Twee jaar geleden organiseerde beeldend kunstenares Monique Mol er nog een tentoonstelling met een gastkunstenaar. Nadat Koen Jambon als siteverantwoordelijke van het kasteel Beauvoorde ons dorp verliet voor een andere job bij Herita, werd een moeilijke horde genomen om hem te vervangen. Daarbij bleef het vroegere schoolgebouw naast Huize de Bryarde in de Wulveringemstraat, vorige zomer dicht. Zoals je weet nam Stijn Jodts ondertussen de plaats van Koen in. Uiteindelijk stemde Herita toe om het woongedeelte van het oud-schoolgebouw een nieuwe bestemming te geven. Aan de linkerzijde huist voortaan de nieuwe tweedehands boekenwinkel ‘t Ezelsoortje van Johan Dezutter. Instrumentenbouwer Tim Duyck heeft zijn atelier in de rechtervleugel van de straatzijde. De verstandhouding tussen de Snuffelhoek, de tweedehands boekenwinkel die sinds lange tijd het klasgebouw gebruikt, en ‘t Ezelsoortje is optimaal. Het wordt als een meerwaarde bestempeld. © foto - Stef Duron Op pinkstermaandag 21 mei om 18 u vond de officiële opening plaats. Die ging van start in de Onze-Lieve-Vrouw-Hemelvaartkerk tegenover het kasteel Beauvoorde. Na het welkomstwoord van Johan Dezutter en een korte inleiding door Tim Duyck genoten de aanwezige genodigden van een gitaarconcert door Iben Naessens. Pittig detail: Tim en Iben ontmoetten elkaar tijdens hun studententijd. Een ideale match waarbij ze elkaar aanvulden betreffende de instrumentenbouw én het bespelen ervan. Iben bespeelde voor ons twee gitaren, door Tim gebouwd. Het betrof de eerstgebouwde én de meest recente klassieke gitaar van Tim. Daarna kwam freelance journalist en tekstschrijver Marc Dejonckheere uit Zonnebeke aan het woord. Citaat uit zijn fijnzinnige lezing: “Beste genodigden Beste vrienden van de poëzie Mijn naam is Marc Dejonckheere. Net als Johan Dezutter heb ik een zwak voor boeken en dan meer in het bijzonder voor de aller dunste boekjes, namelijk bundels met gedichten. Dit dorp en deze kerk zijn mij niet vreemd omdat ik hier zo’n 30 jaar geleden een poëziewandeling gaf, wat een tiental jaar geleden nog eens overgedaan werd door mijn oudste zoon Egon bij gedichten van Anton van Wilderode. In 2008 alweer bracht ik hier in de kerk mijn eigen gedichtenreeks Kruisweg In Flanders Fields. Ik had nog wel wat gedichten kunnen brengen onder dezelfde titel, maar – dacht ik bij mezelf – misschien zijn er wel passender gedichten te vinden bij de opening van een tweedehandse boekhandel die luistert naar de naam ’t Ezelsoortje. Weet u trouwens dat ‘ezelsoren’ ook de naam is voor veldsla en ‘ezelsoor’ de volksnaam voor de smeerwortel. Ongetwijfeld ook een gesmeerde knipoog naar die andere passie van Johan, namelijk medicinale kruiden.” 1
Gevolgd door het gedicht ‘West-Vlaanderen’. Na de originele versie van het gedicht ‘In Flander’s Fields’ van John McCrae, declameerde Marc de bewerking door Hugo Claus, waarna hij zijn persoonlijke versie voorlas. IN FLANDERS FIELDS (haute cuisine) Op weg naar het front dronken wij monkelend thee uit fijnwit romig porselein. De leeuweriken zongen hemelhoog. Onze schoenen en jongenslijven blonken. Souvenirs, we namen ze allemaal mee. Met zilveren lepels fileerden we tezamen de vis van de avond op zijn zilveren schaal, de maan een schijfje citroen. Nog ligt geelgroen de mist als velouté over de velden, fluweelzacht de nacht. Het kalfsgebraad mals gelardeerd, les tripes au beurre noir, asperges à la flamande gesavoureerd. * Het vee betreedt zijn abattoir gedwee. De zon smeert doodverf op het blad en wedgwood valt aan scherven. Zwijgt de leeuwerk in het zwerk. Mijn verhemelte blijft hees, ik proef nu beendermeel en mest. Er bloeien bloemen uit mijn rozig vlees. © Marc Dejonckheere “Laat mij beginnen met een gedicht over Beauvoorde. Ik heb mijn hersenen moeten pijnigen om er één te vinden. Gelukkig stond het in mijn kast vol poëzie. Het is duizend keer makkelijker om een gedicht te vinden over Damme of over Brugge. Van de streekdichter Fernand Florizoone is mij een gedicht bekend over Booitshoeke, die de sfeer van Veurne-Ambacht treffend kon vatten. Het gedicht ‘Kasteel te Beauvoorde’ is echter van de hand van priester-dichter en naamgenoot Gery Florizoone, uit de bundel ‘Want aan beter vuur’. Veel dichter bij de tweedehandse boekhandel ’t Ezelsoortje gaan we niet komen. Tijd dus om eens binnen te