uit journalist, begonnen bij de Barneveldse Krant. Sinds 2005 leidde hij Motorboot en wist in die rol mensen te binden en te enthousiasmeren. Voor Yvonne Zwaan was hij een leermeester en onder zijn leiding ontwikkelde zij zich tot een veelzijdige watersportredacteur en bladenmaker. Het varen heeft zij van haar vader geleerd, aan boord van het familieschip, een Valkkruiser. In haar eerste voorwoord schrijft Zwaan: ‘En dan komt het moment dat je Deutz neemt Torqeedo over 52 De Duitse motorenfabrikant Deutz heeft Torqeedo overgenomen. Torqeedo werd twaalf jaar geleden in Beieren opgericht en is nu actief in meer dan 50 landen en op vijf continenten met elektrische en hybride aandrijving van boten. Frank Hiller, bestuursvoorzitter van Deutz, zegt in een toelichting: “De overname van Torqeedo stelt ons in staat om veel sneller expertise op het gebied van elektrische voorstuwing te verkrijgen voor onze productrange. Het geeft ons een groot voordeel in een zich snel ontwikkelende competitieve markt. Het markeert ook het begin van onze E-Deutz strategie, waarvan Torqeedo de katalysator zal zijn.” Deutz wil de eerste producten in de lijn van E-Deutz in twee jaar tijd op de markt brengen, veel sneller dan het bedrijf alleen had kunnen realiseren. Deutz investeert rond €100 miljoen, de acquisitie van Torqeedo inbegrepen, om de strategie versneld uit te voeren. “We zijn op weg om ons te positioneren als marktleider voor innovatieve aandrijfsystemen, niet alleen met onze bestaande motoren, maar kunnen onze klanten nu ook hybride en volledig elektrische oplossingen aanbieden, die technisch geavanceerd en ook betaalbaar zijn”, aldus Hiller, die verwacht dat de markt Deutz zeer goede kansen biedt. De acquisitie komt op een moment dat Deutz TCD dieselmotoren als eerste ter wereld gecertificeerd zijn voor de Stage V emissie standaard, die in 2019 van kracht wordt voor de ‘off-highway sector’. voor het eerst aan het roer staat zónder iemand naast je om in te kunnen grijpen als het mis dreigt te gaan. Heel spannend, maar ik vertrouw op het kompas waar we het afgelopen decennium zorgvuldig aan hebben gebouwd.” www.motorboot.com Door de overname van Torqeedo haalt Deutz een ervaren team van specialisten in huis, met een uitstekende track record, aangevoerd door de oprichter en CEO Christoph Ballin. De merknaam Torqeedo wordt gehandhaafd. Ballin: “Torqeedo heeft veel knowhow op het gebied van elektromotoren, accu-management, elektronica en systeemintegratie. We verheugen ons op de samenwerking met ontwikkelaars van Deutz. Als onderdeel van Deutz ontstaan nieuwe mogelijkheden voor Torqeedo op het gebied van industralisatie, inkoop, sales en service. Dat biedt kansen om onze groei verder te versnellen.” Torqeedo wordt in Nederland vertegenwoordig door De Stille Boot in Heeg. DPS Power in Ridderkerk is de officiële importeur en distributeur van Deutz compact dieselmotoren voor Nederland en België. Compacte watermaker Dometic De nieuwe Dometic XZ-serie compacte watermakers maakt het mogelijk om drinkwater te maken uit zeewater en drinkwater te zuiveren in één machine. Het systeem combineert de voordelen van de Sea Xchange watermaker en een Spot Zero zuiveringssysteem op basis van omgekeerde osmose. Voordelen zijn ruimte- en kostenbesparing omdat er niet twee afzonderlijkse systemen hoeven te worden aangeschaft. De Dometic XZ-serie bestaat uit vier modellen. www.dometic.com Jachtbouw Nederland 5 oktober 2017 kort nieuws

