BINNENLANDS BESTUUR - WEEK 04 | 2022 DOOR: ADRIAAN DE JONGE FOTO: JOSSE DE VOOGD VERKIEZINGEN ACHTERGROND 27 In de Atlas van Afgehaakt Nederland gaan René Cuperus en Josse de Voogd op zoek naar Nederlanders die buitengesloten zijn geraakt van de politieke en maatschappelijke mainstream. Waar de landelijke politiek zich lijkt af te keren van die groep, lukt het lokale partijen soms wel om deze burgers ‘aangehaakt’ te houden, zien de auteurs. ‘Sommige lokale partijen weten de juiste toon te vinden.’ ATLAS BRENGT ONBEHAGEN EN WANTROUWEN IN KAART LOKALE PARTIJEN KUNNEN ‘AFHAKEN’ VOORKOMEN Op de dag dat het kersverse kabinetRutte IV triomfantelijk op het bordes stond voor het traditionele foto moment, stonden duizenden Groningers om een heel andere reden buiten in de kou. In tegenstelling tot de nieuwe ministers en staatssecretarissen stonden ze niet opgesteld in een nette formatie, op anderhalve meter afstand van elkaar, maar in lange kronkelende rijen. Ze deden allemaal een poging om een subsidie te verzilveren voor het versterken en verduurzamen van hun huizen in het aardbevingsgebied. Die twee beelden naast elkaar, paleis Noordeinde enerzijds en de eindeloze subsidierijen in Groningen anderzijds, hadden zo de cover kunnen worden van de Atlas van Afgehaakt Nederland, vindt auteur René Cuperus. ‘De vernedering van die mensen, soms bejaarden van tachtig, die in kou in de rij moesten staan voor geld dat ze toch niet kregen, en tegelijkertijd de euforie op het bordes – de hele kern van de atlas zit ‘m in dat beeld.’ De Atlas van Afgehaakt Nederland, die eind vorig jaar uitkwam, is het geesteskind van columnist en adviseur René Cuperus en onderzoeker Josse de Voogd (‘dé specialist op het gebied van electorale geografie’, aldus Cuperus). In de atlas gaan Cuperus en De Voogd op zoek naar Nederlanders die ‘niet meer meedoen’, die buitenstaanders zijn geworden in het politieke en maatschappelijke leven. De aanleiding voor het boek was het rapport Lage drempels, hoge dijken van de staatscommissie onder leiding van Johan Remkes. Die onderzocht in 2018 of de Het Waterkwartier in Nijmegen, wijk met veel relatief veel afhakers ‘ Miljarden voor stikstof en klimaat, maar geen geld voor de jeugdzorg’ parlementaire democratie nog naar behoren functioneert. ‘De maatschappelijke realiteit laat zien dat de parlementaire democratie op dit moment niet voor iedereen even goed werkt en dat burgers voor wie de democratie minder goed werkt, dreigen af te haken op de politiek of al afgehaakt zijn’, valt te lezen in het rapport. PROTESTSTEM De atlas is een verdere verkenning van die groep afgehaakte Nederlanders, legt Cuperus uit. ‘Wie zijn dat? Waar wonen ze? Wat kunnen we eraan doen?’ De atlas geeft zowaar antwoord op al die vragen – al zijn het antwoorden die zelf ook weer nieuwe vragen oproepen.
28 Online Touch Home