BINNENLANDS BESTUUR - WEEK 21 | 2021 ACHTERGROND 49 methode, waarbij gesprekspartners samen de onderwerpen bedenken en ook samen bepalen hoe die worden besproken. Later in het jaar en in het voorjaar van 2022 zal Studio Europa aandacht besteden aan het dertigjarig bestaan van het Verdrag van Maastricht, dat werd ondertekend in 1992. En bij die activiteiten komt de Conferentie eveneens ter sprake. Studio Europa organiseert dat soort bijeenkomsten vaker. In 2019 vond bijvoorbeeld het Spitzen-kandidatendebat plaats, in de aanloop naar de Europese verkiezingen. In de zaal waren duizend mensen aanwezig en buiten bij de videoschermen stonden nog eens duizend mensen. Dat debat was in het Engels. De uitdaging van deze tijd wordt het om de dialogen meertalig te maken, zegt de Bertelsmann Stiftung. De Duitse denktank die het CvdR ondersteunt, heeft daar al ervaring mee in de EU, waaronder in Den Haag. De stichting werkt al jaren aan concepten om de burger meer bij de Europese Unie te betrekken en die methodes komen ook online beschikbaar, zegt projectmanager Dominik Hierlemann. De Bertelsmann Stiftung gaat tien tot twintig regio’s en gemeenten ondersteunen met experimenCOLUMN JAN VERHAGEN MOOIE WOORDEN Of de gemeenten willen of niet, ze moeten de taken uitvoeren die het rijk hun oplegt. Daar bestaat een mooi woord voor: ‘medebewind’ – al zie ik daar niets ‘mede’ in. Er zijn ook taken waartoe het rijk zichzelf heeft verplicht. Daar bestaat echter geen mooi woord voor. Wat voorbeelden van verplichte taken die het rijk zelf moet uitvoeren: het rijk moet zorgen voor voldoende juffen en meesters op school, zodat al onze kinderen goed les krijgen. Het rijk moet zorgen voor onze defensie. En voor voldoende politie, zodat we veilig over straat kunnen. Er moeten voldoende ziekenhuizen zijn, met voldoende bedden en goed opgeleid personeel. Voldoende tandartsen. We moeten ons rijbewijs kunnen verlengen. De belastingdienst moet goed functioneren, zodat niemand te weinig betaalt – en ook niemand te veel. De automatisering van het rijk moet tiptop zijn, zodat we veilig onze privégegevens bij het rijk kunnen achterlaten. Het rijk moet zorgen voor voldoende woningen. Asielzoekers moeten snel te horen krijgen of ze mogen blijven of niet. Verdachten moeten snel een vonnis krijgen – ook prettig voor de slachtoffers. En de Tweede Kamer moet dat allemaal kunnen controleren. Maar helaas. Op al deze punten heeft het rijk de afgelopen jaren compleet gefaald. De achterstanden zijn alleen maar opgelopen. Wel zijn er de afgelopen vier jaar bij het rijk 28 procent meer communicatiemedewerkers gekomen. Dus hoe reageert het rijk op zijn falen? Meer mooie woorden, maar geen daden. Acceptatie. Want te weinig budget. Geldgebrek wordt aanvaard als reden voor het falen. Maar o wee als een gemeente zich niet houdt aan een medebewindstaak! Dán weet het rijk heel goed wat een verplichting inhoudt. Dan wordt er strak gehandhaafd. O ‘ Geldgebrek wordt aanvaard als reden’ wee als een gemeente geen huishoudelijke verzorging meer wil geven aan rijke ouderen. O wee als de wachtlijsten voor de jeugdzorg te lang worden. O wee als een gemeente de bijstand niet volledig volgens alle regels uitvoert. Geldgebrek? Niets mee te maken, wet is wet, verplichting is verplichting. Er zijn dus twee soorten verplichte taken. Echt verplichte taken, die moeten de gemeenten uitvoeren, dat heet medebewind. En taken die alleen op papier verplicht zijn maar in werkelijkheid niet. Die doet het rijk zelf – of doet het rijk niet. Logisch dat voor die taken geen mooi woord bestaat. ten op dit gebied. Decentrale overheden, ook uit Nederland, kunnen daar via het CvdR naar solliciteren. GROTE ZORG Volgens Hierlemann zijn drie zaken belangrijk om een echt democratisch debat te krijgen via burgerdialogen. Ten eerste werkt de Bertelsmann Stiftung met toevallig uitgekozen burgers om de usual suspects te vermijden, deelnemers die altijd op dit type bijeenkomsten af komen. Die deelnemers worden uit mail- en telefoonregisters gehaald en dat betekent veel mail en telefoonwerk om deelnemers te krijgen. Want niet iedereen zit op deelname te wachten: voor een deelnemer moeten zeker tien mensen worden benaderd, dus als de groep uit 200 mensen bestaat dan betekent dat 2.000 pogingen. Daarbij staat diversiteit bovenaan de lijst met criteria om een echte veelvoud aan meningen te krijgen. Dat betekent net zoveel mannen als vrouwen, er wordt gelet op een evenwichtige leeftijdsverdeling en ook diversiteit in socio-economische achtergronden. Een ander belangrijk punt is dat er echte dialogen tot stand komen door de inzet van verschillende gesprekstechnieken. Het doel is dat aan het eind van het event iedereen wat heeft gezegd, zegt Hierlemann. ‘Het is dus niet zo dat politici het grootste deel van het event vullen en dat er een paar reacties uit de zaal komen.’ Als derde punt is het belangrijk dat er wat met de resultaten van de deliberatie gebeurt en dat de belangrijkste aanbevelingen voor gemeenten in het eindrapport van de Conferentie komen te staan. Met name dat laatste vormt een grote uitdaging. Ook voor Eddy van Hijum is dat de grote zorg. Hij denkt dat vraagtekens daarover voor gemeenten een belemmering kunnen zijn om de gewenste activiteiten te organiseren. Deze publicatie is mede mogelijk gemaakt door een bijdrage van het Mediafonds van de Europese Unie.
50 Online Touch Home