VesselView 703 van Mercury Marine Het nieuwe VesselView 703 multifunctionele display van Mercury Marine is op basis van het nieuwe Simrad SolarMAX HDscherm. De helderheid is verhoogd door de HD-resolutie, de kijkhoek is verbreed en de bedieningselementen zijn verbeterd. Het glazen touchscreen heeft een 16:9beeldverhouding en is voorzien een laag die verblinding tegengaat en heeft dimbare achtergrondverlichting. De gebruiker kan kiezen tussen het touchscreen en knoppen, afhankelijk van de omstandigheden. VesselView 703 geeft tegelijkertijd informatie weer over maximaal vier motoren voor meer dan 30 parameters, waaronder brandstofpeil en -bereik, olietemperatuur en -druk, accuspanning, waterdiepte en generator. Het systeem is onder meer uitgerust met een ingebouwde gps van 10 Hz en een kaartplotter. De VesselView 703 heeft een geïntegreerd echolood en een CHIRP met twee kanalen. Het systeem kan worden geïntegreerd met alle Simrad-accessoires voor de NSS Evo3productlijn, waaronder radar, sonartransducers, fishfinder-transducers, AIS, VHF, Sonic Hub/Fusion Link en CZone digitaal schakelen. VesselView 703 beschikt over de gateway-functionaliteit, zodat SmartCraft-gegevens op NMEA 2000-apparaten kunnen worden weergegeven. In de VesselView 703-kit is Mercury’s VesselView Link meegeleverd om het aandrijfsysteem volledig te integreren en het display echt multifunctioneel te maken. www.mercurymarine.com Volvo Penta gaat buitenboord met Seven Marine Volvo Penta heeft Seven Marine, een Amerikaanse fabrikant van buitenboordmotoren, overgenomen. De Zweedse motorenfabrikant betreedt met deze acquisitie de markt van buitenboordmotoren, waar het nog niet eerder in actief was.Volvo Penta’s technologie platform wordt door de overname verbreed. Seven Marine wordt in staat gesteld haar bestaande innovatieve technologie verder te ontwikkelen. “Dit is een opwindende stap voor Volvo Penta”, aldus Ron Huibers, president van Volvo Penta of the Americas. “We combineren de kracht van twee zeer innovatieve bedrijven om een onverslaanbare benzinemotor te ontwikkelen. We hebben niet alleen een zeer aantrekkelijke motoren, maar ook een wereldwijd servicenetwerk te bieden.” Seven Marine in Germantown (Wisconsin) werd in 2010 opgericht. Voor de high-end pleziervaart produceert het bedrijf de krachtigste buitenboordmotoren ter wereld, 557 en 627 pk sterk. De kleine V8 motoren worden horizontaal geplaatst en maken gebruik van GM-technologie (MEFI 6 engine controller) en een gesloten koelsysteem. Seven Marine blijft onder eigen naam opereren. www.seven-marine.com Nieuwe Yanmar mid-range diesels De nieuwe 4LV-serie diesels van Yanmar bestaat uit vijf motoren met een vermogen van 150 tot 250 pk, voorzien van de nieuwste common rail technologie. De 150, 170 en 195 pk motoren komen als eerste beschikbaar. De 230 en 250 pkmodellen volgen in 2018. De motoren zijn speciaal ontwikkeld voor zeiljachten langer dan 60 voet, tenders voor superjachten en de kleine beroepsvaart. Ruimschoots wordt voldaan aan EPA Tier 3 en EU RCD Tier 2 emissie regels. De motoren kunnen zonder problemen worden gekoppeld aan NMEA of J1939 netwerken. De nieuwste technologie voor een zeer laag trillings- en geluidsniveau is toegepast. Zo is de snaaraandrijving vervangen door een ketting. Een reeks Yanmar accessoires is erbij leverbaar, zoals het VC10 controlepaneel en het JC20 joystick systeem. Diesel buitenboordmotor Voor Neander Shark, een Duitse fabrikant van buitenboordmotoren die op diesel lopen, gaat Yanmar nu beginnen met de distributie van de Dtorque 111, een 2-cilinder van 50 pk. Met de Dtoque 111 wordt vooral gemikt op kleine werkboten, met een verwachte levensduur van meer dan 10.000 uur, meer dan het dubbele vergeleken met een buitenboordmotor die op benzine loopt, aldus Yanmar. Bijzonder aan de Dtorque zijn de contraroterende krukassen in een aluminium blok, waardoor de trillingen sterk worden gereduceerd. Yanmar claimt dat de Torque volgas minder dan 12 liter per uur verbruikt. De afgelopen twee jaar hebben Yanmar en Meander uitgebreid proefgedraaid met gebruikers in zes landen in Europa. Daaruit kwam naar voren dat de motoren uitstekend presteren in de lichte commerciële markt, zoals werkschepen voor windenergieparken, watertaxi’s, patrouilleboten en superjacht tenders, aldus Yanmar. De Dtorque 111 is SOLAS (MOB) gecertificeerd en voldoet aan de EU RCD 2 regels. www.yanmar.nl 53 kort nieuws Jachtbouw Nederland 5 oktober 2017

Bedrijvenindex Vind deelnemende bedrijven onder hun categorie, een jaar lang in het blad en op website www.jachtbouwactueel.nl met logo, profielpagina, omschrijving of bedrijfspresentatie & hun nieuwsbriefberichten. Ontwerp Trimm Design Van Oossanen Wijk Yacht Creation Jachtbouw Consultants, Financierders & Automatisering Kuiper Verzekeringen bv Emstede & Partners Advocaten Lakken, anti-fouling & boatcare Multi Painting Mast Jachtschilders BV International Paint De IJssel Coatings Awlgrip Europe 54 Jachtservice R.B. Schoens nC Marine Bouwmateriaal & Constructie CNC Werk Sika Nederland BV Rollon Dictator OnePush Manoeuvreren, besturen en stabilieit Dynamic Marine Systems Yacht Controller RotorSwing Marine Jachtbetimmering & stoffering Vyva Fabrics Motoren, Aandrijving en toebehoren Padmos marine & industrial diesel Yanmar Benelux BV Cummins Holland BV Vetus NV Clouds International Stille boot Dintra Transmissies Composiet Curve Works MC Technics Scabro Tooling & Composites Paul Dijkstra Composites Technische Installaties Asa Boot Electro DG Rubber Holland BV Mastervolt Northern Lights Comfort aan boord Heinen en Hopman Dometic Webasto Clion Marine Safire Keuring & Kwaliteitscontrole TQC IMCI Navigatie, Communicatie & Verlichting BM-Sat ShipModul Marine Electronics Exalto Raymarine BeNeLux Navico PCnautic Jachthaven- en werfinrichting Inno-gie Transport en Logistiek (nieuw kopje) MOL Logistics Frisian Industries Jachtbouw Nederland is het vakblad voor professionele bouwers van jachten en pleziervaartuigen, toeleveranciers, watersportbedrijven, vakgerichte opleidingen en -organisaties etc. Gastschrijvers en kennispartners uit de branche onderschrijven met hun bijdrage de onafhankelijke formule van het vakblad. Persberichten, kennisbijdragen, reacties graag richten aan redactie@jachtbouwnederland.nl. Deze worden niet automatisch geplaatst. REDACTIE Laurens van Zijp & Rens Groenendijk Hoofdredactie: Henk van der Brugge T 00 31 (0)184 48 10 40 E redactie@jachtbouwnederland.nl www.jachtbouwnederland.nl UITGEVER Jachtbouw Nederland wordt onder licentie uitgegeven en verspreid door AcquiMedia, Henk van der Brugge Brouwerstraat 2-4, 3364 BE Sliedrecht www.acquimedia.nl ADVERTENTIEVERKOOP EN BLADMANAGEMENT AcquiMedia, Thila Mos T 0184 48 10 43 E thila@acquimedia.nl Abonnement € 26,50 incl. BTW per jaar AANMELDINGEN & MUTATIES thila@acquimedia.nl MEDIAVORMEN Jachtbouw Nederland verschijnt 6 x per jaar in print en digitaal en biedt met de websites en nieuwsbrieven van digitale (internationale) mediapartners, de App en social media een crossmediaal platform. MEDIAPARTNERS www.jachtbouwactueel.nl en www.dutchyachtbuilding.com APP jachtbouwNL (iOS/Android) met gratis digitaal jaarboek Disclaimer: AcquiMedia heeft deze uitgave op de meest zorgvuldige wijze samengesteld. AcquiMedia, (hoofd)redactie en auteurs kunnen echter op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de gegevens. Uitgever, (hoofd)redactie en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard dan ook, die het gevolg is van handelen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op de informatie in deze uitgave. Copyright: Het is niet toegestaan om zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever foto’s of (gedeelten van) teksten uit deze uitgave over te nemen. Ook met toestemming is bronvermelding verplicht. COLOFON Jachtbouw Nederland 5 oktober 2017

