18 ESSAY BURGERPARTICIPATIE FOTO: BER FOTO: CORBIS / H.H. T JANSSEN / ANP-HH ESSAY SAMEN GAAT HET BETER Burgerpanels vernieuwen de democratie en leveren inhoudelijke inzichten op. Zo bleken de Groningers die meededen aan het project Toukomst groot belang te hechten aan het versterken van natuur en landschap, alsmede aan cultuur en identiteit. Zij willen hiervoor ook de handen uit de mouwen steken. Hiska Ubels en Bettina Bock beschrijven hoe burgers het overheidsbeleid kunnen verrijken. Burgers kennen hun leefomgeving van binnenuit en bekijken deze met een holistische blik. Dit bleek uit de resultaten van het participatieve experiment Toukomst in de provincie Groningen waarbij een burgerpanel advies mocht uitbrengen over de besteding van 100 miljoen euro. Laten we beginnen met een korte schets van Toukomst (Gronings voor toekomst). De aanleiding voor dit project ligt in de grote schade die gaswinning, aardbevingen en bodemdaling in een groot deel van de provincie hebben aangericht. Tot op de dag van vandaag gaat het hierbij niet alleen om huizen en gebouwen, maar ook om het fysieke en mentale welzijn van de bewoners die al jarenlang te maken hebben met gevoelens van onveiligheid en onzekerheid. De trage en ondoorzichtige afhandeling van de versterkingsopgave en de schade heeft in Groningen bovendien het vertrouwen van burgers in de overheid sterk ondermijnd. Het project Toukomst is ontstaan vanuit het Nationaal Programma Groningen (NPG), een bestuursakkoord uit 2018 tussen het rijk, de provincie Groningen en de Groningse gemeenten om te bouwen aan betere toekomst. Met de 1,15 miljard vanuit het rijk beoogt het NPG de vitaliteit van de provincie te versterken door investeringen in de economie, werken en leren, leefbaarheid, natuur en klimaat. Met een deel van de middelen (100 miljoen euro) is het Toukomst-investeringsfonds ingericht om de ideeën en initiatieven van de Groningse inwoners te financieren. UNIEK PROJECT In de zomer van 2019 heeft het NPGbestuur het stedenbouwkundige en landschapsarchitectuurbureau West 8 uit Rotterdam de opdracht gegeven een project te ontwerpen dat de Groningse burger de gelegenheid zou geven om een toekomstvisie te ontwikkelen en daarbij initiatieven om deze te verwezenlijken. Het resultaat is een uniek project. Zo was niet alleen de omvang van de beschikbare middelen, maar ook de mate van de (getrapte) burgerparticipatie uitzonderlijk groot. Allereerst hebben Groningers in het vroege voorjaar van 2020 vanuit de hele provincie via een daartoe ingerichte website ruim negenhonderd ideeën ingediend. In de zomer van 2020 zijn alle indieners door West 8 uitgenodigd om naar mogelijkheden tot samenwerking tussen projecten te zoeken. Daaruit zijn 59 ‘gebundelde’ projecten ontstaan. In de nazomer van 2020 zijn de inwoners van Groningen via huis-aan-huiskranten gevraagd om deze gebundelde projecten te beoordelen. Dit kon door toekenning van een score van een één tot vijf sterren en het geven van inhoudelijke argumenten die het burgerpanel kon meewegen. Dit heeft rond 30.000 publieksbeoordelingen opgeleverd die zijn ingediend door rond 6.000 inwoners. In dezelfde periode heeft West 8 de ruim 900 ideeën en 59 gebundelde projecten beoordeeld. BUNDELSESSIES Op basis van de ‘bundelsessies’ met indieners en gesprekken met inwoners en maatschappelijke organisaties – zoals het Groninger Gasberaad, de Groninger Bodem Beweging en de Vereniging Groninger Dorpen – hebben zij samen met het organisatieadviesbureau Draaijer+partners de projecten nader onderzocht. Men heeft het burgerpanel geïnformeerd over de te verwachten haalbaarheid van projecten, de benodigde omvang en vorm van financiering en in hoeverre indieners professionele hulp nodig zouden hebben bij de realisering van hun project. Tegelijkertijd werd het Toukomstpanel opgericht om advies uit te brengen over de te selecteren projecten en de besteding van het Toukomstinvesteringsfonds. In het voorjaar van 2020 zijn Groningers opgeroepen om zich hiervoor kandidaat te stellen. Uit de 240 inwoners die zich hebben aangemeld, zijn in de zomer twintig leden door gestratificeerde loting geselecteerd, waarbij rekening is gehouden met verschillende beroepsgroepen, leefBINNENLANDS BESTUUR - WEEK 45 | 2021
19 Online Touch Home