Ende om sinen wille te vorderne reist hij in de lente van 1294 naar Bar-leDuc (dep. Meuse, F) om er deel te nemen aan het tornooi ter gelegenheid van het huwelijk van gastheergraaf Hendrik III van Bar met Eleonora8, dochter van koning Edward I van Engeland. Geen edel huwelijk zonder een riddertornooi en zonder hertog Jan I van Brabant… Op 3 mei treedt hij daar voor een Een letterkundige expert uit eigen streek… Voor de hofdag van Mainz en de gedichten van Henjoeste9 in het strijdperk-met-paard-enlans, “in al zijn glorie, nog vol stoutmoedige plannen, een fascinerend beeld van ongeremde passie en tomeloze eerzucht”10. Zijn tegenstrever is Pierre de Bauffremont, befaamd als onoverwinnelijk. Ze geven hun paard de sporen, stormen op elkaar in… De lans van Bauffremont treft de Brabantse hertog fataal in de onderarm. Nauwelijks twee uur later is Jan I dood, 40 of 42 jaar. Gedaan met minnen en josteren. Het kan verkeren, zei Bredero (op wiens geboorte het wel nog driehonderd jaar wachten is). Eind 15de begin 16de eeuw, ca. 1500, was de glorietijd van het steekspel voorbij. Al zou het nog honderd jaar duren, 1605, eer de laatste dolende ridder uit de pen van Cervantes in Spanje ten tonele verscheen: Don Quichotte de la Mancha, de knokige nobiljon met helm, lans en schild op z’n afgepeigerd scharminkelpaard Rossinante, op zoek naar te bestrijden onrecht van burchten, windmolens en herbergen, om aldus misschien ooit in de gunst te komen van zijn gedroomde prinses Dulcinea, boerendochter… Een subliem meesterwerk dat in één grote spottende allegorie de vloer aanveegt met de onwerkelijke hoofse adellijke levensstijl die allang niet meer beantwoordt aan de nieuwe maatschappij. Historische Kranten Van de stilaan (ca. anno 1500) in onbruik verkerende steekspelen in heel West-Europa stappen we over naar zijn “erfgenaam”, de ringsteking. Hoe staat het ermee in de Westhoek? Om dat te achterhalen kamperen we een week op de site Historische Kranten (HK), regio Veurne-Diksmuide (Westhoek Noord) en regio IeperPoperinge (Westhoek Zuid). De digitale kiosk HK biedt de vorser thuis op de pc vele duizenden pagina’s vroeger (inter)nationaal en lokaal nieuws uit niet minder dan 70 kranten. Daartoe behoren vele bladen die een eerder kort bestaan kennen, maar ook andere die decennia lang in hun tijd standaard zijn. drik van Veldeke, hertog Jan I van Brabant en Lodewijk van Velthem, haal ik de mosterd vooral uit het recente boek Het Nederlandse liefdeslied in de middeleeuwen (783 p., ISBN 978 90 446 3469 3) van em. prof. dr. Frank Willaert (°1952). Ik vind het “hoofs/ hoffelijk” dit extra te onderstrepen dan enkel kort te melden in een noot onderaan. Wij (jij lezer/es en ik) hebben immers een “bandje” met hem. Van afkomst is hij… Veurnaar. Zijn thuis was een kledingzaak in de Ooststraat. Vader Maurice was onderwijzer. Na het college in Veurne studeert Frank Willaert Germaanse filologie aan de Leuvense universiteit en mediëvistiek in Poitiers. Vanaf 1984 is hij verbonden aan de Universiteit Antwerpen waar hij in 1992 hoogleraar Oudere Nederlandse Letterkunde wordt, tot zijn emeritaat - professoraal pensioen - in 2022. Professor Willaert is expert in de middeleeuwse mystiek (Hadewych en Ruusbroec) en in de minnelyriek. Sedert 1996 is hij lid van de Koninklijke Academie van Nederlandse Taal- en Letterkunde. Op z’n beurt heeft deze KANTL een nauwe band met Beauvoorde. Eigenaar-redder Arthur Merghelynck schenkt namelijk het kasteel en park in 1905 bij testament aan de Belgische Staat met exclusief gebruiksrecht voor de KANTL. Na het overlijden van Arthurs weduwe in 1941 en het einde van WO II kan die wilsbeschikking uitgevoerd worden. Het volledige domein wordt in 2003 eigendom van de Vlaamse Gemeenschap. Achtereenvolgens nemen vanaf dat jaar Stichting Vlaams Erfgoed, Erfgoed Vlaanderen en sinds 2012 Herita het beheer van het kasteeldomein waar. Telkens begin juli vindt in het park de jaarlijkse KANTL-openbare vergadering plaats, nu genoemd literair-wetenschappelijk festival. Het kruim van de Vlaamse auteurs is er trouw in groten getale op post, niet alleen om te luisteren naar de toespraken en lezingen (soms ook van professor Frank), maar ook om er daarna te genieten van elkaars gezelschap en van de onvolprezen uitgelezen Veurnambachtse koekestuten … Het leeuwenaandeel van de ringstekingen vind je dan ook – aan de hand van het trefwoord “ringsteking” – in De Dixmudenaar (18791931), De Veurnaar (1838-1937), Het Advertentieblad (1825-1914), De Boterkooper (1849-1914), De Poperinghenaar (1904-1944), Nieuwsblad van Yperen en van het Arrondissement (1872-1915), De Toekomst (1862-1894), Het Ypersch Nieuws (1929-1971), Het Wekelijks Nieuws (1946-1990). Vanzelfsprekend zou je het onderzoek kunnen uitbreiden naar andere (alle?) Vlaamse provincies en regio’s met als bron hun historische kranten. Maar dat is een al te kolossale onderneming. Vandaar dat ik me tot de Westhoek beperk, geen rijker kroon dan eigen schoon. In onderstaande tabel de oogst van deze speurtocht. 54 54
17 Online Touch Home