Zeelander Z55 Sport Cruiser Op het Cannes Yacht Festival werd de Zeelander Z55 Sport Cruiser op de Europese markt gepresenteerd door de werf uit Groot-Ammers. Het casco werd gebouwd door Adel Polyester in Genemuiden van GRP core infused vinylester. Naval architect is Mulder Design; het ontwerp van het ‘lobster style’ motorjacht met diepe V-romp is van Cor D. Rover. De in 2002 door Sietse Koopmans opgerichte werf bouwde inmiddels meer dan 30 Zeelanders. De Z55 werd al eerder op de Amerikaanse markt gebracht met een interieur in een (donkere) traditionele stijl met mahoniehout en gebleekt eiken en meer houten accenten in het in- en exterieur dan de in Cannes getoonde versie met licht eiken. Het stuurhuis biedt 360 graden zicht. De eigenaarshut is midscheeps gesitueerd en beslaat de volle 5 meter breedte. De aangrenzende tendergarage vormt een afscheiding met de machinekamer, waar twee Volvo Penta IPS 1050 motoren van staan opgesteld. De twee gastenhutten bevinden zich in het voorschip. www.zeelander.com 55 Crown Keyzer 36 Cabriolet Scheeps- en Jachtwerf De Koning-Keyzer uit Leiderdorp is begin deze maand begonnen met de bouw van de Crown Keyzer 36 Cabriolet, een geheel nieuwe lijn in de portfolio van de 55 jaar oude werf. Het ontwerp is in nauwe samenwerking met Vripack tot stand gekomen. Aan de achterzijde van het stalen schip is een ruim zwemplateau en een berging voor fenders en lijnen. Het schip is geschikt voor meerdaagse tochten: in de kajuit is een ruime masterbedroom gesitueerd met een tweepersoonsbed, veel kastruimte, een toilet met wastafel, een douche en een volwassen kombuis. Op de kuipbank kunnen ook twee gasten overnachten. Snelheden tot 20 knopen zijn mogelijk in combinatie met een Yanmar 8LV370 dieselmotor. Standaard is de Crown Keyzer 36 Cabriolet ‘waterverplaatsend’ met een maximum snelheid van 10 knopen. Afmetingen: 10,9 m. lang, 3,5 m. breed, diepgang 1,00 m. www.crownyacht.nl nieuws van Nederlandse jachtwerven Jachtbouw Nederland 5 oktober 2017

INTERNATIONAL Het complete assortiment gasveren, ook RVS MARINE CERTIFICATION INSTITUTE Put your trust in IMCI‘s experience and expertise... more than 2600 companies worldwide have! Bel voor informatie: IMCI Rue Abbé Cuypers 3 1040 Brussels (BE) Phone: +32 2 741 68 36 Fax: +32 2 741 24 18 info@imci.org www.imci.org 86 Protempo bv Postbus 21, 6500 AA NIJMEGEN Nederland Tel. +31(0)24-3711711. Fax +31(0)24-3711700 verkoop@protempo.eu www.protempo.eu AUTHORIZED LICENSE PARTNER MARINE GENERATORS SUPERIOR QUALITY BUILT TO LAST INNOVATIVE DESIGN ENGINEERED FOR EASY SERVICE WORLDWIDE SUPPORT 350+ DEALERS IN 40 COUNTRIES YACHT POWER BV + 31 514 533825 kmaronier@northern-lights.com www.northern-lights.com FIRST CLASS SEATING On the right course with RECARO With RECARO Maritime Seats – helm seats for boats and yachts – skippers enjoy lashings of comfort and ergonomic support on the high seas. The extensive expertise of RECARO Automotive Seating in the manufacture of vehicle seats has flowed into the development of the maritime seats in corporation with SUN MARINE SEATS, since 01 October 2013 the only licensed partner of RECARO for the Maritime Seats. Seats used in the maritime environment are only approved by RECARO, when these seats are manufactured by RECARO in corporation with SUN MARINE SEATS and delivered by SUN MARINE SEATS or one of their official dealers. SUN MARINE SEATS BV • NIJVERHEIDSTRAAT 60/2 • 6681 LN BEMMEL T +31 (0)26 325 89 37 • F +31(0)26 325 99 63 • E info@sunmarineseats.com WWW.SUNMARINESEATS.C OM DURABLE. RELIABLE. SIMPLE.

