BINNENLANDS BESTUUR - WEEK 35 | 2021 20 ACHTERGROND BESTUUR ‘Een kandidaat wiens naam is gelekt zou een civiele procedure kunnen starten als deze schade heeft ondervonden’ bij een vertrouwelijk stuk van de gemeenteraad waar een dikke stempel ‘geheim’ op staat.’ Volgens Van Soest is het belangrijk dat de vertrouwenscommissie duidelijk op de strikte regels wordt gewezen en op eventuele consequenties van lekken. ‘Het feit dat er weinig strafrechtelijke onderzoeken worden gedaan betekent niet dat dit nooit gebeurt. Dus benadruk dat een veroordeling altijd mogelijk is. Wie dat overkomt kan zijn verdere carrière wel op zijn buik schrijven.’ REPUTATIE Strafzaak of niet, een gemeente waar is gelekt zal actie moeten ondernemen. Een gemeente kan de schade proberen te beperken door uitleg te geven over wat is gebeurd, adviseert Blanken. ‘Zwijgen heeft geen zin, het lek is al in de publiciteit geweest. Je kan de procedure en de regels nog eens toelichten en vertellen dat er onderzoek wordt gedaan, en: excuses aanbieden.’ De kandidaat wiens naam is gelekt kan het beste zelf met een verklaring komen, en tja – dan maar verder met z’n leven. ‘Vooral niet te veel aandacht vestigen op de kwestie. Aan de andere kant: je weet ook dat dit risico nu eenmaal bestaat als je kandidaat bent. Lekken gebeurt regelmatig, je weet dat er mensen zijn die zich mogelijk niet houden aan de geheimhouding. Het hoeft niet altijd een verrassing te zijn.’ Opperste discretie, dat is hét belangrijkste element in een wervingsproces voor een politieke benoeming, zegt reputatiedeskundige Paul Stamsnijder. Volgens de oprichter van de Reputatiegroep wordt een vertrouwenscommissie geacht sentimenten zoals draagvlak en acceptatie te laten meewegen, ‘maar het werkt averechts als daarin transparantie wordt aangebracht. Mensen om wie het gaat, komen daar al snel beschadigd uit. Wie niet goud heeft, dus zilver, is eigenlijk de verliezer. Wordt diens naam bekendgemaakt, dan kan zijn verdere carrière worden geschaad. Of het wordt op z’n minst erg ongemakkelijk.’ Als het gebeurt, zo is ook Stamsnijders advies, dan moet de gemeente de blunder ruiterlijk toegeven. ‘En principieel afkeuren dat dit is gebeurd én aangeven dat de lijntjes wat strakker worden aangetrokken zodat het niet nog een keer voorvalt.’ De kandidaat wiens naam is gelekt kan volgens Stamsnijder slechts ‘zouteloze statements’ uiten: ja, ik heb gesolliciteerd en ben het niet geworden. De redenen daarvoor liggen bij de vertrouwenscommissie. Ook de gemeente waar een naam naar buiten is gebracht – per ongeluk of opzettelijk – kan reputatieschade oplopen. ‘De gemeenteraad wil de best mogelijke burgemeester en die krijg je met een heel zorgvuldige procedure. Wordt een naam bekend, dan kan dat worden uitgelegd als: de procedure is niet serieus genomen, jullie willen kennelijk niet de beste kandidaat. Zorgvuldigheid is van groot belang. Een lek leidt tot meerdere verliezers: de gemeente, de kandidaat wiens naam nu bekend is maar die het niet is geworden, de persoon die wel burgemeester is geworden en zelfs het ambt van burgemeester.’ Dat ambt is gebaat bij de hoogst mogelijke discretie, aldus Stamsnijder. Degene wiens naam is gelekt, lijdt niet alleen reputatiepijn maar mogelijk ook schade. Zo verloor Ralf Krewinkel zijn baan. Als burgemeester van Heerlen solliciteerde hij in 2019 bij buurgemeente Kerkrade. Een journalist ving zijn naam op uit een besloten vergadering en bracht die naar buiten. In Kerkrade bleek Krewinkel niet op één te staan en omdat de Heerlense gemeenteraad verbolgen was over de sollicitatie, nam Krewinkel daar zijn ontslag. Van Soest: ‘Een kandidaat wiens naam is
21 Online Touch Home