Zie ook recensie in de Standaard hieronder BRUEGEL EN ZIJN TIJD IN HET MUSÉE DE FLANDRE CASSEL (FR) Boerencharleston en Vlaamse kermis Het Musée de Flandre brengt een ode aan de ‘Boeren-Bruegel’. Het museum situeert hem in de lange traditie van dorpskermissen, vastenavondfeesten en bruiloften in de schilderkunst. En het toont hoe we naar die drinkende, hossende en vrijende boeren moeten kijken. GEERT VAN DER SPEETEN Het bruiloftsmaal en De dorpskermis behoren tot de meest gereproduceerde schilderijen van Pieter Bruegel de Oude. Ze vormen maar een fractie van zijn oeuvre, maar zijn specifieke aanpak werd na zijn dood vaak gekopieerd en nagevolgd. Zeker, Bruegel sympathiseerde met het vrolijke vertier op het platteland. In gepaste tenue trok hij al eens met een bevriende koopman naar een boerenfeest in Hoboken, waar hij zich kostelijk amuseerde. Terwijl de lokale overheid ervoor pleitte om de meerdaagse braspartijen terug te schroeven, stelde Bruegel zich welwillend op. ‘Laet die boeren haer kermis houwen’, zo sust hij in De kermis van SintJoris, een van de drie prenten die op de tentoonstelling te zien is. De populariteit van zijn boerentaferelen zou leiden tot de geuzennaam ‘Boeren-Bruegel’, een toeeigening en vertekening die geen recht doet aan zijn veelzijdig meesterschap en kunst voor de elite. Het Musée de Flandre in Cassel schuift het kermisgenre niettemin naar voren. Daarbij verdiept het Noord-Franse museum zich in het populaire zestiende-eeuwse genrestuk van wilde feesten en bruiloften. Bruegel had daarin talrijke voorgangers én navolgers, zo blijkt, met zijn eigen zonen als uitblinkers. Bruegel sympathiseerde met het vrolijke vertier op het platteland. In gepaste tenue trok hij al eens met een bevriende koopman naar een boerenfeest In de boerentaferelen duiken vaak dezelfde attributen en motieven op. De makers overtroefden elkaar bovendien met hun satirische en moraliserende ondertoon. Lantaarn zonder licht Als een dol theaterstuk: zo ontvouwt zich De groteske bruiloft van Frans Verbeeck, uit de Phoebuscollectie van Fernand Huts. De bruid draagt geen papieren kroon, symbool van haar maagdelijkheid, maar een krans van bloemen en groenten. Bij het groepje muzikanten ontbreekt de doedelzakspeler niet, met zijn fallische instrument. Elders wordt het huwelijksbed klaargemaakt. Details wijzen erop dat het feest niet in een taverne plaatsvindt, maar in een bordeel. Centraal in de dansende en drinkende groep feestgangers, fors aangezette karikaturen, draagt een dwerg een zwakjes brandende lantaarn. Ze verwijst wellicht naar de uitdrukking ‘Het is een grote lantaarn zonder licht’, een kwalificatie voor de bruidegom. De boerenbruiloft dook in de zestiende eeuw op in drie varianten: de bruidsstoet, het banket en het dansfeest. Aan het kerkelijke sacrament werd geen aandacht besteed. Trouwen gold als een transactie, een wereldse rite de passage eerder dan een religieuze. Prominent in beeld staat de uitgelaten sfeer van drinken, eten en feesten. Ook de gevolgen van die overdaad, met copulerende, plassende en kotsende feestgangers, worden niet vergeten. Koningin van de dag
20 Online Touch Home