Jetten levert custom 22 m aan Vivante Jetten Shipyard heeft een in opdracht van Vivante Yachts gebouwd custom aluminium motorjacht opgeleverd. Het in- en exterieur van dit 22 meter lange schip werd ontworpen door Guido de Groot. De naval architecture is van Van Oossanen: een Fast Displacement Hull Form (FDHF), ontwikkeld met behulp Computational Fluid Dynamics. Het motorjacht heeft twee gyrostabilisatoren en een interceptorsysteem. Met twee 1100 pk Scania Diesel motoren kan een snelheid van 27 knopen worden bereikt. In het interieur zijn walnoten elementen gebruikt in combinatie met lederen details en hoogwaardige stoffen. De salon biedt plaats aan een grote loungebank, ruime dinette, een compleet uitgeruste keuken en een cockpit met alle denkbare apparatuur. Benedendeks bevinden zich een en-suite eigenaarshut over de volle breedte van het jacht en twee ruime gastenhutten met een luxe badkamer. Afmetingen: lengte 22 m., breedte 5,85 m. en diepgang1.45 m. De 5500 liter dieseltank geeft bij een kruissnelheid van 6 North-Line 50: de grootste De North-Line 50 is de nieuwste en tevens grootste telg in de familie motorjachten van North-Line Yachts in Harlingen. Het stoer ogende polyester motorjacht is gebouwd met een CE-classificatie A om alle weersomstandigheden te kunnen trotseren. Het klassieke maar toch ook moderne interieur is verfijnd afgetimmerd en zit vol met nieuwe technologieën. De North-Line 50 is ontwikkeld in samenwerking met Arthur Mursell van TT Boatdesign, die een reputatie heeft verworven met de Nelson motorjachten. De halfglijder heeft een snel en brandstofefficiënt onderwaterschip. Met 2 x 715 pk Cummins QSM11 motoren kan een topsnelheid van 29 knopen worden behaald. Drie hutten bieden zes vaste slaapplaatsen. Het stuurhuis is voorzien van een groot elektrisch schuifdak. Afmetingen: 15,87 m. lang, 4,80 m. breed, diepgang1,28 m., waterverplaatsing 18 ton. Tekeningen voor een 60 voeter liggen op de plank bij North-Line, maar daar zal pas een begin mee worden gemaakt als zich een koper meldt. www.north-line.nl Succes voor Saffier Het gaat de gebroeders Dennis en Dean Hennevanger voor de wind met Saffier Yachts. In IJmuiden worden enorme aantallen daysailers van verschillend formaat gebouwd. Dit jaar werden 51 schepen afgeleverd aan klanten in 14 landen. Voor 2018 staan er al 41 orders in het boek. De succesformule van Saffier Yachts is geënt op de filosofie dat de boten simpel te varen moeten zijn door één persoon, excellente zeileigenschappen bezitten, gebruik maken van de beste materialen en dat er veel aandacht wordt besteed aan details. Nog iets opmerkelijks: de schepen worden persoonlijk afgeleverd bij klanten over heel de wereld. Op een video die via social media wordt verspreid is bijvoorbeeld te zien dat een Saffier na aflevering een rondje zeilt rond het Vrijheidsbeeld in New York. Veel wordt verwacht van de Saffier Se 37 Lounge, die in november gaat proefvaren en zijn primeur gaat beleven op Boot Düsseldorf 2018. www.saffieryachts.com 57 knopen een bereik van 2450 mijl. De waterverplaatsing is circa 48 ton. www.jettenshipyard.nl Uiterst rechts in de bouwhal van Saffier Yachts in IJmuiden is de nieuwe Saffier Se 37 Lounge in wording te zien, die begin volgend jaar wordt gepresenteerd op Boot Düsseldorf. nieuws van Nederlandse jachtwerven Jachtbouw Nederland 5 oktober 2017

Knobbe: stille klassieke cabrio Jachtbouw Knobbe uit Lemmer presenteerde op de HISWA te water de aluminium Knobbe Classic 39 cabriolet. De motorboot oogt klassiek, maar heeft hedendaags comfort aan boord. Cor Knobbe vindt een fluisterstille motor het allerbelangrijkste. “Tijdens het varen vind ik het belangrijk dat je een gesprek kunt voeren zonder stemverheffing, dat je bijvoorbeeld kunt genieten van het geluid van ruisend riet.” Er staat een 4-cilinder Nanni diesel in de boot van 85 pk. “Het is niet zozeer dat de motor weinig geluid maakt; ik heb in de loop der jaren doordachte toepassingen ontwikkeld die ertoe hebben geleid dat het motorgeluid onder 60dB blijft. Ontdreuning, isolatie en een goede kist om de motor, plus zorgen dat er nergens geluidslekken zijn. Ook bijzonder is dat de boot om zijn as kan draaien, zonder gebruik te maken van de boegschroef. Dat komt door de in verhouding grote roeruitslag”, aldus Knobbe. Afmetingen: lengte 11,90 m. , breedte 3,80 m., diepgang 1,00 m. De kuip meet 2,60 m. x 2,75 m. www.jachtbouwknobbe.nl Amels bouwt hybride superjacht Amels heeft een order geboekt voor de bouw van een bijna 58 meter lang motorjacht uit de Limited Editions range. Het ontwerp van Tim Heywood is de eerste Amels 188 met een hybride installatie. Het superjacht wordt al in de zomer van volgend jaar opgeleverd. Het interieur is ontworpen door Reymond Langton. 58 De koper wordt vertegenwoordigd door Ben Young van SYM Superyacht Management, welk bureau de supervisie heeft over de custom uitrusting van dit innovatieve jacht, naar wensen van de eigenaar. “De Amels 188 heeft met 970 gross ton een groot volume, met ruimtelijke interieurs”, aldus commercieel directeur Rose Damen van Amels. “Bovendien heeft het schip een grote beach club en de eigenaarshut heeft een uitvouwbaar balkon, zeer spectaculair. Het unieke karakter komt naar voren uit de ontwerplijnen van Tim Heywood, die atletisch en krachtig zijn.” De Amels 188 wordt gebouwd om zeer comfortabel over de wereldzeeën te varen, met de zeer lage geluids- en trillingsniveaus waar de Limited Editions jachten bekend om staan. Amels is sinds 1991 onderdeel van Damen. Bestuursvoorzitter Kommer Damen heeft de Limited Editions-benadering geïntroduceerd bij de werf, wat tot resultaat heeft gehad dat er inmiddels 30 superjachten in deze serie zijn gebouwd, variërend van lengte tussen 55 en 83 meter. Op de Monaco Yacht Show presenteerde Amels eind vorige maand een concept voor een 111 meter lang jacht onder de naam Pollux. Het exterieur is ontworpen door H2 Yacht Design en Amels deed zelf de layout en naval architecture. Voor het project heeft het Amels design team een technisch platform ontwikkeld dat voldoet aan de Passenger Yacht Code (PYC). Aan boord is plaats voor 20 gasten en een 47-koppige bemanning, plus een kapitein. “De Amels 188 is een prachtig voorbeeld van de synergie tussen Amels en Damen”, aldus Roland Briene, directeur sales bij Damen. “Het laat niet alleen zien hoe de Limited Editions-range voordeel biedt aan klanten vanwege de financiële kracht van de groep en soepele productie, maar ook door de knowhow van Damen. De researchafdeling van Damen heeft veel kennis op het gebied van hybride en het vaargedrag van schepen op zee.” De Amels 188 combineert drie energiebronnen: mechanische (generatoren), elektrische (accubank) en warmte (restenergie). De technologie is het resultaat van een researchprogramma van anderhalf jaar en levert een besparing op van €100.000 op de operationele kosten per jaar. Het biedt een sneller rendement op de investering en lagere kosten voor de klant, plus een lagere impact op het milieu, aldus de werf. www.amels-holland.com Jachtbouw Nederland 5 nieuws van Nederlandse jachtwerven

