SPECIAL 63 ‘ Veel gemeenten zijn nu hun algemene reserves gaan aanspreken’ Gemeenten zijn soms ook te lief, of, om het anders te zeggen, niet zakelijk genoeg. ‘De mensen die de toegangspoort bemensen, zijn vaak afkomstig vanuit de hulpverlening. Zij redeneren logischerwijs vanuit een hulpvraag. “Ik ben een hulpverlener dus ik ga helpen.” Het is veel lastiger om met de hulpvrager de dialoog aan te gaan. Zo van: u vraagt dit nu wel, maar wat kunt u zelf of hoe kan het anders worden geregeld?’ ZAKELIJKER Hetzelfde geldt voor contacten tussen aanbieders en gemeenten. Ook dat kan zakelijker worden geregeld, stelt de commissie. Gemeenten moeten veel meer in gaten houden voor hoe lang een verwijzing geldt, wie mag beslissen over de vraag of het traject wordt verlengd en of het traject wordt verzwaard. ‘Welke afspraak heb je in je inkoopproces gemaakt over facturatie. Is het zo dat je vier jaar na dato nog ineens allerlei facturen krijgt waarmee je geen rekening had gehouden, maar die je wel moet betalen. Ook dat kunnen gemeenten beter doen.’ Gemeenten zouden er daarnaast goed aan doen data-analisten in huis te halen, desnoods in regionaal verband, om de vinger aan de pols te houden. ‘Zij kunnen met een kritisch oog kijken naar de gegevens die voorhanden zijn.’ Niet alleen wat betreft zorggebruik en de zwaarte en duur daarvan, maar de data-analisten kunnen dergelijke gegevens naast demografische en sociaaleconomische kenmerken van een gemeente leggen. En deze vervolgens vergelijken met soortgelijke gemeenten. ‘Dan zie je patronen waar je wat mee kunt. Dat helpt, ook in het gesprek met aanbieders.’ ‘Gemeenten zoeken onvoldoende de scherpte op’, constateert Sint. ‘Wij zeggen altijd: niet kiezen is ook kiezen. Uiteindelijk moet het toch worden gefinancierd. Als je het niet binnen het sociaal domein weet te begrenzen en op te vangen, dan heeft dat effect op andere onderdelen van de begroting die je ook wilt financieren.’ Gemeenten moeten meer dan nu visie naar beleid vertalen en data in de gaten houden waarop kan worden gestuurd. ‘Als je niet weet waar het lek zit, kun je niet sturen. Onze belangrijkste boodschap aan gemeenten: zorg dat je inzicht hebt in wat er gebeurt in het sociaal domein. Pas dan kun je besluiten of je er wat aan wilt doen. Als je om financiële redenen besluit dat je moet ingrijpen, zorg dan dat je het zo inricht dat de mensen die hulp en ondersteuning het hardste nodig hebben, niet worden geraakt.’ BINNENLANDS BESTUUR - WEEK 47 | 2020
64 Online Touch Home