BINNENLANDS BESTUUR - WEEK 35 | 2021 14 INTERVIEW WILLEMIJN VERKOREN DOOR: MARTIJN DELAERE FOTO: SAKE RIJPKEMA De Nederlander verdrinkt eerder in bad dan dat hij bij een terreuraanslag omkomt. Toch vinden we terrorisme een existentiële bedreiging. Willemijn Verkoren pleit ter gelegenheid van twintig jaar 9/11 in haar boek ‘Uit de terreurspiraal’ voor nuchterheid. WILLEMIJN VERKOREN: ‘TERREURDREIGING NIET OPBLAZEN’ Ligt je nieuwe boek over de dwaze oorlog tegen het terrorisme in landen als Irak en Afghanistan bijna bij de drukker, en wat gebeurt er? De Taliban (president Bush in 2004: ‘Taliban is no longer in existence’) nemen in een vloek en een zucht Afghanistan over en Kaboel in. Willemijn Verkoren, auteur van het deze week verschenen boek Uit de terreurspiraal; een nieuw perspectief op terrorisme, zag het einde van de regering in Kaboel naken na de aankondiging van het Amerikaanse vertrek, maar dat het zó snel zou gaan? Verkoren: ‘In de laatste drukproef mag je hier en daar een komma veranderen, maar ik kwam nog met hele alineas. Dat kon echt niet, vond de uitgever. Nu ja, ik troost mij met de gedachte dat alles in het boek wijst op de uitkomst zoals we die nu zien in Afghanistan in de zinloze War on Terror.’ De War on Terror begint, na de aanslagen op New York en Washington op 11 september 2001, op 7 oktober 2001 in Afghanistan. B-52 bommenwerpers strooien tonnen bommen uit over Al Qaeda de Taliban. Dat deden ze begin vorige maand trouwens nog steeds – allemaal voor niks. ‘In Afghanistan zijn twee dingen door elkaar gaan lopen’, zegt Verkoren (43) in het vredige Blauwe Theehuis in het Amsterdamse Vondelpark. ‘De oorlog tegen het terrorisme begon in Afghanistan omdat daar de leiding van Al Qaeda zou zitten. De Amerikanen hebben wel wat Al Qaeda-leiders weggebombardeerd en tien jaar later werd Osama bin Laden in Pakistan gevonden, maar de terreur stak in andere verschijningsvormen toch weer de kop op. Nu is IS de voornaamste terreurgroep, maar het is hetzelfde verhaal. Terrorisme is een veelkoppig monster. Je kunt een kop afhakken, maar er groeien steeds weer nieuwe aan. Je bereikt niets met bombardementen en liquidaties van leiders.’ De bombardementen en de latere drone-aanvallen op Afghanistan hebben niet alleen niets opgeleverd, ze waren volgens haar ook contraproductief omdat ze kwaad bloed zetten bij de Afghanen die het Westen nu juist wilde bevrijden van de Taliban. ‘De VN meldde in 2019 nog dat er meer Afghaanse burgers om het leven kwamen door Amerikaanse aanvallen dan door de Taliban. Het land is kapot. Jonge mannen zonder werk hebben geen andere keuze dan zich aan te sluiten bij de Taliban’, zegt de universitair hoofddocent Conflict Studies & International Relations in Nijmegen. MEDISCHE ZORG De Amerikanen gooiden bommen, en dat deden de Nederlanders ook met hun F-16’s, maar de Nederlandse militairen waren vooral in Afghanistan om de Afghanen te helpen met medische zorg en onderwijs. Ze ruimden mijnen en bekostigden weeshuizen en schooltjes voor jongens en meisjes. Met de beste bedoelingen en met het hart op de goede plek. Dat heeft de verslaggever niet van horen zeggen, hij stond er met zijn neus bovenop in Kaboel, Pol-e-Khomri en Tarin Kowt. Verkoren: ‘De militairen valt niets te verwijten; zij hebben fantastisch werk verricht. Het moet heel zuur zijn dat ze dat allemaal voor niets hebben gedaan. Maar je kunt in Afghanistan met een militaire operatie geen democratische samenleving maken. Ik zei dat in Afghanistan twee dingen door ‘Ik weet dat ik geen populaire boodschap heb’ elkaar liepen. Dat was het tweede: als we toch in Afghanistan zijn voor de War on Terror, dan gaan we er meteen gewapenderhand vrijheid en democratie brengen. De neoconservatieven onder Bush geloofden daar in. Dat geloof is er niet meer.’ We hebben de afgelopen twintig jaar niet alleen in Afghanistan en Irak het paard achter de wagen gespannen, dat hebben we op het thuisfront ook gedaan, aldus Verkoren. ‘In de strijd tegen de terreur zijn in het Midden-Oosten en Afghanistan vergeefse en zelfs contraproductieve oorlogen gevoerd en in het Westen zijn nieuwe problemen gecreëerd. Extreemrechts is opgekomen, moslims zijn gestigmatiseerd en er is een groeiend wantrouwen tussen burgers en de overheid. De overheid maakt profielen van ons op basis van ons digitale gedrag. We hebben er geen inzicht in. We krijgen geen toegang tot die informatie. Wie als radicaal wordt gezien, ook als diegene geen geweldgebruik voorstaat, wordt al snel in de gaten gehouden of ingeschreven voor een deradicaliseringstraject. Je mag niet radicaal meer zijn, terwijl geweldloze radicaliteit hoort bij een vrije samenleving. Er zijn minder concrete aanwijzingen nodig om iemand af te luisteren, te observeren of een gebieds- of contactverbod op te leggen. Niet alleen geweldgebruik, maar ook ondersteuning van terrorisme, breed gedefinieerd, is nu strafbaar. Het resultaat van deze maatregelen is dat steeds meer mensen die niets te maken
15 Online Touch Home