Aluqua op avontuur in Cannes Aluqua scoorde vorig jaar goed met de Aluqa Abalone 28, die werd uitgeroepen tot HISWA motorboot van het jaar. Vorige maand ging de werf uit Twello op avontuur in het buitenland. Op het Cannes Yachting Festival werd de aluminium tender gepresenteerd, maar bovendien werden drie nieuwe modellen op papier getoond, van 24, 40 en 48 voet. Karl Haagen, directeur/eigenaar van Aluqa, een dochter van metaalbedrijf Esteq, is zeer tevreden over de uitkomsten van de beursdeelname in Cannes. “We hebben begin dit jaar besloten een volgende stap te zetten, want onze oorspronkelijke doelstelling was Europa in te gaan. De boot was nu op de plaats waar hij thuishoort, in de Middellandse Zee. We hebben uitgebreid van de gelegenheid gebruik gemaakt om fotoshoots te doen. De boot kreeg goede recensies en we hebben 19 concrete leads gekregen.” De aluminium 8,5 meter lange en 2,65 meter brede Aluqa Abalone 28 weegt slechts 2500 kilo en bereikt met een Volvo Penta D3 diesel van 220 pk een snelheid van 70 km/uur. Het ontwerp is van Triple Marine en Waterline Design. “Van een charterbedrijf dat met snelle RIB’s van dezelfde lengte vaart, kregen we een goede response omdat onze boot niet alleen snel is, maar ook comfort biedt en een chique uitstraling heeft, en daardoor prima als dagboot inzetbaar is. Desgewenst kan er een sterkere motor in, als meer snelheid gewenst is.” www.aluqa.com Atlantic kiest voor Slide Hull van Vripack Hollandboat uit Workum presenteert een nieuwe generatie Atlantic aluminium motorjachten in drie uitvoeringen, uitgevoerd met een Slide Hull. Dit is een door het Friese ontwerpbureau Vripack ontwikkelde (en gepatenteerde) rompvorm, die sinds begin vorig jaar wordt toegepast. De eerste Atlantic ‘nieuwe stijl‘ is reeds vanaf tekening verkocht en is nu in aanbouw. De A500-serie wordt gekenmerkt door luxe details, royaal gebruik van gepolijst roestvrijstaal en een volledig custom build interieur. Met de Slide Hull kan de Atantic vanuit verdringervaart soepel overgaan in de maximale snelheid. De vaareigenschappen zijn nu op alle snelheden zeer comfortabel, naast de besparing van ruim 20% op brandstof. Alle andere nog te bouwen Atlantic motorjachten krijgen een Slide Hull, aldus de werf. De ‘Open’-uitvoering van de A500 heeft alles gelijkvloers. De Atlantic A500 kent drie 3 varianten. De ‘Convertible’ is een Atlantic zoals bekend uit het verleden, met een mastercabin in het achterschip en daarboven een zonnedek met elektrisch bedienbare radarbeugel en cabriotent. ‘Pilot House’ kent een volledig gesloten stuurhuis en daardoor geschikt voor alle seizoenen. De raampartijen zijn geheel geïntegreerd in het design. Bij de variant ‘Open’ is alles gelijkvloers, met drie luxe hutten en een grote open kuip, voorzien van twee toegangsdeuren naar het zwemplateau. Een salondak met stoer silhouet dat deels doorloopt over de kuip, en een grote ronding van de achterspiegel. De techniek is zo veel mogelijk weggewerkt, zoals een flush dek, waarbij de ankerlier onderdeks is ingebouwd. Daarbij zijn de schepen volledig geïsoleerd, waardoor geheel Europa comfortabel bevaren kan worden. Hollandboat is een onderdeel van Henk Jan Watersporttechniek in Workum, opgericht in 1989. Technische gegevens: lengte 14,99 m., breedte 4,50 m. lengte inclusief zwemplateau 16,20 m., diepgang 1,25 m., doorvaarthoogte 3,40 m. (convertible en pilothouse); 3,00 m. (open). Voortstuwing: 2x Volvo Penta D6-435, topsnelheid 22 knopen. www.hollandboat.nl A500 Pilothouse: Voor alle seizoenen door gesloten stuurhuis. De Convertible is gebaseerd op de Atlantics uit het verleden. Slide Hull Vripack dankt de Slide Hull aan schipper Jaap de Bruijn, een trouwe klant van het ontwerpbureau. Voor zijn snelle boot die personeel buitengaats vervoert, heeft hij tien jaar lang empirisch gewerkt aan de ontwikkeling van een ideale rompvorm. Mensen die met hem meevoeren waren er verbaasd over dat hij zonder problemen met 25 knopen soepel door 2,5 meter hoge golven voer. Wetenschappelijke onderbouwing ontbrak en bij Vripack waren ze vol ongeloof over zijn visie, maar De Bruijn hield vol en haalde het ontwerpbureau over nader onderzoek te doen. Na honderden uren research, proefvaarten en praktijkproeven kwam de essentie van de romp boven water. Begin 2016 werd door Sima Charters een ruim 20 meter lange werkboot voor personeelsvervoer in gebruik genomen, de Amethyst, met de door Vripack uitontwikkelde Slide Hull. Daarmee werd het verbeterde vaargedrag en een brandstofbesparing van 15% gerealiseerd. De inmiddels gepatenteerde rompvorm is en wordt toegepast op zeven schepen voor commerciële- en pleziervaart, waaronder de Atlantic A-500. 59 nieuws van Nederlandse jachtwerven Jachtbouw Nederland 5 oktober 2017

