BINNENLANDS BESTUUR - WEEK 31 | 2020 ACHTERGROND 35 Eigenlijk is Zeeuws-Vlaanderen een ‘rare streep niemandsland’ VER WEG IN EIGEN LAND Deze zomer brengt Binnenlands Bestuur vier reportages over het leven en welzijn aan de rand van Nederland. Deel 2: ZeeuwsVlaanderen. de laatste plaats omdat de Nederlandse rijksoverheid het gebied vergeten lijkt. Waar Den Haag de regio als perifeer krimpgebied aanmerkt, is het vanuit Vlaams perspectief een potentieel uitloopgebied voor de groeiende metropool van Gent (een kleine dertig kilometer van de grens vandaan). Laszlo van de Voorde, fractievoorzitter van de PvdA in de gemeente Terneuzen, vond een creatieve manier om dat gevoel te vertalen in een signaal richting Den Haag. Hij diende een motie in waarin hij voorstelde om de naam van de gemeente Terneuzen te veranderen in Hollands Wingewest. Dat moest duidelijk maken dat de regio geen volwaardig onderdeel meer is van het Koninkrijk Nederland, maar door de rijksoverheid wordt uitgebuit voor economisch gewin. ‘De Gemeentewet maakt het mogelijk om de naam van je eigen gemeente te veranderen. In de utopie dat de motie wordt aangenomen, hoef je het ministerie alleen maar in kennis te stellen van de naamsverandering’, zegt Van de Voorde met een ondeugende glimlach. De motie vond nauwelijks steun in de gemeenteraad, maar het was een duidelijk signaal. Het gevoel dat Zeeuws-Vlaanderen er niet meer bij hoort, komt voort uit een opstapeling van tegenslagen sinds de eeuwwisseling. De toltunnel, die in 2003 werd aangelegd, was daarvan slechts het begin. Sindsdien zijn er steeds meer voorzieningen uit Zeeuws-Vlaanderen gecentraliseerd richting steden als Goes, Vlissingen of Middelburg. Van de Voorde: ‘We hebben het UWV zien vertrekken. We hadden een volwaardig belastingkantoor. Weg. Douane. Weg. Marechaussee. Ook helemaal uitgekleed. Het CBR is hier weg. De geestelijke gezondheidszorg, het kantongerecht, ook weg. Zo kan ik nog wel even doorgaan.’ Met andere woorden: voor steeds meer zaken moeten de ZeeuwsVlamingen naar ‘de overkant’, waarvoor ze sinds 2003 ook nog tol moeten betalen. Floor Milikowski, die de tragiek van wegtrekkende voorzieningen aan de randen van Nederland beschreef in haar boek Een klein land met verre uithoeken, kent ook de situatie in Zeeuws-Vlaanderen. Ook Milikowski noemt de toltunnel als belangrijke boosdoener: ‘Het is natuurlijk heel vreemd dat iemand uit Zeeuws-Vlaanderen die werkloos is of die een boete wil aanvechten bij de rechtbank 10 euro moet betalen om met de auto door de tunnel te gaan om bij het UWV of de rechtbank aan te komen. Of dat er daar geen snelweg of trein komt. Dat zegt veel over de wijze waarop er vanuit Den Haag naar Zeeland wordt gekeken. Het hangt er een beetje bij.’ TOL WEG? De marinierskazerne in Vlissingen, die er uiteindelijk niet kwam, was in eerste instantie dan ook bedoeld als compensatie voor het verdwijnen van al die voorzieningen. ‘Dat was sowieso al een belachelijk idee’, vindt Cees Liefting, oud-wethouder in Terneuzen en nu voorzitter van Stichting Zeeland Tolvrij. Want de marinierskazerne zou misschien wel werkgelegenheid rond Vlissingen opleveren, maar wat heeft dat te maken met de voorzieningen in Zeeuws-Vlaanderen? Bovendien ligt ook daar weer de tolbarrière, legt Liefting uit. ‘De werkgever in Vlissingen betaalt geen vergoeding voor de tol. In Zeeuws-Vlaanderen doen ze dat wel, omdat ze anders de werknemers niet krijgen.’ De tunnel zorgt voor een gespleten arbeidsmarkt, aldus Liefting. Daarnaast dalen de huizenprijzen als gevolg van de tol. Liefting: ‘Daarom komen de Belgen nu hierheen. Voor hen geldt niet die barrière, zij kunnen gewoon de grens over.’ Die ontwikkeling speelt een belangrijke rol in de vermeende vervlaamsing. ‘Ja, op zich zijn die mensen welkom’, legt PvdA-fractievoorzitter Van de Voorde uit. ‘Alleen die hebben dus wel hun leven nog in België. En dat is echt funest voor onze voorzieningen.’ Deze effecten werden uitvoerig beschreven door onderzoeker Evert Meijer van de TU Delft. In zijn rapport ‘Tolweg of tol weg?’ becijfert hij dat het afschaffen van de tol zal zorgen voor een verkeerstoename van 25 tot 30 procent, niet alleen ten behoeve van werk en voor allerlei voorzieningen,
36 Online Touch Home