stappen en in de boeken te kijken. Boeken zijn dragers van informatie, van wetenschap en van emoties. Boeken worden geschreven door schrijvers, maar gedichten over de act van het schrijven zijn vaak niet de meest genietbare gedichten. Toen ik hier vorige week voor de eerste keer kwam, zag ik tussen de bladen van een boek drie gedroogde viooltjes liggen. Daarom dit weemoedige gedicht van Albert Verwey: ‘Onleesb’re bladen’. Er is echter nog heel wat meer te vinden in boeken, dan wijsheid en vergeelde broze bloemen. Ik meen mij te herinneren dat de stadsbibliotheek van Ieper ooit eens een onderzoekje deed naar zaken die in boeken achtergebleven waren of als bladwijzer gebruikt werden. Een selectie vinden we terug in het volgende gedicht van de Nederlandse dichter Ingmar Heytze. Het gedicht is getiteld ‘Signets sauvages’. Een signet is een bladwijzer, de Nederlanders spreken van een boekenlegger. De Britten houden het dan weer op een hondenoor, een dog’s ear. Dit gedicht is doortrokken van een gevoel van vergankelijkheid, maar suggereert toch een zekere sensualiteit op het einde, alsof de dame die aan het lezen was haar gestifte lippen in diepe overpeinzing op het ezelsoor gedrukt heeft. Zo zijn we aangekomen bij het ezelsoor. In mijn jeugd was het ezelsoor vooral een teken van onzorgvuldigheid en slordigheid, iets wat met alle middelen bestreden moet worden. Sommige lezers vouwen een hoekje van een bladzijde om, om aan te geven waar ze gekomen zijn, bij gebrek aan bladwijzer. Andere vouwen een grotere hoek om, om belangrijke passages terug te vinden, een gewoonte die niet aan mij besteed is. Als je nadenkt over het woord ‘ezelsoor’ in de poëzie, dan associeer je het – ik dan toch – automatisch met plezierdichters of pretpoëten, in het bijzonder makers van diergedichten zoals Kees Stip, ook bekend als Trijntje Fop, of Cees Buddingh’. Maar ik begin met tekst uit het debuut van de Vlaamse schrijver Geert de Kockere (1962), uit zijn bundel kindergedichten ‘Vingers in de jam’, uitgegeven bij Lannoo. ‘Ezelsoor’ is ook de titel van een prozaboek dat Kees Stip, ook bekend als Trijntje Fop, in 1957 schreef voor het 50-jarige bestaan van de Nederlandse Boekverkopersbond. Het verhaal gaat over een verliefd boek dat na jaren van omzwervingen in tweedehandszaken eindelijk zijn geliefde Franse boekje met de witte kaft terugvindt. 2
Kees Stip is heel bekend voor zijn dierdichten. Hij schreef er ook een drietal ‘Op een ezel’, zoals het volgende. ‘De Koog’ in de eerste regel is een dorp op het Waddeneiland Texel. Het ezelsoor figureert echter ook in meer ernstige gedichten. Het meest bekende dat ik kon terugvinden, was ‘Berlijn’ van Hendrik Marsman. Drie jaar geleden bezocht ik de stad. U kunt zich mijn verbazing voorstellen toen het mij in het Nederlands en het Duits overdonderde op de muur van de Nederlandse ambassade, een gebouw van de hand van architect Rem Koolhaas, aan de Spree. In 2012 bracht Nederland het metershoge gedicht, en de vertaling, op de muur aan als een geschenk aan Berlijn, dat toen zijn 775ste verjaardag vierde. De connotatie van het ezelsoor in dit gedicht van Marsman mag dan wel negatief zijn, het Ezeloortje dat u straks gaat bezoeken, biedt niets dan onvermoede ontdekkingen en schatten op papier. Op het Ezelsoortje! Ik dank u.” - Marc Dejonckheere De mystery guest op deze opening was niemand minder dan Willem Vermandere. Nog maar net achter de micro, pakte hij ons onmiddellijk in door met een prettig stukje fluitspel de kerkgewelven te bespelen: “… om in de juiste stemming te komen, … om de goede geesten op te roepen …”. Willem las voor uit eigen werk. Daarna volgde nog een gemoedelijke receptie en een interessant bezoek aan ‘t Ezelsoortje en het instrumentenatelier. Verder in dit zomernummer vind je drie gedichten van Marc Dejonckheere over de Groote Oorlog. foto links Tim Duyck en Iben Naessens foto onder, v.l.n.r. Marc Dejonckheere, Johan Dezutter, Tim Duyck, Iben Naessens en Willem Vermandere © foto’s: Stef Duron Openingsuren atelier - Tim Duyck vrijdag 16:00- 18:00 zaterdag 12:00- 18:00 zondag 12:00- 18:00 Best op afspraak! ‘t Ezelsoortje - Johan Dezutter woensdag tot en met zondag van 10 tot 18 u gesloten op maandag en dinsdag Elke eerste zondag van de maand, van 8 tot 17 u: boekenmarkt in de kasteeltuin of (ovbh) in de kerk. 3
1 Online Touch