BINNENLANDS BESTUUR - WEEK XX | 2021 ACHTERGROND 23 Hardenberg tien windmolens werden gebouwd. Vijf staan er in Ommen, vijf in Hardenberg. Het project De Veenwieken werd in 2019 in gebruik genomen, maar de turbines werden gebouwd onder het Wind Op Land-programma: de locatie werd eigenlijk door het rijk aangewezen. Het heeft in Ommen voor veel frustratie nenlands Bestuur wordt gevolgd, geen geruisloze oefening. De gemeente wil haar deel in de RES-regio West-Overijssel serieus oppakken. Dat betekent in de praktijk meer energie uit zonne-energie en windmolens. Maar de dilemma’s zijn dezelfde als in veel andere gemeenten. Grote windmolens wekken naast veel stroom ook weerstand op. En zonnevelden zien boeren en landbouworganisaties niet zitten. Bovendien heeft het stroomnet daarvoor voorlopig nog te weinig capaciteit. De besprekingen in de gemeenteraad zijn voor wethouder Bart Jaspers Faijer (duurzaamheid, ChristenUnie) een spannend moment. Want aan de bespreking en stemming over de RES in de raad is al een traject voorafgegaan van zo’n twee jaar van vergaderen, onderhandelen en informeren. De wethouder is bovendien ook voorzitter van de RES-regio. UITSLUITINGSGEBIED Maar waar deze discussies in andere gemeenten regelmatig leiden tot grote tegenstellingen in de raad, lijkt de beraadslaging in Ommen weliswaar kritisch maar toch vooral opbouwend. Het nut van de energietransitie wordt niet betwist. En zonnepanelen ziet iedere partij bij voorkeur op daken, en niet in het weiland. Maar de vraag of er windmolens in de Ommense weilanden moeten worden geplaatst, wordt vooralsnog vermeden. Er zijn nog geen plaatsen aangewezen: de gemeente heeft ervoor gekozen om geen zoekgebieden maar uitsluitingsgebieden aan te wijzen: gebieden waar in ieder geval géén maatregelen worden genomen. Hoewel een grote meerderheid van de gemeenteraad de RES-plannen steunt, is er ook wantrouwen over partijen van buiten de gemeente die straks profiteren van de exploitatie van zon- en windparken op Ommense grond. De raadspartijen vrezen dat dat averechts werkt in het vergaren van lokaal draagvlak. ‘Wij noemen het weleens het PIPgevoel’, verklaart Jaspers Faijer. Hij bedoelt daarmee het provinciaal inpassingsplan dat zorgde dat er op agrarische grond tussen Ommen en de naburige gemeente gezorgd. ‘Het voortraject speelde al voor mijn tijd. Ik was toen nog wethouder in Staphorst, en daar heeft de gemeenteraad gezegd: als het dan toch moet, doen we het zelf. Dat was de aanleiding voor het opzetten van een coöperatie, Wij Duurzaam Staphorst, waar de omwonenden aan konden deelnemen. Dat heeft erg goed gewerkt voor de acceptatie van de windturbines. Maar voor De Veenwieken en Ommen was dat helemaal omgedraaid: uit verontwaardiging over de provinciale aanwijzing heeft de gemeente de handen er helemaal van afgetrokken. Met als gevolg dat het windpark er toch is gekomen en wordt geëxploiteerd door commerciële windbedrijven. Iedere partij in de Ommense raad is er zich heel bewust van dat we dát niet meer willen.’ FALIEKANT TEGEN Raadslid Gerrit de Jonge van de lokale Volkspartij Ommen Vooruit (VOV) houdt spreekuur op de Ommense markt op dinsdag. Een mooie gelegenheid om de mening van de Ommenaar te peilen en om te horen wat er in de gemeente leeft. Zijn Culemborg nog eens terug te kijken. ‘Dat we dat gedonder in Ommen niet krijgen.’ De lokale partij heeft twee zetels in de raad van in totaal zeventien leden, en wilde op de raadsvergadering van 1 juli tijdens de stemming over de RES 1.0 een punt maken. De Jonge stemde voor, maar zijn collega Gerrit Middelkamp tegen. ‘We hebben ermee geworsteld, en ook de achterban was hier verdeeld over. Want we willen wel verder met de energietransitie en dit onderwerp. Maar we wilden ook een signaal geven dat de inwoners van Ommen meer betrokken moeten worden bij de ontwikkelingen. We vinden dat het nu te snel over grote windparken en zonnevelden gaat. Allerlei alternatieven, zoals kleinere windmolens of het benutten van de energie uit stromend water van de Vecht en de Regge komen niet op tafel.’ Volgens De Jonge is er in Ommen geen plek voor nieuwe, grote windturbines. ‘Binnen de RESregio kunnen ze best langs snelwegen. Maar dat zal in een andere gemeente zijn.’ Wethouder Jaspers Faijer wil graag gelegenheid bieden aan lokale initiatieven. ‘Een dorpsmolen waar de direct omwonenden in deelnemen is een mooi idee. Hetzelfde geldt voor initiatieven om daken van bedrijven en stallen te gebruiken voor zonnepanelen. En we scoren in Ommen natuurlijk al best hoog in de hoeveelheid opgewekte duurzame stroom, juist vanwege de windturbines van De Veenwieken.’ Hij weet ook dat er meer nodig is om het ‘ Het RES-proces voelt toch weer als van bovenaf opgelegde maatregelen’ partij is niet tegen de energietransitie, maar vraagt zich af in hoeverre de maatregelen op instemming van de Ommense bevolking kunnen rekenen. De partij is faliekant tegen een nieuw windpark als De Veenwieken. Maar De Jonge vreest dat zoiets er toch van gaat komen. ‘Partijen die eerst tegen waren, hebben door druk uit de regio een ommezwaai gemaakt. Het RES-proces voelt toch weer als van bovenaf opgelegde maatregelen. Veel wordt nu al regionaal afgestemd voordat het in de raad wordt besproken. Dat is niet zoals het hoort. Het hoort van onderaf: afspraken maak je eerst in de gemeenteraad.’ Tijdens de bespreking van de RES vroeg De Jonge zijn collega-raadsleden de uitzending van het BNNVARA-programma Opstandelingen over het verzet tegen windmolens in doel dat nu in de RES is afgesproken te halen. ‘Die doelen staan niet ter discussie, maar nu komt de periode waarin we onderzoeken op welke manier we die opdracht gaan invullen. Dat moeten we binnen onze gemeente doen, maar dat kunnen we niet alleen. Voor grotere projecten hebben we binnen de regio afgesproken om ‘grensontkennend’ te werken. Zonneweides en windmolens worden dus niet zomaar aangelegd aan de gemeentegrens zonder dat de buurgemeente en haar inwoners hierover meepraten. Uiteindelijk gaat de transitie niet alleen om techniek, het gaat ook om samenwerking.’ Maar de wethouder wil ook geen zoete broodjes bakken. ‘Als mensen ernaar vragen zal ik eerlijk zeggen: ja, het landschap zal op bepaalde plekken veranderen.’
24 Online Touch Home