De salonboten werden gebouwd door Dutch Quality Yachts, een dochter van Vedette Jachtbouw in Ter Aar. Eerste boten Dutch Premium Yachts naar China Begin dit jaar maakten we melding van een omvangrijke order uit China voor Bart van der Wijk van Dutch Premium Yachts: de bouw van achttien rondvaartboten voor een nieuw themapark in Shanghai. Nederlandse ontwerpers, werven en toeleveranciers hebben hun krachten gebundeld om het Nederlands vakmanschap waar te maken. De eerste vier schepen zijn inmiddels opgeleverd door Thecla Bodewes Shipyards en Dutch Quality Yachts. Een Chinese kledingmagnaat laat in de buurt van Shanghai een enorm themapark aanleggen. Inclusief een nagebouwd stukje Venetië, Hollandse grachten en veel vaarwater. Vier Chinese kapteins en een tolk waren twee weken te gast bij de werven in Meppel en Ter Aar. Ze kregen uitleg over de schepen, techniek en vaareigenschappen van ervaren kapiteins van Amsterdamse rondvaartboten. Voor de technische ondersteuning is een interactieve viewer gemaakt. De software ‘Shipbuilder’, waarin het bestek is uitgewerkt en de onderhoudshandleiding is verwerkt, heeft een koppeling met een 360 graden fototoer door het schip, waarmee informatie over het ingebouwde systeem aangeklikt kan worden. Transport Het volledige transport van werf tot de haven van Shanghai is georganiseerd door Aramex. De schepen stonden bij de werven in Meppel en Ter Aar op speciaal voor het transport door het Belgische bedrijf Gebroeders Ament gemaakte cradles. Voor het transport zijn de schepen ter bescherming tegen weersinvloeden in Damen/Amels: SeaXplorer nr. 2 Damen heeft samen met dochterwerf Amels een order geboekt voor de bouw van een tweede SeaXplorer, een 75 meter lang expeditiejacht, dat wordt uitgerust voor heli-skiën, sportduiken en tropische en arctische avonturen. “Onze klant wil met zijn gasten naar de mooiste en meest afgelegen bestemmingen over de wereld reizen”, aldus Rose Damen, commercieel directeur van Damen. “Ze gaan skiën en snowboarden op ongerepte hellingen, zoals de Kamchatka en sportvissen of duiken in Papoea-Nieuw-Guinea of de Galápagos Eilanden. Ze komen op plaatsen waar geen infrastructuur is, geen wegen of heli-havens binnen bereik. Dus hebben we de SeaXplorer 75 ontworpen om dat soort complexe avonturen autonoom aan te kunnen, met inachtneming van veiligheid op het hoogste niveau.” De opdrachtgever wilde graag dat de naval architects en ontwerpers van Damen een zeer speciale uitvoering van de ruim 75 meter lange SeaXplorer maakten met een volume van ongeveer 2500 gross ton. De SeaXplorer 75 voldoet aan de eisen voor de IMO Polar Code, kan lang op zee blijven en is een crossover tussen een superjacht en een commercieel schip. Aan boord is plaats voor 12 gasten en 25 bemanningsleden/expeditiestaf. Het interieur is luxueus, geheel afgestemd op de smaak van de klant. De layout maakt het mogelijk om op veel plaatsen buiten te eten en te genieten van de zon en de zee. Een uniek uitkijkpunt bevindt zich in de neus van het schip. Zeven suites bevinden zich op het hoofd- en bovendek. Twee helikopters De SeaXplorer 75 heeft landingsplaatsen voor twee helikopers en onderdekse hangars. De reden dat er plaats is voor twee heli’s aan boord heeft te maken met de plannen om in afgelegen gebieden op avontuur te gaan, wat niet zonder risico is. Mocht er iets gebeuren, dan is er altijd een backup beschikbaar. Nog een paar voorzieningen op de SeaXplorer 75: het zwemplatform geeft toegang tot een duikcentrum met decompressiekamer, een onderdekse garage voor een duikbootje, jetski’s en sneeuwscooters, een tender garage herbergt een 10,5 meter lange beach party lander, een tender voor duiksupport en een crewtender/ reddingboot. De SeaXplorers worden gebouwd door Damen; dochter Amels doet de sales en marketing. De oplevering is voorzien in de tweede helft van 2020. www.seaxplorer.nl 61 dikke onderzichtige folie verpakt door Quality Steigers & Sealing. Om de douane in Shanghai eventueel een inspectie te kunnen laten uitvoeren is er een toegang met ritssluiting geïntegreerd in de verpakking. Met diepladers van de firma Van de Wetering zijn de boten ‘s nachts naar de haven van Antwerpen gereden, waar ze op mafi’s overgeladen zijn, laadplatforms op wielen, en aan boord gereden van een ro/ro-schip. De order bestaat uit acht Venetiaanse gondels, twee luxe limo tenders, twee salonboten, twee dubbeldeks salonboten en vier rondvaartboten. www.dutchpremiumyachts.com De casco’s van de rondvaartboten worden gebouwd door Thecla Bodewes Shipyards, die de afbouw uitbesteedde aan Holterman Shipyard in Meppel. nieuws van Nederlandse jachtwerven Jachtbouw Nederland 5 oktober 2017

Een echte klassieker die je kunt vertrouwen Hempel’s Classic antifouling. hempelyacht.com

