BINNENLANDS BESTUUR - WEEK 02 | 2022 32 ACHTERGROND SOCIAAL gewacht op hulp vanuit de gemeente. Al in januari 2020, zo’n twee jaar geleden, kaartte ze het in een interview met lokale krant De Posthoorn aan. ‘Ik zou graag willen dat er een casemanager wordt aangesteld door de gemeente voor de Haagse slachtoffers van de toeslagenaffaire bij de Belastingdienst’, zei ze toen. ‘Iemand die naar alle betrokken instanties fungeert als aanspreekpunt.’ De Belastingdienst kan immers niet alle hulp bieden die toeslagenouders nodig hebben, legt Ramesar uit. ‘De Belastingdienst kan alleen maar geld innen en uitbetalen. Maar in veel gezinnen is er sprake van multi-problematiek. De gemeente is de enige die het totaalpakket in huis heeft om daarbij te helpen.’ Op die manier hoeven gedupeerden maar één keer hun verhaal te doen, en hoeven ze niet zelf bij allerlei verschillen loketten aan te kloppen. PILOT Na dat interview zou het nog een hele tijd duren voordat de gemeentelijke ondersteuning op gang kwam. In april 2020 zet de Belastingdienst een pilot met drie gemeenten op om te onderzoeken hoe de ondersteuning moet worden ingericht. Halverwege 2020 worden er in verschillende gemeenteraden, waaronder Den Haag, moties aangenomen die oproepen een gemeentelijk steunpunt voor gedupeerden in te stellen. Maar de samenwerking tussen gemeenten en de Belastingdienst loopt in de maanden daarna stroef (zie kader). En nog steeds lopen gemeenten tegen de traagheid van de Belastingdienst aan, zegt wethouder Petra Molenaar (armoedebestrijding, SP) van Nijmegen, een gemeente die 291 gedupeerde ouders kent. ‘De Belastingdienst moet duidelijk zijn in de communicatie. Er worden allemaal dingen beloofd die niet worden waargemaakt.’ Als voorbeeld noemt ze de belofte van toenmalig staatssecretaris Alexandra van Huffelen (D66) dat alle gedupeerden die zich vóór 15 februari meldden uiterlijk 1 mei hun compensatie binnen zouden hebben. Die deadline werd uiteindelijk niet volledig gehaald. Moeizame samenwerking Sinds het begin van de hersteloperatie voor slachtoffers van de toeslagenaffaire zijn er spanningen tussen gemeenten en de Belastingdienst. In september 2020 is onenigheid over de financiële compensatie voor de hulp aan gedupeerden. Wethouder Peter Heijkoop, die namens de VNG het woord voert op dit onderwerp, toont zich ontdaan en teleurgesteld in de Belastingdienst die weigert beloftes te doen over de kosten van de ondersteuning. ‘We willen het leven van de gedupeerden zo snel mogelijk op de rit krijgen en we hoeven er geen euro aan over te houden’, aldus Heijkoop. ‘Maar dit kunnen we er niet even bij doen. Deze ellende is door de Belastingdienst veroorzaakt.’ Na Heijkoops uitspraken komt er binnen een paar dagen een akkoord over de financiering. Maar het volgende probleem dient zich al snel aan. Gemeenten hebben grote moeite om gedupeerde inwoners op te sporen. Ze willen inzage in de gegevens van mensen die zich bij de Belastingdienst als gedupeerde hebben gemeld. Volgens de Belastingdienst kan dat niet vanwege privacyregels. Over dat knelpunt worden afspraken gemaakt, maar ook daarna loopt het nog niet bepaald soepel. Begin februari 2021 noemt Heijkoop de hersteloperatie een ‘race tegen de klok’. Nog steeds zijn niet alle gedupeerden in beeld. Bovendien is er nog geen duidelijkheid over wat er gebeurt met de schulden van gedupeerden. De Catshuisregeling, die 30.000 euro compensatie belooft aan alle slachtoffers, is inmiddels aangekondigd, maar er is nog geen regeling om schulden van slachtoffers kwijt te schelden, waardoor het risico bestaat dat het compensatiebedrag in de zakken van schuldeisers verdwijnt. Dat zorgt voor vertraging in het herstelproces, waarschuwt Heijkoop. In het najaar van 2021 ziet de VNG zich wéér genoodzaakt aan de bel te trekken. Eind oktober kondigt het kabinet aan dat de hersteloperatie aanzienlijk wordt uitgebreid: ook kinderen en ex-partners van toeslagenouders komen in aanmerking voor compensatie. De VNG vindt dat het kabinet te hard van stapel loopt. Zorg eerst dat de bestaande hersteloperatie goed loopt voordat je nieuwe beloftes maakt, is de boodschap. ‘Niets is frustrerender voor gedupeerde ouders dan het presenteren van nieuwe plannen en regelingen die later toch weer niet uitvoerbaar blijken te zijn’, schrijft de VNG. ‘Dat schaadt het delicate proces van herstel van vertrouwen.’ Dat beeld bevestigt Mathilde Makris, een van de medewerkers bij het Nijmeegse steunpunt voor gedupeerden. ‘Ik begeleid een vrouw die haar werk heeft verloren en diep in de put zit. Die ligt nu bij de psychiater op de bank, met name omdat de Belastingdienst zo traag is met het bieden van duidelijkheid. Ik kan haar niet verder helpen zolang de Belastingdienst niet meewerkt.’ Het steunpunt voor toeslagenouders werkt vanuit de zogenaamde doorbraakaanpak. ‘Dat betekent dat we alle leefgebieden coveren’, legt wethouder Molenaar uit. ‘Ik hoor dat we daar best uniek in zijn.’
33 Online Touch Home