37

BINNENLANDS BESTUUR - WEEK 02 | 2022 ACHTERGROND 37 ‘ Er zijn in veel gemeenteraden stevige gesprekken gevoerd’ daar eind vorig jaar kritische noten over gekraakt: 80 procent van de inwoners van Friesland en Groningen had nog nooit van de RES gehoord, terwijl die verregaande invloed zal krijgen op de toekomstige inrichting van hun provincie. ‘Bij het inleveren van de concept-RES’en in 2020 hebben de regio’s aangegeven dat ze meer op participatie zouden inzetten’, reageert Lammers. ‘Bij de RES 1.0 hebben ze dat ook echt meer gedaan. Er zijn talloze enquêtes uitgevoerd. Regio’s zijn in de weer geweest met participatieve waarden-evaluaties. En in bijna alle regio’s zit Jong RES aan tafel om ook jongeren beter te betrekken bij de keuzes. Op allerlei manieren is geprobeerd de burger bij het proces te betrekken. Gemeenten nemen daarin het voortouw. Wij zeggen vanuit NP RES: ga voor een permanente dialoog met inwoners en zorg dat je ook de stille meerderheid erbij betrekt.’ VLIEGWIEL Dat die inzet in het noorden minder is geland, is volgens Lammers niet vreemd. ‘Daar bestond de RES vooral uit het om armen van bestaand beleid. De participatie heeft er al eerder plaatsgevonden. En veel gemeenten noemen de RES ook niet bij naam. Regionale energiestrategie – dat klinkt minder interessant voor een inwoner. Het draait om wat er concreet verandert in zijn of haar leefomgeving. De RES’en waren tot nu toe vooral input voor regionaal beleid. Nu worden ze in de uitvoering ook voor de burger steeds concreter. Maar hoe bereik je de stille meerderheid? Wij zien de RES als vliegwiel voor vernieuwing in burgerbetrokkenheid. Daarom hebben we energieparticipatie.nl opgezet, een zo pragmatisch mogelijk platform. Niet alleen voor overheden, maar ook voor initiatiefnemers.’ Een belangrijke manier om burgerbetrokkenheid te organiseren is lokaal eigenaarschap. De helft van alle energie-initiatieven zou in 2030 mede in handen van de lokale bevolking moeten zijn. Wie controleert of dat lukt? ‘Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat heeft daarvoor een monitor. Maar gemeenten staan ervoor aan de lat om te zorgen dat lokaal eigenaarschap meeweegt in de gunningsprocessen. Samen met de koepels helpen we om het beleidsmatig goed te verankeren, zodat het niet bij een papieren doel blijft.’ Hoe kan een gemeente dat lokale eigenaarschap meer gaan stimuleren? ‘Als ze het opnemen in de eigen beleidskaders, wordt het een stuurmiddel in de vergunningverlening. Maar ook de markt vindt lokaal eigenaarschap belangrijk en omarmt het. Dat zie je nu al terug in de gedragscodes die de zonne- en windsector voor zichzelf heeft opgesteld. Daarin is dit onderwerp geborgd.’ Al met al komt er als gevolg van de RES’en de komende jaren veel werk op gemeenten af. Hebben ze daarvoor voldoende capaciteit? ‘Nee, dat hebben ze niet. En dat is een ADVERTENTIE grote zorg. Wij zien het water bij gemeenten aan de lippen staan. En dan maakt de krappe arbeidsmarkt het nog extra ingewikkeld. Je kunt als gemeenten misschien wel een zak geld krijgen van het nieuwe kabinet, maar er zijn te weinig mensen beschikbaar die ervaring hebben met de fysieke leefomgeving: met omgevingsplannen maken, het lokaal eigendom verankeren of participatieprocessen aangaan met de stille meerderheid. Dat vraagt op de eerste plaats kennis, en veel menskracht.’ Maakt de Omgevingswet dat proces straks eenvoudiger of moeilijker? ‘In die wet zit een kansrijk instrumentarium als het programma waarbij de samenwerking in de regio makkelijker kan verlopen dan nu in de Wro. De Omgevingswet gaat ook uit van een dynamische beleidscyclus die meebeweegt met de opgaven die op je afkomen. In theorie vormt de RES met de woningbouwopgave een van de eerste maatschappelijke opgaven waar je de Omgevingswet kunt gebruiken voor het versnellen van de besluitvorming. Aan de andere kant: de eerste keer iets doen is altijd ingewikkeld. En de capaciteitsproblemen zijn met de komst van de Omgevingswet natuurlijk niet weg. Ook die opgave vraagt menskracht. Niet alleen bij de overheden, ook bij netbeheerders, ontwikkelaars en energiecoöperaties. We kunnen een tijdje aan deeltijdwerkers vragen om meer uren te maken, maar die rek is er op een gegeven moment uit. Dus dit is echt een zorgpunt.’ DE EFFECTIVITEIT VAN JE LEIDERSCHAP VERGROTEN? Volg de training Effectief Leiderschap en vergroot jouw impact. Communiceer helder, creëer samenwerking en inspireer écht. Ga naar AlexvanGroningen.nl/BB BEOORDEELD MET 9.2 BRON: SPRINGEST.NL

38 Online Touch Home