Leerlingen bouwen opleidingsschip Op scheepswerf De Chinook in IJmuiden hebben de afgelopen drie jaar leerlingen die buiten het reguliere onderwijs waren geraakt een opleidingsschip gebouwd. Dat gebeurde onder intensieve begeleiding van leermeesters Ed Zijlstra en Michiel Kaspers van Perspectief Leerwerkbedrijven, die deze jongeren hebben gemotiveerd om een vak in de scheepsbouw te kiezen. Het schip, dat ms Union is gedoopt, wordt gebruikt voor leerlingen van de maritieme vmbo- en mbo-scholen uit Harlingen en IJmuiden, die van varen hun beroep willen maken. ‘Een uniek proces, met alleen maar winnaars, waar we bijzonder blij mee zijn. Met de ms Union kunnen de leerlingen van onze beide scholen nu op grote én kleine schepen leren varen’, aldus Arjen Mintjes, directeur van de Maritieme Academie Harlingen. Stichting Union Hoofdsponsor van dit unieke project is naamgever de Stichting Union, in 2006 voortgekomen uit de ‘Nederlandse Vereniging ter bescherming van jonge meisjes’, een vereniging met een lange, positieve en sociale historie. De vakdocenten hebben de tijd van de bouw benut om een lesprogramma te schrijven rondom het schip. De Union is voorzien van alle moderne nautische apparatuur en er is een klein klaslokaal aan boord, zodat leerlingen veel kennis en ervaring direct op het water kunnen opdoen. De Union is 4,5 meter breed en 14 meter lang. De jongeren die De Chinook komen, werken in een vaste groep in een professionele scheepswerf met uiteenlopende opdrachten. Vanaf de eerste dag zijn ze medeverantwoordelijk. Op deze opleidingswerf kunnen ze in de metaal of in de houtbewerking een basis leggen voor een vak en een startkwalificatie behalen. Op niveau 1 als assistent houtbewerken en assistent metaalbewerken. Op niveau 2 als meubelmaker en/of scheepstimmerman en als metaalbewerker/lasser. www.dechinook.nl www.maritiemeacademieharlingen.nl 63 Nominaties Europese boten van het jaar De nominaties voor de Europese boten van het jaar zijn bekend, en daar zijn weer heel wat Nederlandse werven bij betrokken. De uiteindelijke winnaars worden bekendgemaakt bij aanvang van de watersportbeurs Boot Düsseldorf, op 20 januari 2018. Tot die tijd wordt er druk proefgevaren door redacteuren van toonaangevende Europese watersportbladen, waaronder ook het Nederlandse Motorboot en de Waterkampioen van de ANWB. TF10 Trimaran In de categorie ‘Special Yacht’ is bij de zeilboten de TF10 trimaran van DNA performance sailing uit Lelystad genomineerd. De foilende carbon trimaran met een lengte van 11 meter wordt gebouwd in opdracht van Amerikaanse klanten, die een moderne clubboot en eenheidsklasse zochten. De order omvat vijf boten. De trampolines tussen de rompen van de TF10 zijn vervangen door vaste carbon dekken, wat comfortabeler is voor de opvarenden. De drijvers zijn inklapbaar gemaakt voor transport. Zie ook Jachtbouw Nederland 3/2017 (pag. 16) en www. dnaperformancesailing.com. Waterverplaatsers Bij de waterverplaatsende motorjachten is Nederland van oudsher sterk vertegenwoordigd. De Linssen Grand Sturdy 40.0 Sedan, Boarncruiser Elegance 1500 CS, Serious Yachts Brightly 1530 (zie elders in deze rurbiek) en de Steeler NG 52 Offshore. Ze hebben concurrentie te duchten van de Delphia BluEscape 1200 en de Seafearing 44 Coupé. Steeler doet met Steeler NG 52 Offshore mee in de categorie boven 45 voet lengte. Voor Steeler is het voor het vierde achtereenvolgende jaar dat boten worden genomineerd, waarvan de Panorama 46 FlatFloor en de NG43 Offshore in de prijzen vielen. De Friese werf heeft geduchte concurrentie van grote jachtbouwers: Azimut S7, Beneteau GT50, Fairline Targa 63 GTO en de Sunseeker 66 Manhattan. www.powerboat-award.com nieuws van Nederlandse jachtwerven Jachtbouw Nederland 5 oktober 2017

Het zál maar gebeuren... Vaar op zeker Postbus 116 8440 AC Heerenveen Tel. (0513) 61 44 44 Fax (0513) 62 37 42 www.kuiperverzekeringen.nl

Nominatie voor Serious Yacht Brightly 1530 De première van de Serious Yacht Brightly 1530 op de HISWA te water werd direct gevolgd door een nominatie voor de European Powerboat of the Year 2018 award. Serious Yachts, in 2004 in Zwartsluis opgericht door jachtschilder Derk Bonsink, heeft veel eer gelegd in deze stalen rondspant, met hoogglans gelakt hout, mooie bekleding en veel aandacht voor details. Bonsink heeft ook dit jacht weer samen ontwikkeld met ontwerper Arnold de Ruyter. Er is volop detaillering: gestileerde luchtuitstroomopeningen voor de verwarming, een roestvrijstalen walstroomaansluiting, deuren van Europees notenhout, een ovalen RVS-reling, het meubilair en de met Alcantara beklede wanden en plafonds. Het 15,3 meter motorjacht wordt aangedreven door twee Vetus Deutz DT66 6-cilinder dieselmotoren van 170 pk, waarmee een topsnelheid van 10 knopen gehaald kan worden. Veel aandacht is besteed aan de geluidsisolatie. Het schip, dat is voorzien van een elektrische boeg- en hekschroef, kan met een afstandsbediening worden bestuurd. Centraal in het jacht bevindt zich de stuurstand met daarop een 24 inch full-HD touchscreen van C-zone, waarmee alles aan boord aangestuurd kan worden: van de verlichting tot het openen en sluiten van het custom made glazen dakluik. Via programmeerbare settings fungeert dit scherm als een domoticasysteem. De Brightly 1530 is 15,30 m. lang, 4,83 m. breed en heeft een diepgang van 1,20 m. Waterverplaatsing 35 ton. CE-categorie A. Het schilderwerk werd uitgevoerd door Bonsink Yacht Painters. www.seriousyachts.nl Vitters bouwt 50 m kits 65 Vitters Shipyard in Zwartsluis heeft een order geboekt voor de bouw van een 50 meter lange torengetuigde kits (‘ketch’ in het Engels). De opdrachtgever is een ervaren zeiler die de tweemaster gaat gebruiken voor de pleziervaart. Het klassiek gelijnde zeiljacht wordt gebouwd volgens de richtlijnen van Loyd’s special service craft. De bouw begint eind deze maand; de oplevering is eind 2019. De naval architect is Hoek Design. Rhoades Young Design ontwerpt het interieur. De romp wordt gemaakt van Alustar aluminium, de masten en gieken van carbon. Vitters is een ervaren en succesvol bouwer van jachten van dit type, samen met Hoek Design werden bijvoorbeeld al eerder de Adèle (2005) en Marie (2010) ontwikkeld en gebouwd. De layout voorziet in een dekhuis op het achterschip voor de eigenaar en centraal een dekhuis met salon. Er zijn drie cockpits: achterin voor de eigenaar, een in het midden voor verblijf met gasten en de voorste is voor de bemanning. Onder het voordek komt een bergplaats voor een tender. Onderdeks krijgt het jacht een hedendaags traditioneel interieur, met twee salons. De eigenaarssuite bevindt zich in het achterschip en voor vier gasten zijn twee hutten beschikbaar. Bovendien is er ruimte gereserveerd voor een gym. Voor de bemanning zijn er vier hutten met een mess en een afzonderlijke lounge. www.vitters.com nieuws van Nederlandse jachtwerven Jachtbouw Nederland 5 oktober 2017

Snelle waterverplaatser van Van der Valk Shipyard Anemeli vaart ‘zorgeloos’ hard met MAN-diesels Van der Valk Shipyard uit Waalwijk heeft deze zomer het 27 meter motorjacht Anemeli opgeleverd aan een klant in Zuidoost-Europa. Het jacht uit de Flybridge-serie is ontworpen door Guido de Groot in samenwerking met Ginton Naval Architects. De romp en opbouw van de Anemeli (Grieks voor ‘zorgeloos’) zijn van aluminium. Bij het ontwerp heeft Ginton Naval Architects gebruik gemaakt van een fast displacement hull form met een bulbsteven, om de waterlijn te verlengen. Hierdoor wordt de golfopwekking geminimaliseerd en de weerstand van het jacht in het water verlaagd. Een kruissnelheid van 23 knopen en een lager brandstofverbruik zijn mede hierdoor gemakkelijk te realiseren. Custom built Van der Valk Shipyard is anderhalf jaar bezig geweest met de ontwikkeling en de bouw van het jacht; de bouw begon in januari 2016. “Het hele jacht is custom built: van het ontwerp van de buitenkant en het onderwaterschip tot en met de keuze van de mo66 toren en het interieur”, aldus Bram Kooltjes, Production Manager bij de werf in Waalwijk. “De klant wilde de zwaarste motoren die mogelijk waren voor zijn jacht én daarbij motoren met een acceptabel geluidsniveau.” In de machinekamer staan twee door MAN Rollo uit Zoetermeer geleverde MAN V12-1900 D2862LE476 dieselmotoren, met een vermogen van 1.397 kW (1.900 pk) bij 2.300 tpm. Hiermee behaalt het jacht een topsnelheid van 30,6 knopen, zoals tijdens de proefvaart werd bewezen. “Aan boord van een jacht staat alles in het teken van genieten, plezier, cruisen en snelheid. Gewicht speelt bij de snelheid van een jacht een belangrijke rol. Onze motoren zijn compact en hebben een goede vermogengewichtsverhouding,” zegt Marco Kok, Sales Engineer bij MAN Rollo. “Daarnaast worden acceleratie en snelheid gecombineerd met een gunstig brandstofgebruik. En ook het design van de behuizing van de motoren past goed binnen de stijl van het luxe jacht.” De lengte van de Anemeli is 27,9 m. (l.o.a.); 25,3 m. op de waterlijn en 6,72 m. breed. Het schip telt een eigenaarshut, een VIP-hut en twee 2-persoons hutten. Voor de bemanning van drie personen zijn twee hutten beschikbaar. Voor het ingetogen interieur is voornamelijk kersenhout gebruikt. Op nadrukkelijk verzoek van de eigenaar is een hydraulisch beweegbaar Opacmare Transformer platform op het achterschip gemaakt. Het is multifunctioneel: kan worden gebruikt om de tender te water te zetten, maar ook wanneer het schip met de achterzijde aan een kade is afgemeerd dienst doen als brede gangway, en om bagage op en af te zetten. En dan natuurlijk ook nog als zwemplatform met trap dienen. www.manrollo.com Jachtbouw Nederland 5 nieuws van Nederlandse jachtwerven

THE WORLD’S LARGEST MARINE EQUIPMENT TRADE SHOW MEET THE WORLD IN AMSTERDAM The METSTRADE show is the world’s largest marine equipment trade show and the only truly international B2B exhibition. With excellent networking opportunities, a broad range of showcased innovations and located in one of the most beautiful cities in the world, the METSTRADE show is an unmissable event for every professional in the marine industry. 1,470 exhibitors 23,700 visitors 107 nationalities The METSTRADE show is the flagship event of METSTRADE, the world’s leading platform for professionals in the marine equipment industry. ORGANISED BY POWERED BY MEMBER OF OFFICIAL MAGAZINE SYP OFFICIAL MAGAZINE MYP OFFICIAL MAGAZINE

SIMPLY SUPERIOR ™ De nieuwe standaard voor navigeren heet Raymarine Axiom. Met zijn snelle prestaties, intuïtieve bediening en moderne technieken maakt de Axiom u zich bewust van uw omgeving, zowel boven- als onderwater. • Standaard voorzien van de nieuwe, snelle en vloeiende LightHouse 3 besturing • Ook verkrijgbaar met ingebouwde Real-Vision™ 3D sonar • Supersnelle Quadcore prestaties • Compatibel met 4-in-1 Wide Spectrum CHIRP sonartransducers • Duurzame en slanke glasconstructie, passend bij elke stuurpositie NIEUW Touchscreen multifunctionele displays. www.raymarine.nl Afb eeldingen dienen enkel ter illustratie. Foto: met dank aan SeaRay

1 Online Touch

Index

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4
5. 5
6. 6
7. 7
8. 8
9. 9
10. 10
11. 11
12. 12
13. 13
14. 14
15. 15
16. 16
17. 17
18. 18
19. 19
20. 20
21. 21
22. 22
23. 23
24. 24
25. 25
26. 26
27. 27
28. 28
29. 29
30. 30
31. 31
32. 32
33. 33
34. 34
35. 35
36. 36
37. 37
38. 38
39. 39
40. 40
41. 41
42. 42
43. 43
44. 44
45. 45
46. 46
47. 47
48. 48
49. 49
50. 50
51. 51
52. 52
53. 53
54. 54
55. 55
56. 56
57. 57
58. 58
59. 59
60. 60
61. 61
62. 62
63. 63
64. 64
65. 65
66. 66
67. 67
68. 68

Home